Buitenlandsche Revue.
HIEUWE BEIMIMD-
STRIJD TER ZEE.
U.Brennin
De Bolswardsche Courant en Westergoo
W. U. d. WERFF
Reparatie
aan alle merken
Automobielen
inlcmeüerZonen
Stadsnieuws.
^HITEAL
IITHACEN^
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
Groote voorraad
Onderdeelen
en Banden
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 12
34^5 Jaargang Woensdag 36 Januari 1938 No. 7
7
"n!
EEN ZINNELOOZE ONDERNEMING.
Speciale inrichting voor
10
12
11
9
8
6
5
6
5
4
5
3
3
5
4
4
5
6
7
9
2H/2
42/2
28
25-21/a
12/2
16/a
Bezichtigt tijdens de
BALANS-OPRUIMING onze
meer dan 50 toonkamers
in onze afdeling WONING
INRICHTING en overtuigt
U dat U reeds voor weinig
geld Uwe woning goed en
goedkoop ingericht kunt
krijgen.
Nu kopen, ook voor latere
levering, betekent voor U
een extra voordeel.
Gratis verstrekken wij
adviezen en begroting.
Levering franco door
geheel NEDERLAND.
25
22
21
20
16
14
13
12
11
11
7
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leengeld Ir. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal
om de Christelijke beschaving te verde
digen.
In Duitschland is het niet veel beten
Dit financieel half uitgemergelde land
gaf in 1937 vier milliard uit voor zijn be
wapening. Ook deze bewapening ge
schiedt voor de verklaring van Hitler,
uitsluitend om de vrede te handhaven en
een bolwerk te vormen voor de Christe
lijke beschaving. Nog enkele bolwerken
meer en de zoo hoog geroemde Christe
lijke beschaving is zoo veilig als ’t maar
kr.n.
Heeft het woord Christelijk in dezen
niet een geheel averechtsche toepassing?
53-20
50-24
38-19
38-27
28- 32
31-21
30-33
27-37
29- 47
26-49
22-38
25-56
4200.—
- 33000.—
- 5000.—
- 1600.—
- 700.—
-31000.—
- 16000.—
- 26000.—
- 400
- 4600.—
-20000.—
- 5000.—
- 479.—
- 1620.—
ƒ90000.—
- 1900.—
- 7000.—
- "682.—
- 6000.—
- 39000.—
- 12000.—
0-7.
3-2.
5
0
0
3
2
4
4
1
2 10
3 10
1 12
1 10
Leeuwenburg SNEER
Telefoon 2130
De kansen voor een wereld
oorlog. Meer soldaten in
Italië en Duitschland.
Waarschijnlijk klinkt deze zin voor
velen onder onze lezers een beetje te
kras en toch, er moet wel degelijk reke
ning gehouden worden met die moge
lijkheid. Misschien niet dit jaar of een
volgend jaar, maar dan toch in de zeer
nabije toekomst.
Dit is niet een utopie of een zooge
naamd stokpaardje van uw revue-
schrijver, maar 'n onafwijsbare logische
laatsten tijd. De geweldige uitbreiding
van ’t militaire apparaat in bijna alle lan
den van eenige beteekenis, Amerika, En
geland, Italië, Rusland wijst op een on
rust die lang verborgen is gehouden,
maar allengs driester en meer concreet
voor het voetlicht treedt. Geen van de
vier genoemde landen zou die bewape
ning tot de tegenwoordige onzinnige
hoogte hebben opgevoerd, wanneer niet
duidelijk en klaar de noodzakelijkheid
daarvan door de leidende staatslieden
werd ingezien. De noodzakelijkheid.
dus, is er een oorzaak. We hebben reeds
meermalen getracht die oorzaak te ver
klaren en ondanks de somstijds zeer uit-
eenloopende conclusies, die er als ver
klaring van die oorzaak getrokken wor
den, blijkt dit eene feit onwrikbaar vast
staan: de machtswellust is de bron van
al dit kwaad.
