DE TROONREDE
Buitenlandsche Revue.
UIAAROM PflDOEtlSTOELEn
EIEH?
P. LUNTER
Een BBIL
HOFSTEDE
De Bolswardsche Courant en Westergoo
ATLANTA Regenmantels
1975 2250 2450
uitgesproken door H.M. DE KONINGIN
op Dinsdag 21 September 1937.
33g!g Jaargang
11
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
Md.
ER IS ZOOVEEL DAT WE IN ELK
GEVAL ZONDER SCHADE
KUNNEN NUTTIGEN.
Dit no. bestaat uit 2 bladen.
Porto Binnenland P/a ct.
Buitenland 2^ ct.
Tot zoover zullen zeer velen het met
on» eens zijn.
Volgen zij ons inzicht, óók nog, als
we het boyen-gegeven advies uitstrekken
tot het geestelijke leven?
Waarom zouden we onnoodige
risico’s vermijden voor de gezondheid,
voor het lichaam, maar ze trotseeren
voor karakter en ziel?
Ook op den bodem van het geestelijk
leven groeien zwammen en daaronder
zijn vele vergiftige soorten. Waarom
zouden we die proeven?
Het komt bij de opvoeding van kin
deren vaak voor, dat de ouders overleg
gen, of een bepaald verlangen van het
kind passend kan worden geacht of niet
en of b.v zekere lectuur al of niet ge
schikt is. Als er omtrent het passende of
geschikte geen twijfel is, omdat het gaat
om een algemeen erkende gezonde op
vatting of over boeken, welke positief
goed of onschadelijk zijn, dan behoeft er
geen sprake te wezen van overweging
of beraadslaging. Waar t w ij f e 1 is,
moeten we bedenken, dat de bodem van
het geestelijke leven genoeg gezonde
vruchten biedt, wat de aanvaarding van
welk risico ook, o n n o o d i g maakt.
Dat hebben we mede te bedenken
bij alles, waarin we een eigen levens
houding hebben te bepalen. Er is zóó
veel, waarmee we deze op „goed” en
„zeer goed" kunnen afstemmen, dat het
dwaasheid moet worden geheeten om te
gaan experimenteeren in het v e r o n-
derstelde goede van eigen vinding.
Voor experimenten zijn èn leven èn
gezondheid èn karakter en geest te kost
baar.
zakelijkheid van koloniaal bezit voor
Duitschland wordt zelfs door Engeland
erkend. De groote moeilijkheid is alleen
nog: bestaan er nog Oostersche volken,
die nog niet de zegeningen van de Wes-
tersche beschaving ondervonden hebben
en zoo niet, welke mogendheid is dan
bereid goed of kwaadschiks een deel
van zijn koloniaal bezit af te staan.
Voor Italië staan weer geheel andere
belangen op het spel. De heerschappij
van de Engelsche vloot in de Middel-
landsche Zee is niet naar den zin van
Italië. Tracht nu de Duce door deze reis
naar Berlijn de aandacht van Engeland
te vestigen op de spil Rome-Berlijn en
wil men daardoor Engeland gunstiger
stemmen in verband met de oplossing
AdvsrUntHn per regel;
Wognsdagsnammer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
in Gabardine
14.75, 15.50, 17.50
in Tweed 17.75
Specialiteit: Regenkleding
algemeen karakter zal het Regeerings-
beleid het kenmerk dragen van een
doelbewust streven naar beveiliging en
versteviging van de positief Christe
lijke grondslagen onzer samenleving.
Aldus zal een beleid kunnen worden
gevoerd, dat met vermijding van
toespitsing van tegenstellingen ook
door zijn innerlijke redelijkheid instem
ming vordert.
Te midden van de geestelijke ver
warring in de wereld, waaraan ook ons
volk niet geheel ontkomt, is steeds drin
gender de eisch, dat in wetgeving en
bestuur vóór alles Gods wet tot opper-
in GABARDINE en TWEED
van het koloniale vraagstuk? We mogen
van de Engelsche diplomaten zeker ver
wachten, dat men dit spelletje van den
beginne af heeft doorzien en tijdig te
genmaatregelen getroffen. Niettemin
blijft de Middellandsche Zee, die we ge
rust als een levensader voor Engeland
kunnen beschouwen een moeilijk en ge
vaarlijk probleem niet in het minst
omdat juist in het onmiddellijk aan deze
vaarweg liggende gebied een wereldoor
log in het klein wordt gestreden.
