Buitenlaiidsche Revue.
UI. V. UIEÜFF
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Reparatie
aan alle merken
Automobielen
M. WEERSMA
ZENUWARTS - LEEUWARDEN
van 15 AUGUSTUS 101 5 SEPTEMBER
afwezig
DE AALMOES VOOR
DEN MIDDENSTAND.
I, 33?*g Jaargang
No. 64
Woensdag 18 Augustus 1937
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
Stadsnieuws.
Groote voorraad
Onderdeelen
en Banden
EN
Uit den Omtrek
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 12
19
HET BORGSTELLINGSFONDS.
•en
Zijn werking in de praktijk.
ide
5.992.47.
16.039.28.
35.
Md.
55
kundige hulp.
1
lijk
net
Speciale inrichting voor
Advcrtcntiön per regel
Wocnsdagsntimmcr 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
>ei
als
uk
)or
de
GESLAAGD.
Zaterdag 14 Augustus slaagde onze
plaatsgenoote, mej. C. M. Siemonsma
voor het hoofdacte-examen te Leeuwar
den.
BENOEMD.
Onze plaatsgenoot de heer G. Gerrlt-
sma is benoemd tot onderwijzer aan de
R.K. school te Roodhuis.
ZWEMSCHOOL.
De temperatuur van het water is he
den 16 graden.
16 Aug. 1937.
Tijdens de werkzaamheden aan de
nieuwe Rijksweg no. 43 bij Kievitshorne
zal het verkeer vanaf Woensdag 18 tot
en met Zaterdag 21 Aug. over Bolsward-
Makkum of over Witmarsum-Zurich ge
leid worden.
Batig saldo
Kapitaaldienst:
Inkomsten
Uitgaven
237.720.35.
-231.727.88.
ƒ201.774.85
-217.814.13
I
ui
ige
li-
16
IÓ5
5ö
Nog steeds Japan-China.
De strijd in Spanje.
Het Duitsche vierjarenplan.
„Alle verandering is geen verbetering”
is een oud spreekwoord, dat we wel eens
in verband mogen brengen met den
strijd die momenteel gevoerd wordt tus
schen China en Japan. De beteekenis van
dit spreekwoord bedoelen we dan zoo:
dat voorheen, wanneer twee staten ruzie
kregen, eerst de diplomatieke vertegen
woordigers werden teruggeroepen, dan
volgde een oorlogsverklaring en dan pas
begon de triomftocht van den ouden oor
logsgod over verminkte aardebewoners
en door brandende dorpen en verwoes
te akkers.
Dat was in den goeden ouden tijd(?)
toen men nog sprak van heldenmoed en
Boer en T. Hellinga.
Paardenmarkt
De paardenmarkt te Oosterwierum zal
op voorstel van B. en W. in plaats van
den laatsten Zaterdag in Mei in het ver
volg gehouden worden op den tweeden
Donderdag in Mei.
Verlaging bijdrage.
Door Gedeputeerde Staten werd mee
gedeeld dat zij het bedrag van de be
lastingsubsidie aan de gemeente Baarde-
radeel heeft teruggebracht van f 20.090
tot f 16.888.
De Raad maakt bezwaar tegen deze
verlaging en zal een en ander ter kennis
brengen van Gedeputeerden.
Nieuwbouw of restauratie
gemeentehuis.
Door den architect Goodijk van Sneek
is met goedkeuring van den hoofdingeni
eur Ir. D. T. Wouda van den Provincialen
Waterstaat een rapport verzonden aan
alle raadsleden, waarmee zij op de hoog
te worden gesteld van den haveloozen
toestand van het tegenwoordige ge
meentehuis.
Uit dit rapport blijkt, dat nieuwbouw
voordeeliger zal zijn dan restauratie, om
dat een naar de eischen des tljds inge
richt gemeentehuis bij kleineren inhoud,
doch betere indeellng minstens dezelfde
of misschien nog meer bruikbare ruimte
zal bieden en minder onderhoudskosten
zal eischen. Bovendien zullen de kosten
waarschijnlijk niet uitgaan boven een
grondige restauratie.
