Buit enlandsche Revue. P. B. VAN HAM De Bolswardsche Courant en Westergoo III. U. d. Ill ER F F Reparatie aan alle merken Automobielen Wat moet mijn zoon worden 34*12 Jaargang Woensdag 27 Juli 1938 No 87 Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD Stadsnieuws. Groote voorraad Onderdeelen en Banden Van 21 tot 31 Juli AFWEZIG Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel A Telefoon No. 12 I Md. e Advertentiën per regel Woensdagsnummer 10 cent Zaterdagsnummer 12 cent. Tusschen de tekst dubb. prijs. Giro no. 87926. Speciale inrichting voor Komt' het In dit geval tot een oorlog, dan geven we Rusland de beste kansen. Wat het beste zal zijn is moeilijk te zeggen. 1933 1934 1935 1936 1937 f22,129 - 20,703 - 19,218 - 18.764 -16,746 f 22,960 -21,859 -21,293 - 19,331 - 18,108 Verschijnt DINSDAGS- en VRIJDAGSAVONDS. Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50 Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct. Voor het Buitenland f 7.- per jaar. Leesg. p. looper 40 ct. p, kwartaal. Veranderde omstandigheden nieuwe kansen. ALS HIJ NIET LEEREN KAN OF WH Dan Is hij nog voor menige taak geschikt Ja, wit moet die jongen worden? Van jaar op jaar zijn er ontelbaar vele ouders, die hun geest pijnigen met hei zoeken van een plausibel antwoord op deze vraag. Weleer hield men in de eer ste plaats rekening met den wil van den in het vraagstuk meest betrokken knaap. „Wat zou je graag?” Zoo begon men vroeger de oplossing te zoeken. En als de jongen zijn wil had beduid en de ouders achtten hem geschikt voor het gekozen beroep, dan als ze tevens over de middelen, voor de opleiding be- noodigd, beschikten was de zaak eigenlijk al voor mekaar. Elke werkkring bood zijn kansen en was, mits eerlijk, goed genoeg. Dat is thans geheel en al veranderd. Er zijn vakken, welke aan hun beoefena ren geen enkel perspectief meer bieden en.lang niet elke eerlijke werkkring wordt tegenwoordig goed genoeg ge acht. Tegenover de verminderde kansen om een loonende arbeidsgelegenheid te vinden, sta^t de vaak tot onredelijke proporties gegroeide oudertrots. In de z.g. „betere kringen” waar het lang niet altijd beter en dikwijls zelfs niet goed is, heeft men minder bezwaar om den zoon een trede lager te laten stappen op de maatschappelijke ladder, als die lagere trede voldoende stevigte biedt. In die kringen heeft men in den loop van jaren al lang ervaren, hoe moeilijk dikwijls ónmogelijk het is om het standpeil te bewaren en de eigen materieele welvaart aan een volgende generatie te verzekeren. In onze eeuw echter is de groote ar beidersklasse omhoog gekomen: in zelf bewustzijn, in materieele welvaart, in geestelijke ontwikkeling. Ze hééft de wereld niet, maar deze heeft zich aan haar geopenbaard in al haar voor de arbeiders nooit gekende mogelijkhe den. En ieder voor zich zou die moge lijkheden willen grijpen voor zijn kinde ren en nog weinigen hebben erva ren, hoe moeilijk dat is. De weg 1 ij k t eenvoudig. Kennis is macht We moeten de kinderen laten 1 e e r e n, met drang en geweld, met o f- f e r s. Goed, de kinderen leeren. Ze hebben Mulo doorloopen, H. B. S„ hoogeschool misschien.Maar nou komt de practijk, voor de ouders en voor de kinderen. Nou moet er een klaar en duidelijk een precies antwoord worden gege ven op de vraag: Wét moet de jongen worden? Straks leeren ze het inzien, dat ken nis nog geen macht maakt. Naast kennis komt het vooral aan op de persoonlijke geschiktheid. En naast alles te- samen op de kans. En kansen biedt de huidige maat schappij weinig, zoo bitter weinig. TANDARTS - SNEER We vestigen met nadruk op beide de aandacht. Men klaagt wel, dat onze tijd zoo wei nig mogelijkheden biedt aan jongelui, maar elke wijziging in de maatschappe lijke structuur schept nieuwe be staansmogelijkheden. Deze nieuwe mo gelijkheden moeten we leeren zien. Er is een teveel aan menschen met „parate kennis”, algemeen ontwikkelden, schoolgeleerden. Allemaal lui, die voor „hooger-op” bestemd waren en zich zóó verdringen bij de eerste