Verkeerspolitiek.
i
Buitenlandsclie Revue.
Geel
CAC^°J
III. U. II. WERFF
OFF. FORD DEALER
BOLSWARD - TELEF. 86
Belastingzaken
r%| ni/ Eiken DONDERDAG
KI II K Zitting te BOLSWARD
ULU1A Schildwijk 33 bij de Markt
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Reparatie
Groote voorraad
Onderdeelen
en Banden
Stadsnieuws.
33?H Jaargang
Woensdag 27 Januari 1937
No 7
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
ln*rezonden Mededelingen
koV
iets
een
p
p
zij
torwegverkeer zoo goed als geen verbe-
1
Amerikaansche toestanden.
Onrust in Japan.
De Balkan.
12
39
15
BEVINDEN WIJ ONS OP DEN
GOEDEN WEG?
Dit is de critiek, die men van vele zij
den tegen de verkeerspolitiek der regee-
ring kan hooren aanvoeren. Algemeen
vraagt men zich af, of het ten slotte niet
beter zou zijn, het verkeer zich vrijer te
We zullen voor vandaag de bijna tra-
ditioneele aanhef „de burgeroorlog in
Spanje” maar eens laten rusten, niet om
dat er weinig nieuws te vermelden valt.
Het moorden, rooven en vernielen gaat
er nog rustig zijn gang, zonder dat een
der partijen noemenswaardige voordee-
Speciale inrichting voor
aan alle merken
Automobielen
n
n
d
Verschijnt DINSDAGS- cn
VRIJDAGSAVONDS.
Lecsgcld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 et.
Voor het Buitenland f7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
A cl v c r f c n 11 l' n pc? rcgull
WocnscliigNHiinitncr 1Ü cent.
Zatcrdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
g
e
n
Ie
d
t,
4
!t
1.
IJ
t
e
i
e
i>
i.
n
WEDERZIJDS HUWELIJKSBEDROG.
Dit twee eeuwenoude stuk van den in
zijn tijd genialen Pieter Langendijk, past
om zijn inhoud en rake typeering zelfs
nog in onzen modernen tijd.
Gezonde humor, veel liefde, ’n tikje
sarcasme zijn de drie hoofdmotieven van
dit blijspel in 5 bedrijven. De humor en
ook het sarcasme is bij een groot acteur
als Jan Musch in vertrouwde handen,
terwijl hij ook op het terrein van de lief
de geen onbekende blijkt.
Zooals gezegd heèfi dii^tuk, dat dooi
Pieter Langendijk is geschreven op 30-
jarigen leeftijd (ongeveer 1712) voor on
zen tijd nog niets aan actualiteit verloren
Wel zijn voor onze begrippen sommige
handelingen wat erg naief en eenvou
dig en wordt de ontknooping een beetje
te lang uitgesponnen. Over het tooneel-
spel van het gezelschap van Jan Musch
1112. Het ledental van Onderlinge hulp
vertoonde geen wijziging.
„De Werkman” sloot met een nadeelig
slot van f332.67. De reserve slonk tot
f 672.23. „Ziekenhulsverpleging” sloot
met een nadeelig slot van f 537.93, finan-
cieele reserve f281.82.
Het bestuursvoorstel tot verhooging
van de contributie werd aangenomen.
Dat betreffende de vermindering van uit-
keering werd eveneens aangenomen. Een
voorstel door de leden gedaan om de en
treegelden tot dd ziekenhulsverpleging
te verhoogen eveneens.
De aftredende bestuursleden werden
evenals de bode, herkozen.
als het S?
verkw'U
gemeene belangen, zooals b.v. onze de
fensie niet uit het oog mogen worden
verloren, behoeft geen betoog.
zooals uit het bovenstaande blijkt,
e. a. mogen we met groote waardeering
spreken. Jan Musch zelve in zijn creatie
van de verloopen soldaat Jan, wat schit
terend, somtijds een klein tikje te over
moedig. Mevr. Musch-Smithuyzen was
als Charlotte, de adelijke juffer, charmant
en gaf fijn beheerscht spel, evenals Jean
ne van Rijn een prachtcreatie gaf van
Klaar de dienstmeid.
