Vanaf WOENSDAG 11 MEI
P. LUNTER
Buit enlandsche Revue.
III. V. d. Ill ER F F
OFF. FORD DEALER
BOLSWARD - TELEF. 86
Vitrage
Overgordijnstoffen
Handweefstoffen
Vloerbedekking
Loper
Tafelzeil
Reparatie
’T IS MEI!
Stadsnieuws.
Groote voorraad
Onderdeelen
en Banden
B
B
B
B
0
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
BBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBSB
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
g
B
B
B
B
B
B
B
B
B
g
B B
BBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBB B
34— Jaargang
Woensdag 11 Mei 1938
No. 36
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
FEEST VAN ARBEID EN LEVEN.
Md.
Dit no. bestaat uit 2 bladen.
Porto Binnenland m ct.
Buitenland 2% ct.
Speciale inrichting voor
aan alle merken
Automobielen
Advertentiën per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
Hitler radicaal verzwijgt, dat de kerke
lijke musea’s, gedurende het verblijf van
Hitler in Rome, gesloten zijn.dat Hit
ler het niet noodig geacht 'h^eft den
Paus een bezoek te brengen, dat is
eenigszins verklaarbaar voor den vroe-
geren Katholiek Hitler, maar niet direct
verklaarbaar voor het hoofd van e|en
staat met zijn millioenen katholieke on
derdanen. Dit voorspelt weinig goeds ren
opzichte van de gedragslijn die èn in
Duitschland èn in Oostenrijk ten opzich
te van het katholieke volksdeel zal wor
den aangenomen. Het woord: geeft den
Keizer wat des keizers is en aan God
wat God toekomt, wordt door de nieu
we Duitsche machthebbers wel wat al te
letterlijk opgevat.
mee voort te gaan.
De verpleegprijs bedraagt voor patiën
ten uit Friesland en voor patiënten uit
gemeenten buiten Friesland, die ons sub-
sidieeren f2.50 per dag, geneeskundige
en operatieve behandeling, medicamen
ten, eventueele bestraling en röntgen-
opnamen, verband, bewassching inbe
grepen.
Voor patiënten buiten Friesland, uit
gemeenten die ons niet subsidieeren, is
de verpleegprijs f 2.70 per dag. De ver
pleegprijs voor de kinderafdeeling be
draagt f 2.per dag, eveneens alles, ook
onderwijs, inbegrepen.
Dë verpleging bleef opgedragen aan
mej. Zr. T. Wielinga, als oudste Hoofd
verpleegster, voor het mannenpaviljoen
en aan mej. Zr. S. van Wijk, als Hoofd
verpleegster voor het vrouwenpaviljoen,
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
JAARVERSLAG FRIESCH VOLKS-
SANATORIUM TE APPELSCHA.
Uit het ons toegezonden jaarboekje
memoreeren we enkele feiten.
Nog te veel plaatsen in Friesland be
schikken niet over een afdeeling. Dit is
te betreuren voor die lijders die hunke-
den naar sanatoriumverpleging. Dit jaar
is het nieuwe kinderpaviljoen bijna klaar
gekomen. Dit wordt een hoogst modern
paviljoen, hoog gelegen, sterk beschut
door uitgestrekte bosschen en met een
eigen afgerasterd wandelterrein van 5
H.A.
Naast de kinderafdeeling is er al
eenige jaren een vierde afdeeling, een
afzonderlijke groep van oudere jongens
die te groot zijn voor de kinderafdeeling
en die niet thuis behooren bij de volwas
senen. Zij worden geheel afzonderlijk
o
o4
cT
T
Arbeid en brood. Er is samenhang
tusschen deze twee zaken, maar bezien
we dien samenhang wel altijd in het
juiste verband? „We werken voor ons
brood,” zegt de mensch. Is dat wel zoo?
Halen we de beteekenis van den arbeid
niet omlaag door dezen tot een brood
zaak te verklaren? Als we slechts wer
ken om den broode, moet het dan niet
als- hoogste ideaal in het leven gelden
om zóóveel te bezitten, dat we lui kun
nen zijn en niet meer behoeven te wer
ken?
