Buiteniandsche Revue.
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Reparatie
aan alle merken
Automobielen
1 grijf
Laat het geld rollen.
Groote voorraad
Onderdeelen
en Banden
Uit den Omtrek.
genot
Stadsnieuws.
33?!g Jaargang
Woensdag 20 Januari 1937
No. 5
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
WITMARSUM.
ge zorgt, dat een man weer een dag aan
J
ee'
v-oc*
A d ver ten tl ën per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
geproduceerd wordt dan er verbruikt
wordt. Omdat het voortbrengingsvermo-
gen der maatschappij veel sneller is toe
genomen dan het consumptievermogen,
hoewel het laatste veel gemakkelijkei
schijnt.
We hebben het klaar gespeeld binnen
enkele tientallen jaren het productiever
mogen, de voortbrengingskracht van de
maatschappij op het gebied van tal van
levensmiddelen met 30 en 40 op te
voeren, op sommig gebied zelfs met
honderden procenten,- terwijl tezelfder
tijd het verbruiksvermogen der men-
schen slechts met eenheden van percen
ten toenam, of in elk geval niet ver
boven de 10 uitging.
We verteren dus te weinig, we geven
te weinig uit aan kleeren, aan voedsel,
aan huisvesting, aan comfort, aan luxe,
kortom aan alles wat het leven mogelijk
en aangenaam maakt. Dat geldt natuur-
llijk niet voor elk individu, doch over de
geheele linie van het maatschappelijk
leven zoo universeel mogelijk gezien.
Millioenen menschen zijn tot de harde
straf der werkloosheid veroordeeld, om
dat hetgeen zij zou kunnen produceeren
geen afzet vindt, omdat er al te veel van
is, omdat de geproduceerde goederen
niet snel genoeg gebruikt worden en
hoog opgetast liggen.
En nu komt Keynes met zijn zoo voor
de hand liggende raad: mensch, ruimt
den boel op, gebruikt meer, geeft uw
geld uit, meer dan ooit te voren, sparen
is in dezen tijd verderfelijk, want het
werkt de werkloosheid in de hand, het
geneesmiddel voor de huidige vreeselijke
crisis, die heel de wereld teistert, ligt niet
in het sparen, doch in het zooveel mo
gelijk uitgeven van geld. Niet in het wil
de weg, maar voor nuttige en productie
ve doeleinden, b.v. door bouwwerken op
overheidslichamen, maar dat geldt ook
voor elk particulier.
Deze raad van een zoo nuchter en
verstandig man als Keynes, een econoom
van onloochenbaar gezag, lijkt op de
prediking van een economische revolutie
want hij werpt muurvaste economische
theoriën omver.
Speciale inrichting voor
BENOEMING.
Benoemd als directeur van de pas op
gerichte Christelijke Muziekvereniging
„Oranje” alhier, de heer C. Kaspersma
te Heeg.
het aantal vrouwl. pers 12, bevolking 31
December 1936 6693 m. en 6338 vr,, in
totaal 13031 inwoners.
Voltrokken huwelijken 81 Ingeschreven
echtscheidingen: 3. Levenloos aangege
ven 7, n.l. 2 m. en 5 vr.
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
BENOEMD.
Benoemd tot tijdelijk onderwijzer aan
de openbare lagere school no. 2 alhier,
met ingang van 4 Januari, de heer P.
Stil alhier.
18 Januari 1937.
Op Zondagmiddag 17 Januari werd ’t
Eerste Lustrum van het Gewest N.W.
Friesland der Rijzende Kerk op de zaal
Hardenberg te Witmarsum herdacht.
Aanwezig waren pl.m. 80 leden van
verschillende afdeelingen uit het gewest.
De voorzitter, Ds. C. J. van Royen,
te Witmarsum liet deze middag openen
met het zingen van het Bondslied der
R. K.
Vele felicitaties waren binnengekomen.
De voorzitter gaf vervolgens een nauw
keurige uiteenzetting van het ontstaan
der Rijzende Kerk in het algemeen en in
het bijzonder over de vijf afgetoopen
jaren. Hieruit memoreeren wij het vol
gende:
In November 1931 kreeg Friesland be
zoek van twee secretarissen, die conclu
deerden, dat het gewest Friesland, dat
toen bestond, te groot bleek om een
goede eenheid te vormen. In Januari 1932
werd besloten Friesland in verschillende
gewesten te verdeelen, waar al zoo het
gewest N.W. Friesland uit ontstond. Wat
het werk betreft kunnen wij zeer tevre
den zijn. Steeds meer afdeelingen treden
toe, en het ledenaantal is steeds groeien-
Er werden 10 landdagen gehouden. De
belangstelling was steeds groot. Wij
gaan rustig en kalm verder. Wij zijn
doordrongen van hetgeen wij hebben te
doen.