Na een drukke discussie werd beslo
ten B. en W. te machtigen een onder
zoek in te stellen naar den bouw van
een nieuw gemeentehuis en tevens over
te leggen het globale onkostencljfer van
een grondige restauratie.
Na een wijziging van het autoregle-
ment werd de vergadering door den
voorzitter gesloten.
nd.
ijk,
Verschijnt DINSDAGS- cn
VRIJDAGSAVONDS.
Lcesgcld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
OFF. FORD DEALER
BOLSWARD - TELEF. 86
er,
en,
WITMARSUM.
Schrijver dezes heeft al eens eerder
betoogd, dat het Borgstellingsfonds voor
den Middenstand een instelling is, waar
van slechts weinig nut kan worden ver
wacht en bovendien peperduur is voor
de organen, welke haar werking moeten
financieren.
„Beter een half el dan een leege dop,”
meenden anderen. Inderdaad, er werd
en wordt van overheidswege weinig of
niets gedaan om den Middenstand door
de moeilijkheden van den tijd heen te
helpen. Wanneer we dat constateeren,
mogen we nochtans niet over het hoofd
zien, dat de middelen tot hulp aan den
Middenstand niet zoo voor de hand lig
gend zijn als die tot hulp aan arbeiders,
boeren en Industrie. De beste zij het
dan indirecte hulp voor middenstan
ders is en blijft de overheidszorg tot be
houd van de koopkracht der massa.
De Middenstand heeft echter recht,
juist gelijk andere maatschappelijke
groepen, op directen overheidssteun. En
deze bleef tot heden uit. Door de in
stelling van een borgstellingsfonds als
zoodanig te accepteeren, stelt de Mid
denstand zich tevreden met het ontvan
gen van een aalmoes en beneemt hij zich
het uitzicht op een meer algemeene
steunactie van de overheid. Als het
Borgstellingsfonds Iets ten goede uit
richt, komt dit goede niet aan heel de
groep van winkeliers en neringdoenden
ten voordeele, maar aan enkelingen.
En terwijl die enkelingen „mis
schien” worden geholpen, geraken be
langrijke groepen van winkeliers en
neringdoenden meer en meer in nood,
doordat de regeering nog steeds talmt
om de lasten aan de zaken en bedrijven
te ontnemen, welke de ontwikkeling van
den handel belemmeren. Accijnzen en
heffingen vermoorden het café- of res
taurant- en het slagersbedrijf geheel.
Om nu maar enkele voorbeelden te noe
men. De personeele belasting drukt zóó
speciaal op elk winkelbedrijf, dat ze als
een straf op ondernemingszin kan wor
den aangemerkt.
Verlichting in deze lasten dét zou
directe steun aan den Middenstand be-
teekenen. Hulp met een crediet aan een
winkeliertje hier en daar, die zijn zaak
niet meer op pooten kan houden, i s
slechts een zaak van individueelen steun,
welke mogelijk het algemeene
Middenstandsbelang zelfs n a d e e 1 i g
kan zijn.
Nadeelig saldo
De commissie tot nazien der rekening
bestaat uit de heeren S. Miedema, J. de
WINSUM,
ZIJN POLS GEBROKEN.
16 Augustus 1937.
Twee boerenwagens, die respectieve
lijk bestuurd werden door den heer S. en
het boerenknechtje M. D. alhier, moesten
elkander op' den Baarderweg, dicht bij
den ingang van ons dorp passeeren.
Door niet voldoende uitwijken van S.
reden de wagens op elkander in, waarbij
de jeugdige M. D. het ongeluk had de
rechterpols te breken.
Dr. Boersma van Baard was onmid-
dellijk ter plaatse en verleende genees-
PrRCtJj k
Dr. WIJBENGA-GOLDBERG
Gr. Kerkstraat 7.
de kerkstrijd, maar over het vierjaren
plan.