trede van de maatschappelijke ladder, dat niemand er op kan komen. Maar we lazen het dezer dagen wéér in verslagen van Kamers van Koophan del, dat er in verschillende industriën gebrek is let welgebrek aan behoorlijk gevormde v a k m e n- sc h e n, dus aan lieden die bij alle schoolsche wijsheid ook geleerd hebben om en h o e hun handen te gebruiken. Leerlingen, die een diploma van een ambachtschool hebben verwor ven, behoeven op het oogenblik geens zins zonder werk te loopen. Ziet daar tegenover eens het lot van de jongelui met einddiploma H. B. S., of nog meer in hun zak! En dan: het leger. Het Nederland- sche leger is nog slechts aan het begin van zijn hervorming, flinke jongelui maken in het leger een beste kans. Ook in Indië. Het is niet meer zoo, dat voor het leger alleen het maatschappelijke uit schot goed genoeg Is. Een modern leger eischt karakters en die poogt men te vinden en een goede kans te geven. Het beroep als zoodanig staat mis schien tegen? De vredestaak van den militair behoeft geenszins tegen te staan. En als er onverhoopt oorlog komt, dan komen we allemaal voor hetzelfde vuur te staan, of we „van het vak” waren of niet! Koninklijk bezoek. De Tour de France. Spanje China, Japan en Rusland. Met geweldige geestdrift heeft het Fransche volk de Engelsche souvereinen gehuldigd. Wanneer men de berichten over dit Koninklijk bezoek uit de buiten- landsche bladen leest, dan treft ons tel kens die eene zin, n.l. dat het schijnt dat de oude tijden herleefden. Weg dus met alle democratie, met vrijheid, gelijkheid en broederschap. Wat geen president, geen republiek kan brengen, dat is het ornament voor elke staat, het koning schap. Beteekent dit, dat we dus weer terug gaan tot de tijd dat de vorsten ge heel willekeurig regeerden en alleen de beschikking hadden over het wel en wee van hun onderdanen? Gelukkig niet. Ook het koningschap heeft zich aangepast aan de veranderde tijdsomstandigheden. Dat is de groote verdienste ook van het Engelsche Koningshuis. Draagster van het hoogste wettige gezag, maar steu nende op de geheele natie, niet geïso leerd maar levende onder en voor her volk. Is er mooiere taak denkbaar? Dat is gezonde democratie die zelfs in het conservatieve Engeland mogelijk blijkt. Ook het Fransche volk, van nature hunkerende naar aloude pracht en praal, heeft bij het bezoek van het Engelsche Koningspaar kunnen constateeren dat al leen een Souverein de juiste sfeer kan brengen die de Fransoos zooveel jaren reeds verdwenen waande. Het vive-La- Roi klonk nu weer minstens zoo geest driftig als In de tijd van de eigen Fran sche vorsten. De positie van het Engel sche Koningshuis vergeleken met die van sommige andere Europeesche landen is HET GAS- EN ELECTRISCH BEDRIJF OVER 1937. We ontvingen het jaarverslag over 1937 en memoreeren daaruit enkele bij zonderheden. Een bruto winstsaldo is geboekt van f26.611,91. Na afschrij ving enz. blijft een netto provenu van f 14.636,74. Van dit bedrag ontving de gemeente f 5000 voor recognitie, ter wijl haar verder nog gedeelte van de dan overblijvende netto-winst f 7.227,56 zal worden uitgekeerd. Uit de reserve van het bedrijf werd voorts f 3.500,in de gemeentekas gestort. Naar analeiding van een desbetref fende vraag, gesteld door adviseurs van Workum, werd door den directeur een project uitgewerkt voor de gasvoorzie ning van Workum vanuit de Bolswar- der gasfabriek. Tot uitvoering kwam dit plan echter niet. Op 10 December werd het 75-jarig bestaan van het gasbedrijf feestelijk herdacht. Aan het Personeel dat aan het gemeentebestuur een huldeblijk aan bood werd een gratificatie verleend. Gasproductie. Geproduceerd wer- 1.015.950 m3 gas, zijnde 366.6 m3/ 1.000 kg. De grootste etmaalproductie bedroeg 3795 en de kleinste in normaal bedrijf 1.830 m3. Per retortlading werd 121 ms gas verkregen. Cokes. De totale opbrengst van de 30.658J/£ hl verkochte cokes was f 19.695,44 of 64,2 cent/hl (53,3) en die van de 2.037 hl verkochte bries f312,23 of 15,3 cent/hl (14,—). De