Buit enlandsche Revue.
IV. U. d. (IIERFF
OFF. FORD DEALER
BOLSWARD - TELEF. 86
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Belastingzaken
m n 17 Eiken DONDERDAG
Ki I I K Zitting te BOLSWARD
U La Uil Schiidwijk 33 bij de Markt
EltGELflUD'S OMMEKEER.
oe vestigingswet Kieinbetiriii.
Reparatie
aan alle merken
Automobielen
Stadsnieuws,
plIHAL
UITSLAGEN
j
33s!*! Jaargang
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
Groote voorraad
Onderdeelen
en Banden
Woensdag 17 November 1937
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 12
No. 90
i
Nog
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Q.
I
A cl v er t e n 11 Cn per regel:
Wocnoclagomimnier 10 cent.
Zatcrdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
IN MEMORIAM F. BAKKER.
Zaterdagmiddag Is plotseling overle*
Speciale inrichting voor
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Lccsgcld Ir. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
ten? In de eerste plaats een spoedige
bolsjewiseering van Portugal. Lissabon
als steunpunt voor de Komintern betee-
kent echter.nu ja, de Komintern in
Zuid-Oost-Afrika, in Laurenco-Marques,
in Angola, op de Azoren. En in Spaansch
Guinea, in Fernando-Po.Welk be
lang kan Engeland bij een dergelijke na
buurschap voor zijn koloniale bezittin
gen hebben? Zeer zeker, men mint aan
de Theems de dictatuur niet. Maar bij de
keuze tusschen bedreiging van het we
reldrijk en de dictatuur in de duidelijke
positie van schuldenaar is men toch sterk
voor de laatste oplossing.Engeland’s
kracht berust op orde en particulier ka
pitalisme. Het schijnt zoo te zijn, dat
Groot-Brittannië uit deze waarheid van
het verleden de leer voor de toekomst
zal afleiden.
den de heer F. Bakker, hoofd van de
openbare lagere school 2.
Gedurende zeventien jaar heeft de
overledene het onderwijs in Bolsward
gediend.
De vereenigingen, welke zijn belang
stelling hadden, waren alle vereenigin
gen op schoolgebied. Zoo was de heer
Bakker jaren lang bestuurslid van de af-
deeling van het Nederlandsch Onderwij
zersgenootschap. Hij was vanaf zijn
komst in de gemeente penningmeester
van de aldeeiing Volksonderwijs. Het
gelukte hem een regeling voor school
tuintjes te organiseeren, waardoor eeni-
ge leerlingen van de hoogste klassen der
openbare lagere scholen een schooltuin
tje konden verzorgen.
Als Fries van geboorte juichte hij van
harte het streven van de Friesche Onder
wijs Liga toe en hij had reeds de voor
bereidingen getroffen aan zijn school het
onderwijs in het Friesch eerlang te ge
ven.
ST. NICOLAASDAG.
Nu de 5de December op een Zondag
valt, is voor Bolsward de St. Nicolaas-
avond vastgesteld op Maandag 6 De
cember.
V.
In ons vorig artikel behandelden we
enkele artikelen uit deze wet om daar
uit de conclusie te trekken, dat de po
gingen tot betere organisatie, vakoplei
ding, enz. door deze wet een groote
stimulans gekregen hebben.
We willen nog op een zeer recent
voorval in dit verband wijzen, n.l. de
Nederlandsche Vereen, van Kantoor
boekhandelaren en de Ned. R. K. Bond
van Kantoorboekhandelaren, die door ’n
federatieve aaneensluiting trachten het
vraagpunt van de vestigingseischen tot
een oplossing te brengen.