We zouden ze. stuk voor stuk willen
noemen, maar vreezen daardoor telkens
in herhaling te komen.
Adolfe Hamburger als de verarmde
edelman, tot aan van Staalduynen als
Joris de kleermaker, ze gaven allen een
prachtig sluitend geheel.
Voor liefhebbers van goed tooneel was
hier geweldig veel te waardeeren, daar
om juist is het zoo jammer, dat ce Doele-
zaal niet geheel bezet was. We hopen
dat dit het gezelschap Jan Musch en de
exploitant van de Doele, de heer Galama,
niet zal ontmoedigen, de Bolswardsche
VOETBAL.
Onderstaand verslag werd ons Maan
dag toegezonden:
Heerenveen-C. A. 3. 7-2.
C. A. B. speelde Zondag de return
match tegen de a.s. kampioenen op een
best bespeelbaar terrein.
Even over tweeën brengen de Hee-
renveensters den bal aan het rollen ei
gaan tot den aanval over. Dan onder
ne-mt C. A. B. een aanval, waarbij Bos
ma naast schiet. Hierna wordt een aan
val van H. afgeslagen. Een corner voo
H. kvert dan eveneens niets op, daa
deze door een der C. A. B.-backs word
weggekopt. Toch neemt H. onverwach
de leiding met een onhoudbaar schot.
Uit een vrije schop schiet de Vries o;
het doel, welke naast gaat. Een scho
van een der H.-spelers ondergaat da.
hetzelfde lot. Uit een vrije trap lost Huis
man een prachtschot op het doel. Ieder
oogenblik kan de gelijkmaker worden
verwacht. Het gelukt Timme dan de ge
lijkmaker in het net te schieten. Hoek
stra verlaat dan het veld, waarvoor van
Nus invalt. C. A. B. speelt dan verder ’n
goed spel, hopende op meer succes. En
spoedig is de stand 2-1 in het voordeel
van C. A. B. Een corner voor H. levert
dan niets op. Dan weet Bosma zelfs de
voorsprong te vergrooten en is het 3-1
in het voordeel van C. A. B., als de
scheidsrechter een o.i. verkaerde be
slissing nam, door dit doelpunt te annu-
leeren.
Dat dit eenigszins deprimeerend op de
C. A. B.-ploeg werkte was na de rust
duidelijk merkbaar, als er na de rust is
afgetrapt, weet H. na een minuut gelijk
te maken. Al spoedig gevolgd door een
derde goal. Eikenaar van H. is deze mid
dag wel zeer productief, daar de stand
wordt opgevoerd tot 7-2 en C. A. B.
na de rust dat spel niet ontplooit als
voor de rust, zoodat Heerenveen deze
wedstrijd verdiend heeft gewonnen.
JAARVERGADERING.
De werkliedenvereen. „Eendracht
ons doel” hield haar jaarvergadering.
Het bleek, dat het ledental van de on
derafdeling „werkman” 200 bedroeg en
van de onderafdeeling Ziekenhuisverple-
ging over verschillende rubrieken samen
reeds 2 millioen dollar beschikbaar ge-
-- - steId en in een oproep tot ’t Amerikaan-
laten ontplooien door een vermindering sclle v0^ spoort de president aan even-
van de lasten op het motorwegverkeer.
Hopenlijk vindt de regeering gelegen
heid, ten aanzien van deze kwestie haar
meening nog eens nader uiteen te zetten.
ERNSTIG ONGELUK BIJ WITMARSUM.
ïnplaats van de trambus die ’s avonds
rijdt naar Zurich voor de verbinding met
de A. T. O.-bus reed gisterenavond een
extra tram naar Harlingen voor het ver
voer van de passagiers voor de A. T. O.-
bussen.