loket prijzen per hl waren voor grove, geklopte en parelcokes van 1 Jan. tot 1 April f0.54 f 0.60 f 0.66. van 1 April tot 1 Jui f 0.60 f 0.65, waarin opgenomen zooveel mooier en eerlijker en misschien heeft het Fransche volk dat zoo juist aangevoeld. Neem b.v. de Italiaansche Koning, ook een ornament, maar in han den van de dictator Mussolini, die het gebruikt naar eigen goeddunken. We zouden nog een lange beschouwing over deze tegenstellingen kunnen houden maar voor vandaag genoeg. Andere kwesties vragen weer de aandacht. Om een beetje in de buurt te blijven is daar allereerst de Tour de France, een fietstocht van geweldige afmetingen over bergtoppen en met sneeuw bedekte hoogten. Gedurende een groot gedeelte van dezen tocht is de Belg Vervaecken de leider geweest, maar nu is het de Ita liaan Bartalie, die naar de eindzege grijpt. Dat moet ge niet te gering ach ten daar is zooveel als de nationale eer mee gemoeid. Stel u eens even voor dat deze Italiaan die Tour de France wint. Wat een eer voor de natie van het superieure ras. Reeds nu de eindzege nog niet bevochten is lezen we in een onzer Hollandsche bladen zinnen als „tusschen afgronden en rotswanden .verpletterde Bartali met zijn trouwgeblevenen de keurploegen aller wielernaties” of deze oratie „de eindzege zal zijn voor Italië dat in Bartali een nog nooit te voren gekende wielerwonder bezit, een bergen wonder”. Dit is geachte lezer nog maar een voorproefje van het menu wat u wordt opgedischt wanneer dezer dagen die Italiaan ook werkelijk winnaar wordt. Misschien dat het Italiaansche volk een dergelijke afleider ook hard noodig heeft. De verkapte steun aan Spanje, die zoo langzamerhand de proportie’s van een gewapend conflict gaat aannemen, brengt niet alleen finantieele onkosten mee maar maakt ook de verstandhouding tusschen de andere mogendheden niet beter. Die Italiaansche inmenging in Spanje is, ondanks plechtige verzekerin- I gen en bereidwilligheid voor het terug trekken van de troepenmacht, nog wel beduidend groot. De vorige week circu leerde zelfs een bericht dat 40.000 Ita lianen toegerust met het meest moderne materiaal oprukten naar Valencia. Indien dit bericht juist is (en dat is door de Italiaansche pers niet ontkend) dan moe ten we in zekeren zin bewondering heb ben voor de Spaansche republiek, die ’t zoolang tegen die buitenlandsche over macht heeft kunnen stellen. Zeker, lang zaam dringen de z.g.n. troepen van Franco vooruit, geen wonder ook met een dergelijke buitenlandsche hulp. Fran co moet winnen want dan wint het fas cisme en voor dit ideaal mogen duizen den menschenlevens worden opgeofferd. Wat is die massa die zich voor een der gelijke zegewagen laat spannen nog ontzettend dom maar dit verschijn sel vinden we niet alleen bij het fascis me, ook aan den tegenover gestelde kant is men niet veel wijzer. Japan heeft een gewapend conflict met China bezet met z’n legers onge veer een derde van dit onmetelijk groote rijk, getroost zich geweldige offers aan menschenlevens, geld en goederen maar alweer de strijd gaat niet tegen China maar tegen de Kwomintang, in onze taal het communisme. Dit wekt na tuurlijk reactie bij de Chineezen, de on vermijdelijke wreedheden die met eiken oorlog gepaard gaan, kweeken een ver bittering, een volkshaat en dan is de juiste sfeer geschapen voor een meedoo- genlooze volksvernietiging._ Japan doet dit, nu de militaire operaties niet naar wensch verloopen, op een meer geraf fineerde wijze. Het mag voldoende be kend geacht worden dat de Chineezen nog al verslaafd zijn aan het gebruik van verdoovende middelen, zooals opium, morphine en heroine. De Chineesche ge neraal Tsjang Kai Tsjek heeft energiek de strijd tegen deze volkskrachtverwoes- tende kwaal aangebonden en voor een deel met succes. Nu echter een deel van dit Chineesche land door de Japanners is bezet, hebben deze, teneinde het Chi neesche volk te deprimeeren overal opiumkitten opgericht. De invoer van verdoovende middelen uit Japan is ver tienvoudigd. Volksvergiftiging