3
Effen Zijden Stoffen
L UNTER
Buitenlandsche Revue.
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Wij étaleren
1.00
HOFSTEDE
DE REORGANISATIE
VAN ONS LEGER.
33^? Jaargang
Woensdag 16 Juni 1937
No. 46
Speciale aanbiedingen
Flammisol 140 cM. breed
yoor mantels en japonnen
ELASTIEKEN
KOUSEN?
Stadsnieuws.
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD A Telefoon No. 12
9 mooie tinten
per El
In
per El
in nachtblauw, marine en zwart
per El
de Duitsche
6
6
4
NMBKaU«RflBi
18
10
32
Advertentitin per regel:
Woensdflgöflumnier 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
22
12
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeid fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
Zooals bekend werken onze hoogste
militaire Instanties op het oogenblik druk
aan de voorbereiding van de komende
leger-reorganisatie. Het staat wel vast,
dat deze reorganisatie van een dergelijk
ingrijpend karakter zal zijn, dat er
zooals de N. R. Ct. het uitdrukt zon
der overdrijving van de vorming van 'n
nieuw leger zou kunnen worden ge
sproken. En een nieuw leger heeft ons
land werkelijk noodig dat is een mee-
ning, welke men juist op het oogenblik
van vele zijden kan hooren verkondigen.
Vele bezwaren richten zich tegen de
huidige dienstplichtwet Het Is in de
eerste plaats het stelsel van de loting,
dat inderdaad een onrechtvaardigheid in
zich bergt en daarom ook aan vele Ne
derlanders onsympathiek is. Steeds meer
wordt er in den laatsten tijd dan ook op
aangedrongen de loting af te schaffen
en voor hen, die om een of andere reden
niet dienstplichtig zijn een soort weer-
belasting in te stellen. Een dergelijke
maatregel zou vanzelf met zich mede
brengen, dat de verschillende lichtingen
de noodige uitbreiding ondergaan.
Hoewel de reorganisatie-voorstellen
nog niet openbaar zijn gemaakt het
zal wellicht nog eenige maanden duren
eer men zoover is zal daarin zeer ze
ker voorzien worden in een verlenging
van den eersten oefeningstijd. Gezien de
algemeen-politieke situatie in de wereld
en het feit, dat door de nieuwe techni
sche uitrusting van het leger de oplei-
derd is van datgene wat Rex zooveel
enthousiasme en belangelooze aanhan
gers heeft bezorgd, en ook omdat er
momenteel onder de leidende persoon
lijkheden van Rex een meerderheid be
staat, die volkomen vijandig staat tegen
over elke poging tot oprechte verzoening
met de kerkelijke autoriteiten.
We reizen nog even verder en onze
volgende pleisterplaats is het Spaansche
oorlogstooneel.
Volgens de laatste berichten staan de
troepen van Franco bijna voor de poor
ten van Bilbao, de sleutel van het Bas
kenland. Nu moet U niet denken dat met
de val van Bilbao ’t Spaansche probleem
zijn oplossing dichter nabij gekomen is,
geen kwestie van. Evenmin als de inder
tijd met zooveel ophef verkondigde in
neming van Madrid tot nu nog een vro
me wensch gebleven is en bij al dien
deze hoofdstad in de handen van de op
standelingen, gevallen was, toch geen
wijziging had gebracht in den algemee-
nen toestand, evenmin zal ook de val van
Bilbao weinig invloed op het verloop
uitoefenen.
In een artikel in „de Maasbode” van
de vorige week werd de vraag bespro
ken: wie zijn nu eigenlijk in Spanje de
opstandelingen? en dan komt de redactie
tot deze conclusie, dat de tegenwoordi
ge regeering allerminst aanspraak hierop
kan maken. Zij toch heeft honderden
kerken verbrand, scholen verwoest, dui
zenden menschen zonder vorm van pro
ces ter dood gebracht, enz. enz.
