Buit enlandsche Revue. III. V. d. UI ER F F De Bolswardsche Courant en Westergoo Reparatie P. A. TEN THIJE Bericht! Stadsnieuws. STORT DE DUITSCHE ECONOMIE INEEN? 34— Jaargang Woensdag 31 Augustus 1938 No 67 Groote voorraad Onderdeelen en Banden Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD A Telefoon No. 12 A i. 2. 3. gemeente-begroting. 4. 5. 6. a. en er Md. 1. 1. e. 1. I A Advertentiën per regel: Woensdagsnummer 10 cent Zaterdagsnummer 12 cent Tusschen de tekst dubb. prijs. Giro no. 87926. HET AUTARCHISCH STREVEN MOET WORDEN OPGEGEVEN. De roofbouw wreekt zich. INKEER DOOR NOOD. 73.47 25.25 32.75 37.5C 48.50 42.00 6.25 6.25 8.25 31.00 Speciale inrichting voor aan alle merken Automobielen We begonnen met de Sudeten Duit- sche kwestie, maar, zoo zult ge zeggen: dat zaakje komt nu best in orde; de En- b. 1. f. 1. Verschijnt DINSDAGS- en VRIJDAGSAVONDS. Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50 Buiten de provincie f 2.-; inn. 15 ct. Voor het Buitenland f7.- per jaar. Leesg. p. looper 40 ct p. kwartaal. OOGARTS hervat 1 September de praktijk c. 1. d. neigd, die symptomen van een naderend wereldeinde te zien.maar we kunnen gerust zijn, dit is maar een voorproefje hoe lang het woordje „nog” beteekent weten we niet en dat is maar goed ook; niet alleen vinden we de tegenwoordige geloofsvervolging in de hierboven ge noemde landen zelfs in Polen, dat altijd als een godsdienstig centrum werd beschouwd, is een actie ontketend tot vernietiging van de Oost-Orthodoxe kerk Reeds 114 kerken zijn er verwoest, waarvan er 56 geregeld werden gebruikt De bisschoppen schrijven, dat de ridder lijke geest van waarheid en moed weer moet herleven. Een waar woord, ook voor andere landen. EEN BANKBILJETTEN-PERS DRAAIT SNEL. Maar sneller is 't verlies van vertrouwen. kelde vredes-economie, is een eer ste voorwaarde voor een goed func- tioneeren van de oorlogs-economie. Daarentegen voert een te sterk door gevoerde autarchie tengevolge ven de kosten, die zij met zich brengt, tot een verzwakking van de econo mische kracht van het land in tijden van oorlog. De buitengewone re sultaten, die in 1914 door de Duit- sche oorlogsindustrie werden ver kregen, waren slechts mogelijk, doordat gedurende het aan den oorlog voorafgaande tijdperk de zeer nauwe band met de wereld economie Duitschland in staat had gesteld belangrijke reserves in het economisch bestel en bij de bevol king op te hoopen.” Vanwege de Nationale Feest dag op 6 September, zal de drukkerij dien dag GESLOTEN zijn. Het nummer van „De Jong’s Nieuwsblad" van 6 Sept, zal dientengevolge reeds MAANDAG 5 SEPTEMBER verschijnen. Advertentiën en berichten voor dat nummer moeten uiterlijk Maandag 10 uur bezorgd zijn. Drukker en Uitgever A. J. OSINGA Telkens opnieuw verheug ik me over, dat ik geen geld heb. „Geen geld en ook geen zorgen”, luidt het in een tegenwoordig populair lied, waarvan ik naam, oorsprong, den rijmelaar-maker, noch den toonzetter ken. Zóó, dus gelijk, men zingt in voornoemd althans aange duid lied, is het helaas niet meti me gesteld. Ik heb wèl zorgen, maar ge lukkig niet zulke zware als aan het bezit van geld zijn verbonden. Ik neus, wanneer ik niets beters te doen heb, wel eens in de beurskroniek van een dagblad en als ik dan zie, hoe Ana conda kelderde en het pond zakte tot vier en een half ons, dan prijs ik me gelukkig, dat ik den anderen dag niet naar mijn denkbeeldigen bankier hoef te gaan om te suppleeren. Wanneer ’t A. N. P. me des avonds na de nieuws berichten heeft verteld, hoe het dien dag met de voornaamste fondsen is geloo- pen, dan slaap ik, kort na deze mede- deeling den diepen slaap, welke alleen uit een volslagen, zij het tijdelijke, des- intrèjsse van alle aardsche zaken kan voortkomen. Denkt ge, lezer, dat de man van geld en dus van zorgen, zoo slapen kan? Geen denken aan! Stel