Buit enlandsche Revue.
Economische en induslrieele
uerdedMiMereliling.
I j
IV. U. d. UIE8FF
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Reparatie
aan alle merken
Automobielen
n
1
VCITEAL
Stadsnieuws.
34^ Jaargang
Woensdag 4 Mei 1938
No 34
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
Groote voorraad
Onderdeelen
en Banden
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 12
Advertentiën per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnumtner 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
Na bijna 25 jaar.
19141938, dat is bijna 25 jaar,
waarin de wereldorde toch maar heel
weinig veranderd is. De tegenwoordige
wereldsituatie vertoont zelfs buitenge
woon veel overeenkomst met die uit
1914. Ook toen waren alle landen tot
de tanden gewapend, zooals men dit
noemtOok toen werden bondge
nootschappen in elkaar getimmerd
enkel en alleen uit vrees voor te groote
macht van weer andere regeeringen. In
Speciale inrichting voor
zooals de penningmeester terecht op
merkte, dit komt pas op de jaarverga
dering in 1939 ter sprake.
Het ledental bedroeg in 1937 336 en is
nu gestegen tot 418. Een verheugende
vooruitgang, waaraan de bode, de heer
Draaisma een groot aandeel heeft.
Het verdere deel van dezen avond
werd gevuld met samenzang, muziek van
Andante en declamatie van mej. Zelle.
FILMAVOND IN DE DOELE.
Begeerte..dat is eigenlijk een titel
die bij velen een zekere sensatie doet
verwachten, maar laten we direct con-
stateeren, dat deze film die verwachting
niet bevredigde. „Begeerte” is een film
met een natuurlijk dialoog, maar ook met
een mogelijkheid van gevoelvol spel. Het
sublieme spel van een onzer grootste
filmartisten komt in deze film prachtig
tot haar recht. Beeldweergave en geluid
was ook zeer goed.
Een beschrijving te geven van den in
houd van dezen film achten we niet noo-
dig. We kunnen volstaan met de mede-
deeling, dat het geheel, ook de Wild
Westfilm als ze|r goed geslaagd be
schouwd mag worden.
Bio-onderneming Luxembourg kweekt
langzaam maar zeker in de Doele te
Bolsward een vaste kern bioscoopbezoe
kers.
OPENB. LEESZAAL EN BIBLIOTHEEK
„BOLSWARD EN OMSTREKEN”.
Over de maand April zijn door boven
genoemde inrichting 632 boeken uitge
leend, waaronder 28 uit de Leeszaal van
Sneek.
Zij werd over diezelfde maand door
184 personen bezocht, t.w. 9 dames en
175 heeren.
DE BRUOTOL BIJ OALAMADAMMEN.
In de Raad van Hemelumer Oldephaert
en Noordwolde is een besluit genomen
tot opheffing van de brugtol bij Galama-
dammen.
Wanneer de Kroon de goedkeuring
verleent op dit besluit dan zal deze op
heffing gebeuren met Ingang van 1 Aug.
1938.
De autobestuurders, fietsers, kortom
allen die dit verkeersobstakel moeten
passeeren, zullen met vreugde de ophef
fing van deze particuliere belastinghef
fing begroeten.
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
DE EMMABLOEMOOLLECTE.
De vorige week ten bate van het Groe
ne Kruis gehouden Emmabloemcollecte
heeft opgebracht f 113.2354- Dat is onge
veer 20 gulden minder dan vorige jaren
’t geval was. Vanwaar deze teruggang?
Is de belangstelling van Bolsward’s
burgerij ten opzichte van ons Groene
Kruiswerk zoodanig verminderd?
We gelooven het niet. Misschien moet
de oorzaak gezocht worden in het feit,
dat voorheen deze collecte op den Don
derdag gehouden werd en nu op een
Woensdag. In dat geval is terugkeer tot
den Donderdag zeker gewenscht.
RJi. SPORTDAG.