Volgens dit blad zijn de schanddaden
van de tegenwoordige regeering min
stens zoo groot en talrijk als die van de
opstandelingen. De gedachte die in En
geland nogal eens geopperd wordt om
ter beëindiging van dit Spaansche con
flict een geheel neutrale leiding in te
stellen, lijkt ons inziens nog de beste op
lossing.
We brengen nu even een bezoek aan
Amerika, om eens poolshoogte te nemen
bij den stand van de staking in de me
taalnijverheid. De kalmte en rust die ge
durende langen tijd weze staking typeer
de, komt nu toch wel een beetje in het
gedrang.
Een autofabriek te Monroe was door
stakers gebarricadeerd. De eigenaars van
deze fabriek vonden evenwel 800 werk
willigen bereid de fabriek binnen te gaan
Goedschiks ging dit niet en toen hebben
tweehonderd met traangasbommen ge
wapende politiemannen de uit honderd
mannen en twintig vrouwen bestaande
stakingspost verdreven. Het bestuur van
de U. A. W. (United Automobiel Wor
kers) heeft nu naar uit Pontiac wordt
gemeld een algemeene staking van 24
uur afgekondigd. Het werk moet onmid
dellijk worden neergelegd. Bovendien
zullen alle arbeiders worden gemobili
seerd voor een reussachtige betooging
te Monroe. 18000 stakers zullen in
vrachtauto’s daarheen gebracht worden.
Natuurlijk eischt een dergelijke betoo
ging strenge orde-maatregelen en zijn er
in dit district reeds 500 hulpagenten aan
gesteld. Bovendien heeft de vereeniging
van oud-strljders aangeboden assistentie
te verleenen.
Over het algemeen begint de stakings-
Clocqué rayé 9O cM. breed
in
Faqonné 9O cM. breed
5 zomer kleuren
Naar
Grootzand 18 - SNEEK
In alles steeds het nieuwste
en het beste.
LAGE PRIJZEN.
Van de ruim 70 uitgenoodigde orga
nisaties waren een 60-tal afgevaardigden
aanwezig.
De vergadering werd geopend door
den heer Eerdmans met een woord van
welkom tot den Burgemeester en al de
aanwezigen. Er bestond hier, aldus de
voorzitter, sinds jaren een Christelijke
Oranjevereeniging, bij welks bestuur
meermalen de vraag naar voren kwam,
deze vereeniging om té zetten in een al
gemeene Oranjevereen. ten einde de ge-
heele bevolking van Bolsward in die
Oranjehulde te betrekken, daarmee ge
volg gevende aan de meermalen uitge
sproken wensch van H. M. de Koningin.
Een desbetreffend voorstel tot ophef
fing van de Christelijke Oranjevereen. in
dien een algemeene Oranjevereeniging
zou worden opgericht, is aangenomen.
Ook het algemeen comité dat de kinder
feesten in de laatste jaren verzorgde, zou
bij deze algemeene vereeniging worden
ondergebracht.
De bedoeling van de algem. Oranje
vereeniging is dan om bij alle gelegen
heden en niet alleen door kinderfeesten
de hulde aan het Vorstenhuis levendig te
houden.
De eerste vraag is: Is er onder de hier
aanwezigen voldoende belangstelling?
Eerst verkrijgt onze Burgemeester het
woord. Spreker is van oordeel, dat een
algemeene Oranjevereen. voor onze stad
van groot belang is. Steeds heeft dat
doel voor oogen gestaan en ook deze
voorbesprekingen zijn in overleg met den
Burgemeester geschied. Een goede sa
menwerking en waardeering van elkan
ders principe is hierbij noodig.
De heer Veltman stelt de vraag of nu
hier alleen vertegenwoordigers van ver
schillende veeen. aanwezig, ook die ver-
eenigingen wanneer straks besloten
wordt tot oprichting, automatisch lid
zijn.
Antwoord: Dat kan bij de artikelsge-
wijze behandeling van het reglement be
sproken worden.
