P. LUNTER
Builenlandsche Revue.
Speciale
Aanbieding
LUCHTBESCHERMIIIG TEh
PLAÏÏELAnDE.
i
L. L. VAN GEUNS, Arts
wegens militaire dienst afwezig van
26 April tot 10 Mei.
Belastingzaken
<WA-
III. 1.1UIEIFF
De Bolswardsche Courant en Westergoo
II
Reparatie
aan alle merken
Automobielen
I
2.75
3.90
6.25
8.25
5.25
7.25
2.75
2.90
3.50
5.50
Stadsnieuws.
12 els 2.00 2.40
16 els 2.40
20 els
34— Jaargang
No. 32
Groote voorraad
Onderdeelen
en Banden
9.00
7.50
11.50
16.75
3.10
4.10
12 els
16 els
20 els
Woensdag 27 April 1938
DE JONG s NÏEÜ WSBLAD
waarin opgenomen
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD A Telefoon No. 12
A
JAPANMATJES - DEURMATTEN
Md.
i
Advertentiën per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro bo. 87926.
HET PLATTELAND ZONDER BE
SCHERMING BIEDT MEER VEI
LIGHEID DAN DE STAD MET
HAAR SPECIALE DIENSTEN
EN BETONNEN SCHUIL
PLAATSEN.
bommen van honderden guldens per stuk
te gaan verdoen aan een poging tot ver
nieling van een paar boerderijen en wat
arbeiderswoningen, of dat hij met gas
gevulde luchttorpedo’s zal neerlaten op
een wei met grazende koeien.
- COCOSLOPER en -TAPIJT bren
gen we in een grote verscheidenheid tegen scherpe pryzen
Speciale inrichting voor
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f 2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal
betere
soorten.
Een oase in de woestijn.
Belangen gemeenschap.
Roemenië op de tweesprong.
China en Japan.
Dit le opschrift dat zijn beteekenis
ontleent aan de dorre uitgestrektheid van
de Afrikaansche zandwoestijn, meende ik
vandaag te mogen toepassen op ons
klein landje in verband met de nog altijd
bewogen internationalen toestand.
We leven in ons kleine Nederland ten
opzichte van de groote wereldproblemen
nog rustig en zonder veel schokkende
gebeurtenissen.
Nu ja, we heben zoo nu en dan wel
eens een hobby, zooals b.v. de Ossche
kwestie, waarbij door sommige partijen
wat al te veel fantasie gebruikt wordt,
waardoor de waarheid wel een klein
beetje geweld wordt aangedaan.maar
och, dat is, vergeleken bij het interna
tionale gekonkel en verdachtmaking toch
ook maar weer klein gedoe. Leven we
dus voorzoover het den internationalen
toestand betreft, in ons land rustig, dat
neemt niet weg, dat we met niet min
dere belangstelling dan waarmee we de
gebeurtenissen in eigen land volgen, de
ontwikkeling van de situatie in de lan
den om ons heen beschouwen.
Er is dan ook alle weken copie in
overvloed. Na de vreedzame verovering
van Oostenrijk heeft zich een geheel
nieuwe Europeesche belangengemeen
schap ontwikkeld.
De vorig jaar gevormde as Rome-Ber-
lijn, heeft door de jongste staatsgreep
van Hitler iets aan beteekenis verloren
POSTDUIVENNIEUWS.
Wedvlucht voor de adspiranten vanaf
Zwolle, gelegen op 72 km afstand.
De vogels werden gelost om 8 uur. De
eerste vogel bereikte het hok om 9.24.25.
De volledige uitslag luidde:
K. de Boer 1, 3, 4.
J. Velting 2.
H. Bakker 5, 6, 9.
A. Wielinga 7, 8, 10.
Programma voor het seizoen 1938:
Mei: Deventer 99, Roermond 210,
Maastricht 246, Quivrain 321, Pont St.
Mau 465.
Juni: Deventer 99, Nijmegen 137, Eper-
nay 460, Maastricht 246, St. Desier 493.
Juli: Noyon 425, Laroche Migenne 585,
Meppel 61, Orange 994, Deventer 99,
Dieren 119, Nijmegen 137..