Tusschen Harkezijl en Witmarsum liep
aan den rechter wegkant de heer KI.
Kooistra uit Witmarsum.
Vermoedelijk heeft genoemde heer ge
meend dat de bus in aantocht was en
ging daartoe vanaf den weg tusschen de
tramrails loopen. De machinist die een
ongeluk zag aankomen gaf dringende
signalen, niets echter hielp. De heer K.
bleef rustig doorloopen. Door zeer
krachtig remmen heeft de machinist ge
tracht een aanrijding te voorkomen. Dit
bleek evenwel niet meer mogelijk.
Onherkenbaar verminkt werd het
slachtoffer onder de tram weggehaald en
naar huis vervoerd.
De heer Kooistra was niet gehuwd en
bewoonde met zijn zusters de familie-
boerderij van wijlen Abel Kooistra in
Witmarsum.
Dit droevig ongeluk bracht natuurlijk
nogal eenige opschudding in het om de
zen tijd rustige en stille dorp.
DE GLADHEID VAN DEN WEG.
Het was voor de vroege autorijders
op Maandagmorgen een onaangename
gewaarwording dat de nachtvorst en
fijne sneeuw de wegen spiegelglad ge
maakt hadden.
Verschillende auto’s zijn dan ook van
het rechte spoor afgeweken en óf in de
bermsloot gekanteld öf in de nog niet
hard gevroren berm vastgeloopen.
Even voorbij de Marnezijl reed een
vrachtauto, geladen met melkbussen van
de daar ter plaatse nogal hooge weg
neer in de sloot. De chauffeur wist nog
juist op tijd uit de wagen te komen. Van
de inhoud van de melkbussen ging heel
wat verloren. Tusschen Tjerkwerd en
Parrega zat een groote vrachtauto met
de voorwielen in de berm en ook dit
kostte nogal eenige moeite de wagen
weer in het rechte spoor te krijgen.
Van alle kanten kwamen berichten
binnen van gekantelde auto’s. We kun
nen deze berichten niet allemaal per
soonlijk controleeren. Verschillende
autobestuurders hebben het er maar niet
op gewaagd en zijn stilletjes thuis ge
bleven.
Gisteravond zakte de thermometer
flink. 5 tot 6 graden vorst.
Een groot gedeelte waterleidingkranen
werd afgezet (de eerste keer in dezen
winter), wat een goede maatregel bleek
te zijn. Het heeft deze nacht flink ge
vroren en we veronderstellen dat onze
ijsbaan wel weer een dikke ijslaag zal
bevatten, maar de kwaliteit zal door de
sneeuw niet al te best zijn.
Hedenmiddag nog steeds een grauwe
grijze lucht, met af en toe een klein
beetje sneeuw.
Het lijkt ons nog niet het rechte win
terweer. Echter veel valt er niet te voor
spellen, daarvoor is ons de weerfactor te
ongedurig.
In de ontwikkeling van het Nederland-
sche motorwegverkeer valt een stilstand,
ja zelfs een achteruitgang waar te ne
men. Steeg nog in 1934 het aantal mo
torrijtuigen, in 1935 iked zich een daling
voor, welke daling, zooals uit de voor-
loopige cijfers voor 1936 gebleken is, ook
dit jaar voortgang heeft gevonden. De
gevolgen van een dergelijke daling lig
gen voor de hand; de markt is over
stroomd met goedkoope tweede hand-
sche wagens, in de autobranche worden j
veel en veel minder zaken afgesloten, er j
wordt minder benzine verkocht, de repa-
ratieinrichtingen lijden onder gebrek aan
werk, enz. enz.