Over dit Spaansche conflict valt ook
nog heel wat te vertellen, maar over het
geheel zijn die berichten zoo precies
eensluidend aan de berichten der vorige
week, dat we dit onderwerp gerust voor
een volgende revue kunnen bewaren.
Het karakter van dit beleid zal tot
uiting komen met name in werkdadige
zorg voor een gezonde ontplooiing van
het huwelijks- en gezinsleven, bescher
ming van de publieke eerbaarheid, ont
houding door de Overheid van aan
moediging van alles wat tot ontheili
ging van den wekelijkschen rustdag
realiseerde feit, dat tot Voorzitter van
de Assemblee, een der grootste onder-
deelen van den Volkenbond, is gekozen
Ago Khan, de Mahomedaan van een zeer
twijfelachtig soort, de bezitter van de
grootste renstal ter wereld. De vroolijke
Frans, die de genietingen van het mon
daine leven niet versmaadt.
Ja maar, zoo zult ge misschien-vragen,
’t is toch zeker ’n geleerde baas, iemand
die groote invloed heeft op het politiek
en economisch terrein.niets van dat
alles. Zijn eenig^te verdienste is, dat hij
een joviale Volkenbondstamgast is, dat
hij mooie vrouwen en juweelen en paar
den veel aardiger vindt dan al dat diplo
matieke gedoe. Heeft onze Westersche
beschaving ooit bedroevender bewijs
gegeven van haar onmacht ten opzichte
van de Volkerengemeenschap.
Intusschen vecht men er in China maar
lustig op los. 450.000 Japansche troepen
staan er tegenover 750.000 Chineezen.
Welke enorme sommen hier voor beide
partijen gemoeid zijn, is niet bij benade
ring te zeggen. Millioenen en neg eens
millioenen worden hier weer gebruikt
voor vernietiging van menschen en ge
bouwen en dat in landen, waar het le
venspeil bedroevend laag stond. Hoe
moet de bevolking wanneer dit avontuur
na verloop van eenigen tijd is afgeloo-
pen, zich weer uit die chaos oprichten?
En bleef de brand nu nog maar beperkt
tot China en Japan ’t is wel egoistisch
maar ook juist iets voor onzen tijd
we zouden er best vrede mee hebben en
de oorlogsindustrie gelukwenschen die
aan dit bloedig bedrijf een extra divi
dend verdiende.
De groote vraag is hier: wat zal Rus
land doen?
In Chineesche kringen wordt er stellig
op gerekend, dat Rusland niet onzijdig
kan blijven en ook Japan schijnt met
deze mogelijkheid rekening te houden.
Momenteel staan in Mongolië, de pro
vincie die het dichtst aan het Russische
grondgebied grenst, minstens 170.000
goed bewapende Japanneezen, Deze
troepenmacht, die door de Japansche le
gerleiding heel goed op het Chineesche
front gebruikt konden worden, worden
hier met een voorop gezet doel vastge
houden.
Toen men dezer dagen een vooraan
staande Chineesche politicus de vraag
stelde: „maar wanneer Rusland in dit
conflict gemoeid wordt, dan krijgen we
een wereldoorlog”, antwoordde deze di
plomaat: „daar is toch niet meer aan te
ontkomen”.een droevig vooruit
zicht.
Datzelfde kunnen we ook ongeveer
zeggen van de conferentie te Nyon met
betrekking tot de controle in de Middel
landsche Zee. De rol van politie-agent 2e
klasse, die aan Italië was toebedeeld,
heeft een storm van verontwaardiging
in Italië doen ontstaan. Mussolini, nou
dat is geen agent 2e klasse, maar min
stens inspecteur en het behoeft ons niet
te verwonderen, dat hij voor zijn land
dezelfde rechten en verplichtingen op-
eischt als aan Engeland en Frankrijk ge
geven werden. Dat diplomatieke schaak
spel in Europa duurt reeds enkele jaren.
