Buit enlanilsclie Revue.
DE OORLOG DER TOEKOMST:
6R0RDST0FFEHPR00LEEM.
lïi. uieersiïia Zenuwarts
LEEUWARDEN
heeft de praktijk hervat
IV. V. UIE8FF
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Reparatie
r
33g*g Jaargang
Woensdag 8 September 1937
No. 70
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
Groote voorraad
Onderdeelen
en Banden
Stadsnieuws.
c. a. a i-h. z. c. i 3-5.
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 12
A cl v c r t c n t i n per regel
Woenockigsniiiiuncr 10 cent.
Zatcrdagsmimmcr 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
Speciale inrichting voor
aan alle merken
Automobielen
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Lccsgcld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
het Communisme te verwachten. Temeer
nu door de geweldige sommen, die deze
strafexpeditie aan de Japansche schatkist
kost, elke sociale maatregel tot verbete
ring van de arbeidstoestanden in dat
land al bij voorbaat onmogelijk gemaakt
worden. Zonder hulp van Rusland zal
natuurlijk China deze oorlog niet kunnen
winnen, maar stel U eens even op het
standpunt, dat dit wel mogelijk is. Wat
een reactie zal dit teweeg brengen in Ja
pan en hoe zal het volk, dat dan gebukt
gaat onder ondraaglijke militaire lasten
de gelegenheid aangrijpen dit juk af te
schudden. De geschiedenis levert ons
daarvan meerdere treffende bewijzen.
Engeland’s zorgen.
Ook Duitschland heeft het niet
gemakkelijk.
Het Chineesche wespennest.
Het is voor de diplomaten in Engeland
die de buitenlandsche pjolitiek moeten
verzorgen, de laatste jaren een zeer
moeilijke tijd geweest, maar nog nooit
zijn de problemen zoo moeielijk en veel
vuldig voorgekomen, als in de afgeloo-
pen maand.
Naast het Spaansche conflict is nu ge
komen de oorlog in China, die alweer
evenals in Abessinië en in Spanje geen
oorlog, maar een kleine strafexpeditie
genoemd wordt. Misschien dat dit woord
voor sommige ooren een meer humaner
klank heeft, dat is dan ook het eenigste
verschil, de andere symptonen en gevol
gen zijn even erg als bij een echte oor
log, maar daarover niet in eerste instan
tie.
We schrijven als eerste onderwerp:
Engeland’s zorgen en doelen daarbij op
de groote moeilijkheden, waarmee de
Engelsche vloot in de Middellandsche
Zee te kampen heeft. We hebben reeds
eerder uitvoerig betoogd, dat de Mid
dellandsche Zee voor Engeland in ver
band met de vaarweg naar Indië, van
ongekend groot belang was.
Nu echter kort achter elkaar twee En
gelsche schepen door een onbekende
duikboot werden vernietigd, komt dat
belang nog sterker naar voren en begint
men zich in Engeland de vraag te stellen
kan deze zeerooverij maar straffeloos be
oefend worden? Daar is natuurlijk aller
eerst de vraag: van welke nationaliteit
Wij hopen, dat Couperus hier nog
vaak zal komen, en het kan niet anders
of de beide concertgevers hebben van
hun musiceeren minstens evenveel geno
ten als wij hoorders.
VOETBAL.
l»te competitiewedstrijd
Een over het algemeen wat zenuw
achtige wedstrijd die mede door het
moeilijk op gang komen van de C. A.
B.ers door Harlingen verdiend gewon
nen is.
Vooral voor de rust was het spel van
H. Z. C. beter. Het plaatsen was veel
beter en daardoor waren de aanvallen
van de Harlingers gevaarlijker. Met een
zuiver gericht schot weet H. Z. C. de
leiding te nemen en direct daarop ont
komt het C. A. B. doel door een gelukje
aan de tweede goal. De aanvallen van
H. Z. C. worden evenwel talrijker en
op een moment dat de keeper even te
vroeg of te laat zoo men het noemen wil
uitloopt, rolt de bal voor de wind in het
verlaten doel, 2-0.