Met meerdere voorbeelden was dit
lijstje aan te vullen, doch dit is vandaag
onze bedoeling niet. Het hoofddoel van
dit artikel is een bespreking te wijden
aan de z.g. „spertijd”. Wat wil dat zeg
gen? We hebben in artikel I duidelijk
uiteengezet dat in de strijd tusschen een
kwantitatieve en kwalitatieve beperking
van de vestiging dit is beslist ten gunste
van de kwalitatieve vestiging, d.l. die
voldoet aan de bekende eischen van
vakbekwaamheid, enz. In art. 1 vijfde
lid van de wei, wordt evenwel gespro-
kn over een spertijd waarmee bedoeld
wordt paal en perk ie stellen aan nieuwe
vestigingen, die zeker zullen plaats vin
den in de iusschenperiode aanvrage en
van kracht wordend. Deze spertijd is ge
steld op 6 maanden en kan in bijzondere
gevallen nog met fl maanden warden
verlengd. Er bestaat nu voor de diverse
bonden een- goede gelegenheid bij den
Minister een aanvrage in te dienen voor
vestigingseischen in een bepaalde bran
che. Wanneer hierbij tevens het verzoek
gaat gedurende 6 maanden geen nieuwe
vestigingen toe te laten, dan is dit de
bij deze wet genoemde spertijd. De be
treffende bonden kunnn dan gedurende
die maanden de geheele materie bestu-
deeren en regelingen ontwerpen. De ves
tigingseischen, handelskennis, vakbe
kwaamheid en credietwaardigheid zijn
niet verder in deze wet omschreven.
Nadat de middenstandsraad over den
inhoud gehoord is, zullen ze bij Alge-
meene maatregel van bestuur worden
afgekondigd. Deze eischen zullen behou
dens enkele uitzonderingen gelden voot
het geheele land. Deze uitzonderingen
zullen bij de practische uitvoering van
deze wet van weinig beteekenis zijn.
Die vestigingseischen zelve hebben
natuurlijk reeds meermalen tot onder
werp van een bespreking gediend. Voor
al wat betreft de eerste eisch: de han
delskennis, mogen we wel zeggen, dat
dit voor alle takken van bedrijf ongeveer
gelijk is. ’n Commissie uit de R.K. Mid
denstandsbond heeft in een rapport o.a.
gezegd: Het bezit van voldoende han
delskennis zal men kunnen beschouwen
als een voor alle takken van het midden-
standsbedrijf geldende eisch van alge-
meene ontwikkeling. De erkenning van
deze uitspraak zal tot de conclusie bren
gen, dat deze taak dan ook in de aller
eerste plaats door de organisatie van
den middenstand moet worden ter hand
genomen. Direct nadat het ontwerp wet
is geworden, waren de drie groote mid
denstandsbonden het in principe er over
eens, dat het middenstandsdiploma Al-
gemeene handelskennis een voor het ge
heele land gelijk karakter moest dragen.
De Regeering heeft de ontworpen
eischen en daarmee het diploma offici
eel erkend. Die eischen zijn voldoende
bekend maar toch willen we ze nog even
herhalen; de beginselen van het boek
houden, handelskennis, handelsrekenen,
wetskennis, Nederlandsche Taal, han
delscorrespondente en de grondbeginse
len van modern bedrijfsbeheer.
Nog veel te dikwijls hoort men thans
nog de opmerking: Wat heeft een mid
denstander aan al die geleerdheid? Deze
opmerking is foutief, de bovengenoemde
eischen zijn absoluut niet te hoog. Het
is een algemeene ontwikkeling, voor elke
middenstander, die dikwijls zelf moet in-
koopen, moet verkoopen, boeken bijhou
den, etaleeren, reclame verzorgen, enz.
enz. Wanneer men dit complex uiteen-
loopendd werkzaamheden overziet, zal
niemand durven beweren dat de bewuste
eischen te hoog gesteld zijn.
Wij behandelen in een volgend artikel
nog enkele bijzonderheden uit deze wet
om dan ten slotte enkele grepen uit de
practijk te nemen.
BRANDWEER-DEMONSTRATIE.
Zaterdagmiddag had op de Barge-
fenne een demonstratie en wedstrijd
plaats door en onder het personeel van
onze brandweer. Zooals gewoonlijk bij
een oefening van de brandweer de jeugd
in bijzondere mate vertegenwoordigd is,
was dit zeker op deze vrije Zaterdag
middag het geval.