Het is een lange, saaie partij, met tel
kens remise. Men begint dan weer op
nieuw, maar weet het niet tot een goed
eindspel te brengen, dit duurt net zoo
lang, dat de spelers nerveus door het
altijd durende denken, hun kalmte ver
liezen en dan kan één onvertogen woord
onnoemlijk veel schade aanrichten. Een
geheel nieuwe zet op dit diplomatieke
schaakbord is het bezoek van Mussolini
aan Berlijn. Dit bezoek wordt ons afge
schilderd als een bewijs van de groote
vriendschap tusschen twee fascistische
leiders en de verwantschap van fascisti
sche en nationaal-socialistische ideeën.
Wanneer een der Italiaansche gene
raals verklaart: wij zullen Europa en de
wereld bevrijden. Wij zullen al onze
martelaars wreken in de naam van de
beide groote leiders Hitler en Mussolini,
dan is daarmee niet geheel en al de be
doeling van dit bezoek weergegeven.
We moeten niet vergeten, dat zoowel
voor Duitschland als voor Italië, Enge
land de machtige natie op het Europee-
sche contingent is, waarmee beide landen
ter dege rekening moeten houden. Voor
al in Duitschland is het laatste jaar een
andere gezindheid tegenover Engeland
merkbaar.
Dit heeft een zeer verklaarbare grond
oorzaak. De laatste jaren is in Duitsch
land steeds meer en meer de behoefte
gevoeld aan koloniaal bezit. Het schijnt
zelfs, dat voor het goed functioneeren
van het Derde Rijk een koloniaal bezit
onontbeerlijk is.
We zijn haast geneigd de oorzaken
hiervan iets dieper te onderzoeken, maar
zouden daarvoor te veel van onze plaats
ruimte vergen. Hoe het ook zij, die nood-
Hoewel de internationale omstandig
heden veelzins aanleiding geven tot be
zorgdheid, bleef het vriendschappelijk
onze verhouding tot
andere mogendheden pleegt te dragen,
ongerept bewaard. Niettemin zal, gelet
op de spanningen in de verhouding tus
schen de volken en het daarmee saam-
hangende gevaar van internationale
verwikkelingen, zoowel hier te lande
als in Indië, moeten worden voortge
gaan met de versterking van onze
weermacht. Belangrijke voorstellen
daartoe zullen onverwijld aanhangig
worden gemaakt.
De Regeering zal zich beijveren de
samenwerking in onderneming en be
drijf ten bate van de geheele volks
huishouding te bevorderen.
Met handhaving van krachtige me
dewerking aan de bevordering van op
wederkeerigheid gegrond internatio
naal ruilverkeer, is noodig versterking
van onze handelspolitieke weerbaar
heid, ter beveiliging van den buiten-
landschen en binnenlandschen afzet
van onze producten, met inachtneming
van nauwe samenwerking tusschen
Nederland en de deelen van het Ko
ninkrijk buiten Europa.
De landbouwcrisismaatregelen zul
len, met handhaving van den voor den
landbouw nog noodzakelijken prijs
steun, zooveel mogelijk beëindigd wor
den. Daarnaast zal bevorderd worden,
dat de nuttige regelingen door de be-
drijfsgenooten zelf zullen worden over
genomen en voortgezet of opgebouwd.
Verschillende wettelijke maatregelen
tot verhooging van het peil van den
landbouw zullen worden voorgesteld.
In voorbereiding zijn wettelijke rege
lingen tot beperking van den arbeid
ste richtsnoer worde genomen. In zijn der gehuwde vrouw en tot het rekening
houden met gezinslasten bij het ar
beidsinkomen.
Ten aanzien van de landarbeiders
zal de practische uitvoerbaarheid van
een wettelijke regeling van den ar
beidstijd, voor zoover misstanden niet
door onderling overleg van de georga
niseerde belanghebbenden uit den weg
worden geruimd, worden onderzocht.