Naar de oorzaak, die tot dezen toe
stand geleid heeft, behoeft men niet lang
te zoeken; zij is gelegen in de verkeers
politiek der regeering, die zooals bekend
On-1 standaard steeg, door dat de hoogere
winsten de fabrikanten daartoe in staat
stelden. Enkele industriën, zooals b.v. de
staalindustrie betaalden reeds hoogere
loonen dan in 1929. Dat ondanks deze
gunstige factor thans voorbereidingen
worden getroffen voor nieuwe loonsver
hooging, mag op zijn minst bevreemding
wekken. Voor hef goed beoordeelen van
deze arbeidskwestie dient men echter re
kening te houden met andere factoren
dan bij ons. Wanneer we spseken van
beide groepen in de vakbeweging, dan
moeten we ons dit niet voorstellen als
de eene groep de werknemers en de an
dere groep de werkgevers.
Neen, de strijd gaat in Amerika tus
schen twee machtige groepen werkne
mers, de C. I. O. en de A. F. L., die beide
de erkenning voor zich opeischen als het
vertegenwoordigend lichaam van de ar
beidersbeweging. De C. I. O. de Com-
mithee Industrial Organisatie met ruim
1 millioen leden en de A. F. L., de Ame
rican Federation met 2>/2 millioen leden.
Het zou ons te ver voeren hierop uit
voeriger in te gaan.
Het tweede punt waarbij we onze
aandacht even op Amerika moeten con-
centreeren t> de geweldige overstroo-
mingsramp, die ontzaggelijke flnancleele
schade meebrengt en ook talrijke men-
schenlevens kost. De toestand in de
overstroomde gebieden wordt met den
dag erger.
Reeds 270.000 dakloozen zwerven er
rond. Voedselgebrek en een tekort aan
drinkwater bevorderen epidemische ziek
ten, zooals typhus en longontsteking.
Om eens een denkbeeld te geven van
de omvang van dezen ramp vermelden
we alleen maar, dat in een gedeelte van
Cincinnati het water vijf meter hoog
staat. In Aurora drijven 40.000 liter
benzine op het water. Allerlei voorzor
gen worden genomen, dat deze benzine
D®.reg^r.,ng heeft ën‘ook de‘o™ëndë‘‘'ledën° van den
Kunstkring nogmaals in ’n volgend too-
neelseizoen een dergelijke kunstavond te
bezorgen.
We mogen ten slotte niet onvermeld
laten de bijzonder geslaagde tooneelaan-
kleeding, waarbij in het eerste bedrijf 't
bekende achterdoek van ons Doele-too-
neel zoo bijzonder mooi aansloot en de
schitterende costumeering, wat ons al
weer niet behoeft te verwonderen wan
neer we op het prospectus lezen, dat dit
onderdeel door de bekende firma Serné
te Amsterdam is verzorgd. Deze firma
is ook voor Bolswarder operette-dilet-
tanten geen onbekende.
spoorwegen valt waar te nemen,
danks alle genomen maatregelen daalt
de opbrengst per trein-km. nog steeds
sterker dan de exploitatiekosten per
trein-km. Men tracht nu verbetering in
den toestand te brengen door een verla
ging van de vaste lasten en wel door
middel van overname van een deel van
de spoorwegschuld ten laste van het rijk
gedwongen verlaging van de rentevoet
der obligatieleeningen en het achterwege
laten van de afschrijving op gebouwen
en kunstwerken. Deze maatregelen zul
len echter nooit het bedrijf rendabel
kunnen maken, zoolang niet het exploi-
tatieoverschot zoo groot wordt, dat
daaruit de vaste lasten kunnen worden
bestreden.
Beschouwt men nu de kwestie der
binnenscheepvaart, dan blijkt, dat ook op
dit gebied de verleende steun (de wet
op de evenredige vrachtverdeling) wei
nig verbetering in den bestaanden toe
stand heeft kunnen brengen. Zeker, het
goedkoope watertransport is voor het
I Nederlandsche bedrijfsleven van de
grootste beteekenis en regeeringssteun
is hier dus op zijn plaats, maar het blijft
de vraag, of deze zoo ver mag gaan,
dat een enorm te veel aan vervoerscapa
citeiten mag blijven bestaan en of niet
veel eer practische verbetering is in den
toenstand te brengen door het even
wicht tusschen aanbod en vraag naar
laadruimte weer te herstellen.