Voorbeelden uit recenten datum noe
men we Italië en Japan. Maar zoo vraagt
U misschien, wat heeft dit nu te maken
met een kans voor een wereldoorlog?
Meer dan misschien gedacht wordt en
dan dienen we vooral onze aandacht te
vestigen op de Chineesch-Japansche
oorlog. Alleen reeds de situatie in Sjang
hai (een der grootste Chlneesche haven
plaatsen) is van groote internationale
beteekenis. Men vindt hier de internatio
nale concessie, een gedeelte van de stad,
welke bij alle voorgaande oorlogen op
het Chlneesche grondgebied door de
strijdende partijen als een neutraal ter
rein geëerbiedigd werd. Die toestand
is nu geheel anders. De mentaliteit, zoo-
als die thans in Japan stelselmatig wordt
aangekweekt, is die van een minachting
voor alles wat met de Westersche sa
menleving verband houdt. Azië voor de
Aziaten is de leuze, die thans in Japan
opgeld doet en de militaire successen
door Japan in China behaald, kweeken
natuurlijk dit meerderheidsgevoel bij de
Japanneezen aan. In die internationale
concessie nu kan de Japansche legerlei
ding niet volkomen de baas spelen. De
Amerikaansche, de Engelsche, Duitsche
en andere belangen worden daar tot nu
toe door een kleine internationale leger
macht beschermd. Voor hoelang?
Verschillende incidenten hebben zich
reeds voorgedaan en het is aan de lank
moedigheid van Engeland en Amerika te
danken, dat de geheele wereld nog niet
in brand staat. Het gevaar blijft en wordt
elke week grooter.
De oude leuze: het gele gevaar, is
weer actueel geworden. De machtswel
lust, een der grondpeilers van het fascis
me is reeds lang bezig het Japansche
volkNeen, dat woord is niet juist
de leidende figuren in Japan te ver
giftigen. Het logische begrip gaat ver
loren en de eerbied voor de eigendom
is hopeloos zoek. Alles moet dienstbaar
gemaakt worden aan de macht.
Tot welke complicaties kan deze toe
stand aanleiding geven?
Nemen we een kaartje van het Oosten
voor ons, dan bemerken we rondom
Mandsjoekwo het Russische leger. Even
eens buiten en binnen Mongolië omge
ven door soldaten van het roode leger.
De vloten van Engeland en Amerika lig
gen aan de andere kant op wacht, ge-
vechtsklaar. Een provocatie naar Russi
sche kant en de Russische beer slaat zijn
klauwen uit. Een bezetting van de inter
nationale concessie in Sjanghai door de
Japanners kan voor Engeland, Amerika
en zelfs Duitschland het sein worden
handelend op te treden. Bovendien wie
garandeert dat Japan met die tegenslag
in China en het wroeten van de militaire
partij in het land zelve, met de ontzet
tende offers die deze oorlog moreel en
financieel aan' Japan kost, dit land uit
eindelijk niet de een of andere nood
sprong gaat maken? De kans op een we
reldoorlog is, zooals we dit reeds in de
aanhef van onze revue memoreerden,
niet geheel en al denkbeeldig.
Het mooiste of liever het banaalste van
deze drang naar macht is wel, dat alles
wordt overgooten met het vernisje van
de moderne beschaving.
In Europa gaat men nog een stapje
verder en durft men deze voorbereidin
gen goed te praten onder het mom van
Christelijke beschaving. Daar heeft Mus
solini regelmatig den mond vol van. De
muur van acht millioen bajonetten in
Italië op een bevolking van 42 millioen
zielen, zegt ons duidelijk, hoe deze be
schaving wordt opgevat.