Aan den penningm., den heer D. EI-
zinga te Franeker, die onafgebroken als
penningm. in het D. B. van het Gewest
zitting had gehad, werd hulde gebracht.
Na de pauze sprak de heer Tj. van de
Witte te Witmarsum over de Colportage
in onze Vrijz. Chr.-Jeugdbeweging. Spr.
vestigde er de aandacht op, dat de Rij
zende Kerk zich ook op dat gebied moest
inwerken. De jongeren, in het bijzonder
die, welke nog niet bij de Vrijz. Chr.
Jeugdbeweging zijn aangesloten, moeten
weten welk doel wij hebben en wel ide
aal wij voor oogen hebben en dit trach
ten te verkrijgen door colportage o.a.
door brochures en krantjes. Spreker
sprak tot slot de hoop uit, dat de Rijz.
Kerk in de naaste toekomst veel succes
mocht hebben.
Na zang van een paar leden der afd.
Franeker gaf de heer Roel Hoekstra te
Tzummarum op mooie en eenvoudige
wijze een getuigenis van wat de Rijzen
de kerk hem in zijn leven gaf. Dit werd
me|t gnoote aandacht aangehoord. Hij
eindigde met de leus: Duizende jonge
menschen, door kameraadschap verbon
den in den strijd voor een waarachtig
Christelijk leven in gezin, volk en kerk.
Mej. R. Molenaar feliciteerde het ge
west namens vroegere bestuursleden.
Te pl.m. 5 uur werd deze bijeenkomst
na gezongen te hebben „Tot de taak van
hoofd en handen” door Ds. C. J. van
Royen gesloten.
WONSERADEEL.
LOOP DER BEVOLKING OVER HET
JAAR 1936.
Bevolking 31 December 1935 6687 m.
en 6350 vr., tot. 13037 inwoners.
Vermeerderd door geboorte 171 m. en
139 vr., door vestiging met 303 m. en 278
vr., tot. 474 m. en 417 vr.
Verminderd door overlijden met 65 m.
en 63 vr., door vertrek met 403 m. en 366
vr., tot. 468 m. en 429 vr.
De vermeerdering van het aantal manl.
pers, bedraagt 6 de vermindering van
De Spaansche kwestie.
Frankrijk’s houding.
De automobielstaking in
Amerika.
De burgeroorlog hl China.
Nog steeds vormt de Spaansche bur
geroorlog het belangrijkste punt in de
buiteniandsche berichten. Misschien niet
zoozeer om de belangrijkheid van deze
burgerkrijg zelve, als wel om de vele
verwikkelingen die zich door de meer of
mindere belangstelling van de Europee-
sche mogendheden,, telkens weer voor
doen. We hebben er reeds meermalen op
gewezen, welke grondoorzaak deze al-
gemeene belangstelling heeft en behoe
ven dit dus niet telkens te herhalen.
De vorige week meenden we een nieu
we phase in dezen strijd te zien en wel
de groote belangenstrijd tusschen Frank
rijk en Duitschland in Marokko. Van al
die fantastische berichten over Duitsche
troepenzendingen is gelukkig niet veel
waar gebleken, wat tot een aanmerke
lijke ontspanning in de algemeene we-
reldtoestand geleid heeft.
Het was dan ook* voor Engeland en
Frankrijk onduldbaar dat het Marok-
kaansche tractaat ,op deze manier ge
schonden zou worden. Blijkbaar heeft
Duitschland juist op tijd begrepen dat
deze zet op ’t internationale schaakbord
ernstige gevolgen kon hebben.
Over de reis van Goering naar Rome
is heel wat geschreven en allerlei veron-
Ons derde punt, wat we vandaag wil
len bespreken, is de automobielstaking
in Amerika. Zooals U allicht uit de ver
schillende nieuwsberichten bekend was,
is er een arbeidsconflict bij de General
Motors fabrieken. De arbeiders hebben
de fabrieken bezet. Het conflict omvat
natuurlijk een belangrijk groot getal ar
beiders, maar heeft gelukkig haar hoog
tepunt bereikt.