De heer Tj. de Jong meent, dat bij de
laatste feestviering ter gelegenheid van
het huwelijk van Prinses Juliana geble
ken is, dat elke groep zijn eigen vorm en
karakter aan een huldiging kan en wil
geven. Bij een algemeene Oranjevereen.
zal die Oranjehulde geheel anders moe
ten worden uitgeleefd dan bij een Chris
telijke Oranjevereen. Is men, zoo vraagt
spreker, hievan voldoende bewust en is
een concreet antwoord over de richting
die deze algemeene Oranjevereen. zal
uitgaan, mogelijk?
Op z’n minst zal toch gestreefd moe
ten worden, dat alle groepen zonder uit
zondering aan die hulde kunnen deelne
men.
De Voorzitter antwoordt, dat het na
tuurlijk ieder vrij blijft naar eigen inzicht
z’n Oranjeliefde te uiten.
Waarschijnlijk zal in een algemeene
vereen, niet voor ieder geheel volgens
eigen beginsel bevredigd kunnen worden
maar daarom ook moeten we in een
geest van welwillendheid onze plannen
opzetten. Gemeenschappelijk waardeeren
zal ons over veel bezwaren doen heen
stappen.
Thans brengt de voorzitter nogmaals
de vraag naar voren of niemand be
zwaar maakt tegen de oprichting van
een algemeene Oranjevereen. Dit wordt
stilzwijgend aanvaard, waarna overge
gaan wordt tot behandeling van ’t regle
ment
De naam wordt: Bolswardsche
Oranje-Vereen., gevestigd te Bolsward.
De verdere artikelsgewijze behande
ling neemt voor sommige punten nogal
wat tijd in beslag, speciaal omtrent de
samenstelling van het bestuur. Het des
betreffende bestuursvoorstel luidt: uit el
ke groep vertegenwoordigd in onze ge
meenteraad één bestuurslid.
Van R.-K. zijde wordt hierop door de
heeren de Jong en Nota aanmerking ge
maakt. Deze betoogen dat dan dit be
stuur ook een afspiegeling moet zijn van
de sterkte dier groepen. De heer Nota
gaat nog iets verder en wil de leden van
dit bestuur laten kiezen door de groepen
zelf, men voorkomt dan het gevaar leden
uit een bepaalde groep in het bestuur te
krijgen, die niet ’t beginsel van die groep
voldoende zullen uitleven.
Het spreekt haast vanzelf dat derge
lijke voorstellen niet bevorderlijk waren
voor de goede geest in de vergadering
en een veel te lange bespreking vroegen.
Ten slotte werd door het voorloopig
bestuur als concessie aan de R.-K. groep
het voorstel gedaan om 2 R..-K. leden in
dit bestuur aan te wijzen. De voordracht
luidt dan als volgt:
R.-K.: A. van der Ven, O. P. van der
Klei, Nota, Boekema.
Vrijheidsbond: G. H. Boersma en H.
R. Klngma.
C.-H.: C. Verhoeven en Westerhof.
golf in Amerika een meer ernstiger ka
rakter te krijgen.
Te Youngston is ’t bij een demonstra
tie van stakers tot een gevecht met de
politie gekomen. De onlusten eindigden
toen politie-versterklngen met traangas
bommen op het tooneel van den strijd
arriveerden. In de fabrieken van de Beth
lehem Steel Corporation is een staking
afgekondigd, die 13000 arbeiders omvat.
Bövendien zijn twee fabrieken van de
General Motors te Baltimore wegens
staking gesloten.
In Michigan zijn ruim 43000 arbeiders
in de auto-industrie werkloos wegens *t
gebrek aan staal of doordat zij staken
uit sympathie met de arbeiders in de
staalindustrie. Te Flint zijn 14000 arbei
ders zonder werk, te Detroit 12000, te
Pontiac 9700, te Siganow 5500. Hoewel
de toestand hier en daar zeer gespan
nen is, is slechts van enkele geweldda
digheden melding gemaakt. Een vlieg
tuig, dat werkwilligen in een fabriek der
Republic Steel te Warren in Ohio levens
middelen moest brengen, werd vergast
op een geweersalvo. Vleugels en stuur
hut werden door veertig kogels getrof
fen, zoodat het toestel moest dalen. Te
Pontiac hebben stakers een niet georga
niseerde arbeider in een kuip met koken
de teer geworpen, zoodat de ongelukki
ge ernstige brandwonden opliep.