Naar we vernemen zullen de voetbal
wedstrijden op den R.K. Sportdag op He
melvaartsdag alhier te houden, gespeeld
worden op het C. A. B.-terrein aan den
Sneekerweg.
1 MEI-VIERING.
Doordat deze 1 Mei-dag op een Zon- i
dag viel, was er hier in Bolsward geen
optocht, bijgevolg geen uiterlijke feest
viering. De vrouwenclub van de afd.
organiseerde voor de jeugd een feestje,
waarbij de kinderen werden getracteerd
en ieder een cadeautje mee naar huis'
kon nemen.
’s Avonds had in de Doele de traditio-
neele feestavond plaats. We hebben de
Doelezaal wel eens beter bezet gezien
op een dergelijke 1 Mei-avond.
De heer Hollander opende deze bijeen
komst met een woord van welkom en j
wijst er op, dat een voortdurende bezie
ling voor het ideaal wat de S. D. A. P.
nastreeft, noodig blijkt. Vooral wekt spr. 1
de jongeren op met alle kracht te zorgen
dat de oude organisatie telkens weer
met vernieuwde kracht bezield wordt.
De zangvereen. „Voorwaarts” zong
daarna enkele liederen onder leiding van
haar nieuwen directeur, den heer Bachof-
ner. De verdere avond werd gevuld met
refreinzang en muziek, goochelen, enz.
Als spreker voor dezen avond trad op
de heer Hilgenga, lid der Tweede Ka
mer. Deze spreker begon met een his
torisch overzicht van het ontstaan der
Soc. dem. arbeiders beweging. De eerste
1 Mei-dag is gevierd in 1890 en we staan
versteld over de geweldige veranderin
gen, die zich in den loop der jaren vol
trokken hebben.
Wel spreken we tegenwoordig van
dictators en in dit opzicht is er een ze
kere overeenstemming met 1890. Spreker
belicht daarna uitvoerig de tegenstellin
gen tusschen deze bijna 50-jarige perio
de. Het wachtwoord van Marx: Arbei
ders aller landen vereenigt U is den stoot
geweest tot een verheffing van de ar
beidersstand. Het wereldcongres In 1889
te Parijs had reeds de eisch van den 8-
uren-dag aangenomen, welke in 1919 Is
verworven. Spreker Is van meening, dat
we dit Meifeest niet kunnen vieren In
ongerepte blijheid, daarvoor zijn de
spanningen in onze samenleving te
groot. De werkloosheid en de bewape
ning sturen weer naar een zeker absolu
tisme, dat voor de werknemenden stand
niet anders dan schadelijk kan zijn.
Met een opwekking ook aan de jon
geren om de eens verkregen rechten
trouw te verdedigen, besluit deze spre
ker zijn aandachtig beluisterde rede.
Mej. A. de Jong, alhier, zoo gelukkig is
geweest om haar inzending voor de Lux
Toilet Zeep Prijsvraag bekroond te zien
met een jaarabonnement bij haar kap
ster, Mevr. A. Feenstra, Schildwijk, al
hier. Wij brengen de kranige winnares*
gaarne hulde met de door haar gelever
de prestatie en het doet ons genoegen,
dat een geregeld lezeres van onze ko
lommen dit succes heeft behaald. Ver
moedelijk zullen andere lezeressen haar
voorbeeld wel volgen en óók hun opinie
omtrent Lux Toilet Zeep inzenden. Wij
wen^chen hun veel succesI
1
Het denkbeeld of beter gezegd, het
schrikbeeld van den totalen oorlog is
bekend. Men wil daarmee ten koste van
alles den duur van den strijd bekorten.