Nog dezer dagen heeft Mussolini hef
onomwonden verklaard, in een toespraak
tot circa 2000 bisschoppen en geestelij
ken. Daar heeft de ex-socialist Mussolini
’n beroep gedaan op de priesters, die er
hun invloed moeten aanwenden om de
bevolking nog meer uit te breiden, om
dat ...(en hier komt de cynische op
merking) de groote gezinnen de groote
bataljons leveren, die Italië noodig heeft
waarin opgenomen
Het nieuwe Italiaansche vlootbouw-
programma is wel met bijzonder veel
ophef aangekondigd. Misschien was dit
voor de inheemsche volksziel noodig. In
het buitenland daarentegen zijn de mini
steries, die spoedig een contra-program-
ma zullen moeten overleggen, door deze
schreeuwende aankondiging slechts ge
holpen. Het grootste deel van de pro
paganda voor den tegenzet is reeds ge
maakt.
Het Italiaansche programma voor 1938
beperkt zich hoofdzakelijk tot den bouw
van 2 slagschepen van 35000 ton elk, de
„Roma” en de „Impero”. Beide sche
pen moeten in 1941 gereed zijn. Afge
zien van deze beide groote schepen
houdt het programma niets bijzonders in.
Het bestaat slechts nog uit 12 „esplora-
tori” torpedojagers van ongeveer 2000
ton en een ongenoemd aantal duik-
booten, waarschijnlijk 20.
Maar niet de duikbooten en niet de
„exploratori” brengen de openbare mee-
ning in opwinding, doch de beide slag
schepen.
Dat is ook in meer dan een opzicht
gerechtvaardigd.
In de eerste plaats geeft Italië met
dezen bouw de leer van de kleine
scheepstypen, waarop men zich zoo lang
en zoo luid beroemde, prijs. Het was in
Italië gedurende vele jaren de gewoon
te met slagschepen den draak te steken.
Daartegenover werd als het allermo
dernste (de baanbrekende moderniteit
behoort tot de levensbehoeften van een
dictatuur) de doctrine van de talrijke
eenheden van kleiner type gesteld. En
inderdaad was en is de gemiddelde ton-
nenmaat van de Italiaansche oorlogs
schepen dan ook veel kleiner dan bij de
Engelsche en Fransche vloot. Het nieuwe
bouwprogramma zal daar echter veran
dering in brengen. De baanbrekende
nieuwe theorie is dus verdwenen en van
de „geniale nieuwe uitvinding” keert Ita
lië dus terug tot het oude recept, waar
over men vroeger slechts grapjes maak
te. Deze wending is daarom reeds inter-
ressant, wijl zij weer eens aantoont, hoe
sceptisch men tegenover alle reclame met
„alles omverwerpende nieuwe vindin
gen” moet staan.
Maar de kwestie heeft nog een ander
aspect. Men weet, dat er na den wereld
oorlog bijna geen slagschepen meer zijn
gebouwd. Eerst thans, na en absolute
pauze van 10 jaren, is men opnieuw be
gonnen met den bouw van dit scheeps-
type het eerst in Frankrijk (1932 en
1934-„Dunkerque" en „Strassbourg”.
Het is aannemelijk, dat de nieuwe slag
schepen tot een geheel andere kwali
teitsklasse behooren dan de oudere.
Wanneer men de oudere, om een Itali
aansche uitdrukking te gebruiken, reeds
eenigszins als „museum-rommel’’ be
schouwt, dan inderdaad krijgt men het
gevoel, alsof alle staten thans weer van
voren af aan beginnen. Er schijnt dan
een dergelijke toestand als in het jaar
1906 in te treden, toen het Engelsche
slagschip „Dreadnought” te Portmouth
van stapel liep. Ook indertijd vreesde
men dat deze nieuwe kwallteits-klasse
zoo superieur aan de oudere zou zijn,
dat, wannwer van dat oogenblik af aan gevolgtrekking uit de feiten van den
alle concurrenten dit type ongeveer be
gonnen na te bouwen, de bestaande
voorsprong spoedig geannuleerd zou
zijn. Dat is in werkelijkheid, zooals men
weet, niet ingetreden. Maar theoretisch
is het natuurlijk juist, dat iedere groote
verandering in den scheepsbouw de ten-
denz heeft, de krachtsverhouding tus-
schen industrieel ongeveer gelijkwaardi
ge concurrenten langzamerhand te ni-
velleeren. Op deze theoretische moge
lijkheid vestigt het nieuwe Italiaansche
bouwprogramma in het bijzonder de
aandacht. Om over deze theoretische
mogelijkheid ook practische kennis te
winnen, moet men de feiten bestudee-
ren.
