do vestigingswet KlelnDedrlll.
Biritenlandsche Revue.
W.U.II.WEIIFF
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Reparatie
aan alle merken
Automobielen
Uit den Omtrek.
Stadsnieuws.
Een eerste oefentijd
van 11 maanden.
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
Groote voorraad
Onderdeelen
en Banden
l\CEZCME\ -
mmN
I 332? Jaargang Woensdag 8 December 1937 No. 9£
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 12
I
Bolsward, December 1937.
e
t
WITMARSUM.
KIMSWERD.
MAKKUM
A cl v c r t c n t i I' n per regel
Wocnodagonunimer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
Spanje en in de Middellandache Zee heb
ben voltooid, zal Engeland in ’t gedrang
komen. Ik doe een beroep op de volke
ren van de democratische landen, aldus
Lloyd George, zich aaneen te sluiten en
de vrijheid te beschermen.
Speciale inrichting voor
6 December 1937.
Hedenmiddag bracht St. Nicolaas en
Zwarte Piet hun jaarlijksch bezoek aan
de kinderen der bewaarschool.
Om 2 uur arriveerden de Heilige Man
en zijn zwarte knecht en werden ze door
de kleintjes met glundere en toch ook
wel wat angstige gezichtjes ontvangen.
Maar al heel gauw waren ze op hun
gemak en tracteerde Sint hun op lek
kers. Menig versje werd gezongen, zoo
wel door debutantjes als gezamenlijk.
Ook de zoete en stoute kinderen werden
gehoord en vermaand. Om 4 uur vertrok
Sint Nicolaas en Zwarte Piet onder een
luid hoera weer naar Spanje terug.
Voor ieder had de Sint een cadeautje
achter gelaten, wat door de kleintjes
zeer op prijs werd gesteld.
4 December lz37.
Gistermiddag Is in het Crematorium te
Velseii de verassching geschied van het
6 December 1937.
Door stemgerechtigde lidmaten der
Ned. Herv. gemeente alhier werden her
kozen de heeren J. v. d. Veen en S. R.
Politiek, resp. als diaken en ouderling.
Gekozen werd tot diaken de heer G.
M. van der Meer.
6 December 1937.
Gisteravond, ongeveer 10 uur ontdek
te men brand in de wagenmakerij van
den heer Lycklama A Nijeholt te Com-
werd. Het vuur greep zeer snel om zich
heen, zoodat het geheele gebouw spoe
dig in lichte laaie stond. De brandspuit
van Makkum was spoedig ter plaatse en
in werking gesteld, doch kon niet ver
hinderen, dat alles tot den grond toe is
afgebrand.
6 December 1937.
Reeds in Januari van dit jaar maakten
we melding, dat alhier een nieuwe R.K.
Kerk met pastorie zou worden gebouwd
waarvoor de oude kerk en eenige belen
dende gebouwen moesten worden afge
broken. Sindsdien hoorden we van het
geheele plan niets meer.
Gsteren is tijdens een der kerkdiensten
afgekondigd, dat er van uit het Bisdom
Utrecht bericht is ontvangen, dat boven
genoemd plan nu verwezenjijkt zal wor
den. In het a.s. vroege voorjaar, onge
veer hal! Maart, denkt men met de af-
Namens het Comité:
E. F. TEN CATE—Beekhuis.
N. v. d. OEVER—v. d. Werff.
J. M. VERHOEVEN—
v. d. Hoek.
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Lccsgcld fr. p. p. per hall jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland 17.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
g
r
on-
Uw
WONSERADEEL.
6 December 1937.
Bij beschikking van den Minister van
Defensie is aan Jitte Dominicus Bruin-
sma en Leo Zeinstra, ingeschrevenen
voor den dienstplicht der lichting 1939
uit de gemeente Wonseradeel, met in
gang van 1 December 1937 voor één
jaar vrijstelling van den dienstplicht
verleend, wegens opleiding tot een gees
telijk ambt
ENKELE UITSLAGEN.