In het „Onze Vader” bidden we God,
dat Deze ons het dagelijksch grood
moge geven. Dat gebed wordt dag in,
dag uit, verhoord. God geeft de mensch-
heid zóóveel, dat we ons allen kunnen
verzadigen en overhouden. Maar wij,
menschen, schieten te kort bij de toepas
sing der stelsels, welke op de verdee-
ling der natuurlijke voorraden zijn inge
steld.
Zonder brood, in het algemeen: zon
der voorziening in zijne levensbehoeften,
kan de mensch niet leven. Maar daarom
is het leven er niet om de voorziening in
de behoeften! Een machine, eén motor,
kan niet loopen zonder benzine of andere
brandstof. Is die machine er dus om de
olie? Neen, om de productie, om den ar
beid. De olie is slechts hulpmiddel.
Zóó is het ook met den mensch. Het
leven beteekent: arbeiden. Arbeid is doel
loon (brood) dient om den arbeid te
kunnen volhouden; is dus middel.
Laten we ons van deze beteekenis van
den arbeid rekenschap geven op dezen
dag van Mei. Mei is in de natuur, in de
voorstellingen, welke de volkeren zich
door de tijden heen gevormd hebben:
het feest van den arbeid en daardoor het
feest van het leven.
Arbeid is uitsluitende levensfunctie.
beid. Op arbeid hebben we niet alleen
recht, maar we kunnen er niet zonder.
Omdat leven arbeiden is.
En daarom arbeiden we, allemaal! En
vieren we het feest van Mei, omdat we
heden weer zoo sterk de kracht in ons
voelen.
„Arbeiden”, in de hoogste beteekenis
des woords, bestaat niet alleen uit het
ploeteren in een werkverschaffing of het
doen van datgene, waarvoor we loon
ontvangen neen, deze soort arbeid
wordt slechts gebruikt als middel of
maatstaf om onze portie „brood” uit den
natuurlijken overvloed daarvan te bepa
len.
Arbeiden is datgene doen, wat inhoud
en beteekenis geeft aan het leven: loopen
met de voeten, werken met de handen,
sterven met de geest. Als ik weiger om
te loopen tenzij men mij vertelt, wat
ik er mee verdien, dan ben ik een brood-
werker op dat moment. Maar als ik
loopen ga omdat ik weet dat het ge
zond voor me is en ik onderweg zal ge
nieten van een schoone natuur met wis
selende aspecten of: zal genieten mis
schien van mijn weerstand tegen de hin
dernissen van slechte wegen, stormvla
gen en kou, dan ben ik een levenswer
ken
Ook zonder dat men een „baas” heeft
en een opgedragen taak, kan men een
krachtige levenswerker zijn, de vreugde
van moeitevollen arbeid smaken.
Wie „arbeid” los maakt van het be
grip „loon” maar hem koppelt aan het
leven, vindt altijd veel te doen, lichame
lijk en geestelijk.
En die heeft intenser dan hij die
zwoegt en zwoegt.om slechts de uit
komst van den arbeid in loon (brood)
te tellen.
Wat weer niet wegneemt, dat velen
het moeilijk buiten loonarbeid kunnen
stellen, omdat hun levensmotor te zwak
van karakter is om te blijven loopen,
wanneer anderen niet van tijd tot tijd
de schroeven bijstellen en de wrijvende
deelen smeren.
VEREENIGING TOT OPRICHTING EN
INSTANDHOUDING VAN EEN
SANATORIUM TE APPELSCHA.
AFD. BOLSWARD.
Maandagavond hield bovengenoemde
afdeeling een jaarvergadering.
De voorzitter, de heer W. Ph. Hen
driks, deelt bij de opening mede, dat
1937 een jaar was voor de vereeniging,
dat vele inkomsten bracht uit erflatingen
ongeveer f 70.000, een bedrag, dat niet
te befleiken is door vermeerderde in
komsten door middel van meer leden.
In het afgeloopen jaar kon het Hoofd
bestuur een lang gekoesterde wensch
verwezenlijken, n.l. het bouwen van een
kinderafdeeling. Aan het paviljoen is te
vens een onderwijzeres verbonden.
Een nieuwe Röntgen-inrichting heeft
de volle bewondering van den voorzitter
omdat hij ermede bekend is dat met de
nieuwe instrumenten vrij wat meer is te
bereiken, dan met de eerste installatie.