I
Practyk waarneming door de doktoren
S. ANDELA
M. TEN CATE
J. L. DE BOS KUIL
Toen Mussolini onlangs in zijn bewa-
peningsrede, uitgesproken voor den
grooten Fascistischen Raad, over den
strijd in de lucht kwam te spreken, zei
hij o.m.: zoo gauw ons land in een oor
log gewikkeld raakt, zal Rome aanstonds
geëvacueerd moeten worden, d.i. vol
komen ontruimd door de burgerbevol
king. En al degenen zoo vervolgde de
Duce wien dat mogelijk is, raad ik
aan om reeds thans hun domicilie te
verleggen van de stad naar het platte
land.
Veertien dagen geleden kwam de Al-
gemeene Raad van het departement Sei
ne te Parijs in geheime zitting bijeen
zoo stond in de bladen te lezen om
de maatregelen te herzien, welke reeds
getroffen waren om de Fransche hoofd
stad en haar civiele bevolking tegen
luchtaanvallen te beschermen. Er werden
„omvangrijke veiligheidsmaatregelen”
vastgesteld, maar niettemin „achtten de
autoriteiten algeheele evacuatie in tijd
van oorlog onvermijdelijk.”
Op deze twee feiten wil ik wijzen, nu
ook ten onzent een overigens zeer
nuttige propaganda voor zelfbescher
ming bij luchtaanvallen wordt gevoerd,
een propaganda, waarin men geleidelijk
eveneens het platteland betrekt.
De massa toont zich voor deze propa
ganda niet ongevoelig. En dat is te be
grijpen. Alle gevaar, dat ’n mensch slui
pend benadert zonder dat hij het vermag
aan te grijpen, wekt angstgevoelens, ook
onder de krachtigsten en moedigsten
onzer.
In de oorlogsjaren ben ik enkele malen
de zee overgestoken van de Engelsche
kustplaats Folkestone naar de Fransche
kuststad Havre en omgekeerd. Dat wa
ren zenuwsloopejnde reisjes. De over
tocht geschiedde steeds in den nacht,
varende met gedoofde lichten de pas
sagiers stonden met de zwemvesten om
gord aan de reeling, klaar om.over
boord te springen, als een onderzeeër
een moordende torpedo op de boot zou
hebben afgezonden. Elk oogenblik kon
men een ontploffing onder of naast zich
verwachten, maar het was onmogelijk
om het tijdstip daarvan te berekenen.
De angst voor het gevaar, dat men
niet kan waarnemen, is erger dan de
vrees voor den dood kan zijn, die men
op zich ziet af komen en in een krachtig
verweer kan aangrijpen.
Vandaar ook de angst der massa voor
vliegtuigaanvallen. Men weet niet, welk
doelwit de bestuurders zich hebben ge
kozen, waar hun bommen terecht zullen
komen en men kan niets doen om het
gevaar te ontgaan.
Ik herinner me mijn eigen angst in
den wereldoorlog voor de vliegtuigen.
Op een van de eerste Augustusdagen
van 1914 liep ik in de buurt van Wavre
Jupille, gelegen in de frontenlinie van
Luik. De granaten van de forten Pon-
tisse en Loncin en eveneens de projec
tielen van het zware Duitsche belege-
geringsgeschut, gingen hoog in de lucht
over me heen, geluiden achterlatende als
het rollen van de ballen over een kegel
baan. Mijn positie was werkelijk niet
zonder gevaar, maar dat gevaar telde ik
nochtans niet. Omdat ik het kende. Ik
liep er moederziel alleen de bevolking
was gevlucht of toefde in de kelders.
Toen... zag ik een vliegtuig naderen...
Een Duitsche „taube” met zijn sierlijk
gebogen vleugels. Een vliegmachine was
nog iets bijzonders in die dagen. Bom
men werden toen in 1914 nog wei
nig of niet geworpen, maar wel lieten
de vliegeniers soms bundels fijne, drie
hoekig geslepen stalen pijltjes vallen bo
ven de plaats, waar troepen zich hadden
verzameld. Een paar van die pijltjes
tenrijk te vinden is. Daarvoor komt Roe
menië in aanmerking en we hebben er
toen reeds op gezinspeeld dat meer nog
dan Tsjecho-Slowakije.in Roemenië
het eerstvolgende oogmerk van Duitsch-
land gezocht moet worden. Wanneer we
weten dat Roemenië het vierde produc
tieland van petroleum is ter wereld, dat
50 van de Roemeensche export is pe
troleum en deszelfs producten, dat men
bovendien in het Banater-gebergte steen
kolen en vooral ijzererts vindt, methaan
gas bij Klauzenburg, zilver, koper, goud,
lood, antimoon en bauxiet in 't Bihar-
gebergte.is het dan zoo’n wonder,
dat Duitschland, dat om al deze stoffen
zoo schromelijk verlegen zit, wel eens
begeerige blikken werpt naar deze Bal-
kanstaat
Voorloopig is de kans hiertoe afge
sneden. Roemenië heeft nog kans gezien
zijn eigen boontjes te doppen.