je b.v. eens iemand voor, die „in de marken” zit. Hebt gij wel eens de „wisselkoersen” bestudeerd in uw avondblad? Een gulden is geluk kig nog steeds een gulden en uitslui tend: een gulden. Zooals een pond f8.94 is of daaromtrent, zonder varia ties van soort. Maar de marken. Ik heb een avondblad voor me liggen en daarin lees ik onder wisselkoersen: Marken Marken (bankpapier) Registermarken, vrije Registermarken, ondersteunde Reismarken (binnenland) Reismarken (buitenland) Effecten Auswanderermarken Creditsperrmarken Zilvermarken Als je zoo iets leest en men heeft, juist als schrijver dezes, geen geld en dus geen verstand van geld, dan denk je: da’s zwendel. Maar dat is het natuurlijk niet; ’t is alles zoo recht en zoo klaar als het oordeel en de wijsheid van een Sa lomo. Jammer voor de Duitschers al thans dat die een Jood was. Die dingen het verschil in de soort en de waarde van de marken daar moet je een speciale kennis van hebben, anders heb je, vóór je het weet, een strop of bij overschrijding van onze oostgrens je komt in de gevangenis terecht wegens deviezensmokkelarij I Buiten Duitschland was er eigenlijk niemand, die een goed begrip van het marken-systeem had. Het is een natio- naal-soclallstische uitvinding, reeds een aantal jaren geleden gelanceerd door den huldigen Duitschen rijksminister Schwering Krossiqsk. Het Derde Rijk pretendeerde, dat het zich onafhankelijk kon maken en -houden van het buiten land door zijn eigen en nieuwe finan- cieel-economische methoden. In het buitenland heeft men de wer- Wanneer de Duitsche regeering, thans staande voor den financieel-economi- schen afgrond, inderdaad tot het inzicht komt, dat de weg van autarchie, welke ze in „eigen” wijsheid meende te moe ten gaan, de verkeerde was en dat het Derde Rijk zich weer behoort in te scha- Kelen in het vrije internationale handels verkeer, dat de best denkbare verdeeling der grondstoffen van de wereld en de uitwisseling van elkanders overproductie verzekert, dan is er voor het Derde Rijk weer welvaart en sympathie in het ver schiet. En zouden ook voor ons land en heel de wereld de handelseconomische perspectieven opeens veel helderder worden. Om voorloopig te zwijgen van de dén eveneens veel verbeterde vooruitzich ten van den vrede. zaken in onze weekrevue en niet te veel afdwalen in bespiegelingen over wat in normale omstandigheden van ons we reldje zou te maken zijn. We moeten de zaken maar nemen zooals ze momenteel zijn. king van dit systeem met ongeloof en wantrouwen gevolgd. Men kreeg er daar geen begrip van. Men zag alleen, dat het practisch roofbouw betee- kende, gepleegd op het buitenlandsch crediet van het*land. Men hield vast aan de gedachte: dat moet, op den duur, misgaan. Echter: dat oogenblik van „misgaan” liet zich zóó lang wachten, dat degenen die van geldzaken en wisselverkeer geen verstand hebben, begonnen te redenee- ren: ze doen het toch maar! En al die soorten marken mogen dan, in onze lee- ken-oogen, een zwendelachtig aanzien hebben als zaak lijkt die nieuwe financieele politiek lang niet onvoordee- lig! Totdat.Zou nu tóch blijken, dat eerlijk het langst duurt? Met een economische debacle in het Derde Rijk zou Duitschland geteisterd en de overige wereld niet geholpen wor den. 't Is daarom te hopen, dat alles zich nog te rechter tijd ten goede zal keeren, hetgeen zou moeten geschieden met de hulp van andere staten en door terugkeer, in Duitschland, tot een reëeler en eerlij ker economie. Het is een verheugend teeken, dat ten be hoeve van zulken terugkeer in het Derde Rijk bevoegde stemmen opgaan. Natuurlijk in de „verklaringen” over den toestand vanuit Berlijn, krijgen in de eerste plaats de Joden de schuld. Funk, de minister van economische za ken, zei het aldus: „De daling der Duitsche aandelen koersen is allereerst terug te voeren tot den verkoop van geldswaardige papie ren door Joodsche bezitters, die ten on rechte van meening waren, dat Joden in de toekomst geen Duitsche gelds waardige papieren meer mochten bezit ten. Er is geen enkele reden waarom het een Jood niet vergund zou zijn, een niet op naam staandgeldswaardig pa7 pier te bezitten. Bovendien heeft het economisch leven door een verdere pro- dudtie-uitbreiding een groote behoefte aan geld gekregen.” „Tenslotte zoo eindigt het des betreffende D. N. B.