Zooals U weet bedoelt dit plan om
Duitschland onafhankelijker te maken
van het buitenland, wat betreft invoer
van levensmiddelen en grondstoffen. Is
dit mogelijk? zoo vragen we ons af, wan
neer we lezen, dat Duitschland niet ge
noeg koren kan verbouwen voor voeding
van mensch en dier. De oogst 1031 was
voldoende voor voeding van de bevol
king, maar voor de veestapel bleef niets
over. Toen is er van Januari tot Juni
van dit jaar voor 84 millioen mark aan
rogge en koren ingevoerd en nog was
er niet genoeg. Men heeft toen maar een
groot aantal varkens geslacht, maar dit
levert het gevaar op, dat men deze win
ter weer een tekort aan vleesch zal krij
gen. De hoenderstapel gaat ook achter
uit bij gebrek aan voeder en eieren zijn
haast niet meer te krijgen.
Dat zijn slechts enkele opmerkingen
betreffende de voedselvoorziening. In de
industrie staat men er niet veel beter
voor. De Duitsche staalproducten zal dit
jaar 19 millioen ton opleveren, terwijl er
niet minder dan 26 millioen ton noodlg
zijn. Wel tracht men de aanwezige voor
raad ijzererts in de Duitsche bodem pro
ductief te maken, maar dit gaat met zoo
veel kosten gepaard, dat de totale kost
prijs niet door de industrie kan worden
betaald.
Het is een interessant onderwerp,
waarover we graag meer zouden willen
vertellen, maar waarvoor ons vandaag
de plaatsruimte ontbreekt.
waarin opgenomen
ARUM.
UIT DE DIERENWERELD.
15 Aug. 1937.
Als een bijzonderheid kan worden ver
meld dat een kat van den heer G. Auke-
ma („Grauwe Kat”) o.d. Arum 4 jongen
ter wereld bracht, waarvan de eerstge
borene 4 achterpooten en 2 staarten had.
Bij de geboorte was dit poesje in leven,
maar stierf spoedig daarna, omdat moe
der poes het beestje van zich afstootte.
De oude kat en de andere poesjes ma
ken het intusschen goed.
het veld van eer. Jammerlijke volksmis
leiding waarboven wij twintig-eeuwsche
menschen ons ver verheven achten.
Meent ge dat werkelijk? De wereld
oorlog heeft ons wel anders geleerd.
Het veld van eer.gehuld in een
stofwolk van mosterdgas en heldenmoed
in een loopgraaf, waarin de vijandelijke
granaten en de ontelbare kogels uit de
machinegeweren dood en verderf zaaien,
maar ook diplomatiek zijn we er niet op
vooruit gegaan. Jn de ouderwetsche
oorlogsverklaring vond men nog een ze
kere hoffelijkheid, op zijn minst geno
men een kennisgeving aan den tegen
stander, dat men plannen beraamde hem
op zijn huid te timmeren. Tegenwoor
dig is dat niet meer noodig. Italië gaf
het voorbeeld met Abessinië, Spanje is
daarna gevolgd en nu weer China en
Japan, een oorlog zonder oorlogsverkla
ring.
We kunnen jammer genoeg niet zeg
gen, dat deze veranderde mentaliteit een
hoogere dunk geeft van het beschavings
peil, waarop wij ons thans bevinden.
Waar gaat het nu eigenlijk om (zoo zul
len velen zich afvragen) in deze oorlog
tusschen China en Japan? Is de nationale
eer beleedigd? Welneen, louter en alleen
de landhonger van Japan, die, wanneer
dit niet op vredelievende wijze een stuk
van China kan inpalmen, het maar door
middel van het militaire apparaat gaat
doen.