Engeland heeft op het oogenblik 15
oudere slagschepen, Frankrijk 7, de Ver-
eenigde Staten 15, Italië 4, Japan 10 en
Duitschland 0. Daarbij kan worden opge
merkt, dat de slagschepen van Italië en
Japan gemiddeld nog van ouderen datum
zijn dan de Engelsche en Fransche een
heden. Op het oogenblik bestaat er dus
nog een zeer groote overmacht van En
geland, Frankrijk en Amerika eenerzijds
over Italië, Japan en Duitschland ander
zijds. Eh dat zal ook nog vele jaren zoo
blijven, want uit den aard der zaak gaat
er zeer veel tijd heen, alvorens er door
de verschillende staten zooveel nieuwe
schepen zijn gebouwd, dat de oude niet
meer meetellen. Dit tijdstip zal waar
schijnlijk eerst over 8 A 10 jaren be
reikt zijn. Wanneer dus in de komende
tien jaren ieder land ongeveer evenveel
schepen zou bouwen, b.v. 2 A 3 per jaar
zou men kunnen zeggen dat met het oog
op de vele nieuwe eenheden de oude ta
melijk waardeloos en alle partijen even
sterk geworden zijn. En wanneer de
landen, die op het oogenblik sterker zijn,
dit willen vermijden, dan zullen zij reeds
thans meer moeten bouwen dan hun con
currenten. En dat is het, wat wij zullen
beleven. Met zekerheid zullen door En
geland en Frankrijk ieder jaar meer en
grootere slagschepen in dienst worden
gesteld dan door Italië en Duitschland.
Volgens de bestaande bouwprogramma’s
zal Engeland in 1941 vijf nieuwe slag
schepen in dienst hebben, Frankrijk vier,
Italië vier en Duitschland vier. Maar het
zou niemand kunnen verwonderen, in
dien, zooals de „Daily Telegraph” reeds
aangekondigd heeft, Engeland dezer da
gen nogmaals 5 slagschepen (naast de
5, waaraan reeds gebouwd wordt- op 't
programma zet. Ook bemerkt men dui
delijk, dat de Fransche openbare mee-
ning op een verder slagschip-program-
ma wordt voorbereid om van Ame
rika nog maar te zwijgen.
Dat Italië, dat sterker dan ooit onder
gebrek aan grondstoffen te lijden heeft,
dit tempo zou kunnen volgen, is onaan
nemelijk, terwijl Duitschland zich tegen
over Engeland verplicht heeft, zijn vloot-
sterkte tot 40 van de Engelsche te be
perken. Hierbij kan nog worden opge
merkt, dat Duitschland in een veel lang
zamer tempo bouwt, dan men oorspron
kelijk had aangenomen, eensdeels ook
door gebrek aan grondtoffen en ander
deels wel, wijl het door de lange onder
breking in den bouw van slagschepen
minder ervaring heeft kunnen opdoen.
Ondanks dit feit, kan men er op het
oogenblik niet langer meer aan twijfelen
dat thans definitief de bewapeningswed-
strijd ter zee is begonnen. En deze zal
zich niet slechts tot het aantal schepen,
maar ook tot de tonnenmaat en het ge-
schutskaliber uitstrekken. Wel is bij het
Engelsch-Fransch-Amerikaansche vloot-
verdrag van 1936 in 1937 ook door
Duitschland onderteekend bepaald,
dat een tonnenmaat van 35000 ton en
een geschutskaliber van 36.5 cm niet mag
worden overschreden maar wanneer het
juist is, dat Japan 2 slagschepen van
42000 ton gaat bouwen, zullen de andere
concurrenten wel moeten volgen. In En
geland spreekt men reeds over den bouw
van slagschepen van 50.000 ton!