Te ruim 2 uur werd met een wedstrijd
begonnen, waarbij de beste cijfers be
haald werden door brandmeester Van
der Heide met twee helpers, de tweede
prijs was voor brandmeester Franzen en
z’n helpers.
Daarna werd nog ’n demonstratie en
oefening gehouden met de twee motor-
spuiten.
Na afloop werd een vergadering ge
houden in den Hof van Holland, waar de
Burgemeester, die ook bij deze oefening
aanwezig was, het nut van een goed ge
oefende brandweer uiteenzette. Het blijkt
telkens, dat onze Bolswardsche brand
weer berekend is en dat hier spoedige
hulp goede hulp is.
De commandant van de Leeuwarder
brandweer, de heer J. Dreeuws, was met
een brandmeester bij deze demonstratie
aanwezig en bedankte in de vergadering
voor de toegezonden uitnoodiging.
VERGADERING van de Raad, op Don
derdag 18 Nov. a.s., ’s avonds
7 uur ten stadhuize.
Agenda:
Adres van A. Posthumus te Burg-
werd, om onderhands een perceel
grasgewas van de trekweg te mo
gen pachten, met advies van Bur
gemeester en Wethouders.
Adres van de bewoners van de
Molenbuurt, houdende verzoek tot
aanleg van bestrating, met advies
van Burgemeester en Wethouders.
Voorstel van de heren Boekema
c.s. tot verhoging van de steun-
normen, met advies van Burge
meester en Wethouders.
Voorstel van Burgemeester eri
Wethouders tot goedkeuring van
de plannen voor de bouw van een
nieuwe Blauwpoortsbrug en tot
omlegging van het vaarwater al
daar.
Voorlopige vaststelling van de be-
drijfsrekeningen en gemeente-re-
kening 1936.
Benoeming lid van de Commissie
van advies voor de werkloosheids
verzekering en arbeidsbemiddeling
vacature T. Schrader.
Het Fascisme,
steeds oorlog.
Dit eerste opschrift voor onze week-
revue wekt het vermoeden, dat we een
beschouwing willen houden over het
ontstaan en het wezen van het Fascis
me. Hoewel een dergelijk onderwerp in
een buitenlandsch overzicht zeer goed
past, zullen we toch niet te diep op deze
wereldbeschouwing ingaan ten einde
niet de geheele beschikbare ruimte al
leen voor dit zeer belangrijke onderwerp
te benutten. Dit willen we er nog wel
van zeggen, dat geen probleem voor het
internationaal gebeuren zoo belangrijk
is als het fascisme en nationaal socia
lisme.
De strijd in Spanje is niet een burger
oorlog, maar de strijd van het bovenge
noemde stelsel tegen het communisme.
China en Japan? Weer dezelfde tegen
stelling. Duitschland-Frankrijk idem;
Rusland-Italië idem en zoo kunnen we
doorgaan. Voor beide wereldbeschou
wingen maakt men reclame en zeer ur
gent blijft de vraag: wie wint? Japan-
Duitschland-Italië een machtige drie
bond; China-Rusland-Frankrijk eveneens,
daartusschen in zweven de neutrale sta
ten Amerika, Ejngeland om bij enkele
der grootste maar te blijven. De laatste
dagen komen er echter uit Amerika be
richten, die met eenige reserve moeten
worden opgenomen, Brazilië zou zich
namelijk tot het fascisme hebben be
keerd. Brazilië? Waar ligt dat ook weer?
zoo vragen natuurlijk enkele onder onze
lezers, die niet regelmatig een wereld
kaart in handen krijgen en de school
kennis ontgroeid zijn. Misschien herinnert
U zich nog de namen Pernambuco of Rio
de Janeiro; dit zijn twee groote haven
plaatsen in Brazilië, dat een groote staat
vormt in Zuid-Amerika, maar het bin
nenland is Brazilië, begrensd door Para
guay, Peru, Columbia, enz.
