3 Buit eniandsche Revue. I 3 LOOPEH OHZE KOLOIHEn BEVAAR 1 De Bolswardsche Courant en Westergoo 1 d t I I W.U.d.WERFF Reparatie aan alle merken Automobielen Jt' I] .LJ I Mi 1J 1 HUfU Stadsnieuws. No. 81 Groote voorraad Onderdeelen en Banden I 34= Jaargang Woensdag 19 October 1938 Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD ^aard ard r I en Advertentlën per regel Woensdagsnumrner 10 cent. Zaterdagsnummer 12 cent. Tusschen de tekst dubb. prijs. Giro no. 87926. nke ilde Speciale inrichting voor GESLAAGD. Aan de R.-K. Universiteit te Nijmegen is geslaagd voor het candidaatsexamen geschiedenis, de heer H. Andela alhier. Probeert U eens onze „heerlijke snert”, Schil kookt zoo goed als geheel weg. BRANDSMA’s WINKELS. Verschijnt DINSDAGS- en VRIJDAGSAVONDS. Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50 Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct. Voor het Buitenland f 7.- per jaar. Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal. China in de actie te betrekken, moet hoofdzakelijk zijn oorzaak vinden In den wil en ook de noodzakelijkheid voor Ja pan dit conflict zoo spoedig mogelijk tot een goed einde te brengen. Voordat het zoo ver is, zullen nog weer duizenden mannen in de kracht van het leven aan den oorlogsgod moeten worden geof ferd. Na dit uitstapje in de Oostersche lan den, keeren we nog even terug naar Europa en wel naar het door Duitschland geannexeerde Oostenrijk en meer speci aal de vroegere hoofdstad Weenen. Wat zich daar gedurende de laatste week op godsdienstig terrein heeft afge speeld grenst aan het ongelooflijke. Het paleis van kardinaal Innitzer, den ka tholieken kerkvorst, is bestormd en door het gepeupel werden de meubelen, beel den en schilderijen op straat geworpen en op het plein verbrand. Zelfs ontzag men zich niet een bejaarde priester uit het raam van de eerste verdieping op straat te werpen, waardoor deze geeste lijke levensgevaarlijk gewond naar een ziekenhuis moest worden gebracht, en dat in Weenen, zult ge misschien zeg gen, met zoo’n overwegend katholieke bevolking? Laten we hier direct op antwoorden, dat de bedrijvers van deze wandaad niet met den katholieken godsdienst te maken hadden. De vrije opvoeding in de jeugdkampen, maakt van deze Hitler- jugend jonge menschen zonder eerbied en naastenliefde. Godsdienst is overbo dige luxe en we zien het maar al te dik wijls dat de mensch zonder godsdienst het juiste begrip over de maatschappe lijke en geestelijke verhoudingen in deze wereld kwijt raken. Tot deze geestelijke abnormale figuren moet niet in de laat ste plaats gouwleider Bflrckel, de felle bestrijder van de godsdienst, gerekend worden. VERKEERSONGELUK OP DE HARLINGERWEG. Gisteravond gebeurde op den Harlin- gerweg ter hoogte van het Schettenser- hof een verkeersongeluk, dat wonder genoeg zonder persoonlijke ongelukken afliep. Een vrachtauto reed pardoes boven op een met een paard bespannen melkwa gen. De cabine van de melkwagen werd van den wagen gerukt en met den be stuurder in de sloot langs den weg ge smakt. Het paard lag tusschen de tram rails. Het onderstuk van den melkwagen zat gedeeltelijk onder de vrachtauto. Behoudens enkele schrammen en bui len hadden beide bestuurders geen letsel bekomen. Het materiaal was ernstig be schadigd. Doordat de wagen het ver keer stremde werd het doorgaande ver keer geruimen tijd opgehouden. Onger veer van half zeven tot half 10. Ook de tramdienst ondervond eenige stagnatie. DE ONBEKENDE MISDADIGER. Dat is de titel van de film, die mor gen (Woensdag) avond in „Ons Ge bouw” voor de Nat. Chr. Geheelonthou- dersvereen. zal worden gedraaid. Deze vereeniging heeft reeds meerma len getoond met uitstekende propagan da-films te komen en ook deze film moet buitengewoon spannend zijn. Het bij- programma is eveneens goed verzorgd, zoodat we gerust deze filmavond kunnen aanbevelen. Voor nadere bijzonderheden zie men de advertentie. 