-bericht uit Koenigsberg verklaarde Funk, dat Duitschland bij het voeren eener economische politiek zich niet door dogma’s of systemen mag la ten verbinden. Duitschland weet, dat het niet alleen in de wereld kan leven, waarom het dan ook alle kracht inspant om door middel van zijn buitenlandsche handelspolitiek bruggen te slaan naar het buiten land. En nog duidelijker werd de weg-terug gewezen in het orgaan van Dr. Schacht. Daarin staat te lezen, van de hand van Dr. Tomberg: „Een gezonde en sterk ontwik- De boel is vastgeloopen. Dat kan zelfs een leek zien, als hij uit de wissel koersen in zijn avondblad vaststelt, dat b.v. het Duitsche bankpapier meer dan een punt, op sommige dagen althans, in waarde zakt. In Engeland verzekert men zelfs, dat het marken-geval hopeloos is. Volgens een der Engelsche bladen zou van Duitsche zijde zelfs zijn over gegaan tot de toepassing van een der laatste middelen welke het Rijk ter verkrijging van deviezen ter beschik king staan, t.w. tot den verkoop van Duitsch bankpapier in het buitenland. Voor zijn veronderstelling, dat Duitsch land dit laatste middel tot het stillen van zijn deviezenhonger te baat zou hebben genomen, ziet het blad ’n recht vaardiging in het opvallende verschijn sel, dat de te Londen aangeboden Duit sche bankbiljetten gloednieuw zijn, en opeenvolgende nummers dragen, alsof zij rechtstreeks van de biljettenpers ko men. Indien de markt aan de juistheid van deze veronderstelling mocht gaan gelooven, of ook slechts aan de moge lijkheid of waarschijnlijkheid hiervan, dan is het einde dier koersdaling nog niet te zien. Wat thans geschiedt de groote koersdaling van aandeelen te Berlijn en de waardevermindering van marken in het buitenland wordt algemeen aan gemerkt als de natuurlijke wrake op den toegelaten economischen roofbouw. Een dringend gemis aan liquide mid delen zou de ondernemingen tot realisa tie van fondsen noodzaken. Gemis aan vertrouwen, dan wel een tekort aan voor belegging beschikbare middelen beide factoren zullen waarschijnlijk wel hand in hand gaan zouden het absorptievermogen van de Berlijn^chie beurs beperken. Voorheen en thans. Sudeten Duitschers. De 40-urige werkweek. Geloofsvervolging. Wanneer er nu eens geen Communisme en Fascisme in de wereld was wel dan was er geen oorlog tusschen China en Japan; geen Sudeten Duitsche kwes tie; geen Spaansche oorlog; geen Kerk vervolging in Duitschland en Oostenrijk enz. enz. Dat is het wereldbeeld van onzen te- genwoordigen tijd; maar, zoo zal elk zich afvragen, hoe was dat dan in vroe ger tijden? Wanneer we de geschie denis raadplegen, dan heeft door al de voorbije eeuwen de wereld niet anders gekend dan oorlog en verdrukking. In dat opzicht heeft de beweging wel een andere naam gekregen, maar de daad bleef hetzelfde. De vreedzame verovering van Oostenrijk door Duitschland is een getrouwe copie van de trek van de Joden naar het beloofde land en de bezetting van Jericho. De gifgassen in onzen mo dernen oorlog kunnen we vergelijken met de golven van de Roode Zee, die het Egyptische leger in één slag verpletterde. De rassenverheerlijking doet ons den ken aan de Romeinsche keizers. Hitler en zijn staf, ze zijn moderner dan Nero en zijn trawanten, maar ’t doel wat zij nastreven is toch bijna gelijk. Wat we thans verstaan onder Com munisme, Fascisme of Nationaal Socia lisme, dat was in