De staking van de employé’s in Hol
lywood is weer geëindigd, deze had 42
dagen geduurd. Zoo ook de staking in
de textielindustrie in Mexico, die geëin
digd is met toestemming van de eischen
der arbeidersorganisaties.
Ten slotte willen we nog enkele cijfers
mededeelen over de gestaag groeiende
bewapening en daarvoor als voorbeeld
nemen: Duitschland. We doen dat in ver
band met het feit, dat de zware kruiser
Blücher te water is gelaten.
Wanneer we het verschil nemen met
eind November 1918, toen de geïnter
neerde Duitsche vloot te Scapa Flow
door de eigen bemanning tot zinken ge
bracht werd, waarmee dus de Duitsche
zeemacht volkomen gebroken was, dan
is er in de laatste jaren heel wat ver
anderd. Wanneer we alleen maar na
gaan wat b.v. in 1935 op het bouwpro-
gram stond, dan geeft dit al een goede
kijk op het tempo, waarmee de Duitsche
vloot wordt uitgebreid.
Twee slagschepen van 28000 ton, twee
kruisers van 10000 ton, zestien torpedo
jagers en twintig onderzeebooten.
1 Januari 1937 bestond
vloot uit:
Slagschepen
Vliegtuigmoederschip
Zware kruisers
Lichte kruisers
Torpedojagers
Torpedobooten
Escorteschepen
Onderzeebooten
Is geworden, zou een dergelijke maatre
gel niet anders dan toegejuicht kunnen
worden.
Wij zouden dus moeten krijgen een
algemeenen dienstplicht met een lange-
ren eersten oefentijd, zoodat iedere jon
ge Nederlander, die tot het vervullen van
zijn dienstplicht lichamelijk in staat is,
van tevoren weet, dat hij onder de wa
penen zal moeten komen. De loting met
zijn vele bezwaren is dan verdwenen en
aan het rechtvaardigheiddsgevoel is vol
daan. Reeds dit zou er toe kunnen bij
dragen, het leger in Nederland meer po
pulair te maken, dan het tot nog toe is.
En niemand zal willen ontkennen, dat
een hechte band tusschen volk en leger
een noodzakelijkheid is. En deze hechte
band zal nimmer kunnen bestaan, indien
men om een of andere reden het leget
een minder goed hart toedraagt.
Maar er Is nog meer noodig, om de
menschen te nopen het leger in ons land
een waardige plaats te geven. Zooals
bekend moet b.v. de grootverlofganger
zijn wapens afgeven en ongewapend
naar huis terugkeeren. Hierin Is een ze
ker blijk van wantrouwen tegenover den
gewezen soldaat gelegen, dat er geens
zins toe medewerkt hem aangenaam over
het leger te doen denken. Men kijke in
dit verband eens naar een ander klein
land, naar Zwitserland. Daar blijft de
dienstpliichtigé van zijn 20stc tot zijn
48ste jaar in het bezit van al zijn mili
taire uitrustingsstukken met inbegrip
van de wapens en dit feit heeft er niet
weinig toe medegewerkt, van ieder Zwit
ser een man te maken, die respect voor
het leger heeft en met genoegen zijn
dienstplicht vervult. Zou men ook in Ne
derland blijk gaan geven, het volste
vertrouwen in den gewezen soldaat te
stellen, dan zou dit van een niet te on
derschatten psychologische invloed kun
nen zijn. Men bedenke hierbij, dat de
langere diensttijd ook gelegenheid geeft,
meer zorg aan de algemeene opvoeding
van den soldaat te besteden. Zoo zal men
tucht, gehoorzaamheid, vaderlandsliefde,
saamhoorigheidsgevoel enz. kunnen aan-
kweeken.
Dit zijn slechts eenige dingen, waar
mede men hopelijk bij de iegerorganisa-
tle rekening zal houden. Het gaat er ten
slotte om, het leger zoo te reorganisee-
ren, dat het geheel ten zegen zal zijn
van volk en individu. Het doet er minder
toe, welke wegen men daarbij bewan
delt.