Van diverse SL Nlc.-prijsvra.gen.
De uitslag bij de fa. D. Joma, waar
iedere bezoeker kon raden naar het aan
tal steentjes op een klok, Is als volgt:
1ste prijs: mej. M. Adema, Grootzand.
2de prijs: Sj. Draaisma, Jongemastr.
3de prijs: Joh. Hoekstra, Gr. Equard
bij Bolsward.
Bij de firma P. J. de Boer. De hoofd
prijs, een rijwiel, gewonnen door Strik-
werda, Oosterend.
Bij de Haweko:
1ste dagprijs: Laagland.
2de dagprijs: v. d. Tol.
3de dagprijs: Lammertsma.
4de dagprijs: B. Falkena.
stoffelijk overschot van Ds. H. K. S. Ph.
Begemann, em. pred. van de Ned. Herv.
gemeente te Den Haag, voordien pred.
ST. NICOLAAS-VIERING.
6 December 1937.
In de bewaarschool had het traditio-
neele Sint Nicolaasfeest plaats. De kin
deren zongen verscheidene liedjes en
ook werden spelletjes uitgevoerd. Ze
werden beloond door het rijkelijk peper-
nootstrooien van den grijzen bisschop.
Dat de vrouwelijke toeschouwsters
ook nog belust waren op pepernoten,
kon men zien uit het feit, dat ze, toen
er voor hen gestrooid werd, ijverig op
den grond grabbelden.
Na afloop sprak de Sint een enkel
woord, terwijl hem door den heer J.
Broersma sigaren werden aangeboden.
Van de kinderen kreeg St. Nicolaas
een mand met fruit. Verder werden nog
cadeautjes aan de kinderen uitgereikt
door de goede man.
4 December 1937.
Hedenavond werd hier de jaarverga
dering gehouden van de ijsclub „Kims-
werd”. Voorzitter was de heer W. K.
Postma. Het verslag van den penningm.,
den heer G. S. Brunia, luidde als volgt:
Inkomsten f 83.77, uitgaven f 19.20, sal
do f 64.57.
De heeren S. de Haas en J. K. Wes-
tra, per. aftr., werden herkozen.
Besloten werd de eerste rijderlj te
houden van mannen uit een zestal omlig
gende plaatsen.
De heer W. K. Postma werd winnaar
van een paar schaatsen.
meehelpen om indirect het a.s. geluk van
onze geliefde Prinses Juliana te verhoo-
gen. Immers is Haar persoonlijke wensch
deze keer zelf geen cadeaux te ontvan
gen, maar vreugde te bereiden in die
gezinnen, waar de a.s. blijde gebeurte
nis met zorg wordt tegemoet gezien.
Gaarne zouden we nog eens die da
mes en meisjes, die niet aangesloten zijn
bij een Vrouwenvereeniging, aan willen
sporen toch ook het hunne bij te dragen
om hier in Bolsward in de komende we
ken vele jonge Moeders gelukkig te ma
ken! Haakt, breidt en naait met ons.
Het Bestuur is ten alle tijde bereid
inlichtingen te geven en Mevr. Verhoe
ven, Hid Heroplantsoen 9, zal gaarne
vóór 15 December blijken van medeleven
met dit mooie werk (in alle mogelijke
evormen, ook in geld) in ontvangst ne
men.
alhier.
Als eerste spreker trad Ds. A. E. T.
de Boer, em. pred. te Apeldoorn naar
voren. Nu wij hier staan, zei spr., aan
de laatste rustplaats van Ds. Begemann,
is het mij een behoefte om als vertegen
woordiger van de gemeente Witmarsum
een gemeente waar de overledene vroe
ger predikant was, te getuigen van die
vriendschap die ons gebonden heeft. In
Witmarsum zijn die vriendschapsbanden
aangeknoopt en in den loop der tijden
zijn ze niet versleten. Het was mij helaas
niet vergund hem veel te ontmoeten,
doch zijn indruk is onuitwischbaar ge
bleven. Nog steeds denk ik aan de wijze
lessen, die ik van hem geleerd heb. Wij
zullen en kunnen hem niet vergeten.