Waar dit alles toe leiden moet? Zoo
als al gezegd, de krachtsverhouding ter
zee zal er geenszins door veranderen.
En dit maakt dezen wedstrijd tot een
volkomen zinnelooze onderneming.
Jam, alle smaken, per pot
Kilo-bus „Hero” Jam, slechts
Fijnste Honing per pot pot
Appelmoes, per blik
Bessensap per fleschje
Sperclebconen per blik
BRANDSMA’s WINKELS.
Verdere uitslagen:
R. E. S. III-Bakhuizen II
R. E. S. adps.-Bakhuizen-adsp.
OFF. FORD DEALER
BOLSWARD - TELER 86
UIT DE BOLSWARDSCHE GEMEENTE-
BEGROOTING.
In de vandaag te houden Raadsverga
dering zal de begrooting over 1938 be
handeld worden.
We geven enkele cijfers.
Tekorten geven de volgende diensten:
Openbaar onderwijs
Bijzonder onderwijs
Middelbaar onderwijs
Hooger onderwijs
Nijverheidsonderwijs
Onderst, aan behoeftigen
Idem aan werkloozen
Openbare veiligheid
Volksgezondheid
Volkshuisvesting
Openbare werken
Handel en Nijverheid
Woningbedrijf
Kasvoorzieningen
Daartegenover staan de inkomsten met
een batig slot, n.L:
Belastingen
Electriciteitsbedrijf
Gasbedrijf
Grondbedrijf
Eigendommen
Algemeen beheer
Batig slot vorige rekening
De totale inkomsten en uitgaven staan
geraamd op J 411.180.
Er loopen nog elf leeningen tot een
gezamenlijk bedrag van f 597.000.
dezen doelverdé(diger. Spoedig daarna
is het rust. j
Na de rust zet C. A. B. direct een snel
aanvalsspel op en wanneer een bal vanaf
de vleugels goed wordt voorgezet weten
midvoor en rechtsbinnen onhoudbaar te
doelpunten, het is nu 2-0.
Olyphia laat de moed niet zakken en
bij een goede aanval, die met iets meer
overleg zeker in een doelpunt kon wor
den omgezet, gaat de bal hoog over. De
C. A. B.-keeper moet nog enkele schoten
verwerken, maar doet dit prima.
Allengs wordt het overwicht van C.
A. B. grooter. Telkens trekt de midden-
linie achter de voorhoede op, zelfs de
backs staan soms op de middenlijn. Met
een mooi boogschot weet de linksbinnen
al spoedig daarna de 3de goal te ma
ken en ook deze speler maakt uit een
corner met een niet minder mooie goal
het vierde doelpunt.
Het was over het algemeen voor C.
A. B. een goede wedstrijd, waarbij voor
al de halflinie en speciaal de spil schit
terend werk leverde.
De competitiestand is nu:
Nicator
C. A. B.
Gorredijk
H. Z. C.
Harlingen
Olyphia
O. A. V. C.
Freno
Lemmer
Langezwaag
S. S. C.
D. O. G.
18
17
15
16
16
16
16
16
17
17
18
14
Het eerste adsp.elftal toog naar Lem
mer 1 adsp. en mocht het genoegen
smaken één puntje mee naar huis te ne
men.
Met 2-2 gelijk eindigde deze wedstrijd.
Een mooi resultaat.
C. A. B. I-Olyphia (NoordwoldeJ 4-0.
De opstelling van het C. A. B. elftal
is gelijk aan de vorige week. Echt voet-
balweer deze Zondagmiddag en daar
door een record aantal bezoekers. De lei
ding hadden we graag wat positiever ge
had. Een weifelende beslissing verhoogt
doorgaans het spelpeil niet.
Reeds direct na de aftrap is C. A. B.
in den aanval en is het voor ieder dui
delijk, dat deze wedstrijd door C. A. B.
gewonnen kan worden. Toch kost dit
in de eerste helft heel wat moeite en
hiervoor mogen we zeker een compli
ment maken aan den keeper en back,
die vooral wat de keeper betreft, een
prachtwedstrijd gespeeld hebben.