15 2 garije de beschikking krijgt over een groot deel van Sub-Karpatisch Roethe- nie en daardoor een gemeenschappelijke grens gaat vormen met Polen. Dan zouden deze twee staten, ge steund door Roemenië een dam kunnen opwerpen tegen verdere machtswellust van Duitschland naar het Oosten. Mussolini staat daar even anders te genover. Reeds meermalen is het geble ken, dat bij alle vriendschap tusschen Duitschland en Italië, de Duce er toch niets van móet hebben, dat het Duitsche Rijk ongehinderd verder in het Oosten doordringt. Een natuurlijke wig Honga- rije-Roemenië-Polen past geheel in de sfeer van den Duce. Van dien kant be schouwd staat de toestand dus in het evenwicht. Maar dan komen we aan de vraag: hoe reageeren Engeland en Frankrijk op deze nieuwe verwikkelin gen? We gelooven niet, dat men zich in genoemde landen buitengewoon druk maakt over deze kwestie. Het is vol gens Engelsche begrippen vergeleken bij het Sudeten Duitsche vraagstuk, van on dergeschikt belang. Bovendien staan er voor Engeland veel grootere belangen op het spel en hiermee zitten we direct in de tweede actueele kwestie uit onzen tijd: het Oostersche gevaar. Men vraagt zich wel eens af, na rus tige sorteering van het buitenlandsche nieuws der laatste maanden: Was de buitenlandsche geheime diplomatie en speciaal die van Engeland, er mee be kend, dat Palestina door middel van buitenlandsche agenten rijp gemaakt werd voor een opstand? Wist Engeland, dat Japan teneinde het conflict in China zoo spoedig mogelijk te beëindigen, er niet voor terug zou schrikken de risico van een inval in Zuid-China op zich te nemen? Moest daarom de zoogenaamde vrede van München tot eiken prijs wor den geteekend? Het zijn vragen die bij ons opkomen, nu we de onntwikkeling der internatio nale toestand der laatste weken gade slaan. Wij kunnen ons ervan overtuigd hou den, dat Engeland een open oog heeft, niet alleen voor de belangen in Palestina maar niet minder voor de Engelsche ne derzetting in Zuid-China. Door de lan ding van de nieuwe Japansche troepen in de Biasbaai is het gevaar voor con flicten met andere mogendheden en in dit geval speciaal Engeland, niet denk beeldig, maar niet alleen Engelsche be langen spelen hier een rol, ook Ameri ka volgt met stijgende belangstelling de ontwikkeling van het Japansch-Chinee- sche conflict. Wanneer we zoo eventjes de balans moeten opmaken, dan blijkt het, dat Ja pan wel een groot deel van China reeds bezet heeft, maar dat de tegenstand van de Chineezen met den dag sterker wordt. Ontzaggelijke offers aan menschen, materiaal en geld moet Japan zich ge- zonder ons den tijd te geven om ons ver weer gereed te maken. Het is zeer goed mogelijk, dat ons een zwaren strijd te wachten staat, nu wij hebben gezien, hoe weinig rekening ge houden wordt met de belangen der klei ne staten; en daarom is het goed, dat Nederland zijn zienswijze en zijn vasten wil, om te behouden wat het heeft, aan de wereld kenbaar maakt. Gelukkig is de nieuwe stelregel, dat