Nadat nog Ds. Trouw, vrijz. pred. te
Den Haag, en den heer Zaalberg, neef
van den overledene eenige korte af
scheidswoorden gesproken hadden,
daalde de kist, waarbij de organist
„Wenn ich einmal soil screiden” van J.
S. Bach speelde.
Hierna dankte een zoon van den over
ledene voor de belangstelling.
(Overgen. uit het Hbl.).
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.
Mijnheer de Redacteur,
Zouden wij U mogen verzoeken
derstaande te willdn opfriemen in
blad? Bij voorbaat onzen dank.
Het sub-comité van de Oranjevereen.
te Bolsward, dat belast is met het ver
zorgen van de luiermanden voor die
Moeders, die in Januari een blijde ge
beurtenis tegemoet zien en financieel in
moeilijke omstandigheden verkeeren,
mag zich reeds in veler sympathie ver
heugen.
Alle plaatselijke vrouwenverenigin
gen zegden hunne steun toe, hetzij fi
nancieel, hetzij door handenarbeid;
iedere vereeniging Immers wil gaarne
Naar aanleiding van de in ons blad
geplaatste artikelen ontvingen we dezer
dagen van een belangstellende lezer uit
Bolsward de volgende vragen:
Vraag 1. Indien een vader overlijdt
of zich uit de zaak terugtrekt, mag hij
de zaak dan wel aan zijn zoon overdoen
en doen voortbestaan?
Het antwoord hierop luidt:
De redactie van art. 10 tweede lid,
luidt, dat geen vergunning van de Ka
mer van Koophandel en Fabrieken ver-
eischt is, wanneer bij overlijden van een
ondernemer, diens eigendom overgaat
op zijn weduwe en/of zijn wettige min-,
derjarige kinderen.
Wanneer we evenwel art. 1 lid 5 lezen
dan blijkt er vooV die opvolging ver
gunning van den Minister noodig te zijn.
Dit laatste is ook bij de j.l. ingediende
wijzigingen van deze wet nadrukkelijk
bepaald.
Iets anders wordt de situatie ten op
zichte van een meerderjarige zoon. Wan
neer in een bepaalde bedrijfstak tot het
stellen van vestigingseischen wordt over
gegaan, dan zal deze zoon een vergun
ning van den Minister noodig hebben
om de zaak van zijn vader te kunnen
voortzetten, mits deze zoon voldoet aan
de vestigingseischen.
Tijdens de spertijd echter heeft hij
geen zekerheid. Bij iedere wijziging in
de leiding heeft men de toestemming van
de Kamer van Koophandel of den Mi
nister noodig.
Vraag 2. Iemand die een zaak heeft,
mag deze de zaak wel verplaatsen naar
een ander gedeelte van de stad?
Het antwoord hierop luidt:
Volgens art. 2 is er geen vergunning
noodig van de Kamer van Koophandel
en Fabrieken in geval van een verplaat
sing van een inrichting naar een ander
binnen dezelfde gemeente gelegen per
ceel.
Met deze kantteekening echter, dat,
wanneer de wijzigingen van deze Vesti
gingswet die nog door de Tweede Ka
mer moeten werden aangenomen van
kracht worden, er wel vergunning van
den Minister van Economische Zaken
noodig zal zijn.
Ik hoop hiermee de vraagsteller vol
doende beantwoord te hebben.
Nog steeds stellen we ons graag be
schikbaar eventueele onduidelijkheden
uit deze wet, wanneer ons daarover vra
gen worden gesteld, te beantwoorden.
G.
Spanningen overal.
Wanneer we het verloop van dan oor-
ARUM
PAARDEN OP HOL.