Om deze reden acht men het toelaatbaar,
het niet-strijdende gedeelte der bevol
king de verschrikkingen van den moder
nen oorlog mede te laten ondergaan en
wel door geweldige, onverhoedsche
luchtaanvallen en door toepassing van
economischen dwang. Hoewel nu deze
wijze van oorlog, wijl zij inderdaad den
strijd bekort, van meer dan een zijde
onlangs b.v. nog door den Italiaanschen
Minister van luchtvaart als „humaan’’
wordt voorgesteld, is het voor een be
schaafd mensch onmogelijk deze ziens
wijze te deelen en verheugend is het dan
ook, dat de barbaarsche luchtbombarde
menten op Nanking, Kanton en andere
Chineesche steden een storm van protes
ten hebben ontketend.
Maar dat daarmee heel veel wordt be
reikt, kan helaas niet worden gezegd.
PRINCESSEDAG TE BOLSWARD.
Reeds vroeg in den morgen wapperde
van officieele gebouwen de nationale
driekleur. Ook verschillende particulie
ren hadden de vlag ter eere van Prinses
Juliana’s verjaardag uitgestoken?, maar
eerlijk gezegd, vielen ons enkele hoofd
straten bepaald tegen. De kleine moeite,
die het uitsteken van een vlag met zich
meebrengt, moest toch geen bezwaar zijn
op nationale feestdagen ook uiterlijk van
onze gehechtheid aan ons Oranjehuis
blijk te geven.
Het Chr. Muziekkorps „Oranje” maak
te om 2 uur ’n marsch door de stad en
’s avonds werd dit onafscheidelijk deel
van een feestviering verzorgd door het
Stedelijk muziekkorps.
In „Ons Gebouw” was ’s avonds een
feestavond belegd door de Bolswardsche
Oranjevereen. die heel, heel matig be
zocht was.
De voorzitter, de heer D. B. Eerdmans,
opende de bijeenkomst met een hartelijk
woord van welkom en memoreert de bij
zondere beteekenis van dezen dag. Het
is de eerste jaarvergadering van de
Bolsw. Oranjevereen., een vereeniging
die moet en kan omvatten de geheele
Bolswardsche burgerij. Een speciaal
woord richt de voorzitter tot den heer
Burgemeester, die op zijn beurt in een
kort woord de beteekenis van dezen dag
memoreert. Nadat het Julianalied en het
Wilhelmus gezongen was, werd overge
gaan tot bestuursverkiezing. In de vaca
ture Schrader werd gekozen notaris Al
ma.
Het jaarverslag van den secretaris gaf
nog weinig concrete feiten. De feesten
zijn over het algemeen goed geslaagd en
de verjaardagen van het Koninklijk Huis
worden met opgewektheid gevierd.
De bestuursvergaderingen worden
goed bezocht en er heerscht steeds een
opgewekten toon.
Het verslag van den penningmeester
vermeldt aan inkomsten f539, aan uit
gaven f439, zoodat er een batig saldo
van 100 gulden is.
Het geboortefeest van Prinses Beatrix
binnenlandsche toestand verre van be- heeft dit saldo wel weer verbruikt, maar,
En men ziet maafr al te goed in, wat ons
ondanks protesten boven ’t hoofd
kan hangen en waarmede een op zijn
verdediging bedacht land rekening zal
moeten houden.
Vast staat, dat ook het niet-militaire
deel van de bevolking in een toekom-
stigen oorlog op veel grooter schaal in
de vijandelijkheden zal moeten worden
betrokken dan vroeger het geval was.
De industrie moet geheel in dienst van
de weermacht worden gesteld en de
productie geregeld. Dientengevolge is ’t
begrip burgerlijke dienstplicht ontstaan
en ook hier te lande zijn verschillende
categoriën van onontbeerlijk personeel
bij mobilisatie vrijgesteld van opkomst
onder de wapenen.
Ook is het noodig, er voor te zorgen,
dat men steeds over groote hoeveelheden
materiaal en levensmiddelen beschikt.
Vroeger beperkte de economische oor
logvoering er zich toe, bepaalde gebie
den te blokkeeren met het doel, den aan
voer van als contrabanda aangeduide
artikelen te beletten. In hoofdzaak betrof
zulks wapens en voor de wapenindustrie
bestemde grondstoffen. Reeds in den
wereldoorlog echter werden ook levens
middelen als contrabanda beschouwd.