De onderhandelingen verkeeren thans
in een gunstig stadium. Niet alleen de
staking in de auto-industrie zelve maakt
deze economische strijd zoo belangrijk,
meer nog het feit, dat aanverwante fa
brieken, zooals de staal- en vensterglas
industrie en ook fabrieken als de Fisher
Body Comp. en de' Chevrolet Motor
Company, waar ongeveer 4 A 5000 man
werken, deze week gesloten moeten
worden, aangezien door de staking ge-
Het verdere van den avond werd ge
vuld met enkele besprekingen.
JAN MUSCH IN DE DOELE.
De belangstelling voor de tooneeivoor-
stelling van het gezelschap onder lei
ding van Jan Musch, a.s. Vrijdag in De
Doele, is reeds buitengewoon groot.
Meer dan de helft van de beschikbare
plaatsen zijn reeds besproken.
Een opwekking om (teneinde teleur
stelling te voorkomen) niet te lang te
wachten, lijkt ons in de gegeven om
standigheden overbodig.
18 Januari 1937.
Hedenavond hield de Gymnastiekver-
een. „V. en O.” haar jaarvergadering op
de zaal van den heer J. Hardenberg, on
der voorzitterschap van den heer S. Alt-
hof.
Een pl.m. 40 leden waren aanwezig.
Na een hartelijk woord van welkom
werd de secretaris de heer P. van de
Witte verzocht het jaarverslag uit te
brengen, waaruit bleek dat er thans 149
leden zijn ingeschreven. Tevens was In
het verslag opgenomen dat de heer F.
van der Vliet tot Leeraar was benoemd.
De boeken van de penningm.esse, mej.
H. de Jong, sloten met een klein batig
saldo. De bescheiden zullen door de fi-
nancieele comm., n.l. mej. T. Althof en
den heer M. de Groot worden nagezien,
waarvan later rapport wordt uitgebracht.
De aftredende bestuursleden, mej. A.
Bosch en de heer P. van de Witte, wer
den herkozen.
Bespreking uitvoeringen volgde. Het
bestuur kwam met een voorstel om in
tegen de communisten in Sjensi en Kan-
soe op te treden.
Te Sjanghai meent men, dat de cen
trale regeering toch binnenkort met be
hulp van haar troepen aan den commu-
nistischen invloed in Sjensi een einde zal
maken.
JAARVERGADERLNG
KATH. JONGE BOERENBOND.
J.l. Vrijdagavond hield deze organi
satie haar jaarvergadering bij Teernstra.
Uit het jaarverslag bleek, dat de
afdeeling bestaat uit 48 leden.
Er was een klein voordeelig saldo.
De technische adviseur, de heer Tj.
de Jong reciteerde enkele gedichten van
Fedde Schurer.
Inplaats van den heer H. Galema werd
gekozen de heer H. A. Galama.
brek aan materiaal is ontstaan.
De vakvereenigingsleiders hebben be
sloten met ingang van vandaag de be
zette fabrieken te doen ontruimen.
Ten slotte willen we nog enkele woor
den wijden aan de kwestie in het Verre
Oosten, speciaal de communistische actie
in China.
Reeds in het midden der vorige week
lanceerde een bericht, dat Sianfoe door
de roode troepen was ingenomen. Van
daag lezen we, dat twee legercorpsen
ter sterkte van 20.000 man onder leiding
van generaal Mao Tse toeng, deze
hoofdstad van de provincie Sjensi is bin
nengetrokken.
Gevreesd wordt volgens een bericht uit
Peking,Mat de rooden zich zoowel in de
provincie Kansoe, als in de provincie
Sjensi stevig zullen nestelen en zullen
trachten, vandaar uit hun invloed verder
over China uit te breiden. Chineesche
waarnemers te Peking gelooven niet,
dat Nanking bereid is, gewapenderhand
VOETBAL.
C. A. B. I-Black Boys I 1-6.
Bij het neerschrijven van bovenstaand
kopje bekruipt ons wel een beetje de
lust het bij deze vermelding alleen te
laten.
Om uit een dergelijke wedstrijd nu
ook maar iets ten voordeele van C. A. B.
te vermelden, is heel moeilijk. We kun
nen het best zien, dat een tegenpartij
met goed spel de wedstrijd wint en heb
ben dan ook graag waardeering voor dit
spelstaan hierbij dikwijls lijnrecht
tegenover de meening van een deel van
het publiek, dat alleen maar de eigen
club wil laten winnen. Maar wanneer
onze C. A. B-ers tegen een zoo zwak
snel als dat van B. B. slechts sporadisch
een aanval weet op te zetten, dan is de
speelkwaliteit van deze club ons inziens
wel bedroevend laag. Een telkens weer-
aan optreden van een clubje spelers,
dat de eerste beginselen van voetbalspel
(zooals j.l. Zondag) niet weet te benut
ten, heeft geen doel. Daar is een ernstig
tekort of aan kunnen of aan willen.