3 December 1937.
Hedenmorgen geraakten van den land-
bouwer-voerman A Heslinga twee paar
den gespannen voor een wagen op hol,
bij de buurt van Arum.
Gelukkig kwamen geen persoonlijke
ongelukken voor, en kwam de be
stuurder met den schrik vrij. De wagen
kwam echter in de sloot terecht, maar
de paarden werden spoedig tot staan
gebracht en naar den stal geleid.
Binnenkort zal de Tweede Kamer be
ginnen met de behandeling van de de-
fensievoorstellen en onze volksvertegen
woordigers zullen dan een beslissing
moeten nemen, welke voor ons land van
de grootste beteekenis is. Van deze be
slissing zal het n.l. afhangen, hoe het in
den komenden tijd met de veiligheid van
den Staat zal zijn gesteld.
De wenschen van de regeering zijn
bekend: een eerste oefentijd van 11
maanden en een contingent van 32000
man. Deze maatregelen acht de regee
ring noodzakelijk, om de navolgende re
denen:
In de eerste plaats moet de geoefend
heid van den soldaat op een hooger peil
worden gebracht. In de tweede plaats
is het noodig, onze reserve-officieren bij
het onder de wapens komen een troe
pencommando te geven, opdat zij zich
beter dan tot nog toe op hun taak in
een eventueelen oorlog kunnen voorbe
reiden. Ten derde is het in den huldi
gen tijd noodzakelijk sterker garnizoe
nen aan de grenzen te leggen, zoodat
men tenminste eenigermate tegen z.g.n.
strategische overvallen verzekerd is. Dit
brengt natuurlijk met zich mede, dat de
permanente vredessterkte op een hooger
stand wordt gebracht. Verder is er dan
nog personeel noodig voor de nieuw in
gevoerde of nog in te voeren strijdmid
delen. En ten slotte acht de regeering
het noodig, het gemobiliseerde leger te
doen bestaan uit minder lichtingen dan
tot nu toe het geval moest zijn. Daar
door wordt dan natuurlijk de eenheid in
ons leger verhoogd.
Nu is er in de laatste maanden in be
paalde kringen nogal eenige critiek op
de regeeringsvoorstellen uitgeoefend,
waarop wij, gezien de groote belangrijk
heid van het onderwerp, gaarne eens
wat nader willen ingaan.
Aangezien een ieder er van overtuigd
is, dat een versterking van onze weer
macht een dringende noodzakelijkheid is
Iaat het zich begrijpen, dat de cri
tiek hoofdzakelijk met financieele argu
menten werkt. Nu is het natuurlijk waar,
dat de legerorganisatie belangrijke of
fers van onze landgenooten zal vragen.
Maar daarbij verkeeren de Nederlanders
waarlijk niet in een ongunstiger positie,
dan andere volken. Integendeel, in sta
ten, welke minder gevaarlijk gelegen zijn
dan de onze, oordeelt men het noodig
de bevolking nog zwaarder militaire las
ten op te leggen.
Dat is wellicht een schrale troost voor
de belastingbetalers, maar het toont toch
duidelijk aan, dat de regeering werke
lijk geen overdreven dingen van ons
volk eischt.
Desondanks bestaat de mogelijkheid,
dat een groot deel van onze volksverte
genwoordiging meent, dat er op de voor
gestelde uitgaven voor de defensie zal
moeten worden bezuinigd. Men zal zich
zij het ook met eenige spijt, misschien
bij deze overtuiging neer kunnen leggen,
maar niet duidelijk is h.et, waarom men
deze bezuiniging nu juist wil vinden in
een vermindering van den voorgestelden
eersten diensttijd van 11 maanden tot
b.v. 8 of 9 maanden. Nu de techniek van
den oorlog steeds Ingewikkelder wordt,
lijkt ons een oefentijd van 11 maanden
toch reeds een minimum toe, en met
recht mag de desbetreffende voorgestel
de maatregel van de regeering dan ook
als één der voornaamste pijlers van ons
nieuwe leger worden beschouwd.