overoude tijden onder anderen vorm aanwezig. Rassen-cultuur het uitverkoren Joodsche volk; Commu nisme: slavendiensten. Ten slotte culmi neert alles zich rond de bij den mensch ingeboren karaktertrek heerschen de kwestie van het bezit, de macht. Talrijke voorbeelden uit die oude ge schiedenis kunnen de juistheid van deze conclusie bevestigen. Maar we moeten terugkeeren tot de normale gang van Aan den anderen kant zit daar Frank rijk, die elke versterking van de Duit sche invloed in Midden-Europa angst vallig wikt en weegt en zich tegenover Tsjecho-Slowakije zeer positief verbon den heeft. Naast Frankrijk staat Enge land besluiteloos zooals altijd, maar toch in deze kwestie iets meer positief. Ook Engeland is tegen een versterking van de Nationaal Socialitlsche invloed in Midden-Europa. De onderhandelingen, welke Lord Run- ciman met de verschillende partijen voert, hebben tot nu toe weinig resultaat gehad, maar ze hebben geheel naar het Engelsche systeem tijd gewonnen. De Fransche pers is niet geheel ge rust over het verloop van de onderhan delingen. schenbeide komt. Dan zou Europa zich geplaatst zien tegenover een duidelijken aanval en een bewust uitgelokten oor log. Men weet, wat daarvan de gevol gen zouden zijn en weet dat ook te Ber lijn. De ontwikkeling van den toestand heeft de betrekkingen tusschen Frankrijk en Engeland slechts verstevigd, men be hoeft te Berlijn niet te twijfelen aan de vastbeslotenheid der beide groote demo cratische mogendheden. Dit brengt ons van zelf op den toe stand in Frankrijk zelve. De 40-urige werkweek is in gevaar, zoo wordt ons met vette letters gesurro- geerd in de verschillende bladen. De Fransche Minister-president Dala- dier heeft gemeend, dat Frankrijk deze uitzonderlijke positie wat de werktijd betreft tusschen alle mogelijke landen met een veel langere werkweek niet kon handhaven en men kan bewondering hebben voor de durf van Daladier, deze moeilijke knoop radicaal door te hakken. Dat deze daad niet onverdeelde instem ming vindt, is logisch, maar ook dat zoo wel de binnenlandsche als de buiten landsche toestand momenteel Frankrijk niet veroorlooft er sociale conflicten op na te houden. Een goed aaneengesloten Fransch volk Is de beste remedie tegen eventueele Duitsche plannen met Tsje- cho Slowakije. Verslapt die waakzaam heid door binnenlandsche conflicten, dan wordt Duitschland overmoedig met al de schadelijke gevolgen daaraan verbon den. Ten slotte nog een algemeene wereld- tendenz en wel de steeds erger worden de geloofsvervolging. In de oude ge schiedenis lezen we als antwoord op de vraag: hoe lang zal deze wereld bestaan? 2000 jaren en nog gerekend dan naar onze tegenwoordige tijdsrekening. Het einde van deze wereld, zoo lezen we, zal worden aangekondigd door oor logen, natuurrampen en geloofsvervol ging. Wanneer we nu eens een lijstje gingen opmaken van wat er zooal in ons wereldje gebeurt en we ziefi naar de tal rijke aardbevingen, de strijd in China, in Palestina, in Spanje, enz. enz. We zien naar Rrusland met zijn ontzettende ge loofsafval en vernietiging van bijna alle kerken, de stelselmatige geloofsbestrij- ding in Duitschland, Oostenrijk, Italië; de Jodenvervolging over de geheele we reld; het zedenbederf en de rassen- en lichaamscultuur, dan is men haast ge- OFF. FORD DEALER BOLSWARD - TELEF. 