macht boven recht gaat, nog niet verheven tot een universeele wet; en wij hebben dan ook het vaste vertrouwen, dat Nederland’s stem niet zal zijn de stem eens roepen den in de woestijn, doch dat zij bij alle weldenkenden weerklank zal vinden, doch dan moeten wij er ook niet me de wachten tot het wellicht te laat is! Over het algemeen een telepatische avond, die geheel aan de verwachtingen beantwoord heeft. GYMNASTIEK. Bij de j.l. Zaterdag gehouden wed strijden van het Ned. Chr. Oymnastlek- verbond werden voor Bolsward de vol gende prijzen behaald: Dames 3de graad: Durate Tonevido I 147 pnt., 1ste prijs; Durate Tonevido II 129 pnt., Ie prijs; Durate Tonevido III 125 pnt., 2e prijs; Persoonlijke prijs: Dames 3de graad: 1ste prijs: T. Jonkmans. VOETBAL. C. A. B. ILemmer I 2-3. Onder groote belangstelling en op een door den regen zeer glad terrein werd Zondagmiddag deze wedstrijd gespeeld. Over het verloop van den wedstrijd in het kort het volgende: Het begin is met een paar goede aan vallen van C. A. B., waardoor reeds vrij spoedig C. A. B. de leiding kan nemen. Ondanks de gladheid van het veld be looft het nog een goede wedstrijd te worden. Direct na den aftrap weer een vlugge aanval van C. A. B., een goede voorzet van den linksbuiten gaat juist naast. Dan komt Lemmer iets meer op zetten en door goed werk van den snel len rechsbuiten is het spoedig gelijk, 1-1. Een drietal corners voor C. A. B. wor den slecht genomen, evenals een paar goede kansen voor Lemmer. Bij een goe de aanval van C. A. B. houdt de Lem- mer-keeper zeer klemvast. Een kans voor open doel voor Lemmer wordt eveneens niet benut. Even later een mis verstand in de C. A. B.-verdediging en Lemmer heeft de leiding, 2-1. Ook de derde goal ontstaat doordat de juiste verhouding tusschen halflinie en backs zoek is. Voor de rust noteeren we nog een goed schot van den midvoor. Juist tegen de lat. Na de rust een eigenaardige wedstrijd, een steeds aanvallend C. A. B. Ver schillende corners, die zelfs goed geno men worden, maar alles mislukt Soms- tijds kopt en schopt de geheele voorhoe de mis. Een overtreding van Lemmer wordt door den scheidsrechter veel te zwaar met een penalty gestraft. Dit geeft C. A. B. de tweede goal waarin epgenomen Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel A Telefoon No. 12 JIM MURRAY TE BOLSWARD. Deze naam heeft gisteren wel be kendheid gekregen, vooreerst door de openbare telepatische opdracht, die s middags zeer correct door genoemden heer werd uitgevoerd en ten tweede door de goed bezochte uitvoering in de Doele- zaal op Maandagavond. De diverse staaltjes van persoonlijke en massa-suggestie werden door de tal rijke bezoekers ten zeerste gewaardeerd. Zeer sterk was de heer Murray in het contactlooze experiment Natuurlijk ont brak oök de vroolijke noot aan deze suggestie-proeven niet en somwijlen werd er onbedaarlijk gelachen. Een Fransch spreekwoord zegt: „Hom- me averti en vaut deux” hij, die ge waarschuwd is, kan op zijn hoede zijn! De kleinere mogendheden hebben onge twijfeld uit de gebeurtenissen van de laatste weken de wijze les kunnen trek ken, dat de groote mogendheden er niet afkeerig van zijn, om riemen te snijden van andermans leer, wanneer dit in hun kraam te pas komt. In den regel wacht men daarmede tot 't beslissende oogen blik; en dan blijft de lijdende partij wei nig anders over, dan zich er met een bloedend en wrokkend hart bij neer te leggen. Wij mogen er dus