Dit inspireert de C. A. B.ers toch tot
beter aanpakken. Vooral van Dalen doet
'goed werk en op een moment dat deze
speler er bijna door is wordt hij door 2
H. Z. C.-spelers op een eigenaardige ma
nier gehinderd. Dit levert voor de C. A.
B.ers een strafschop op, die door Bran
denburg benut wordt, 2-1. Direct daarop
een goed gesplaatste bal van Timme en
van Anholt kopt keurig in, 2-2.
Bij deze kopstoot werd niet alleen de
bal, maar ook de H. Z. C.-keeper ge
raakt en moest het spel eenigen tijd ge
staakt worden.
Na een periode van middenspel krijgt
een der Harlingers de bal op de lijn vrij
en met een prachtig hoog schot is het
3-2, direct hierna volgt ook de 4de goal
door een misverstand in de achterhoede.
Met deze stand gaat de rust in.
Na de thee heeft C. A. B. het wind-
voordeel en is nu gedurig in den aanval,
maar ook H. Z. C. laat zich niet inslui
ten en weet met open spel telkens even
eens aanvallen op te zetten. Na een goed
opgezette aanval maakt C. A. B. er 3-4
van en hoewel meerdere kansen geboden
worden weet men deze niet voldoende
uit te buiten. Over het algemeen wordt
de verstandhouding niet sportiever. Het
gelukt H. Z. C. nog de 5de goal te ma
ken. waarmee dan ook het einde komt.
We willen deze eerste competitie
wedstrijd even op de keeper beschouwen.
Keeper is, behoudens een enkele houd
bare bal, wel betrouwbaar; achterhoede
best en zeer zeker de linksback B.; mid-
denlinie ver beneden hun kunnen, veel te
kort en te prutserig spel en voor de voor
hoede geldt deze zelfde opmerking. Van
Dalen voelde zich in dit gezelschap wat
onwennig, waardoor veel van zijn be
kende activiteit verloren ging. De voor
hoede is veel te langzaam, houdt het
spel te kort, speelt met te weinig overleg
Voetbal voor qen voorhoede-speler is
ons inziens snel reageeren, snel beslis
sen en open spel.
Hoe dikwijls had in dezen wedstrijd
een hooger en sneller geplaatste bal de
kansen vergroot. Daarom, C. A. B.ers,
de fouten uit deze wedstrijd goed opne
men en vooral sportief blijven. Laat ook
van de jongere C. A. B.ers gezegd kun
nen worden: de club uit Bolsward is
steeds een faire en sportieve tegenstan
der.
A. van Routeren.
R. van der Schaaf Jr.
A. Venema.
W. Leurink.
B. Wolthuizen.
R. van der Schaaf Sr.
laatste prijzen konden niet
worden uitgereikt.
O God! draag zorg voor mijn einde...”
Nu kan men over Verdi als kerkcom-
ponist denken zooals men wil, maar in
dramatische kracht heeft hij (als men de
Russen uitzondert) zijn gelijke niet.
Denken we ons daarbij nog een ac-
compagnateur als Alt, die juist in het
Verdi-genre speciaal geïntroduceerd is,
dan verkrijgt Otto Couperus hier een dis
positie die hij elders niet gemakkelijk
vinden zal. Zijn voordracht was dan ook
overweldigend schoon. Hij zong die eer
ste machtige zinnen met luide stem, als
verstard van ontzetting en het zachte
ootmoedige gedeelte met een volkomen
overgave en niettemin toch dringend, in
een bijna bezwerend smeeken. Het was
een sublieme vertolking van een prachtig
werk.
En alwer hoe wonderlijk passend,
sloot zich hierbij voor orgel weer aan,
Bach’s visionaire Fantasie g moll. Hier
bij Bach en Verdi kan toch in het geheel
geen sprake zijn van stijlovereenkomst;
neen, het kwam uitsluitend door een sub
jectieve geestverwantschap in de ge
dachte dezer verschillende muziekwer
ken. Alzoo een uitgelezen kerkconcert.
DE BOLSWARDSCHE REDDINGS
BRIGADE.