We moeten niet vergeten, dat Noord-
China rijk is aan delfstoffen, vooral kolen
en erts. Speciaal de provincie Tsjahar
is voor de Japanners buitengewoon
waardevol, om de rijke grondstof voor
de industrie. Voor China heeft deze pro
vincie natuurlijk dezelfde economische
beteekenis maar bovendien een strate
gische beteekenis door de oude vesting
stad Peiping. De oude keizerstad, die in
de Chineesche dynastie zoo’n groote rol
heeft gespeeld.
Juist daarom kan men verwachten,
dat de tegenstand van de Chineezen te
gen de Japansche overheersching deze
keer intens zal worden opgevoerd. Be
treffende die strijd komen er de laatste
dagen zooveel oncontroleerbare berich
ten, dat het heel moeilijk is, daaruit met
eenige zekerheid eenige conclusie te
trekken. Over menschelijk materiaal be
schikken beide landen in meer dan vol
doende mate, maar het financieele pro
bleem Is veel moeilijker. Oorlogvoeren
kost veel geld. Europa zucht 20 jaar na
den wereldoorlog nog onder die finan
cieele druk. Wel brengt een oorlog tij
delijk een grootere industrieele bedrij
vigheid mee, maar de bankiers in Japan
toonen zich bezorgd over de financieele
vooruitzichten, die zij somber achten, nu
waarschijnlijk een derde aanvullende be
groeting voor oorlogsuitgaven zal wor
den ingediend. Men vermoedt, dat de
kosten in verband met den toestand in
China voor Japan het millioen pond ster
ling per dag overtreffen.en dat in
een land, waar over het algemeen de so-
ciale toestanden zoo bedroevend slecht
zijn.
Omtrent den strijd in Spanje valt wei
nig nieuws te vermelden. Dan winnen
de rechtschen weer een of ander dorp en
dan veroveren de linkschen een loop
graaf of station. Waarover men zich in
deze burgerkrijg eveneens mag verwon
deren is de financieele zijde van dit pro
bleem. Dat kan onmogelijk door Spanje
alleen betaald worden. Immers een groot
deel van ’t produceerende volk is onder
de wapenen; talrijke industrieelen wer
ken alleen voor de vervaardiging van
oorlogsmateriaal, zoodat in- en uitvoer
van goederen, de natuurlijke handelsba-
lans voor een land, van geen beteekenis 1
meer is. Economisch Is dus voor Spanje
deze burgerkrijg een strop, bij gevolg
moet er politieke of staatkundige facto
ren aangewezen kunnen worden die deze
oorlog rechtvaardigen.
Staatkundig wat betreft de gebieds
uitbreiding kunnen we ook uitschakelen,
dus blijft over de politieke zijde van het
vraagstuk, de innerlijke strijd om de
macht. Dat die in Spanje gaat tusschen
Fascisme en Communisme hebben we
reeds eerder betoogd, maar wat ons elke
dag opnieuw verwondert is, dat de aan
hangers van deze twee stroomingen nog
steeds bereid zijn, die belangrijke finan
cieele offers, die het zenden van man
schappen en oorlogsmateriaal met zich
meebrengt, te bekostigen.
We hebben zeer terecht in onze vorige
revue de gespannen verhouding tusschen
de verschillende volkeren niet willen be
spreken om niet het gevaar te loopen de
geheele revue aan deze kwestie te wij
den en zie, hoe we ons ook willen be
perken, voor vandaag hebben we bijna
de geheele ruimte weer verbruikt aan
dit nog steeds belangrijke onderwerp.
Nog even gaan we een kijkje nemen in
Duitschland en nu eens niet betreffende
Hoe werkt het Borgstellingsfonds
eigenlijk in de practijk?
We hebben eerder reeds als onze mee-
ning kenbaar gemaakt, dat er aan dit
fonds weinig behoefte zou blij
ken te bestaan. Een der voorwaarden
voor crediet is ook hier: dat de aanvra
ger credietwaardlg zal blijken.