Op al deze prijzen bij contante betaling 10 °/o KORTING.
Als extr.a reclame geven we bovendien bij deze 3 stoffen geheel gratis een Knippatroon
van IDA DE LEEUW—VAN REES. Dit is een zeer bizondere aanbieding en geldt alleen
zolang de voorraad strekt.
De zuiveringsactie in Rusland.
Elke omwenteling en elke dictatuur
brengt ter zijner tijd weer een groep
ontevredenen naar voren, die niet te
vreden zijn met de gang van zaken,
trachten door buitenlandsche hulp hun
verlangens te bevredigen. Door al de
eeuwen heen is deze gedragslijn ih de
geschiedenis aan te wijzen en onzen tijd
maakt hierop geen uitzondering. Een
sprekend voorbeeld van deze redenee-
ding onzer soldaten veel ingewikkelder rin£ vinden we momenteel in Rusland;
j 2— zuiveringsactie waaraan reeds
heel wat vooraanstaande Russische per
soonlijkheden zijn opgeofferd.
Beziet men de Russische toestanden
van de laatste jaren objectief, dan zien
we daar twee figuren, Stalin en Trot
sky. De eerste, de dictator, de verdedi
ger van het ongerepte Sovjet-regiem, de
andere, een stille agitator, meest buiten
het land verblijvende, maar die, zooals
nu langzamerhand wel duidelijk begint
te worden over heel wat aanhangers in
officieele kringen beschikte. We herinne
ren ons de namen van Kamenef, Zinofjef
en meer anderen en dan uit den jongsten
tijd maarschalk Toechaksjek en in de in-
dustrieele leiders Afanasjef, de directeur
van de bouwtrust van Chabarowck; Ko
tin, de directeur van de steenkolenindu
strie in het Verre Oosten; Komkof de di
recteur van de steenkolenmijnen van
Soechan; Oerbek, de directeur van dj
houttrust; Pjatakowitsj, de dir. van hef
transportwezen in het Verre Oosten;
Adamowitsj, de voorzitter van de Kamt-
sjatka maatschappij.
Wat is nu naar het oordeel van de
Russische bladen uit ’t voor-onderzoek
komen vast te staan? o.m. dit: dat de
beklaagden hebben deelgenomen aan te
gen de staat gerichte betrekkingen met
vooraanstaande militaire kringen van een
buitenlandsche staat, die een de Sovjet
unie vijandige politiek voert.
Zooals dat in vroegere processen het
geval geweest is, hebben ook nu weer
de beklaagden volledig bekend en wacht
hun als belooning voor die bekentenis de
doodstraf.
Volgens de laatste berichten moet
maarschalk Toechatsjevski en de zeven
andere gearresteerde legerleiders reeds
zijn terechtgesteld. Dat is de opruiming
die de dictatuur zoo nu en dan noodig
acht.
Overgaande op een ander onderwerp
gaan we via Duitschland, waar de Kerk
strijd nog steeds in volle omvang de ge
moederen bezig houdt, zonder dat men
tot een bevredigende oplossing schijnt
te kunnen, komen, naar België, waar de
Rexisten weer eens van zich doen spre
ken.
Het betreft nu meer een onderlinge
ruzie tusschen verschillende voormannen
Zoo heeft b.v. Dydeville, hoofdredacteur
van het Rexistische orgaan zijn ontslag
aangeboden daarbij als reden opgeven
de, dat de Rexistische beweging op het
oogenblik volkomen onderworpen is aan
de invloed van zekere, zoowel uit mo
reel als politiek oogpunt verdachte indi
viduen en dat haar optreden ver verwij-
3 in aanb.
1
3
65 cent
95 cent
VERGADERING OPRICHTING
ALGEMEENE ORANJEVEREENIGING.
Maandagavond werd in „Ons Gebouw”
een bijeenkomst gehouden om te komen
tot oprichting van ’n algemeene Oranje
vereeniging te Bolsward.
V»
M
ff
DE JONGs NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