Voor een land als Nederland, dat zoowel
Industrieel als agrarisch voor een groot
deel van het buitenland afhankelijk is,
Is dit een hoogst ernstige omstandigheid
want op de hulp van de bondgenooten
kan men ook niet steeds rekenen. Dat
heeft b.v. Duitschland in den wereld
oorlog moeten ondervinden.
Het is dus noodzakelijk om ook ten
aanzien van de economische omstandig
heden op eigen krachten te bouwen. De
nemarken geeft ons hier een goed voor
beeld. Van de 50 millioen kronen, welke
voor de landsverdediging beschikbaar
zijn gesteld, zal de helft worden bestemd
om reeds nu voorraden levensmiddelen
en grondstoffen op te slaan. Natuurlijk
zal men in ons land met een dergelijken
maatregel alleen niet kunnen volstaan.
Een goede voorbereiding tot de econo
mische verdediging vraagt Me^l meer.
Gezegd dient hierbij te worden, dat de
kracht van een volk niet alleen meer
zal worden afgemeten naar zijn militaire
capaciteit, maar dat de eventueele te
genstander ook de economische weer
kracht zal taxeeren. Wil Nederland dus
een mogendheid afschrikken om ons ge
bied Se overvallen, dan zal het. er voor
moeten zorgen, ook economisch voldoen
de sterk bewapend te zijn. En inderdaad
is men nu ook in ons land helaas veel
later dan in andere landen met de
bestudeering van dit vraagstuk begon
nen.
Laat ons de hoop uitspreken, dat
gezien het vele, dat wij op dit gebied
nog in te halen hebben daarbij de
meest mogelijke spoed worde betracht.
De wijze, waarop de regeering tot de
reorganisatie van het zuiver militaire
gedeelte van onze weermacht is over
gegaan, doet ons overigens het beste
verwachten.
vredigend. Maar veel meer interesseert
ons wat houding Rusland aanneemt ten
opzichte van de toestand in het Verre
Oosten.
China en Japan ook een probleem
waar de westerscne mogendheden te
zijner tijd rekening mee moeten houden
De hernieuwde en met succes bekroon
de tegenstand van de Chineesche troe
pen is alleen mogelijk geworden door
stille hulp en steun van derden. Is onze
veronderstelling zoo absurd wanneer
we beweren, dat de debacle van de
Spaansche regeeringstroepen geweten
moet worden aan de mindere hulp van
Rusland, nu dit land alle krachten in
spant de dreiging van het Japansche
fascisme in China met alle mogelijke
middelen te keeren?
Neen, neen, daar is geen oorlogstoe
stand tusschen Japan en Rusland (maar
die is er immers ook niet tusschen Japan
en China) maar een onbeperkte levering
van oorlogsmateriaal stelde China in
staat zijn legers te reorganiseeren. De
troepenconcentraties aan de Mongool-
sche grens noodzaakt de Japaners de el.
ders zoo noodzakelijke legermacht aan
deze grens intact te houden, want het
geringste incident (zooals nu weer de
achtervolging van een Russisch schip
door Japansche vliegtuigen) schept het
gevaar van een uitbreiding van dit ge
wapend conflict.
Met deze korte beschouwing over de
internationale toestand hebben we voor
deze week onze plaatsruimte reeds weei
verbruikt.
1914 streed het Duitsche Rijk bijna al
leen tegen de zoogenaamde geallieer
den en nu, bijna 25 jaar later is eigen
lijk die verhouding ook weer zeer wei
nig veranderd. We hebben langen tijd
in de veronderstelling geleefd, dat de
as RomeBerlijn speciaal voor de
Duitschers een versterking zou kunnen
beteekenen, temeer toen in de periode
van deze onderhandelingen de verhou
ding EngelandItalië heel wat te wen-
schen overliet. De ontwikkeling van de
internationale toestand brengt in onzen
tijd telkens verrassingen en zoo kan het
gebeuren, dat door de vreedzame inlij
ving van Oostenrijk bij het Derde Rijk
de vrees voor een te machtigen nabuur
in Italië grooter werd dan aanvankelijk
mogelijk geacht werd.