86 De „Figaro” gelooft, dat de vrede wel iswaar in gevaar is, doch gered kan worden en heeft vertrouwen in den ar beid van Runciman. De „Populaire” meent, dat door de Sudeten Duitschers uitgelokte onlusten onmiddellijk door de wettige autoritei ten zullen worden onderdrukt, tenzij Duitschland openlijk met zijn leger tus- 7e ORGELCONCERT. Een gast-recital van den heer Gezinus Schrik, conoert-organist te Harlingen. Het is wel interessant zoo nu en dan eens een gast-organist te kunnen hoo- ren, die ons zijn andere visie komt too- nen op ons reeds bekende orgelwerken. De heer Schrik kwam met een lijstje, dat er wezen mocht. Van Bach niet min der dan drie Choralvorspiele, benevens de d moll Toccata; voorts Praludium, Fuge und Ciaccona van den 17en eeuwer Pachelbel een voorlooper van J. S. Bach en ten slotte de 6e Sonate van Mendelssohn. Ontegenzeggelijk een de gelijk, ofschoon ietwat zwaar te verte ren programma, waarvan alleen het werk van Pachelbel voor zoover onze herinne ring gaat, hier nog niet eerder was uit gevoerd. Minstens even gedegen als de samen stelling van dit klassieke programma be vonden wij ook het spel van den heer Schrik, dat blijk gaf van een nauwge zette voorbereiding. Mede met zijn re- gisterkeuze konden we ons meestentijds wel vereenigen, al heeft hij voor ons b.v. bij Pachelbel een ietsje te veel smaak in het „kruiden” van den klank met kwintgeluiden. Nadat een organist z’n registratie eenmaal voor elkaar heeft gebracht, blijft er in de orgelwerken van Pachelbel en Bach gewoonlijk nog maar een bescheiden mogelijkheid over voor de voordracht, evenwel juist genoeg om te zamen met de registerkeuze een per soonlijk stempel van den speler op het werk te kunnen drukken. Hier is dan ook voor den uitvoerenden kunstenaar de eenige gelegenheid om volgens eigen ar tistieke opvattingen de noodige sfeer te scheppen - en hiermede is tevens precies aangestipt wat een orgelbespeling al of niet boeiend pleegt te maken. Critiek te oefenen op zooiets subjectief als voor dracht is dus uitteraard moeilijk, soms zelf ongepast, behalve dan in die geval len wanneer een opvatting reeds tevo ren vast moest staan op bepaalde musi cologische gronden. Nu gaven de vertolkingen van den heer Schrik wel niet direct aanleiding tot critiek, maar nu en dan betwijfelen wij toch of concertgever zich wel een duidelijk begrip had gevormd van het geen hij voordroeg. Reeds aan het ope- VERGADERING van de Raad der gemeente Bolsward, op Donderdag 1 September, ’s av. 7 uur ten stadhuize. Agenda: Voorstel van B. en W. tot voorlo pige vaststelling van de bedrijfs- en gemeenterekening, over 1937. Idem tot het aangaan van een kas geldlening. Wijziging dienst 1938. Voorstel van B. en W. tot vast stelling van de staat van oninbare en verhaalbare belastingen. Idem tot benoeming van een ge machtigde en plaatsvervanger voor de vergadering van aandeelhou ders van de N.V. Intercommunale Waterleiding, gebied Leeuwarden. Benoeming commissiën: Bedrijfscommissie (Gas- Electriciteitsbedrijf) Vac. Eerdmans; 2. Vac. van der Zee. Commissie gem.-reiniging: Vac. Mulder; 2. Vac. Steen- sma. Commissie Strafverordeningen: Vac. Boersma; 2. Vac. Prins. Commissie Woning- en Grondbedrijf. Vac. Bijvoets; 2. Vac. Hol lander. Commissie Georganiseerd Overleg: Vac. Boekema; 2. Vac. Mul der; 3. Vac. Radelaar. Commissie voor de landerijen: Vac. Bijvoets; 2. Vac. de Jong; 3. Vac. Steensma. gelsche zaakwaarnemer lijmt dat wel aan elkaar. Dat is een wat al te optimis tische gedachte, de kwestie is te moei lijk. Vooral nu Duitschland wel wat al te veel interesse aan den dag legt. We hebben in een van onze vorige revue’s gewezen op de Duitsche groote manoeu vres, waardoor Engeland en Frankrijk een beetje verontrust werden. Een al te groote beteekenis aan deze krachtmee- ting moet men natuurlijk niet hechten, maar toch onderschatten mag men ze in geen geval. Het voorbeeld van Oosten rijk ligt nog te versch in ons geheugen en wat Duitschland in Oostenrijk niet gevonden heeft, ligt in Tsjecho Slowa kije zoo maar voor het grijpen, n.l. de zoo hard noodige grondstoffen voor de industrie. Een in het nauw gedreven kat, doet wel eens gekke sprongen, zegt men en dit woord zou. voor Duitschland beteeke nis kunnen krijgen. i DE JONG s NIEUWSBLAD waarin opgenomen

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1938 | | pagina 1