Ja, die redeneering over de grondstof
fen, die Duitschland zoo hard noodig
heeft, doet bij ons de gedachte opkomen:
wat toch een vreemde tegenstellingen in
onze maatschappij. Duitschland met zijn
gebrek aan grondstoffen en toch een te
kort aan werkkrachten. Amerika (om nu
maar eens direct de situatie zeer scherp
tegen elkaar te zetten) met zijn over
vloed van grondstoffen, sukkelt met een
werkloozenleger van ontstellende om
vang en dan zwijgen we nog maar van
ons klein landje, dat met zijn overvloed
geen raad weet, tenminste tot zoolang
die overvloed weer in kapitaal moet
worden omgezet.
Verschillende onderwerpen, die voor
vandaag op een bespreking wachten, ko
men weer niet aan de beurt, de plaats
ruimte voor onze buitenlandsche revue
is door de vele en geweldige schomme
lingen in de internationale atmosfeet
steeds te klein.
We meenen aan het slot daarom nog
even onze aandacht te moeten richten
op den toestand in China. De tegenstand
van het Chineesche leger wordt met den
dag sterker en telkens moet de Japan-
sche legerleiding met klem aandringen
op meer Japansche soldaten.maar
die voorraadschuur raakt eenmaal uitge
put. Volgens deskundige berekening kan
Japan in totaal één millioen manschap
pen naar het front zenden. Het aantal
dat gemobiliseerd kan worden, bedraagt
4 millioen, niet meegerekend de soldaten
in Korea, Fornosa en Mandsjoekwo.
De geheele Japansche bevolking be
draagt 75 millioen zielen.
Was het Chineesche volk in diezelfde
mate militair opgezet, dan zou China met
zijn bevolking van over de 400 millioen
een legermacht kunnen ontwikkelen,
waartegen het Japansche leger te plet
ter zou loopen. Deze twee cijfers tegen-
overelkaar spreken ons inziens ’n te dui
delijke taal n.l. deze, dat bij intens door
voeren van de militaire opleiding in Chi
na, het er voor Japan niet al te rooskleu
rig uitziet en hiermee zullen we voor
vandaag maar weer een streep onder dit
epistel zetten.
Als extra attractie:
een klein partijtje extra voordelige Matten in 6 - 9 en 20 els
Coupons Tafelzeil, spotgoedkoop Zie onze Etalage
droeg ik als eerste oorlogssouvenirs bij
me.
En wat deed ik, toen ik die „taube”
zag? Granaatvuur had me onbewogen
gelaten, maar voor het naderende vlieg
tuig kroop ik onder een boom, opdat de
bestuurder me niet zou zien en me wel
licht zou gaan bepijlen.
Later, toen ik meer oorlogservaring
had opgedaan, heb ik nog meermalen
om mijn vrees uit die eerste Augustus
dagen van 1914 gelachen.
Maar ik kan me voorstellen, dat die
vrees, en in versterkte mate eveneens het
deel zal zijn van onze burgerbevolking,
wanneer ze in oorlogstijd de vijandige
luchteskaders ziet naderen, wetende, wat
het moderne vliegtuig aan moordend
materiaal meevoert. En wie overigens
met de befte bedoelingen een beetje
handig weet te speculeeren op den angst
voor wat de oorlogstoekomst ons kan
brengen, zal de burgerij tot deelname
aan een veelzijdige voorbereidingsactie
voor latere afweer kunnen overhalen en
haar voor het heden haar gemoedsrust
benemen.