Mussolini gunt Hitler graag een
beetje succes; daarvoor hebben de stel
sels van deze twee dictators een te groo
te overeenkomst maar geen Duitsche
staat aan den zeekant, waar Italië tot
nu toe de macht uitdeelt. We hebben
reeds meermalen gezinspeeld op de ver
moedelijke aspiraties van het nieuwe
Duitsche rijk meer grondstoffen
vooral die noodig zijn voor de oorlogs
industrie maar er blijft in Duitsch
land ook nog altijd de eisch van kolo
niën en de zeeweg vanuit de Duitsche
havens in het noorden is voor het be
reiken van dit doel veel te lang. Daar
om zoekt Duitschland een zeeverbin
ding naar het zuiden.
We gelooven niet, dat in dit opzicht
de twee dictators gelijk denken, ten
minste: er is sedert de inlijving van
Oostenrijk een andere geest gekomen
in ‘de buitenlandsche politiek in Italië en
dat vooral ten opzichte van Engeland.
Mischien, dat we de zaak moeten om
draaien en zeggen dat Engeland, gezien
de veranderde tegenstellingen op het
vasteland van Europa, zijn houding ten
opzichte van Italië gewijzigd heeft. Dat
hiervan Abessinië en Spanje de dupe
worden, schijnt onvermijdelijk.
De vriendschap MussoliniHitler is
nog wel goed, zeker er worden groo
te feesten georganiseerd ter gelegenheid
van het bezoek van Hitler aan Rome,
maar naast persoonlijke waardeering is
staatkundige waardeering een tweede
kwestie.
We hebben in het begin van dit over
zicht gesproken over een zekere over
eenstemming tusschen 1914 en 1938.
Wat was in 1914 het vuurtje, waaruit
de wereldbrand is ontstaan? De Balkan,
de koningsmoord te Serajewo.
Wat zal na 25 jaar de oorzaak wor
den van de nieuwe wereldbrand, die de
vorige in al zijn verschrikkingen zal
overtreffen. Weer die Balkan?
Neen, nu Tsjechlowakije en wel dooi
de Sudeten Duitschers. We moeten tot
goed begrip van deze zaak even terug
gaan tot na de staatsgreep van Hitler
in Oostenrijk, toen in de Duitsche
vreugderoes de volgende etappe in de
germaniseering van Europa, Tsjecho-
Slowakije genoemd werd.
Dat was Engeland en Frankrijk en
zelfs Italië een beetje te erg en vooral
Frankrijk stelt veel belang in een onaf
hankelijk en vrij Tsjecho Slowakije. Nu
heeft Engeland wel de positieve verkla
ring van Göring dat Duitschland voor-
loopig geen belang bij Tsjecho Slowa
kije heeft, maar we weten ook, dat de
toestand zich plotseling kan wijzigen.
Het Oostenrijksche voorbeeld is er tei
leering en bovendien de zaak kan ook
van anderen kant komen.
De,Sudeten Duitschers, in Slowakije
wonende in de randgemeenten, vormen
onder leiding van Henlein een voortdu
rende bedreiging voor een vreedzame
oplossing van deze netelige kwestie.
Daarom heeft Frankrijk gemeend reeds
vooraf waarborgen te moeten zoeken,
dat dit land bij een eventueel conflict
niet alleen blijft staan in het verdedigen
van de onafhankelijkheid van Slowa
kije. Dat op den duur dus ook Tsjecho
Slowakije op dezelfde vreedzame
wijze bij Duitschland getrokken zal
kunnen worden als dit het geval geweest
is met Oostenrijk, behoeft niet of
misschien ook wel gevreesd te wor
den. Verkrachting van het recht staat
hier tegenover de geesel van een nieuwe
wereldoorlog.