De Bolswardsche reddingsbrigade
doet van zich spreken. Door haar bemid
deling zijn reddingsmiddelen aange
bracht op verscheidene punten in dé
stad. Deze middelen bestaan uit 7 red
dingsbaken, die meest aan de bruggen
zijn bevestigd. Ze deden reeds 3 maal
dienst. Verder werden 19 reddingslijnen
over de stad gedistribueerd. Behalve een
lijn, die om een bus is gewonden, is aan
wezig een aantal middelen tot reiniging
aan vijandelijke aanvallen bloot. Wegens
haar bij- en afvalproducten is de steen
kool van bijzonder groote beteekenis
voor de oorlogvoering. Steenkool is de
drijfstof voor zoo goed als alle bij de
oorlogsindustrie betrokken bedrijven,
evenals van de spoorwegen; steenkool
maakt het den bevelhebber mogelijk,
heele legers te verplaatsen en in den
strijd te brengen, steenkool is de onont-
beerlijkste grondstof voor den strateeg.
Dan volgt het ijzer. Veredeld wordt
het in toenemende mate gebruikt voor de
fabricage van granaten en andere pro
jectielen. De staallegeeringsmetalen nik
kel, wolfram, chroom, enz. zijn eveneens
zeer belangrijke grondstoffen voor de
productie van pantsergranaten, pantser-
platen enz. Nog een groot aantal andere
mineralen, die in kleinere hoeveelheden
voorkomen, behooren tot de voor den
oorlog noodzak^lijke grondstoffen. Wij
noemen hier slechts koper, dat, dikwijls
in legeering met zink en messing, ge
bruikt wordt voor de fabricage van pa
tronen- en granaathulzen, electrische ap
paraten, leidingen, enz. verder lood voor
geweerkogels en shrapnellkogels, zink,
aluminium voor den vliegtuigbouw en
thermiet voor de vulling van brandbom
men. Verder kunnen nog genoemd wor
den kwikzilver voor d brisantbommen,
antimonium voor shrapnellkogels, tin en
ten slotte zwavel en zwavelzuurverbin-
dingen als grondstof voor de productie
van springstoffen en mijnen.
Naar de mate, waarin de natuur de
verschillende landen met minerale grond
stoffen heeft begiftigd, komen de Ver-
eenigde Staten op de eerste, Rusland op
de tweede plaats. Daarbij zijn Rusland’s
grondstoffenvoorraden en de enorme be
drijven van zijn oorlogsindustrie in het
centrum van het reusachtige rijk gelegen
en zelfs met vliegtuigen zoo goed als on
aantastbaar.
Doch de belangrijkste grondstof voor
de oorlogsvoering, goud en zilver, be
zitten slechts enkele staten in zoo groo
te hoeveelheid als noodig voor de ge-
wenschte bewapening.
10e ORGELCONCERT.
Het was een aangename verrassing
Otto Couperus zoo spoedig hier nog eens
weer te hebben en velen die hem den
eersten keer niet hadden kunnen hooren
doordat ze toen reeds met vacantie van
huis waren, zorgden thans present te
zijn. De nummers van het programma
waren psychologisch ditmaal al bijzon
der treffend op elkander Ingesteld.
Nadat het orgel had geopend met ’t
wonderschoone Bach Choralvorspiel:
„Liebster Jesu, wir sind hier,” zong
Couperus zijn twee aria’s van Mendels-
shon, beider tekst ontleend aan de woor
den van twee krachtfiguren uit het Oude
Testament in een ure, dat zij in diepe
verslagenheid verkeerden. Het eerste lied
was Psalm 51, de boetpslam van David,
toen de profeet Nathan hem had gewe
zen op zijn schandelijke misdaad aan
Uria. „O God, wees mij genadig, delg
mijn zonde uit, verwerp mij niet van Uw
aangezicht; een gebroken en verslagen
hart zult Gij o God, niet verachtenl”
Het tweede lied betrof de woorden
van den fanatieken Elia, op het oogen-
blik dat zelfs hèm alle moed was ont
zonken: „Het is genoeg; neem nu Heere
mijne ziel; ik ben niet beter dan mijn
vaderen!”
Couperus met zijn schoon, mannelijk
geluid boeide ons met dit laatste het
meest. Zijn forsch orgaan deed ons een
Elia beleven, die ook in de zwaarste ont
goocheling held bleef, en alleen op het
laatste oogenblik zijn opdracht aan God
teruggaf, in de Psalm van David daaren
tegen ontbrak in profundis nog te zeer
het weeke timbre der smartelijke ont
roering.
Geheel in overeenstemming met de
strekking dezer liederen koos de heer
Alt hierop als orgelstuk Guilmant’s
„Weeklacht” van David over het sneu
velen van Saul en Jonathan (2 Sam. 1
vers 17-27) „O bergen van Gilboa, hoe
is de keur van Israel’s helden op uwe
hoogten gevallen!’’ En waarlijk, Guil
mant’s aangrijpende tretfrmuziek kon
hier welhaast doorgaan voor een bijbe-
hoorend instrumentaal vervolg op de
Mendelsshonliederen. Dat lag natuurlijk
vooral aan de geestelijke saamhoorigheid
der onderwerpen; wel staat Guilmant’s
kunst sterk onder den invloed van Men-
delsshon, maar stijlovereenkomst speelt
hier toch geen rol.
Het algemeen bekende en heerlijke me
lodieuze „Ave verum” van Mozart waar
van vele hoorders merkbaar genoten,
werd voor ons echter nog met stukken
overtroffen door het verheven kerklied
„Confutatis maledictus” uit het Requiem
van Verdi. Welk een taaibegaafdheid
ging om het uitdrukken van religi-
bezaten toch de Ouden waar het hun
euze meditaties. Het zijn sterke ontzag
wekkende woorden: „Als beschaamd zijn
de vervloekten, verwezen naar de felle
vlammen.„Bid ik ootmoedig en ge-
is die duikboot. Italië en de regeering
van Franco beweren dat het een Russi
sche duikboot is Neen, zegt de Spaan
sche duikboot is. Neen, zegt de Spaan-
het is een Italiaansche duikboot. Deze
onbekendheid is het meest cardinale
punt van deze pinibele kwestie verklaart
misschien ook dat Engeland niet onmid
dellijk zijn vloot uitzendt om de schuldi
ge te straffen. Gelukkig mogen we haast
zeggen, is Engeland er van overtuigd,
dat alleen een helder hoofd en rustig be
leid onberaden stappen kan voorkomen.
In de zoo op en top gespannen Euro-
peeschen toestand kost het aan Engeland
dikwijls een machtige zelfbeheersching
het algemeen belang boven het eigen be
lang te stellen.
In de laatste gehouden ministerraad is
dan ook besloten meer torpedojagers
naar het Westelijk deel van de Middel
landsche Zee te zenden ter bescherming
Van de onder Britsche vlag varende
schepen. Een flottilje van 8 torpedojagers
zal aan de bestaande vlootmacht worden
toegevoegd, zoodat dan in totaal 19
Britsche torpedojagers in de Middelland
sche Zee aanwezig zijn.
De Dultsche zorgen zijn van een ge
heel ander kaliber. Zekerde buiten
landsche zorgen die Duitschland heeft,
zijn niet gering, maar alles draalt daar
meer om het directe lijfsbehoud, n.l, de
voedselvoorziening.
In een groote rede, door Rijksminlster
Goering op het congres te Stuttgart ge
houden, heeft deze na een strafpredikatie
tegen de Joden, gewezen op het feit, dat
de machtige industrieele combinaties niet
onvoorwaardelijk op de maat van den
heer Goering willen dansen. Maar deze
„groote” man zet direct de stok achter
de deur. Denk er om (zoo is ongeveer
zijn redeneering) als je niet wilt wat ik
wil, krijg je met mij te doen, of anders
met m’n groote broer.
„Wanneer het Dultsche volk zorgen
ten aanzien van zijn voedselvoorziening
heeft en die hebben wij, dan komt dat,
doordat het buitenland Duitschland niet
genoeg levensruimte wil geven om zijn
behoefte aan voedsel te dekken. Zoo erg
als het buitenland het voorstelt, zijn onze
zorgen overigens ook weer niet. Duitsch
land heeft genoeg broodgraan om zijn
volk te voeden. Alleen hebben wij een
perfecte organisatie noodig, om er voor
te zorgen, dat al het graan, hetwelk voor
de menschen is bestemd, ook inderdaad
aan de menschen ten goede komt en niet
voor voedering van het vee wordt ge
bruikt.
Ik heb dit den boeren duidelijk ge
maakt, zij hebben het ook begrepen, en
in geval zij het niet begrepen hebben,
ben ik er niet voor teruggedeinsd om in
te grijpen. Zoolang ik op dezen post sta,
zullen armen en rijken zonder onder
scheid te eten hebben. Mocht het noodig
zijn, dan zal ik er niet voor terugdein
zen, zelfs broodkaarten in te voeren, of
dat nu populair is of niet.”
Aldus dictator no. 2 op het congres
te Stuttgart.
Deze tirade laat aan duidelijkheid niets
te vragen over. Of alles zoo zal kunnen
worden doorgevoerd is een vraag, die de
tijd zal moeten beantwoorden.
We komen nu aan de Chineesche
kwestie. Het verdrag tusschen Rusland
en China, een zoogenaamd niet-aanvals-
verdrag, heeft heel wat pennen in bewe
ging gebracht, maar ook heel wat ver
onderstellingen opgebouwd.
Ook in de kwestie China en Japan be
gint zoo langzamrhand de groote tegen
stelling in de twee wereldbeschouwingen o
van onzen tijd een rol te spelen. Het mag bogen, het hart verbrijzeld als het stof;
algemeen bekend zijn, dat Japan uitge
sproken fascistisch getint is, terwijl daar
entegen China overhelt naar het Com
munisme.
Vlak tegen de grens van het door Ja
pan veroverde Mandsjoekwo ligt het on
der Russisch beheer staande Mongolië.
Of het nu een uitvloeisel is van het ver
drag tusschen China en Rusland is moei
lijk te bepalen, maar het feit is er nu
eenmaal, dat Rusland een sterk leger sa
mengetrokken heeft aan de grens van
Mandsjoekwo en daardoor Japan nood
zaakt eveneens aan die grens een sterke
troepenmacht te concentreeren. Dit ver
zwakt natuurlijk eenigszins de sterkte
van het Japansche leger in China en
krijgt zoodoende de eene communisti
sche staat steun van den andere.
Dat is o.i. het groote gevaar in het
Chineesche conflict, dat het niet blijft
’n strijd tusschen twee vijandig gezinde
landen, maar dat ook hier de wereld
revolutie de inzet vormt. Ziet Rusland
kans door zijdelingsche hulp aan China
het fascistische Japan een gevoelige klap
toe te dienen, dan is daarmee voor het
Oosten een geweldige vooruitgang van
OFF. FORD DEALER
BOLSWARD - TELEF. 86
ONTHOUDERSVISCHCLUB.
De onthoudersvischclub „O. V. C.”
hield j.l. Zondag haar "ijfde wedstrijd
in dit seizoen en wel in de Harlinger-
vaart. De vangst was zeer slecht. In ’t
geheel werden er 10 baarsen boven de
wettelijke maat gevangen.
Met de grootste baars van 21 c.m.
kwam K. Nieuwenhuis in het bezit van
den eersten prijs:
2de prijs: A. de Vries.
3de
4de
5de
6de
7de
8ste
De twee
Sedert de legers met hun gemechani
seerde bewapening, hun tanks, auto’s en
vliegtuigen tot in het onmetelijke zijn ge
groeid, en daarmede ook hun behoefte
aan minerale grondstoffen, is de oorlog
der toekomst niet meer uitsluitend als
een tweekamp der legers, doch ook als
een duel der industrieën, der uitvinders
en constructeurs, kortom als een oorlog
van geesten en materialen te beschou
wen, waarvan de uitslag enkel en alleen
van de oplossing van het grondstoffen
probleem afhangt.
De grondstoffenbehoefte voor de groo
te veldslagen in den oorlog der toekomst
is van te voren haast niet te berekenen.
De deskundigen gelooven, dat een mo
derne divisie (circa 10.000 geweren, 700
tot 800 lichte en zware machinegeweren,
80 tot 100 stuks licht en zwaar geschut,
20 tot 30 tanks en 10 tot 15 eigen vlie
gers) in één gevechtsdag ongeveer 150
ton, dus in een vijfdaagschen veldslag
ongeveer 800 ton munitie zal verbruiken.
Een leger van 250 tot 300 divisies en
6000 vliegtuigen zou derhalve voor een
enkelen grooten veldslag circa 200.000
ton munitie en omstreeks anderhalf mil-
lioen vliegerbommen van alle grootten
noodig hebben. De sterkte der legers en
de geweldige fronten in aanmerking ge
nomen, is met zoo goed als ondenkbaar,
dat in een grooten veldslag van vijf A
tien dagen de beslissing zou kunnen
vallen en zoo kan men zich slechts een
zeer vaag begrip vormen van de ko
mende materialen- en grondstoffen be
hoefte. Het is dan ook te begrijpen, dat
de groote militaire mogendheden alles
In het werk stellen, om in het bezit van
grondstoffen te komen, of zich door het
opslaan van voorraden, door het vinden
van surrogaten, enz. van djtn grond-
stoffeninvoer in geval van oorlog nu
zooveel mogelijk onafhankelijk te maken.
De Amerikaan E. C. Eckl schat de be-
noodigde grondstoffenhoeveelheid voor
1 millioen soldaten op pl.m. 200.000 ton
olie, 300.000 ton Ijzer en staal, 4 millioen
ton steenkool. Intusschen breidt zich
de motoriseering van de legers nog
steeds uit, zoodat men als benoodigde
hoeveelheid van de bovengenoemde
voornaamste drie oorlogsgrondstoffen
wel veilig het dubbele kan aannemen.
Een berekening van H. Steinberg taxeert
de oliebehoefte van een groot leger van
ongeveer 250 divisies voor een oorlog
van enkele weken op circa 12pj millioen
ton.
Nu zijn de grondstoffen als volgt over
de wereld verdeeld: Amerika bezit 31,
Europa 19, Rusland met Siberië 14, de
tropische gebieden bijna 29 van de
totale wereldvoorraad. De jaarlijksche
wereldproductie aan mineralen bedraagt
2 milliard ton. Op het oogenblik is de
belangrijkste en kostbaarste grondstof
voor de oorlogvoering petroleum, die
echter door den sinds 70 jaar bedreven
roofbouw binnen afzienbaren tijd uitge
put zal zijn. De olievelden van Amerika
die 80 van de geheele wereldproductie
leveren, zullen over ongeveer 50 jaar uit
geput raken, terwijl men de olievelden
van Roemenië en Polen nog 100 jaar, die
van Rusland, Mexico en Britsch-Indië
nog 200 jaar geeft.
Aangezien echter reeds in vredestijd
het petroleumverbruik der wereld snel
stijgt, is het niet volkomen zeker, of deze
ramingen, ingeval er geen nieuwe vind
plaatsen worden ontdekt, zullen uitko
men. Immers heeft men berekend, dat
de 40 millioen automobielen der wereld
rond 60 milliard benzine per jaar ver
bruiken. In oorlogstijd hebben de lezers
van de zes groote militaire mogendhe
den in enkele weken 200 milliard liter
benzine noodig, zoodat één jaar van
oorlog gemakkelijk 500 millioen ton olie
zal vereischen, d.i, veel meer dan er op
het oogenblik geproduceerd kan worden.
Dit verklaart het streven, om de kost
bare, in tijd van oorlog slechts moeilijk
te verkrijgen olie door andere brand
stoffen te vervangen. Men kan echter
niet zeggen, dat de tot nog toe onder
nomen pogingen voor de productie van
synthetische benzine reeds veel resultaat
hebben opgeleverd, ook in Duitschland
niet.
De grondstof, welke na petroleum de
belangrijkste is, is steenkool. Doch de
steenkoollagen liggen in vele gevallen
dicht bij bedreigde grenzen en staan dus
I
I
9f
7
I'
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