Als we nagaan, wat ons in een oorlog
te wachten staat, moeten we niet alleen
denken aan wat technisch mogelijk Is,
maar óók naar wat we redelijkerwijze
van een vijand hebben te verwachten.
De militaire afweermiddelen zijn zoo
danig, dat luchtbombardementen men
volge de practijk daarvan in Spanje
over het algemeen slechts van zeer groo
te hoogte uit, kunnen worden volvoerd.
Meestal vanuit een hoogte van 3000 tot
4000 meter. De trefkansen zijn dan
uiterst gering. Slechts waar troepen zijn
geconcentreerd of de bebouwing zder
opéén is (steden en andere groote ge
bouwencomplexen) kan een uitwerking
van het bombardement worden verwacht
welke de risico’s en ontzaglijke kosten
militair gesproken „loont”. Maar 'n
speciaal doelwit.Madrid wordt al
langer dan anderhalf jaar belegerd en
het hooge postkantoor in die stad is
tientallen keeren ’t doelwit geweest van
vliegtuigaanvallen het staat nog over
eind en de ambtenaren doen er betrek
kelijk rustig hun werk. De Spaansche
regeeringsvloot het is bekend ligt
in de haven van Malaga. Waarom die
niet in een vliegtuigaanval vernietigd,
als dat zoo gemakkelijk is?
Zeker, boven het onbeschermde plat
teland kunnen vijandelijke vliegtuigen op
geringer hoogte opereeren, maar wat
moeten ze er tot doelwit kiezen?
Wanneer dorpen en gehuchten
geen garnizoenen hebben, niet ge
legen zijn in de lijn van versterkte
plaatsen, op knooppunten van
spoor- of andere verkeerswegen,
geen industrie hebben, welke voor
het oorlogsbedrijf van groot belang
is, dan is het verblijf op het platte
land, het wonen en toeven aldaar,
veiliger dan het zich opbergen, ge
maskerd of ongemaskerd, in de beste
betonnen schuilplaats van de stad.
Dat bewijzen o.m. de Italiaansche
en Fransche aanwijzingen, welke ik
in den aanhef van dit artikel weer
gaf.
Het zou daarom verkeerd zijn om ook
het platteland te overstroomen met gas-
maskerschrifturen en boekjes over den
bouw van de woningen der burgerij, met
instortingsvrije betonnen zolderingen,
plaatijzeren luiken voor de ramen enz.,
zooals die door de Ned. Ver. van Lucht
bescherming worden verspreid. Dat zijn
dingen voor de stad, in groote woon
complexen aan te brengen, of in fabrie
ken en magazijnen.
De idee, dat men op het platteland aan
al zulke aanwijzingen onmogelijk kan
voldoen, zou er een gevoel van onveilig
heid en daarmee van angst kunnen ge
ven, welke ongemotiveerd en noodlottig
is. Het platteland bidpt in zijn eigen
structuur, zijn verspreide bebouwing en
zijn militair-technische onbelangrijkheid
den besten waarborg uit zich zelf.
Nochtans is óók op het platteland een
voorzichtige, beheerschte voorlichting
inzake luchtbescherming op haar plaats.
In oorlogstijd gebeuren vele onvoorziene
dingen. Een dorp kan door de toevallig
heden van het verloop van den oorlog,
in de gevechtslinie komen te liggen en
dan zijn al zal ’n plaats in zulk geval
als regel vooraf door de burgerbevolking
zijn verlaten alle tempeesten van het
geweld, óók vanuit de lucht, te ver
wachten.
Het is ten slotte goed, dat elkeen weet
hoe hij in alle denkbare oorlogsomstan
digheden het beste handelt voor zich en
de zijnen. Vóór alles echter is noodig,
dat we onze gemoedsrust verzekeren en
daartoe kan de gedachte bijdragen, dat
het in oorlogstijd nergens minder ge
vaarlijk is dan op het platteland.
We mogen zelfs aannemen, dat zelfs
geen vijand gek genoeg is om vliegtuig-
T)1 H17 Eiken DONDERDAG
KI I I K Zitting te BOLSWARD
U IJ Uil Schildwijk 33 btf de Markt
N.V. BOLSWARDSCHE
BOAZ-BANK.