Welnu, in het algemeen gesproken, kan
een credietwaardige middenstander op
normale wijze crediet bekomen bij de
reeds bestaande particuliere of coöpera
tieve financieele instellingen. Hij behoeft
zich en zijn zaak dan bovendien niet on
der de voogdij te stellen van een com
missie van plaatsgenooten, al zijn die
dan ook naar den opzet en de bedoe
lingen van het Borgstellingsfonds
„onbaatzuchtige bekwame lieden, bereid
om zonder eenige financieele belooning
de vele en tijdroovende werkzamheden”
van hun voogdijschap te verrichten.
Een der gestichte fondsen, n.l. dat
„voor het gebied der Kamer van Koop
handel en Fabrieken voor Noordelijk
Overijssel”, hetwelk mede een gedeelte
van Gelderland en Drente omvat, heeft
een rapport gepubliceerd over de wer
king van het fonds in de eerste drie
maanden van zijn bestaan. Van de 27
gemeenten, welke het gebied omvat, zijn
er nog slechts 7 toegetreden, n.l. Zwolle,
Kampen, Ambt-Hardenberg, Hattem,
Heerde, Heino en Oldemarkt. Welnu, in
de drie maanden van werking, kwamen
uit deze gemeenten slechts 21 verzoeken
7e ORGELCONCERT.
Behalve Bach’s sterke Fuga op het
koraal „Vom Himmel hoch” werd heden
het belangrijkste aandeel der orgelmu
ziek geleverd door Max Reger in diens
Praludium und Fuge C dur (opus 7) een
werk, dat in stijl en constructie levendig
doet denken aan Bach’s zelden gespeel
de Orgelsonates voor twee manualen en
pedaal. Het behoort tot Reger’s jeugd
werken, die reeds alle de kenmerken in
zich dragen van het geweldig genie dat
er later uit dezen kunstenaar groeien
zou. Vooral de levendige Fuga met haar
tintelend en fijngetroffen motief is een
compositorisch meesterstuk. Ware Reger
dezdn jeugdstijl, die hem terecht den
eerenaam van „de moderne Bach" deed
verwerven ook in zijn verdere leven ge
trouw gebleven, dan zou hij thans ver
moedelijk de meest gespeelde „moderne-
classicus" geworden zijn.
Doch dit heeft niet zoo mogen zijn. Hij
voelde zich meer en meer aangetrokken
tot het uitbeelden van, laten we het noe
men: vertwijfelingstoestanden; zijn
troostelooze muziek, zonder uitzicht of
hoop, bracht somberheid en verschrik
king over het auditorium en men wend
de zich steeds meer van hem af.
Onder de talrijke Regerwerken, welke
de heer Alt hier vroeger ten gehoore
bracht, herinneren wij ons bijv, de Fan
tasia ed Fuge opus 57, geïnspireerd op
Dante’s „Inferno” en nooit hoorden we
den geest van een dichtstuk zoo tref
fend in klanken uitgebeeld. Doch even
goed konden Alle rijpere werken van Re
ger, met hun muzikale expressies van
wanhoop en demonie, ditzelfde onder
werp hebben. Zeer jammer, want onge
twijfeld was hij een reus die met hoofd
en schouders verre uitstak boven alle
Duitsche componisten van de laatste
halve eeuw. Wij geven daarom van harte
de voorkeur aan een zijner prachtige
jeugdwerken, zooals het onderhavige.
Met den cellist Piet Molenaar hebben
we de kennismaking met veel genoegen
vernieuwd, waarbij de zeer gunstige In
druk, dien we bij vorige keeren van hem
hadden opgedaan, werd bevestigd.
Een bijzonder mooie toon op een
prachtig instrument, waarvan het geluid
zich wonder goed aanpast bij den klank
van het orgel, deed ons zeer genieten,
waarbij we vooral werden geboeid In
het Andantino en de Gavotte der Sonate
van Geminiani en de ietwat zwaarmoe
dige Sicilienne van Fauré.
binnen, waarvan er tot nog toe 15 wer
den behandeld; 6 aanvragen werden af
gewezen, 9 ingewilligd. Gemiddeld werd
per toegewezen aanvrage 1350 crediet
verleend.