En tevens kan men zich afvragen, of
bij een streven naar economisch vervoer
niet nuttig zal zijn, dat de staat het
spoorwegnet inkrimpt tot ten slotte
slechts economisch gerechtvaardigd ruil-
schikbaar gestelden steun kan men hier
buiten beschouwing laten. Daar de in
ternationaal georiënteerde belangen van
ons land den geboden steun in elk op
zicht rechtvaardigen.
Zijn nu de lasten, die de regeering ’t
motorverkeer ter bescherming en tot
steun van de andere genoemde verkeers
middelen oplegt rechtvaardig en in het
belang van de algemeene vooruitgang?
Dit is een vraag, die men zich in den
laatsten tijd meer en meer gaat stellen.
Deze dagen hield nog „de Telegraaf”
zich met dit vraagstuk bezig en zoo juist
krijgen wij een publicatie van den Alge-
meenen Nederlandschen Verkeersfedera-
tie in handen, waarin het geheele ver- i momenteel de geheele situatie. Reeds
keersprobleem in den breede wordt be-1 lang voor het uitbreken van de staking
handeld. In dit geschrift toont de A. N-
het verkeerswezen van het land als een
eenheid beziet en behandelt. Geheel in
overeenstemming hiermede treedt de re-
geering dus remmend op, indien zij
meent, dat het eene verkeersmiddel zich
ten nadeele van het andere te snel ont-
witkelt. De regeering meent nu, dat dit
getal zich voordoet ten aanzien van het verkeer behouden blijft. Dat daarbij al-
metorverkeer tegenover de spoor- en
tnmwegen, alsmede de binnenvaart. Dus
tnd zij in de laatste jaren breidelend
O' en
net succes. Met welke middelen ging
ren daarbij te werk?
Ondanks het feit, dat bij de wet tot in-
telling van het verkeersfonds werd be-
>aald, dat in de begrooting van dit
onds de inkomsten en uitgaven voor el-
icen verkeersvorm onderling gescheiden
moeten worden, werd met dpze wet toch
een coördinatie van het verkeer ingeluid,
welke gericht is op het principe: hoo
gere belasting van het motorwegverkeer
ten bate van de overige verkeersmidde
len, in hoofdzaak ten bate van de spoor
wegen. In Maart 1936 werd dit nog eens
bevestigd, toen bij de behandeling van
het wetsontwerp tot verhooging van het
bijzonder invoerrecht op benzine de mi
nister van Financiën verklaarde: „Dat
het noodig was om deze belasting te
verhoogen, omdat ik daarmede hoopte
te bereiken, dat aan de ongebreidelde
uitbreiding van het motorverkeer een
einde zou komen.”
Maar niet slechts door middel van ver
hoogde belastingen werd de ontwikke
ling van het motorverkeer op den weg
geremd. De regeering heeft nog altijd de
machtiging tot invoering van een ver
gunningsstelsel, zoowel voor de perso
nen, als voor het goederenvervoer. Hoe
wel nieuwe maatregelen hiervoor nog
niet gegeven zijn, werkt dit concessie-
stelsel reeds thans remmend. Dientenge
volge neemt het aantal autobussen in ons
land dan ook zoo goed als niet toe. Ver
der beteekent ook de rijtijdenwet voor
het motorverkeer een nieuwe last.
De invloed van deze maatrgelen tee-
kent zich nu af in den achteruitgang van
het aantal motorrijtuigen en het ver be
neden de verwachting blijven van het
totaal der door dit verkeer op te brengen
baten voor ’s lands schatkist.
Zooals reeds gezegd, geschiedt dit
alles om het met een door de regeering
te dekken tekort werkend spoorweg-be-
drijf, een financieel ontredderd tramwe
zen en een in nood verkeerende binnen
scheepvaart te steunen. Den ten bate van
de verdere ontplooiing van de Neder
landsche luchtvaart van rijkswege be- j ien behaalt.