op groote schaal kan men zich afschuwelijker oorlogs apparaat indenken? Ziet Rusland het gevaar dat China bedreigt? We vermogen niet in de toe komst te zien, maar de grensincidenten in Mandsjoekwo geven voldoende stof tot overpeinzing. Een krachtig Russisch leger ligt aan de grens van deze Chinee sche bufferstaat tusschen Rusland en Ja pan. Is het de bedoeling van de Sovjet nu Japan al zijn krachten moet inzetten om het avontuur tot een goed einde te brengen eens en vooral de Japansche be dreiging uit Korea en Mandsjoekwo af te wentelen door de Japanners weer naar hun eigen land terug te zenden? 2e ORGELCONCERT. De Japiks-psalmen. Voor de toehoor ders en ook voor ons vormden deze be grijpelijker wijze de hoofdschotel van den avond. En we willen terstond ver klaren: aan koor en leider allen lof voor de wijze waarop deze taak werd ver vuld. En dat niet omdat hieraan bij zondere technische moeilijkheden zou den zijn verbonden integendeel, deze Psalmkoralen zijn vrij eenvoudig, althans voor het Vrijz. Kerkkoor. Maar onze lof geldt hier vooral de voortreffelijke voor dracht en de fraaie ensemble-klank. Wondermooie pp’s, waarbij de bassen een prachtige klankbodem aan de har- moniën gaven, hoorden we b.v. de woor den: „Hear, siikj’ jou tsjinner, dy ynn’ stillichheyt”.en bij den inzet van „Ut grounleas djippe kolcken”. Treffend ook was de geacheveerde dictie der vrou wenstemmen in de mooie crescendo’s: ....„der eangst tillt ’t hier oereyn!” of de demonstratieve accentuatie op: „Mey sundemounlestiennen”. Evenzoo de climax op: „ütherpje, pryzj’ en tanckje” en,as ’t paed spoar bjustre skiep” (Een klein ongelukje van de mannen stemmen bij den Inzet zullen we maar op rekening van de zenuwen schrijven). Ziet, als we dit alles zóó hooren zin gen in dezen historischen tempel, ver vuld als hij is van Bolswarder Japiks- traditie, dan ondergaan we iets als eer biedige ontroering, die nog lang bijblijft. Want waarlijk, dit is de roeping van een Kerkkoor en de leider verstaat deze. Als organist bleef Alt met Bach's machtige Es Dur weliswaar in de ver- eischte klassieke sfeer, doch niet was dit het geval met Eelke Mobach’s Preludium in D. O zeker, de compositie van Mo- bach kan zeer wel voor klassiek door gaan, ze is er degelijk genoeg voor, maar tevens op vaderlandsche wijze zóó correct volgens de regelen der kunst be werkt, dat elke uitvoering ervan reeds voorbeschikt tot zekere saaiheid. Deze muziek nu werd door Alt (met zijn bekende voorliefde voor de school van Brahms, Schumann en die der Rus sische componisten) gespeeld in een stijl la Tsjaikowsky, d.w.z. met heftige, suggestieve voordracht en grandioze be wogenheid. Stellig boeide dit geweldig, sleepte mee maar van Eelke Mobach bleef zoodoende weinig meer over dan de noten, om van de klassieke opzet maar niet te spreken. Niettemin mooi was het. 1647 noemde Qljsbert een volgende zoon wederom Jacob. In 1650 een dochtertje wederom Antje. Deze beide kinderen stierven in 1656, waarschijnlijk aan de pest. Salves stelt zijn ouders door zijn levenswijze te leur. Eerst gevestigd als heelmeester te Rien, gaat hij spoedig naar Ameland. Hij maakte in 2>/2 jaar ruim 1634 gulden schuld, zooals bij zijn sterven uit zijn papieren is gebleken. Vondel werd op zijn ouden dag ge kweld door het wangedrag van zijn zoon. Zooveel hartzeer had hij ervan, dat hij tot zijn vertroosting de Psalmen van David berijmde. Deze bard zeide hiervan: Indien ik de troost en de ver kwikking der psalmen niet had, ik ver ging in mijn ellende. Hoeveel temeer re den had Gysbert om zich op de Psalmen te werpen. Hij zocht verkwikking aan dezelfde bron. En stuurde aan zijn vriend Gabbema een tiental berijmingen op 17 Januari 1655. In September had hij er reeds 50 klaar. Bovendien was Gysbert er getuige van dat zijn zuster en zwager kort na elkaar stierven. Het waren Janke Japiks en Arrien Buwes. De negenjarige wees An tje vond een onderkomen bij Gysbert. Haar geschied is is interessant, omdat zij de stammoeder werd van