Wat de afdeeling betreft, moet gemeld
worden een dalend ledental. En het laag
ste getaj is nu bereikt. Er staat tegen
over, dat dit jaar niet een verpleegde
naar het sanatorium is gezonden. Wel
is dit jaar een patiënt uitgezonden naar
een ander sanatorium (Laren). Dit op
advies van een deskundige tevens hoofd
bestuurslid der vereeniging.
Het betrof hier een geval van ge-
wrichtstuberculose, waarvoor in dit bij
zonder geval bijzondere therapeutische
en thermische instrumenten noodig wa
ren.
De voorzitter deelde verder mede, dat verpleegd en het is de bedoeling hier
voor het eerst sinds de oprichting de
heer A. C. Pannekoek Loois aan de be
stuurstafel ontbrak. Vanaf 1926 zat hij
in het bestuur en eerst door ziekte en nu
wegens vertrek naar elders ging hij voor
de afdeeling verloren. Hij stelt voor hem
wegens zijn bemoeiingen voor de afdee
ling in het bijzonder als penningmeester
te benoemen tot eerelid, waartoe wordt
besloten.
Ook bracht de voorzitter een woord
van dank voor hetgeen de heer S. van
der Wal voor de vereeniging deed. Ook
deze vertrok en wel naar Scharsterbrug.
De notulen, gelezen door den secreta
ris den heer A. Hazenberg, worden goed
gekeurd. Het verslag van den penning
meester, gelezen door dezelfde, ver
meldde aan inkomsten f 457.75, ver
meerderd met f58.85 aan rente. De uit-
De as Rome-Berlijn. De
Sudeten-Duitschers. De
kerkelijke kwestie in Duitsch
land.
Het bezoek van Hitler aan Italië is
wel ’t meest belangrijke nieuws uit deze
weekperiode. We zullen U in onze revue
niet vervelen met een opsomming van
de redevoeringen, de parades, de bral
lende vooraf klaar gemaakte radio-uit-
zendingen, enz. enz., maar ons vandaag
hoofdzakelijk bepalen tot de beteekenis
van dit bezoek voor geheel Europa.
Twee belangrijke feiten treden daarbij
op den voorgrond.
Ten eerste de onderlinge vriend
schapsband en ten tweede, het bewijs
van kracht. Hij het groote gala-diner in
het Palazzo Venezia heeft zoowel Musso
lini als Hitler onomwonden verklaard,
dat Duitschland en Italië gelijke belan-
zult ge vragen. Wat we onder de gen hebben en door hun gemeenschap
pelijke belangen nauw met elkaar ver
bonden. Daardoor is in Europa een blok
van 120 millioen menschen geschapen,
dat vastbesloten voor hun eeuwige be
staansrechten zullen opkomen. En wat
zegt Mussolini? Duitschland en Italië
hebben de utopieën, waarop Europa in
zijn verblinding heeft vertrouwd, van
zich afgeschud om met elkaar en met
de anderen een regiem voor ’n interna
tionale samenloop te zoeken, dat allen
gelijkelijk zekerheid zal verschaffen van
rechtvaardigheid, veiligheid en vrede.
Beide uitlatingen zijn niet nieuw. We
hebben ze bij vorige gelegenheden in
misschien anderen vorm meer gehoord.
Maar toch komt bij het lezen van deze
Er is reden voor alle menschen om
het Meifeest te vieren, d.i. onze vreugde
uit te galmen over den arbeid, welke ons
deel is.
Den zegen van den arbeid kan geen
mensch ons ontnemen, wanneer we dien
zegen bezitten willen.
En de werkloosheid van heden dan?
zoo
huidige werkloosheid verstaan is een
broodkwestie. En brood is een gave, een
gave Gods. Op dat brood (ons levens
onderhoud) hebben we recht, omdat
God het in voldoende mate schonk aan
de menschheid. Wanneer het stelsel van
verdeeling dat de menschen schiepen, te
kortkomingen laat zien, dan zijn die
menschen (d. i. de maatschappij) ver
plicht om de fouten te corrigeeren. Wat
vele menschen aan „brood” verwerven
uit steunregeling en werkverschaffing
zijn dan ook geen aalmoezen, maar dat
is de minimale portie uit dagene, wat
God aan de menschheid in overvloed
schonk.