In de op 25 April gehouden vergade
ring van aandeelhouders der N.V. Bols-
wardsche Boaz-Bank, gevestigd te Bols-
ward, werden de Balans per 31 Decem
ber 1937 en de Verlies- en Winstrekening
over 1937, met algemeene stemmen
goedgekeurd en vastgesteld.
In de vacatures, ontstaan door het
zich niet herkiesbaar stellen van den
heer S. J. Praamsma en het uittreden
van de heeren C. Lammertsma en Jac.
de Haan, werden respp. gekozen de h.h.
J. Heeres te Bolsward, H. Götzen te Am
sterdam en H. Haitsma te Bolsward.
Uit het financieele verslag ontleenen
wij, dat de netto-winst over 1937 be
droeg f 7463.38, waaruit f 500.wordt
afgeschreven op gebouw, een diivdend
wordt uitgekeerd van 6 en een bedrag
van f2960.73 wordt gereserveerd.
OFF. FORD DEALER
BOLSWARD - TELEF. 86
en verschillende teekenen wezen er di
rect nadien op, dat Mussolini op een zoo
machtige nabuur als Hitler nu geworden
was, niet zoo bijster gecharmeerd was.
Daarvan heeft natuurlijk Engeland (han
dig koopman als altijd) geprofiteerd.
De pas afgesloten Engelsch-Italiaansche
overeenkomst is naast een zekere vrees
voor al te groote machtsuitbreiding van
een bevriende staat, misschien toch ook
wel een beetje op te vatten als een po
ging om de zoo lang bedreigde Europee
sche vrede wat te stabiliseeren. Dat
daarbij Abessinië en Spanje de dupe
worden is verbazend jammer, maar dat
schijnt onvermijdelijk te zijn. Ja, daar
zitten we eigenlijk direct midden in de
hoofdkwestie. Niet zoozeer Abessinië,
maar wel Spanje blijft tot nu toe een
gevaarlijke haard voor complicaties.
Wel is Franco er dank zij de royale
Italiaansche hulp en misschien ook wel
een beetje door de mindere activiteit van
de Sovjets, er in geslaagd de regeerings-
troepen tot op een klein gebied terug
te dringen, maar voor en aleer niet het
geheele Spaansche grondgebied in han
den van de Franco-aanhangers is, zoo
lang blijft ook de Europeesche vrede aan
een zijden draadje zweven.
We merkten dat ook aan de vorige
week gepubliceerde berichten over de
toestanden in Roemenië. Die Balkan, be
weerde men voor jaren terug reeds, is
het brandpunt van Europa en hoewel de
verhoudingen na den wereldoorlog wel
iets gewijzigd zijn, eischt toch dat deel
van ons vasteland voortdurende waak
zaamheid.
Door de arrestatie van een zekere
Codreanu, een terrorist van het zuiverste
water en de daarop gevolgde huiszoe
king bij tal van vooraanstaande persoon
lijkheden in Roemenië is men op het
spoor gekomen van een organisatie, die
er niet voor schroomde, desnoods door
een bloedbad het bewind in handen te
ndmen. Men beweert, dat buïtenland-
sche machten hun steun aan deze revo-
lutionnair of fascist, hoe men die Co
dreanu dan ook maar noemen wil, had
den toegezegd. Bovendien moeten er
credieten tot een totaal bedrag van 40
millioen lei, die in korten tijd verbruikt
mochten worden, beschikbaar gesteld
zijn.
Wat waren, zoo vraagt men zich on
willekeurig af, de doelstellingen van deze
gardistische organisatie? Volgens verkla
ringen van genoemde leider zelve, zou
hij op het oogenblik dat hij de macht in
handen nou nemen, bedreigd worden
door Rusland en het dan noodig zou oor-
deelen een beroep te doen op de hulp
van Duitschland ter verdediging van
Roemenië.
Juist.dat klopt ongeveer met de
voor enkele weken in ons buitenlandsch
overzicht gelanceerde meening, dat
Duitschland met de annexatie van Oos
tenrijk wel de Oostenrijksche staatskas
land en volk in bezit kon nemen,
maar dat het eenige noodige voor de
Duitsche legermacht, de olie niet in Oos-
De leuke TWISTED MATTEN zonder naad
Door onze oude voorraad, kunnen we U de CHINA-MATTEN tegen
zeer voordelige pryzen aanbieden. Uitsluitend de
r
I
I