Wanneer er dan werkelijk bezuinigd
moet worden op de voorgestelde uitga
ven, ware het dan niet beter, deze be
zuiniging te zoeken in een vermindering
van de voorgestelde lichtingsterkte van
32000 man tot b.v. 29000 man? Men
vraagt zich zulks te meer af, wijl een
vermindering van den voorgestelden
diensttijd van 11 tot 9 maanden, waar
lijk zoo’n groote bezuiniging nog niet
beteekent, wijl de kosten voor voeding
en kleeding van den soldaat niet zeer
hoog zijn. En bij een vermindering van
de lichtingssterkte zou men in ieder ge
val op de totale kosten voor kazerne
bouw, beroepskader en dienstplichtigen
kunnen 1
maximum vredessterkte per corps daalt.
Ons lijkt een dergelijke bezuinigings
maatregel, indien deze onverhoopt dan
al noodig mocht blijken, beter, dan een
vermindering van den voorgestelden
oefentijd van 11 maanden tot een korter
tijdsbestek.
log in China beschouwen in verband met
de algemeene tendenz naar bewapening,
blijkt het, dat over het algemeen de vrees
dat het Oostersche conflict nog een na-,
sleep zal kunnen krijgen bij de meeste
staatslieden, onbewust of bewust naar
boven komt.
De manier, waarop b.v. de Japanners
hunne overwinningen vieren door de tot
nu toe altijd geldende neutraliteit
van de internatioale zóne in Sjanghai te
sabboteeren geeft wel een eigenaardige
kijk op de mentaliteit, die momenteel in
leidende Japansche kringen overheer-
schend is. Men zou hier de vraag kunnen
stellen: hoe kan het provoceerend optre
den van de Japanners in het door hen
veroverde Sjanghai nu moeilijkheden
meebrengen voor den internationalen
toestand.
Het antwoord op deze vraag Is heel
eenvoudig. De internationale nederzet
ting (het woord is hier heel duidelijk)
is een gedeelte van Sjanghai, waaruit
verschillende buitenlandsche mogendhe
den hun belangen in het Verre Oosten
besturen. Dit zijn belangen van econo-
mischen, diplomatieken en militairen
aard.
Deze internationale nederzetting was
dus naar Westersche begrippen een on
schendbaar territoriaal gebied, met eigen
rechten en wetten. Tot nu toe is deze
onschendbaarheid ook steeds geëerbie
digd. Japan evenwel trekt zich in zijn
oorlogsroes van al die gegroeide rechten
niets aan. Op een meer dan uitdagende
wijze zijn de Japansche troepen een z.g.
parade door deze nederzetting gaan
houden. Wat is hiervan de bedoeling?
Niets meer of minder dan aan de wereld
te toonen, dat Japan in het Oosten op
permachtig is, en zich zelfs van Engel-
sche of Amerikaansche gevoeligheden in
deze internationale nederzetting niets
aantrekt. Wat blijft er over, zoo zullen
velen zich afvragen van Engeland’s su
prematie ter zee, wanneer e|en kleine
.mogendheid als Japan, die Engelsche
rechten maar gewoon negeert. Ja, dat
is juist het moeilijke probleem voor En
geland. Sedert enkele jaren is er op de
wereldkaart een beweging naar verande
ringen merkbaar en speciaal dit jaar
heeft die drang naar verandering van de
wereldkaart nieuwe vorm gekregen door
den driebond Italië-Duitschland-Japan.