Van een groote behoefte aan deze in
stelling is dus niets gebleken. Maar bo
vendien gesteld nu eens, dat straks ook
de resteerende aanvragen zijn afgewerkt
dat ef voorts een toewijzing van 60
zal plaats hebben en het crediet op ge
middeld f350 kan worden geschat, dan
beteekent zulks in cijfers, dat er aan een
groepje noodlijdende winkeliertjes een
totaal-crediet van ongeveer f 4400 is
verleend. Deze gelden moeten worden
terugbetaald. Maar niet terugbetaald
worden de sommen, welke de gemeenten
aan het Borgstellingsfonds moeten beta
len.
De zeven aangesloten gemeenten heb
ben een gezamenlijk inwonertal van rond
94000, voor wie 10 cent per inwoner als
„deelname In het kapitaal” moest wor
den betaald, d.l. tesamen f9400. Boven
dien moeten ze elk jaar een contributie
betalen van 2 cent per inwoner, d.l.
f 1880.
Tegenover een tnleg dus van f9400
en een jaaarlijksche conributle van 1880
staat een crediet van f 4400 aan een paar
menschen 1 Zeker, het is mogelijk, dat er
dit jaar nog een paar aanvragen bij zul
len komen, maar nog grooter is de waar
schijnlijkheid, dat de aanvragen In vol
gende jaren een stuk beneden die van
thans zullen blijven, omdat nu alle cre-
dietbehoevenden van jaren achtereen,
zich „verzameld” tot 21 van uit 7
gemeenten hebben gemeld.
Het Borgstellingsfonds werkt onbe
grijpelijk duur. Het is duidelijk, dat een
gemeentebestuur een winkelier, die aan
den grond zit vooral zoolang hij nog
„credietwaardlg” moet zijn voordee
liger kan helpen met „God zegene de
greep’’ van f350 aan voorschot uit de
kas van Maatschappelijk Hulpbetoon,
dan via het Borgstellingsfonds.
Uit de gemeente Heerde b.v. kwam
slechts één aanvrage voor crediet. Die
man heeft 60 kans dat hij f 350 ter
leen ontvangt en een Commissie van
Toezicht over zijn vloer. Maar de ge
meente heeft al betaald van dit
jaar f500 ineens én f 100 aan contri
butie. Uit de gemeenten Heino, Hattem
en Oldemarkt kwam in het geheel nog
geen aanvrage om crediet, maar deze ge
meenten hebben tesamen dit jaar aan het
fonds betaald: ruim f950 Ineens en bijna
f200 aan conributie.
Het Borgstellingsfonds is een duur
zoethoudertje, dat den Middenstand als
zoodanig geen voordeelen brengt en mo
gelijk het nemen van meer doeltreffende
maatregelen der overheid tot saneering
van de nering en het winkelbedrijf in het
algemeen, tegenhoudt.
I
BAARDERADEEL.
RAADSVERGADERING.
14 Augustus 1937.
Onder voorzitterschap van Mr. W.
Hoekstra kwam de Raad der gemeente
Baarderadeel in vergadering bijeen.
Conform het advies der commissie
werd besloten aan de opmerkingen van
Ged. Staten te voldoen, ten aanzien van
de ter goedkeuring ingezonden bouw
verordening.
Speelplaats.
Mededeeling werd gedaan van de
goedkeuring van Gedeputeerden van het
raadsbesluit tot aankoop van 400' vierk.
M. grond, benoodigd voor den verbouw
van de openbare school te Oosterwierum
en het aanbrengen van een speelplaats.
Gemeenterekening over 1936.
Deze vermeldt de volgende bedragen:
Gewone dienst:
Inkomsten
Uitgaven
le-
I
iAL
ct.
ct.
DE JONG s NIEUWSBLAD