Los van de broodkwestie staat de ar-
gaven waren f 132.34, zoodat er een ba
tig saldo was van f384.26. De balans
vermeldde een bedrag van f2247.78 op
de spaarbank en f8.48 in kas, waarte
genover geen vorderingen stonden, zoo
dat het totaal bezit bedroeg f 2256.26.
De penningmeester werd gedechar
geerd, nadat door de commissie voor
contröle, bestaande uit de heeren S. Boe-
lens en H. J. Bachofner was medege
deeld, dat zij de boeken in orde hadden
bevonden.
Uit het jaarverslag bleek, dat er 259
gewone leden waren en 2 vereenigingen.
Het bestuur bestond uit de heeren boven
genoemd en tevens den heer A. J. Osinga.
Een verslag van de algemeene verga
dering, bezocht door de heeren Ds. C.
Paap en Hazenberg, schriftelijk uitge
bracht door den eerste, werd gelezen.
Schriftelijk zal aan Ds. Paap dank wor
den betuigd. Afgevaardigd naar de al
gemeene vergadering van dit jaar werden
mevr. Ten Cate-Beekhuis, A. J. Osinga
en S. Boelens.
De bestuursverkiezing had het vol
gende resultaat: herkozen de heer Hen
driks, gekozen mevr. Ten Cate en Ds. J.
Vink.
De commissie, belast met het nazien
der boeken in het volgend jaar zal be
staan uit de heeren A. H. J. Alma en H.
J. Bachofner.
Van de candidaten hoofdbestuur zal
gestemd worden op de nummers 1.
Daar de rondvraag niets opleverde,
sloot de voorzitter deze vergadering.
„De „vieren” tegenwoordig van alles.
We hebben een Boekenweek, een Moe
derdag, een Wereldspaardag, een Die
rendag, een Vredesdag, enz. Het is daar
om redelijk dat we ook jaarlijks een feest
van den arbeid vieren.
Daartoe is de Meimaand het aange
wezen tijdstip, omdat dan ook in de na
tuur alles opnieuw werkt en daardoor
uitschiet in leven.
Sedert eeuwen ook, bestaat reeds het
gebruik in Europa, dat de menschen den
Meiboom planten als symbool van de
herwaking tot arbeid in de natuur.
De socialistische 1 Mei werd ingesteld
krachtens een besluit van het internatio
nale arbeidscongres in 1889.
Twee jaar later, in Mei 1891, vaardig
de Paus Leo XIII in de maand Mei de
befaamde Encycliek „Rerum Novarrum”
uit, welke den arbeid bedoelde te be
schermen door aan te duiden, hoe deze
in een kader van betere sociale verhou
dingen dient te worden geplaatst. De ka
tholieke arbeiders herdenken jaarlijks op
den 17en Mei de uitvaardiging van deze
encycliek, welker richtlijnen in 1931 wer
den aangevuld met de uitvaardiging van
de Encycliek „Quadragesimo Anno
Fascisten en nat.-socialisten bepaalden
eveneens „Mei” meer speciaal den len
Mei tot feest van den arbeid.
„Mei” zal deze beteekenis wel voor
goed in de geschiedenis behouden.
redevoeringen de gedachte weer bij ons
boven, aan wie de schuld, dat dit blok
van 120 millioen menschen als een mas
sale zuil in het hartje van Europa staat
opgericht?
We zijn heusch geen bewonderaars
van nationaal socialisme of fascisme,
maar men moet de oogen ook niet moed
willig sluiten voor de nieuwe tijdgeest.
Er voltrekt zich een evolutie in ons we
relddeel, waarvan we ons niet voldoende
rekenschap geven. De dictatuur van het
Romeinsche en Germaansche ras, kapot
geslagen dóór de leuze: vrijheid, gelijk
heid en broederschap, steekt in ver
nieuwden vorm den kop omhoog en be
dreigt de zoo duur bevochten zege der
democratie.
Dat dit mogelijk is, ligt niet direct aan
de kracht van de dictatuur, maar aan
de onderlinge verdeeldheid der democra
ten. De groote massa van ’t volk gevoelt
veel voor een zekere vrijheid, maar heeft
daarnaast noodig een krachtige leiding.