Het gaat met de Europeesche situatie
precies als in de natuur, zoo nu en dan
breekt het zonnetje even door, direct
daarna drijven grijze, grauwe wolken
langs het firmament, die al het optimis
me wat de zonneschijn bracht, weer
vervagen.
Rusland blijft ook nog een onbere
kenbare factor. Mogen we de schaarsch
binnenkomende berichten over dit uit
gestrekte gebied gelooven, dan is de
C. A. B.—ROOD GEEL 4—0
De wind beheerscht het spel.
Door een royale overwinning op haar
ernstigste concurrenten heeft C.A.B. de
balans van de promotie-competitie weer
geheel in evenwicht gebracht en de ver
wachting is niet ongegrond dat er ten
slotte weer een beslissingswedstrijd noo
dig zal zijn om uit te maken of de Bols-
warders er in zullen slagen om In één
jaar tijd het verloren tweede-klasser-
schap te herwinnen.
Wat men van Roode en zijn mannen
ook zal zeggen, dat de Rood-Witten
„mooi-weer-spelers” zijn, zeer zeker
niet.
Hoe harder het waait, liefst nog wat
vermengd met wat hagel of sneeuw, hoe
succesvoller C.A.B. uit den strijd komt.
De wedstrijden tegen Gorredijk en V. V.
K. hebben zulks wel bewezen en ook
vandaag tegen Rood Geel was het alles
behalve wat .men ideaal voetbal weer
noemt.
De straffe, koude, steeds aanwakke-
rende wind had voor C.A.B. het voor
deel dat de tribune tot de laatste plaats
bezet werd, maar beïnvloedde het spel
in ernstige mate.
Dat de rood-witten zich het beste aan
de stormgrillen wisten aan te passen
mag hen als een groote verdienste wor
den aangerekend, die haar belooning
vond in een fraaie overwinning.
Want hoe verheugend het resultaat
ook moge zijn, aan bijzondere spelcapa-
citeiten was zulks waarlijk, in het alge
meen gesproken, niet te danken.
Wel waren er enkele spelers die een
prima wedstrijd speelden en dan noemen
wij in de eerste plaats keeper Kramer die
ditmaal op onverbeterlijke wijze zijn doel
verdedigde en zoowel in zijn opstellen
als in zijn oordeelkundig uitloopen een
zeer betrouwbaren indruk maakte.
Verder kunnen de vleugelspelers op
een goeden wedstrijd terug zien, al was
speciaal W. Hoekstra met zijn schoten
niet gelukkig.
Bosma was door zijn robust optreden
een doorloopend gevaar voor de rood
gele achterhoede, terwijl Schukken zich
vooral in de tweede helft verdienstelijk
maakte door zijn zwerven en zwoegen.
Van Dalen kon zijn besten vorm niet be
naderen en speelde ditmaal veel te egoïs
tisch. De middenlinie heeft verdedigend
bergen werk verzet maar schoot in haar
steunende taak nog al eens te kort, zoo
dat de voorhoede veelal aan haar lot was
overgelaten. Van de backs was Bran
denburg zeer goed, terwijl Eekma na ’n
hopelooze eerste helft er na de rust veel
beter in kwam zonder echter tot groote
daden te komen.
Zooals zoo dikwijls bij C.A.B. het ge
val is, speelde de tegenpartij beter voet
bal, maar deze betere techniek bracht
geen tastbare resultaten. Het samenspel
LUX TOILET ZEEP PRIJSVRAAG werd veel te ver doorgevoerd en van
Het doet ons veel genoegen te kunnen schieten hadden de heeren in het geheel
vermelden, dat een lezeres van ons blad, geen kaas gegeten. Doelman Hoekstra
OFF. FORD DEALER
BOLSWARD - TELER 86
i
i
i
i
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