We houden het met dit laatste. Onze
C. A. B.-ers kunnen zich nu wel klaar de;
maken voor de degradatie-wedstrijden,
evenals L. S. C. van Sneek het vorig
jaar. Misschien, dat men voordat het te
laat is, van L. S. C. wil leeren, dat het
met ernstige wil toch ook wel anders
kam Moet deze club ten koste van onze
roodbroeken weer in de 2e klas K. N,
V. B. terugkeeren? Moet dat C. A.
B.ers? Het antwoord is alsnog aan ons
eerste elftal.
De Engelsche econoom Keynes heeft
voor enkele jaren gezegd: Laat het geld
rollen. Wie thans zooveel mogelijk
spaart, bevordert de crisis, die draagt
mede schuld, dat de toestanden niet ver
beteren. Geeft zooveel mogelijk geld uit,
wie drie gulden opspaart is daardoor de
oorzaak, dat een man een dag werkloos
ie.
Het is niets bijzonders, wat Keynes
zegt. Er zijn altijd menschen geweest,
die beweerd hebben, dat het geld opzet
telijk rond gemaakt was om het gemak
kelijker te kunnen Jaten rollen en die
volhielden, dat geld uitgeven beteekende,
leven en laten leven en oppotten niet in
het belang der maatschappij was. Zij
werden in de kringen der geleerden niet
voor vol aangezien en hun raad werd
zeer gevaarlijk geacht. De spaarders
waren de redders der maatschappij, zij
zorgden dat nieuwe credieten gekweekt
werden, dat nieuw kapitaal gevormd
werd, waarmee nieuwe groote en kleine
werken ondernomen konden worden en
dat reserves gevormd werden, die een
bolwerk waren tegen risico’s. Kortom,
de spaarders waren de weldoeners der
maatschappij, die individueel en urtiver-
seel de maatschappelijke rijkdommen
vermeerderden en de grondleggers wa
ren van nieuwe welvaart.
Deze theoriën waren zeer schoon en
zij vonden bij een groot deel der mensch-
heid gretig instemming. Zooveel instem
ming, dat er een internationale spaar-
bond werd gesticht, waarbij ook Neder-
landsche spaarbanken aangesloten zijn,
die jaarlijks een internationale spaardag
organiseert en altijd opwekt steeds mee:
te sparen, als maar te sparen.
Sparen is zeer nuttig en zeer goed. Het groote schaal. Besteedt drie gulden en
is heel verstandig als het kan een ap- Se zorgt, dat een. man weer een dag aan
peltje voor de dorst klaar te leggen, iets het we.r^kan blijven. Dat^geldt yoor de
weg te leggen voor de booze dagen, die
in ieders leven kunnen komen en meestal
komen ook. Het is niet tegen te spreken
dat de man, die iets weglegt als het
even kan voor den kwaden dag, ver
standiger is dan de man, die alles op
maakt, ofschoon de meeste menschen
nog altijd minder op te maken hebben,
dan zij met goed fatsoen zouden mogen
hebben.
Wij zullen het dus niet wagen iets
kwaads te zeggen van de goede gewoon
te van verstandig sparen.
Maar de meeste economen hadden van
het sparen een dogma gemaakt, dat pre
cies paste in ’t raam van hun welvaarts
theorieën. Op de beteekenis van het spa
ren was een heele sociologie gebouwd,
waarvan het korte begrip was, dat de
bespaarde kapitalen opgespaarden arbeid
vertegenwoordigden, onverbruikte pro
ductie, die elk oogenblik gereed lag, om
weer aangewend te worden in het pro
ductieproces als factor voor nieuwe wel-
vaartsvorming. De spaarders waren de
scheppers van liquide welvaartsbronnen,
die altijd klaar waren om aangeboord te
worden als dit noodig was.
Maar nu komt een econoom van on
betwist gezag en zegt: Schei uit met
sparen, sparen kan vreeselijk nuttig en
noodig zijn in normale tijden, maar in
deze tijden is het
een ramp voor de maatschappij.
Hij, die in deze tijden van massale
werkloosheid zooveel mogelijk geld uit
geeft is een weldoener, want hij zorgt
voor nieuwen arbeid, hij is de man van
de natuurlijke en normale werkverschaf
fing. Keynes preciseert, hij berekent,
dat wie drie gulden per dag of meer uit
geeft dan gewoonlijk, daardoor bewerkt
dat een werklooze weer een dag werk
heeft.