wel dankbaar voor zijn, dat men zich ditmaal misschien in een onbewaakt oogenblik heeft laten ontvallen, dat er in een nabije toekomst over kolonies zal worden „gepraat”. En nu verkeert Nederland dat ook bij die conferentie aanwezig zou zijn in de positie, dat het de eenige kleinere mogendheid is, die zich verheugt in een groot en rijk koloniaal bezit. Is het wonder, dat wij ons afvragen wat ons land op die conferentie te ma ken heeft? Nederland heeft niets, hoe genaamd niets te maken met de koloniale kwesties van andere mogendheden! Wij hebben geen enkel geschil op dat ge bied, met niemand. Wij hebben er geen onderdrukte minderheden. Wij hebben nooit den wensch te kennen gegeven, afstand te willen doen van ook maar één vierkanten meter van het gebied waar over, in welk werelddeel dan ook, de Nederlandsche driekleur wappert in tegendeel! Wij hebben dan ook het recht, ons af te vragen waaraan wij de onderschei ding te danken hebben, dat wij mede plaats zullen mogen nemen aan een con- ferentietafel, waar wij niets te maken hebben. Wil men afstand doen van de mandaatgebieden? Wij hebben er geen bezwaar tegen; maar als men diArvoor bijeenkomt, zal naar onze meening niet worden gevraagd, evenmin als wanneer men onder elkaar de Sahara of de Noord- poolgebieden wil verdeelen. En al zou men onze meening vragen, dan zullen wij ons er liever buiten houden. Trouwens, al deze mogelijkheden zijn wel uitgesloten. Het is overduidelijk, dat de vriendelijke uitnoodiging om deel te nemen aan een dergelijke conferentie niet anders betrekking kan hebben dan op een gedachtenwisseling, waarbij ons eigen koloniaal gebied ter sprake zal worden gebracht; en dat geeft ons een minder aangenaam gevoel. Het is reeds lang geleden, doch namen als Ceylon, Mauritius en Kaap de Goede Hoop hebben bij ons volk onaangename herinneringen achtergelaten aan den grijpgragen John Buil. Het wekt een stil vermoeden, dat Engeland misschien zal trachten, koloniale aspiraties te bevre digen ten koste van derden in casu wellicht van Nederland. Dat Duitschland daarop zou aansturen is minder waarschijnlijk,* immers, de Duitsche regeering heeft steeds ver klaard, dat het haar bij den elsch tot teruggave van Duitschland’s vroegere kolonies alleen te doen is om een kwes tie van eer en van rechtsherstel. Zij wil de kolonies terug hebben, welke Duitsch land ontnomen zijn. Deze aanspraak van Duitschland zou krachteloos worden, in dien het zich inliet met eventueele En gelsche plannen, als hierboven aange stipt Het Duitsche standpunt is, dat „het mandatenstelsel berustte öp veronder stellingen, welke onjuist waren en thans eerst goed blijken onjuist te zijn. Duitschland moet dus in zijn recht matig eigendom worden hersteld en ver langt niets, wat eerst weer onrechtmatig van derden zou moeten worden afgeno men.” Dat laatste spreekt toch nogal vanzelf, zouden wij zoo zeggen. Het is natuurlijk niet mogelijk, om reeds bij voorbaat met juistheid te voor spellen, wat op deze conferentie zal worden behandeld; doch het is wel mo gelijk, om ons reeds bij voorbaat krach tig te kanten tegen elke poging, welke daarbij zou kunnen worden gedaan om ons, in welken vorm dan ook, te bewe gen tot afstand van een duimbreed van ons gebied, en elke mogendheid, welke daartoe neiging aan den dag mocht leg gen, op ondubbelzinnige wijze te kennen te. geven, dat wij daartoe onder geen enkele voorwaarde voor te vinden zijn. Laten wij een goed gebruik maken