Met meer dan gewone belangstelling
volgt de Amerikaansche regeering deze
gebeurtenissen in Brazilië.
O ja, we hebben u nog niet verteld,
hoe dat eigenlijk gekomen is. ’t Is heel
eenvoudig. Een nieuwe president, een
zekere Vardas, ontpopt zich op een goe
de dag als een dictator. Dit is natuurlijk
in die Zuid-Amerikaansche staten heel
gewoon, maar ongewoon dat deze dic
tator nu eens niet de democratische
ideeën aanhangt, maar uitgesproken fas
cist is. Natuurlijk stellen de Amerikaan
sche bladen groot belang in de ontwik
keling van deze staatsgreep.
De „New York Times” herinnert aan
de voorspellingen van sommige waarne
mers dat verscheidene Zuid-Amerikaan
sche staten met onstabiele democratische
regeeringen geen weerstand kunnen bie
den aan de druk van het Fascisme.
De vraag mag evenwel gesteld wor
den: heeft dit fascisme reeds zooveel
vaste voet gekregen? of is ’t experiment
in Brazilië een der vele Zuid-Amerikaan
sche proefnemingen voor een gewone
dictatuur.
Men moet vooral de oogen niet slui
ten voor de staatjes rondom Brazilië. We
hebben daar in de allereerste plaats
Peru, dat wat al te veel in de Italiaan-
sche belangstelling staat; dan Paraguay,
maar meer nog Uruguay, waar de Ja-
pansche en Duitsche invloeden merk
baar zijn. Aan den anderen kant moeten
we wijzen op Mexico, dat vrij dicht staat
bij een Communistische opvatting.
Hier ligt dus de brandstof, evenals op
het Europeesche vasteland, opgestapeld
en één onvoorzichtig vonkje kan heel
wat ongelukken veroorzaken. We bewe
ren dus niet te veel in onze aanhef voor
deze revue, dat de tegenstelling in deze
twee wereldbeschouwingen het groote
probleem is van onzen tijd, maar ook de
gedurige bedreiging voor de wereld
vrede en de terugkeer tot meer stabiele
levensverhoudingen. Dan denken we
natuurlijk allereerst aan een betere sa-
Olyphia-C. A. B. I 1-2.
Een voor beide partijen zware wed
strijd, waarin de winnende puntjes ver
diend zijn.
Direct na het beginsignaal ontwikkelt
zich een vlug spel, verschillende aanval
len worden door de verdediging afgesla
gen.
Na ongeveer 10 minuten spelen is een
klein overwicht van C. A. B. merkbaar,
doch de N.-keeper is in goede conditie.
Wanneer op een moment de midvoor is
doorgebroken, gaat de bal nog juist over
het doel. Het spel gaat vlug op en neer,
ook de Olyphia-ploeg blijft goede aan
vallen opzetten. Uit een vrije schop op
den rand van het strafschopgebied weet
Olyphia te doelpunten en daarmee de
leiding te nemen.
Na de rust eerst het beruchte kwar
tiertje van inzinking voor C. A. B. waar
van Olyphia niet weet te profiteeren.
Dan komt C. A. B. weer in den aanval,
een harde schuiver van links kan de
keeper niet voldoende in bedwang krij
gen en onze midvoor maakt gelijk, 1-1.
Dit is het sein voor C. A. B. om er nog
een schepje boven op -te gooien; het is
10 minuten voor het einde als Van Da
len eenige spelers passeert, goed door
geeft naar van Nus, een voorzet volgt
en met een zuivere kopbal geeft Draai-
sma aan C. A. B. de leiding, wat dan
ook het winnende doelpunt blijft, hoewel
C. A. B. nog een paar keer bij een goe
de aanval van Olyphia door het oog van
de naald kruipt.
C. A. B. III-Langweer I 7-0.
Het derde elftal heeft wel revanche
genomen voor de nederlaag in Lang
weer. Reeds direct na den aftrap neemt
C. A. B. het spel in handen en is de al
gemeene verwachting, dat Langweer van
dit derde elftal niet zal kunnen winnen.