de nako melingen uit het geslacht, maar dit doet hier minder ter zake. Zooals bekend ligt de grafsteen van Gysbert en zijn zoontje Japik Gijsberts in de zuiderbaarhoek. Ook de grafsteen van Janke Japiks en Arrien Buwes is nog aanwezig en de laatste geeft alle namen nog duidelijk weer, wat niet kan gezegd worden van Gijsbert’s steen. We lazen dezer dagen een vermaning aan de ouders om hun kinderen niet te hard te vallen, maar ze te helpen, als ze voor een of ander examen waren „gestraald”. Hoe onbegrijpelijk dat ook zij er zijn inderdaad menschen, die in zoo’n geval hun kinderen met verwijten overladen. Hoe dwaas en onredelijk. Gesteld nu eens, dat een kind het ge geven onderwijs niet benut, omdat het niet wil. Welnu, brom dan niet, maar haal den knaap van school af. Als-ïe niet leeren wil maar het wel kan dan is de jongen ongeschikt voor de studie, misschien lui, misschien heeft ie meer lust in ander werk. Stuur ’m dan naar een ambachtsschool, pf naar een baas als die te vinden is of animeer hem voor het leger. Niet dat ze daar luie jon gens noodig hebben! Een jongmensch, dat zich lui betoont, heeft tucht noo dig. Dan zal-ie niet langer lui zijn. En als een jongen onmogelijk mee kan op school, martel hem dan niet langer. Doe ook hem naar een am bachtschool of in het leger. In aansluiting met bovenstaand ver slag van onzen muzikalen medewerker schrijft ons de heer H. B. het volgende in verband met de Japiks Psalmberij ming: - Gysbert Japiks Holckema. Gysbert, de schoolmeester van Bols ward, was een eenvoudig man. Hij dorst met kracht de fouten van zijn medemen- schen aan te vallen. Zoo schreef dominee Joost Halbertsma van hem. Hij stelde zich tegenover de dubbelhartigheid der fatsoenlijke wereld. Deze dubbelhartig heid druist recht in tegen het oude Frie- sche karakter. Toch is Gysbert geen vij and van welgemanierdheid. Hij is in zijn brieven bij uitstek hoffelijk en toont zich een liefhebber der wellevendheid. Dit is het natuurlijk uitvloeisel van een be schaafde geest en een welwillend hart. Hij haatte hoffelijkheid, die alleen men- schengunst en wereldsch voordeel na joeg. Hoffelijkheid, die de menschen door aangename manieren poogt in te nemen en welke op deze deugd slechts lijkt door de valsche vertooning. Een hoffelijkheid die met een gewond hart leert glim lachen. En met het woord vriendschap op de lippen het voorwerp van zijn af gunst weet te benadeelen. Deze verra derlijke wellevendheid maakt zelfs de boerschheid van een degelijk en oprecht man eerbiedwaardig. Tegenover deze wellevendheid stelde Gysbert zijn sljoecht en rjioecht. En hij bad: Joedeis leit de wréd omkere Yn klcar duwbeid-hertigheit: Jou uwz lén wer, ijoeve Heere, D’éde roune ienfédigheit. Gysbert ondervond in zijn leven veel verdriet. Anno 1637 vestigde hij zich te Bolsward als opvolger van meester Mi- chiel van der Malen. Hij was toen ge huwd en had, volgens dominee Joost Halbertsma, een dochter, die hem ont viel in 1654. In 1637 werd Antje geboren, die stierf vóór 1650. In 1641 zag Salves het levenslicht In 1644 werd Jacob gebo ren, die op 2-jarigen leeftijd stierf. In OFF. FORD DEALER BOLSWARD - TELEF. 86 tie genoten. De loketverkoop bedroeg 7.890J^ hl. Afdeeling Electriciteitsbedrijf. Het stroomverbruik nam toe met 6 pet. Het aantal aansluitingen bedroeg op 31 December 618. De stroominkoop vermeerderde met 11.453 k\Vh, de verkoop met 11.766 kWh of met 6.127 pet. Het gemiddeld stroomverbruik per hoofd en per jaar was 32,21 kWh (30,34) gerekend naar het aantal in woners op 31 Deo. Gemiddelde inkoopprijs, kostprijs en verkoopprijs per 100 nuttig afgeleverde kWh, gedurende de laatste 5 jaren. f 13.955 - 14.097 - 13.620 - 12.811 - 11,472 f 0.70. van 15 Juni tot lö.Sept. f 0.65 f 0.70, f 0.75. van 16 Sept, tot 13 Oct. f 0.70, f 0.75, f 0.80. van 13 Oct. tot 1 Jan f0.80, f0.85, f 0.90. De meeste cokes liep over de con- tractueele wederverkoopers, die reduc- DE JONG s NIEUWSBLAD

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1938 | | pagina 1