Wij herhalen, het is niets bijzonders
wat de Engelsche econoom zegt. Maar
omdat een man als professor Keynes het
zegt, wordt het de moeite waard geacht
het aan de heele wereld bekend te ma
ken. En het zou ons niets verwonderen
als binnenkort de theorie van Keynes
over het heele aardrond nagepraat wordt
en maar dat is misschien te veel ge
hoopt ook voor een deel toegepast
wordt. Want de leus van Keynes: laat
het geld rollen, geeft uw geld met ruime
hand uit, is zoo eenvoudig als het ei van
Columbus, maar niettemin van geweldi
ge beteekenis. Het moet eigenlijk ver
wondering wekken, dat nog niemand an
ders, die gezag van spreken op econo*-
misch gebied heeft, op dit idee gekomen
is, hoewel men van economen, die zwe
ren bij de grauwe theorie, toch ook weer
niet anders verwachten kon.
Want de raad van den Engelschman
lijkt de meest logische remedie voor de
maatschappelijke kwalen van dezen tijd.
Waarom zijn er meer werkloozen dan
ooit op de wereld, met al de ellendige
gevolgen van dien? Omdat er zooge
naamd overproductie is, omdat er meer
OFF. FORD DEALER
BOLSWARD - TELER 86
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
M Telefoon No. 12
derstellingen worden gemaakt. We zul
len o.i. niet ver van de waarheid afblijr
ven wanneer we zeggen, dat in deze
conferentie tusschen Mussolini en Goe
ring in de allereerste plaats het fascisme
besproken is. Tot nu toe trekt dit fas
cisme een stevige streep door Midden-
Europa en het kan deze twee propagan
disten niet onwelkom zijn, dat de bewa
ker van de Middellandsche Zee ook tot
deze richting bekeerd kon worden. Zoo
lang Spanje neutraal zou staan tegen
over het fascisme, maar ook tegen het
communisme, zullen deze twee landen
alles rustig op zijn beloop laten. Draait
de schijf evenwel om naar de commu
nistische kant, dan moeten Italië en
Duitschland ter wille van het behoud van
Europa daadwerkelijk ingrijpen.
Deze woorden kan men zoowel in de
Duitsche als Italiaansche corresponden
tie beluisteren.
Welke positie neemt in den laatsten
tijd Frankrijk in ten opzichte van deze
kwestie? Niet gemakkeiijk is dat stand
punt te achterhalen. We zijn er vast van
overtuigd, dat de regeering Blum al ’t
mogelijke doet de vrede in Europa te
blijven verzekeren, maar of deze regee
ring het schip van staat kan blijven be
sturen is een vraag die niemand beves
tigend kan beantwoorden.
In de Fransche (pers vindt men de
laatste weken telkens onthullingen om
trent communistische instructies voor ’n
omwenteling. Natuurlijk worden deze
door de desbetreffende bladen krachtig
weersproken, maar dat neemt niet weg,
dat een dergelijke pennestrijd door de
Duitsche pers gretig wordt overgenomen.
De Berlijnsche bladen verschenen de
zer dagen met sensationeele koppen, als:
De Sovjet is meester in Frankrijk of: Per
pignan een garnizoensplaats voor het
roode Spanje.
De Deutsche Allgemeine Zeitung
schrijft o.a., dat de Fransche kust zich
kan ontwikkelen tot een invoergebied
voor het roode Spanje. Men heeft den in
druk aldus het blad dat het Fran
sche gezag daar niet meer bestaat. Zelfs
zou gezegd kunnen worden dat van een
Fransch-Spaansche grens geen sprake
meer is. Volgens de „Berliner Boersen-
zeitung” heeft het officieele Frankrijk
thans te kiezen: het kan met alle midde
len trachten het smeulende vuur te blus-
schen of het kan den gebeurtenissen haar
loop laten, waardoor het land gevaar
zou loopen op zijn beurt door de roode
vlammen verteerd te worden. Het Duit
sche Nieuwsbureau heeft geen melding
gemaakt van de tegenspraak dezer be
richten door den burgemeester van Per-
nignan.
De laster ligt er dus wel duimen dik
op, maar dat hindert deze van hooger-
hand geïnspireerde pers niet. Hoofdzaak
is dat de volken tegen elkaar worden
opgejaagd.
INGEZONDEN MEDEDEELINOEN
(i
t
I
m. v. d. uiesff
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