Het meespelen van eenige oud-C. A. B. I-
spelers, zooals Hoekstra en Visser, blijkt
ook de anderen te inspireeren, vooral de
linkervleugel doet goed werk. De spora
disch door Langweer opgezette aanval
len werden door de goed spelende backs
menleving, vooral in economische geest.
Is daarop eenige hoop?
De laatste berichten daaromtrent lui
den niet zoo buitengewoon gunstig. Nog
altijd wijzen ons de economen op Ame
rika, dat door zijn bankkrach in 1929 de
wereldcrisis heeft ingeluid, maar wat
ook in de nu afgeloopen 5 jaar het be
wijs begon ie leveren, dat een algeheele
ophloei van het zakenleven slechts als *n
kwestie van tijd beschouwd moet wor
den.
Het is jammer, dat ook die opgaande
lijn weer onderbroken is; niet minder
dan 13 milliard is de laatste weken op de
Amerikaansche beurs verspeeld. De
koopkracht vermindert weer, de maga
zijnen raken daardoor weer tjokvol, de
fabrieken krijgen minder orders, kortom
die fatale kringloop heeft zich ook weer
van het Amerikaansche zakenleven
meester gemaakt. Zal de ommezwaai,
waartoe president Roosevelt besloten
heeft, de herstelling brengen? 't Is te
hopen.
Wanneer we dan aan het slot van
deze revue nog even in vogelvlucht de
verschillende belangrijke feiten van het
internationaal gebeuren moeten bespre
ken vinden we de Chineesch-Japansche
oorlog nog ongeveer in een gelijk sta
dium. Wel Is de groote Chineesche ha
venstad Sjanghai gevallen, maar daar
mee is de oorlog geen moment dichtei
bij een oplossing gekomen. Al de loo-
pende vredesgeruchten zijn per slot van
rekening van nul en geener waarde.
Ook de strijd in Spanje woedt ondanks
non-interventie en zoogenaamde bemid
deling rustig voort. In de laatste weken
had Franco’s legermacht bepaalde suc
cessen weten te bereiken, maar dezer
dagen kwamen er weer heel gunstige
berichten binnen voor de regeeringstroe-
pen. Een sensationeel telegram was we)
het bericht, van vorige week Vrijdag,
dat een zoon van Mussolini bij een vlieg-
tuigaanval boven Madrid met zijn ma
chine was neergeschoten. Voor diegenen
die nog twijfelden aan de Italiaansche
inmenging een overtuigend bewijs.
Op een geheel eigen manier vergroot
Duitschland zijn legermacht. In Oost-
Pruisen moeten de mannen van de lich
ting 1883, dat zijn dus de 54-jarigen,
zich aan een medische keuring onder
werpen. Deze keuring gaat steeds aan
een oproeping voor den miilitairen
dienst vooraf. Deze maatregel zou het
eventueel mogelijk maken onmiddellijk
2.400.000 man te mobiliseeren.
Deze cijfers wijzen er op, dat wel de
gelijk met deze Duitsche legermacht re
kening moet worden gehouden.
De vluchtende Negus en de Italianen
aan de bronnen van den Nijl: dat was
het eerste ontwaken. Daarop volgden
de druk van Frankrijk en de opstand in
Palestina, de monetaire crisis in Parijs,
de Duitsche herbewapening, de bedrei
ging van Tsjecho-Slowakije.
Op het oogenblik staat Engeland te
midden van een gigantische herbewape
ning. Engeland’s ambassadeurs en ge
zanten werken koortsachtig. De domini
ons werken mede. In Engeland’s politiek
vindt een ommekeer plaats. Zoowel de
massa als de strengste individualisten
worden beheerscht door het gevoel: de
toekomst laat zich niet meer door de
grootheid van ons verleden garandeeren.
Deze verandering heeft natuurlijk ver
rassingen met zich mede gebracht.