van de omstandigheid, dat de groote mo gendheden ons althans een wenk heb ben gegeven en ons dus niet op het laat ste oogenblik hun wil kunnen opleggen, I' De verwachting, dat de Midden-Euro- peesche kwestie of de verdeeling van Tsjecho Slowakije langs geleidelijke weg zou worden opgelost, Is de vorige week niet bewaarheid geworden. Na de groote hap uit dit land, zoo juist passend voor den grooten Duit- schen mond het wat bescheidener stukje wat Polen zich had toegeëigend, bleef er de Hongaarsche kwestie. Naar het voorbeeld van zijn Duitschen buurman vroeg Hongarije niet te wei nig, zelfs zooveel dat Tsjecho Slowa kije meende aan een dergelijke eisch niet te kunnen voldoen.en we zouden durven zeggen: zeer terecht. De ver brokkeling waaraan dit land in de laat ste weken is blootgesteld, laat ook in het economisch leven van dit land diepe sporen na. Verschillende producten worden in dat industrie-rijke land met ondergang be dreigd. Wil Tsjecho Slowakije na de zeer beddnkelijke antipathie voor zijp groote buren nog bestaansmogelijkheid scheppen, dan moet er krachtig voor troosten erj het besluit om ook Zuid- worden gewaakt, dat het land niet ver- r"‘ der afbrokkelt. We hebben in onze vorige revue be toogd, dat de minderhedenkwestie onbe rekenbare gevolgen kon hebben. Boven dien, niet alle inwoners van de gean nexeerde landstroken sympathiseeren met het nationaal socialistische regiem. Volgens de laatste berichten zijn lO.OOOden bewoners van het Sudeten- Duitsche land naar Praag gevlucht. Zij wenschen niet de zegeningen van het Duitsche nationalisme deelachtig te wor den. Zoo zullen ook waarschijnlijk be woners van het door Hongarije opge- eischte gebied niet met die verandering genoegen nemen. Wat vraagt Hongarije eigenlijk? Niet te weinig. 11.268 K.M.’ grond gebied, waarop 1.112.000 inwoners leven Slowakije wil genoegen nemen met 5784 K.M.a grondgebied met 395000 inwoners. Het is gebleken, dat op de conferentie tusschen deze twee genoemde commis sies men niet tot overeenstemming kon komen, de klove was te groot om daar over een brug te kunnen slaan. Wat nu? Wel, Hongarije mobiliseert 5 lichtingen. Ook dit is naar het voor beeld van den Duitschen buurman, maar veel indruk maakt deze mobilisatie niet. Het Hongaarsche leger voor w.at zijn op bouw en gevechtswaarde betreft, nog van zeer recenten datum is tegen het goed geoefende Tsjecho Slowaaksche leger niet opgewassen. Hongarije voelt zelf, dat dit gebaar niet voldoende is en heeft daarom direct afgezanten gezon den naar Rome en Berlijn ten einde bij deze machtige naburen hulp en steun te vinden. Nu doet zich de eigenaardig heid voor, dat voor wat deze Hongaar sche eischen betreft, de meening van de genoemde staatshoofden niet parallel loopt. Hitler gevoelt er niets voor, dat Hon- AUTO TEGEN EEN BOOM. Op den Sneekerweg dicht bij de stad reed Zondagavond een auto met een zeer matige snelheid tegen een der boo- men. Ook hier geen persoonlijke onge lukken en een bescheiden materieele schade. 