Wanneer deze leiding ontbreekt,
wordt de voedingsbodem geschapen voor
de dictatuur met alle uitwassen daaraan
verbonden. De democratie van onze laat
ste eeuw is geen echte democratie, maar
een belangengemeenschap, een aantippe
len achter reeds half voldongen feiten,
een schipperen met de meest belangrijke
vraagstukken, een systeem van onderling
wantrouwen.
Moeten we bewijzen aandragen voor
deze stelling? Zie naar den Volkenbond.
Och, wat zouden we gemakkelijk een
kolom vol kunnen pennen over dit be
langrijke onderwerp, maar.we moe
ten ook nog andere punten bespreken en
wel het tweede door ons gesignaleerde
feit in de ontmoeting Rome-Berlijn, het
bewijs van kracht.
De vlootrevue in Italië is een schouw
spel geweest van enorme kracht, de troe
penparade, waarvoor Hitler zijn vacan-
tiereis nog een dag langer heeft uitge
strekt, een bewijs van paraatheid en
durf. Was deze massale betooging noo
dig voor het Italiaansche en Duitsche
volk? Welneen, daar zit een diepere ge
dachte in. Het onderling nog te veel ver
deelde overige deei van Europa, moet
overtuigd worden van, de geweldige mi
litaire kracht van fascisme, zoowel als
van nationaal socialisme. Wat is hier
van het uiteindelijk gevolg? Dat ook
deze zoogenaamde democratische landen
geïnspireerd worden tot een uitbreiding
van hun militair apparaat. Onwillekeu
rig zal men de vraag stellen: Is het be-
bezoek van Hitler aan Rome nu alleen ’n
vriendschapsbezoek of spelen hier ook
andere overwegingen een rol. Natuurlijk
zullen de voor Duitschland zeer urgente
kwesties wel besproken worden maar dit
doet men niet aan een officieel gala
diner; maar deze beteekenis mag men
gevoeglijk gissen. Er komen hierbij twee
belangrijke kwesties naar voren.
Allereerst de Duitsche eisch naar ko
loniën en dan de kwestie Tsjecho Slo-
‘wakije.
Wat het eerste punt betreft is de situ
atie zoo geheimzinnig, dat we ons daar
over geen oordeel durven aanmatigen,
maar voor wat betreft de kwestie Tsje
cho Slowakije meenen we nog altijd de
toekomstige houding van Duitschland
met een zekere reserve te moeten ne
men. Men weet nietwaar, dat de rand
staten van Tsjecho Slowakije bewoond
worden door de zich noemende Sudeten
Duitschers. Deze groote groep is na de
vreedzame inlijving van Oostenrijk zeer
actief geworden.
Onder leiding van een zekere Henlein
verlangen deze menschen zekere voor-
rechtep waaraan de regeering van Tsje
cho Slowakije moeilijk kan voldoen.
maar Duitschland is een machtige buur
en.om voor een klein stukje verschil
van grondgegied een Europeesche oorlog
te ontketenen, daar gevoelt Engeland
niet veel voor. Drijft Duitschland dan
met alle geweld naar een Europeesche
oorlog? zoo zal er misschien gevraagd
worden. O neen, liever niet. Ook in
Duitschland beseft men heel goed, dat
men militair gesproken, een zeer goed
figuur zal slaan, maar voor het winnen
van een groote oorlog zijn ook andere
factoren noodig.in dit geval geld en
voeding.
Juist deze twee belangrijke factoren
zijn het waaraan Duitschland zeer spoe
dig gebrek zou lijden en ondanks de on
dervinding, opgedaan uit den wereld
oorlog, lijkt ons de voedselvoorziening
van Duitschland het meest zwakke punt.
Ten slotte meenen we, nu we van
daag onze geheele revue aan de as Ro
me-Berlijn gewijd hebben, ook nog even
te mogen spreken over de positie van de
kerk in het nationaal socialistische
Duitschland.
Het feit, dat het officieele kerkelijke
orgaan der Katholieken in Rome, „De
Osservatoro Romano” het bezoek van
o
T
*~o
Coupons
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 12