Voor ons ligt een eenigen tijd geleden
gepubliceerde humoreske. Twee Engel-
schen spreken met elkaar. De een
spreekt als oppositie, de ander als re-
geeringsman, die zich van alle volkomen
juiste bezwaren van den oppositioneel
met een Jantje van Leiden afmaakt.
„Malta?” meent hij geringschattend,
„Malta is een eiland, zooals vele andere,
maar wij hadden reeds bij het Abessijn-
sche conflict ontdekt, dat het geen groo
te strategische beteekenis heeft!
Palestina?.Onbelangrijk. Men zal op
den duur ook Egypte geheel moeten
prijsgeven.. De Balearen?Nu ja
eilanden in de Middellandsche Zee, ver
der niet!” En op deze wijze spreekt de
man verder.
Op het oogenblik spreekt de regeering
anders. In vele jaren heeft men niet zul
ke droge woorden gehoord als die,
welke Eden de vorige week tot den heer
Mussolini richtte. Geen spoor van gehei
me diplomatie. Een duidelijke, droge af
wijzende taalEn de bladen hebben
deze taal tot de hunne gemaakt. Sinds
dagen vinden wij denzelfden zin voor de
werkelijkheid weer.
Velen meenen, de herbewapening is
reeds zoover gevorderd, dat Engeland,
steunend op zijn wapens, duidelijker kan
gaan spreken. Andere, voorzichtiger lie
den, denken, dat de regeering niet de
eigen effective militaire macht reeds zoo
hoog aanslaat, maar veeleer de groote
economische zorgen van Duitschland en
Italië naar hun juiste waarde beoordeelt
en het eerstgenoemde land rijp houdt
voor een politiek van verzoening, terwijl
het het tweede als geïsoleerd begint te
beschouwen.
Vast staat dit: de Britten keeren juist
ter wille van den vrede den weg naar
het pacifisme den rug toe.
De stemming, welke in toonaangeven
de parlementaire kringen heerscht, be
wijst, dat Engeland besloten is, een al te
eenzijdige Labour-beoordeeling van het
niet-inmengingsprobleem te verhinderen
Zelfs in ietwat naar links neigende re-
geeringskringen wordt gewezen op hef
feit, dat de Spaansche rebellen evenmin
zonder vreemde hulp tot de behaalde
successen hadden kunnen geraken, als
de strijdkrachten van de regeering had
den kunnen stand houden zonder de gi
gantische leveringen van Rusland. En
men stelt de brutale bekentenissen van
Mussolini over zijn hulp aan Franco te
genover de niet minder brutale Russi
sche statistiek, waarin wordt aangege
ven, dat de Russische uitvoer naar
Spanje met 300 gestegen is.
Wat is het nu, dat de laatste omme
keer ten gunste van Franco te voorschijn
heeft geroepen?
Ingewijden kenden reeds lang de rich
ting van den Engelschen weg. De oorza
ken zal men samenvattend wel als volgt
kunnen formuleeren:
Engeland weet, dat alle vriendschap
tusschen de volken hoofdzakelijk óp.
angst berust. Daar Spanje en Duitsch
land geen gemeenschappelijke grenzen
hebben, behoeft het zich voor het Derde
Rijk ook niet angstig te maken. Zal
Franco eenmaal werkelijk in Spanje
heerschen, dan zal hij niet zijn gevoelens,
maar zijn verstand laten spreken. Terwijl
het arme Duitschland hem zoo goed als
niets bieden kan, vermag Engeland hem
alles te bieden: in de eerste plaats geld!
En daarmede zal Londen de vriend
schap van Franco wel kunnen winnen.
En de vriendschap van Franco voor
Italië zal in de toekomst wel gaan afhan
gen van de krachtsverhouding tusschen
de Engelsche en Italiaansche vloten.
Wat heeft Engeland daarentegen van
een communistisch Spanje te verwach-
I
DE JONG s NIEUWSBLA
waarin opgenomen