13e ORGELCONCERT. Met dit concert werd de reeks van Alt’s orgelbespelingen helsloten, waar mede ons weer een seizoen gebracht is van een muzikaal gehalte, waarop Bols- ward trotsch mag wezen. Want er heb ben zich hier bij het prachtige orgel eenige vocaal- en instrumentaal solisten laten hooren op een wijze, die zich gun stig onderscheidt van wat men op dit gebied gewoonlijk zelfs in de groote steden te hooren krijgt. Over het orgelprogramma, bestaande uit de Sonates- 4 en 6 van Mendelssohn het „Duyvenkoraal” van Sweelinck en „Berceuse” van Lefèbre Wely schreven we reeds vroeger en kan dus nu onbe- sproken blijven, temeer omdat dit laat ste concert werd opgeluisterd door de medewerking van het Vrijzinnig Kerk koor onder leiding van Alt als directeur. Ziet men dit talrijk koor zich opstellen, dan treft ons onwillekeurig de gedachte, dat „in hoe passionis tempora” nu er zoovele vereenigingen aan bloedarmoede ten onder gaan, men hier integendeel schijnt te groeien tegen de verdrukking in. Een flinke bezetting en met uitste kend stemmenmateriaal. Het koor kwam met een prachtig ker kelijk programma. En of het aan het koor ligt of aan de gunstige accoustiek van het kerkgebouw of aan beide dit kunnen we niet beoordeelen, maar de klank van dit koor is zonder voorbehoud schoon te noemen. In ff geldt dit vooral van de vrouwenstemmen, die hierin en niet te vergeten in de crescendl een uiterst beschaafd geluld ontwikke len. Daartegenover in pp de mannen stemmen weer subliem zijn, alhoewel de bassen in laag register nog wel eenige versterking konden gebruiken. Van de uitgevoerde stukken achten wij de beide Motetten van Palestrina het belangrijkst. Toch dienen we te beden ken, dat Palestrina zijn composities schreef voor de warmglanzende vibree- rende stemmen van Italië, die men in onze streken slechts sporadisch aantreft. Zoo moet de strakke klaarheid van den zang onzer noordelijke koren de R.K. kerkkoren niet uitgezonderd van Pa lestrina wel een vertolking geven die niet zuiver Palestrijnsch kan wezen, al wekt zij daarmede stellig een andelre niet minder schoone suggestie, b.v. van eenvoud en ootmoedige betrachting, die in den zang der Italianen minder op den voorgrond treedt. Hier klonken opvat ting, voordracht en dictie zeer indruk wekkend, vol overgave aan den verheven ernst der gewijde woorden, veel meer dan in Mendelssohn’s „Beat! Mortul”, waarvan de Schriftwoorden: „Zalig zijn de dooden” het wel stempelen tot Motet, maar dat toch eigenlijk gecomponeerd is in liedvorm buiten kerkstijl. Ook de uitvoering hiervan stond voor ons ten achter bij die van Palestrina; en waren onregelmatigheden bij de mannenstem men en ook de tonaliteit bleef niet on gewijzigd en wat de uitspraak betreft: ware de Duitsch-Latijnsche uitspraak hier niet juister geweest dan de kerke lijke? Psalm 122 van Sweelinck genoot een voortreffelijke vertolking. Het is een stoere compositie met pakkende momen ten, waarop echter een zwak gedeelte volgt vanaf: „Jeruzalem, gij stad des heils” alwaar Sweelinck’s inspiratie lang zamerhand schijnt uit te dooven, als raakte hij uitgeput. Als gewoonlijk was Alt’s interpretatie van dezen Psalm van een sterk sprekenden aard en leverde een bloemrijk schilderij vol levendige kleu ren, met hier en daar felle contrasten, zoodat de Oostersche poëzie van den Psalmist -zeer werd benaderd. En het koor volgde alle indicaties alleszins voor beeldig, reageerde op lederen wenk. Deze leiding is dan ook nog iets an ders dan uitsluitend muzikaal zij is dichterlijk. Een wijsgeer heeft eens ge zegd: „In den Musicus moet een dichter huizen en omgekeerd Tn den dichter een musicus.” Een gelukkige combinatie. Aan koor en leider onzen welgemeen- den dank. OFF. FORD DEALER BOLSWARD - TELEF. 86 DE JONG s NIEUWSBLAD I i i I i 1 II M—I Rill II met maal luctie t 1 J i i i

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1938 | | pagina 1