De meeste aanvallen in de eerste helft
komen van de C. A. B.kant, hoewel de
enkele Olyphia-uitvallen lang niet onge
vaarlijk zijn. Waarschijnlijk doordat het
niet recht wil vlotten en ook een beetje
door het geniepig optreden van enkele
O.-spelers, vervalt C. A. B. in de groote
fout te onbesuisd te gaan spelen, waar
door het spel veel te individueel wordt.
Gelukkig herstelt de ploeg zich en nu
worden de aanvallen dan ook weer veel
gevaarlijker. Verschillende corners voor
C. A. B. leveren ook geen doelpunt op.
De O.-keeper is niet te passeeren. Dan
plotseling een scherp schot, ook nu weer
staat de keeper goed opgesteld, maar
de bal springt van zijn handen’in het
doel. Jammer voor het mooie werk van
A tl ¥c 11 cn 111!n per regd:
V/ocnudagmiiminicr 10 cent,
Zatcrdagsnmnmer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
M. K. V. I-R. E. S. I 3-4.
Met een straffe wind van doel tot doel
wordt deze niet hoogstaande wedstrijd
gespeeld. R. E. S. heeft eerst de wind
mee en is overwegend sterker, ze weet
de kansen echter niet te benutten. Na 18
minuten gespeeld te hebben, neemt M.
K. V. de leiding, 1-0. Dit is voor R. E. S.
een prikkel om beter aan te pakken. Een
toegewezen penalty ten voordeele van
R. E. S. brengt de stand gelijk, 1-1.
Hierna een snelle aanval van M. K. V.
De midvoor geeft mooi op tijd af naar
de rechtsbinnen en de stand is 2-1.
’t Is een korte vreugde want direct
hierop brengt de linksbinnen van R. E.
S. de stand gelijk, 2-2.
Binnen 3 minuten hierna brengt de
midvoor van R. E. S. de stand op 2-3.
Met deze stand breekt de rust aan.
Na de rust wordt er over het algemeen
veel te forsch gespeeld. Mede hierdoor
wordt de wedstrijd niet aantrekkelijker.
R. E. S. is het meest in den aanval, maar
weet de kansen niet te benutten. Als de
linksbuiten een beetje al te hardhandig
wordt aangevallen in ’t beruchte gebied
krijgt R. E. S. de 2de penalty toegewe
zen.: Deze wordt onhoudbaar ingescho
ten en het is 2-4.
M. K. V. weet nog eenmaal door te
breken en brengt de stand op 3-4. Met
deze stand komt het einde van een vee!
te forsch gespeelden wedstrijd.
M. K. V. n-R. E. S. n 3-6.
In een in de beste verstandhouding
gespeelde wedstrijd is het R. E. S. II ge
lukt weer 2 puntjes te veroveren.
Met de vrij sterke wind tegen wordt
de wedstrijd aangevangen. Dit blijkt ech
ter geen bezwaar, want al spoedig weet
de linksbinnen van R. E. S. de leiding
te geven, 0-1. R. E. S. is sterker en weet
de stand op te voeren tot 0-3, met wel
ken stand de rust aanbreekt.
Na de rust nu R. E. S. ’t windvoordeel
heeft, is het al spoedig 0-4. Dan komt er
een inzinking bij R. E. S. waar M. K. V.
een dankbaar gebruik van maakt, bin
nen 2 minuten is de stand 2-4. R. E. S.
komt er dan weer beter in. De spil
brengt de stand op 2-5. Na eenig spel
op het middenveld, een mooie aanval van
M. K. V. wordt besloten met een pracht-
schot en het is 3-5. Vlak voor het einde
maakt R. E. S. er 3-6 van.
In dezen stand komt geen verandering.
De wedstrijd is door R. E. S. verdiend
gewonnen.
El
u
il
r
24
DE JONG s NIEUWSBLAD