Het temperen van de gevolgen der
We hebben natuurlijk allen gelezen,
hoe onlang? een tweetal verloofde jon
ge menschen en de moeder van het
meisje, na het eten van zelf-gezochte
paddenstoelen ernstig ziek zijn gewor
den: twee der slachtoffers zijn inmiddels
overleden, van het derde vegiamen we
dezer dagen, dat het nog steeds in le
vensgevaar verkeert.
Hebben deze menschen gespot met
hun gezondheid? Volstrekt niet. Het le
ven lachte ze toe. Hij was ’n Indisch stu
dent, zijn toekomstige positie was ver-
zekera; zij was een jong meisje, dat haar
ideaal had gevonden: de moeder deelde
in de vreugde van haar kind.
En dat schoons brak plotseling af
door.Ja, waardoor? Door ’n onvoor
zichtigheid toch?
Neen, het was betrekkelijk ook géén
onvoorzichtigheid. De jonge student
„kende” de zwammen, meende zulks
althans. Trouwens, in ons land wordt
veel gedaan om deze kennis te verbrei
den. We hebben een Mycologische Ver-
eeniging, welke inmiddels lectuur, voor
drachten en tentoonstellingen van voor-
„kenners” als Catharina Kool, Van der
dragen in kranten en tijdschriften van
lichting dient. En we hebben de bij-
Leek, Jac. P. Thijsse e.a.
Heel de voorlichting van al dezen is
er op gericht om de leeken te leeren,
welke zwammen vergiftig zijn en moeten
worden gemeden, en welke] genuttigd
kunnen worden. En wie dat dan einde
lijk weet, welnu die éét.
Dat is menschelijk, maar is het ook
logisch?
Waarom zoo vragen we ons af
moet de voorlichting zich uitstrekken tot
de onderscheiding van de eetbare en
vergiftige sporten? De meeste rampen
worden veroorzaakt door menschen die
meenden te weten, maar achteraf en
te laat tot de conclusie kwamen, dat ze
zich hadden vergist.
Wil men het publiek attendeeren op
de typische en eigene schoonheid van
paddenstoelen, goed! En was er sprake
van hongersnood, althans van een ge
brek aan goede voedingsmiddelen of
zouden zwammen een bepaalde genees
krachtige waarde hebben dan zou
men de kwade kansen met de goede
moeten aanvaarden, zooveel mogelijk
maatregelen nemende om de schade ge
ring te houden.
Maar er is eten genoeg in ons land,
er zijn tal van voedingsmiddelen, welke
voedzamer zijn, gemakkelijker te kwee-
ken of te vinden, goedkooper aan te
schaffen en gegarandeerd onschadelijk.
Waarom moet men in de z e omstan
digheden de menschen attendee
ren op de eetbaarheid van de schaarsche
paddestoelen, waarvan verscheidene
soorten nochtans uiterst giftig zijn?
Het schijnt, dat ook in den modernen
mensch nog altijd iets van den ouden
Adam schuilt, die in het Paradijs de vrije
beschikking kreeg over alle voortbreng
selen des velds en'heel een dierenwereld
aan zich onderworpen wist, maar zich
nochtans liet verleiden om te proeven
van de eene vrucht, welke hem was ver
boden.
Het is onredelijk, dat we in en ten
aanzien van het leven risico’s aanvaar
den, welke onnoodig zijn.
Het advies van de paddenstoelenken
ners: „Eerst weten en dan eten” is ver
keerd en gevaarlijk. Nooit is een mensch
er zeker van, dat hij inderdaad wéét.
Er is andere goede en onschadelijke
voeding te over in ons land: En daarom
hooren we ons te houden aan den regel:
eet nooit paddenstoelen, want die kun
nen vergiftig zijn.
De debacle van den Volken
bond. Zal Rusland ingrij
pen? Het bezoek van Mus-
solinL
We willen niet in Uw herinnering te
rugroepen de groote mate van instem
ming, waarmee jaren geleden het initia
tief van een Volkenbond in bijna alle
landen is begroet. Die stichting zou ons
kunnen brengen tot een betere samenle
ving het „nooit meer oorlog” werd in
alle toonaarden bezongen.