Onze belangstelling gaat voor van
daag meer uit naar een ander wereld
deel, n.l. Amerika.
Voor enkele weken terug hebben we
vanaf deze plaats een beschouwing ge
wijd aan de economische opbloei, die
er in de tweede helft van het vorig jaar
in Amerika te bespeuren viel en daaraan
natuurlijk de verwachting toegevoegd,
dat deze economische verbetering zich
ook tot het vasteland van Europa zou
mogen uitstrekken. Nu is het een eigen
aardig verschijnsel, dat juist in dezen
tijd een felle strijd wordt gevoerd tus
schen de beide groepen van de vakbe
weging. Het arbeidsconflict overheerscht
eens twee milioen bijeen te brengen.
De gouverneur van Kentucky heeft
verklaard, dat deze ramp de grootste is
uit de geschiedenis van de^Staat.
We maken nu even een luchtreis en
steken over naar Japan. De emancipatie
van het Japansche rijk gedurende de
laatste jaren heeft verschillende buiten-
landsche verwikkelingen tot gevolg,
maar ook binnenlandsch is deze evolutie
niet zonder strijd verloopen. De greep
naar de macht zouden we dit haast wil
len noemen, tusschen aan de eene kant
de burgerlijke machthebbers en aan de
anderen kant de militairen.
Dit conflict dateert niet van vandaag
of gisteren, maar is een stille strijd, die
reeds lang geduurd heeft. Thans is op
eens dit conflict in de volle belangstel-
I ling van de wereld geplaatst door de in
diening van de begrooting in de Japan
sche landdag.
De minister-president en die van bui
tenlandsche zaken niet bij machte de
orde in deze landdag te herstellen
hebben de Mikado voorgesteld de land
dag te ontbinden.
Men beschouwt dit in (diplomat’eJr
kringen als een overwinning van de mi
litaire partij. Men mag zich dan zeker
met eenige bezorgdheid afvragen en wat
nu? Zal deze militaire kliek de conflicten
die zich dagelijks ten opzichte van de
buitenlandsche politiek van Japan voor
doen, nog scherper stellen, met al de
ernstige gevolgen ook voor het vasteland
van Europa?
Het zijn moeilijk te beantwoorden vra
gen.
Wanneer we dan nog even terugkee-
ren naar Europeeschen grond, en buiten
het Spaansche conflict de Duitsche
voedselschaarschte de reis van Goe
ring naar Italië de verwachte rede
van Blum de krachtige taal van Eden
enz. enz. allemaal onderwerpen waarover
een revue te vullen is snuffelen- naar
nog meer actueele onderwerpen, dan valt
ons oog op een bericht uit Griekenland
n.l. dat Duitschland bereid gevonden is
aan Griekenland een leening te verstrek
ken van 4 milliard drachmen, tegen de
geringe interest van 3 Waarvoor?
zult ge vragen. Om de Grieksche bewa
pening in een jaar mogelijk te maken en
dan de tweede vraag: Ónder welke voor
waarden? Tegen de gegarandeerde im
port van tabak gedurende de eerste zes
jaren, tegen de afneming van enkele
Duitsche machines, tegenDe Griek
sche minister van financiën zegt het im
mers veel duidelijker: het program van
bewapening, dat voordien met een tijds
verloop van 8 jaren rekening hield
kan nu door deze leening in één jaar
worden verwezenlijkt.
Dat is in onze dagen de grondgedach-
van alle buitenlandsche politiek, „be-
maximum werktijd. De loon- wapening”.
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 12
in de automobielnijverheid waren de at-
V. F. aan, dat tegenover de ongunstige bfidstoestanden aan het veranderen. Dv
wending in de ontwikkeling van het mo-1 arbeidsvoorwaarden werden verbeterd,
verbod van kinderarbeid, minimum loo- te
tering ten aanzien van de exploitatie der i nen en
schooV
arï»e
i
F
i
)f
l-
:e
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