Deze drie landen hebben, zooals dat
genoemd wordt, expansiezucht, dat is:
zucht naar verovering, zucht naar macht,
naar land, enz. Natuurlijk valt van het
Europeesche vasteland niets meer af te
knabbelen. Het Spaansche avontuur b.v.
is voor Italië niet zoo buitengewoon
voordeelig geweest. Wat ligt dus voor
de hand? Men ziet uit naar koloniaal be
zit. Japan is bezig een brok van China
af te knabbelen. Italië kan voorloopig
met Abessinië toe en Duitschland slaat
verliefde blikken op de Belgische Congo
of de Fransche Soedan. Zou de reis van
den Belgischen koning naar Engeland
misschien daarmee in verband staan? en
wat heeft Engeland nu met Duitschland’s
koloniale eisch te maken? O heel veel
zelfs.
Engeland was tot nu toe het symbool
van de koloniale macht. De Britsche
leeuw behoefde maar even zijn staart te
schudden, om de andere mogendheden
te imponeeren. In de laatste jaren heeft
Engeland heel wat beleedigingen moe
ten incasseeren zonder dat de Britsche
leeuw nu eens werkelijk ging brommen.
Wanneer men daaruit zou concludeeren
dat het met de Britsche macht ter zee
gedaan is, vergist men zich toch wel een
beetje. We veronderstellen dat de lank
moedige houding van Engeland zijn oor
zaak vindt in het feit, dat men nog niet
geheel klaar is met de leger en vloot-
sterkte.
Er wordt koortsachtig gewerkt om
toch maar zoo vlug mogelijk die supre
matie van voorheen terug te krijgen en
we gelooven vast, dat het Engeland met
zijn rijke hulpbronnen ook zal geluk
ken. Maar wat dan?
Het drievoudige verbond Duitschland-
Italië-Japan zal de wereld ontegenzeg
gelijk stellen voor een andere verdeeling
van de rechten, speciaal wat betreft het
koloniaal bezit en de andere mogendhe
den, wanneer ze ten minste op dit ter-
r rein’ één lijn willen trekken, hebben te
bezuinigen’omdat de aanwezige .kiezen tusschen deze twee onafwendbare
-J--,i feiten of door ingrijpende concessies aan
dezen driebond groote conflicten te voor
komen, of door een strijd op leven en
dood te vechten voor de bestaande
rechtsorde, waardoor de wereld een her
haling van 1914-1918, maar dan in veel
erger mate, te wachten staat. De oude
Engelsche staatsman Lloyd George be
oordeelt de wereldconstellatie als volgt:
De dictators winnen en de democratie
wijkt, haar leiders trekkqgpldaar verder
terug inplaats van zich te verdedigen.
Als eenmaal de dictatora hun taak in
Hedenavond werd in het café Hofstra
de jaarvergadering gehouden van de
leden der Sociëteit „Ons Genoegen” on
der leiding van den voorzitter, den heer
A. Dijkstra.
Na de gebruikelijke opening werd re
kening en verantwoording door den
penningmeester, den heer H. v. d. Vliet,
afgelegd, waaruit bleek, dat er een batig
saldo van f4 was.
De bescheiden werden nagezien door
de heeren S. Hofstra en A Piekema,
waarvan laatstgenoemde een gunstig
rapport uitbracht.
Onder de leden had een pandoer-, bil
jart- en kruisjaspartij plaats. Traditio
neel waren de prijzen wederom hazen
en eendvogels.
Pandoeren. 1ste prijs, hazen: H. v. d.
Vliet en Sikke Tolsma.
2de prijs, eendvogels: A. Dijkstra en
Sietze Kooistra.
Biljarten, (handicap) 1ste prijs: Joh.
Tolsma (Harlingen) en A. Piekema.
2de prijs: A. Dijkstra en H. v. d. Vliet.
Kruisjassen. 1ste prijs: A. H. de Vries
en H. v. d. Vliet.
2dej>rijs: A. Dijkstra *n A. S. Kooi
stra. w
Alle partijen Hepen in de beste orde
af. Ruim 12 uur sloot de voorzitter de
vergadering.
OFF. FORD DEALER
BOLSWARD - TELEF. 86
I
1
1
j
i
t
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