De Volkenbond, dat was of moest
worden het ideale beeld van eenheid, de
bekroning van de Westersche bescha
ving, de steunpilaar van het blanke ras
tegen het niet denkbeeldige gele ge
vaar. maar och, laten we zoo spoe
dig mogelijk die toekomstdroomen vaar
wel zeggen en de nuchtere feiten uit
onze dagen aanhalen als een overtuigend
bewijs, dat het met die hooggeroemde
Westersche beschaving hopeloos in de
war begint te geraken. De tijd, dat de bij
den Bond aangesloten mogendheden de
opkomende kwesties via dit instituut
lieten behandelen, ligt reeds ver achter
ons. Sedert de oprichting van den Vol
kenbond is de oorlog niet van de lucht
geweest en momenteel staan we weer
veel dichter bij een wereldoorlog dan
enkele jaren geleden.
We willen daarover straks nog iets
zeggen. Wat ons vandaag in verband
met die Volkenbond allereerst met ver
ontwaardiging vervult is het misschien
ook niet door onze lezers voldoende ge-
Leden der Staten-GeneraaL
Mij wederom in Uw midden bevin
dend gevoel Ik allereerst behoefte
uiting te geven aan Mijn gevoelens van
dankbaarheid voor de tot dusver
voortschrijdende verbetering in het
economische leven hier te lande. Deze
verbetering in belangrijke deelen van
het bedrijfsleven verlevendigt de hoop, aanleiding geeft, en krachtige handha-
dat de nog steeds omvangrijke werk
loosheid geleidelijk zal worden inge
perkt.
Alle maatregelen, die der Regeering
doelmatig voorkomen om het proces
van herstel uit de langdurige depressie
te bevorderen, zullen harerzijds wor
den genomen of aan Uwe goedkeuring regeling
onderworpen.
De ontwikkeling van den economi-
schen toestand in Nederlandsch-Indië
geeft reden tot voldoening; in het gun-
tig verloop van de opbrengst der
Landsmiddelen weerspiegelt zich de al
lerwegen ingetreden opleving in land
bouw, handel, nijverheid en scheep
vaart, waartoe mede bijdroegen de over karakter, hetwelk
het algemeen bevredigende oogsten
van de voedselgewassen der inheem-
sche bevolking.
Het stemt Mij tot verheugenis, dat
als gevolg daarvan thans weder een
stijging valt waar te nemen van het
welvaartspeil der bevolking van Ne-
derlandsch-Indië en dat een begin kon
worden gemaakt met de verlaging van
de op haar rustende lasten. De ruimer
vloeiende middelen geven gelegenheid
in meerdere mate dan de laatste jaren
het geval kon zijn, gelden beschikbaar
te stellen voor de bevordering van de
geestelijke en stoffelijke belangen der
bevolking.
Door toepassing van daartoe ge-
eigende middelen zal ernstig worden
gestreefd naar verbreeding en verster
king van de economische basis, ten
einde die voor de toekomst beter be
stand te doen zijn tegen schokken, al§
welke in de laatste jaren werden on
dervonden.
Hoewel in Suriname een lichte ver
betering, zoowel bij den in- en uitvoer
als bij de voornaamste cultures viel op
te merken, bleef de economische en fi-
nanciëele toestand van dat gewest nog
weinig bevredigend, in tegenstelling
met dien van Curasao, aan welk ge
biedsdeel te wereldcrisis schier onge
merkt is voorbijgegaan.
is een vertrouwenszaak. Daarom
naar ’t van ouds bekende adres
Grootzand 18
S N E EK
DE ZAAK voor Optiek, Bandages,
Staalwaren en Verplegings-Artikelen
Woensdag 22 September 1937 No, 74
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 12
ving van het gezag. Eerbiediging van
de vrijheid van godsdienst en van ge
weten, en handhaving van den recht-
matigen volksinvloed op het landsbe
stuur blijven hechte pijlers van ons
volksbestaan.
De Regeering overweegt een nadere
van het vereenigingsrecht, ter
bevordering van een meer werkdadig
repressief toezicht, naar de reeds thans
in de wet neergelegde normen van
openbare orde en goede zeden.
'1
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen