Buitenlandsche Revue.
III.IBEÏfF
De Bolswardsche Courant en Westergoo
P. LUNTER
Reparatie
I
Uit den Omtrek
VCITEAL
s UITSLAGEN
Nog 14 dagen
NEDERLAND ALS
TOEVLUCHTSOORD.
Stadsnieuws.
S4*!£ Jaargang
Woensdag 2 November 1938
No 85
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
Groote voorraad
Onderdeelen
en Banden
MET
REI5T
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 12
VACA" BONNEN INJ>E
kU GRATIS DOORHET
HAND
LAND
van China onder hun beheer gekregen
1
A. B.
A. B. II.
van
ARUM
KIMSWERD
i
r
t
Speciale inrichting voor
aan alle merken
Automobielen
Aclvertentiün per regel
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
in dezen schrikkelijken nood van hon
derdduizenden nog niet gevonden kon
worden.
Maar bij alle noodige beperkingen zul-
len we toch niet vergeten, dat de groote
mate van gastvrijheid, welke wij steeds
tegenover vluchtelingen betoond hebben
een deel van Neerlands glorie Is en blij
ven moet.
GESLAAGD.
Onze stadgenoot de heer G, Foekema,
bediende-reiziger bij de Firma J. Zijl-
stra Hzn., alhier, slaagde dezer dagen
voor het diploma Algemeene Handels-
kennis en vakbekwaamheid Kruideniers-
bedrijf.
VOETBAL.
30 October 1938.
Oosterlittens speelde tegen Arum 1
met als uitslag 1-1.
30 October 1938.
Onder voorzitterschap van den heer
W. K. Postma hield gisteravond de Coöp.
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
t
een Permanent voor f2.—
Dames bespreek tijdig bij
Maison do LUX6 t|o PostKamoor
OFF. FORD DEALER
BOLSWARD - TELEF. 86
materiaal voor de Chineesche troepen
belangrijk verminderd.
Ter eere van deze overwinning vieren
de Japanners feest en worden het is
een logisch verschijnsel iets overmoe
dig. Dit komt tot uiting in de houding
tegenover andere mogendheden, die ook
zeer groote belangen in China te verde
digen hebben.
Tegenover Frankrijk, in verband met
het eiland Hainan, waardoor de Chinee
sche legers nog oorlogsmateriaal uit
Indo-China kunnen krijgen en tegenover
Amerika ten opzichte van de volledige
uitschakeling op economisch gebied van
de Westersche mogendheden. Een ter
rein dus met vele voetangels en klem
men.
-
t
Bij al onze Artikels, uitgezonderd Coupons en
Restanten, geven we V A C A-BO N N EN, doch
uitsluitend bij contante betaling.
leder volk heeft in het wereldleven
een eigen roeping te vervullen. Tot de
bijzondere roeping, welke Nederland te
vervullen had heeft onder meer steeds
de rijke toepassing van het asylrecht be
hoord. Sedert Willem van Oranje zijn
titanenstrijd voerde voor vrijheid van
geweten is in al de navolgende eeuwen
Nederland het toevluchtsoord voor vele
verdrukten en verdrevenen geweest en
aan duizenden en nog eens duizenden
heeft Nederland een veilig thuis gebo
den.
Reeds tijdens het leven van den Zwij
ger zijn de eerste vluchtelingen om des
geloofswille naar Nederland gekomen en
ze hebben aan den grooten vrijheidskrijg,
waarin de Nederlanden tachtig jaren ge
wikkeld zijn geweest, mee deelgenomen.
De herroeping van het Edict van Nantes
heeft vele van Frankrijk’s beste zonen
naar Nederland doen uitwijken en onder
degenen die thans nog in ons volksleven
een vooraanstaande plaats innemen, is
er meer dan een die rechtstreeks van de
Hugenoten afstamt, welke door het de
creet van Lodewijk den Veertiende
Frankrijk moesten verlaten en zich hier
hebben gevestigd. Wie de historie laat
spreken weet, dat de daarop volgende
eeuwen steeds weer de verdrukten in
Nederland een vrijstad vonden.
Inzonderheid hebben de zonen van ’t
oude bondsvolk Israel hier een woonstad
verworven en een groote plaats in het
Nederlandsche volk kunnen innemen. Ne
derland heeft gastrecht aan deze „be
minden om der vaderen wille” geschon
ken. Het huidig geslacht herinnert zich
hoe in de oorlogsjaren eerst duizenden
Belgen en daarna velen uit de andere
strijdende volkeren op Neerlands bodem
rust en veiligheid zochten en vonden.
Duitsche, Oostenrijksche en Hongaarsche
kinderen, ze hebben in grooten getale
hier een tijdelijk tehuis gekregen om te
ontvangen, wat ze aan verzorging noo-
dig hadden en in eigen land moesten
ontberen. En ook thans zijn er in ons
land ettelijke duizenden die verdreven
van huis en hof hier een tent mochten
opslaan om een plek voor het hol van
hun voet te hebben.
Het overlijden van den slechts enkele
maanden in ons vaderland vertoevenden
sociaal-democraat Karl Kaujsky heeft
daarop nog weer eens de aandacht ge
vestigd. Karl Kautsky, de wetenschappe
lijke theoreticus van de Duitsche sociaal-
democratie, heeft geheel zijn leven zich
voor zijn ideaal gegeven, zooals dit be
lichaamd is in de sociaal-democratische
strevingen op de basis van de Marxis
tische beginselen. Hij woonde de laatste
jaren in Oostenrijk, doch de 83-jarige
nam na den Anschluss de wijk naar Ne
derland. En nu is hij dan, gelijk zoovele
vluchtelingen, op Nederlandschen bodem
gestorven.
De historie heeft een diepe tragiek. We
denken bij het verscheiden van Kautsky
aan dien anderen Duitscher, die naar
Nederland vluchtte om daar in vrede en
rust zijn laatste levensdagen te slijten;
we bedoelen den ex-Keizer van Duitsch-
land Wilhelm II, thans op Huize Doorn
te Doorn woonachtig.
Karl Kautsky en Wilhelm II.
Wie had een 30-tal jaren geleden
kunnen denken, dat deze antipoden, de
schitterende keizer van het Duitsche rijk
en de felle en verbeten voorvechter van
de Duitsche sociaal-democratie, eenmaal
beiden als vluchtelingen in Nederland
zouden huizen en hier hun laatste le
vensdagen in betrekkelijke vergetelheid
zouden slijten.
De Duitsche sociaal-democratie ze is
niet meer. Het rijk van keizer Wilhelm,
het is weggevaagd. Een ander rijk met
een andere machtige partij verving beide.
En Nederland is het toevluchtsoord
waar ten slotte beider voetstappen ein
digen.
Hoe snel hebben we de laatste halve
eeuw geleefd. Wat is er ontzaglijk veel
gebeurd.
Wij zijn er trots op, dat de Nederland
sche bodem in al deze wisselingen gast
vrij gebleven is en zoowel Kautsky als
keizer Wilhelm hier een rustige plaats
konden vinden. Wat ook wisselde, dar
bleef gelijk. Wat Nederland reeds eeu
wen sierde, is nog steeds de Nederland
sche eere. We roemen er in en danken
ervoor.
Ongetwijfeld kan de toestroom van
vluchtelingen niet onbeperkt worden
toegejuicht. Er is een grens. Wij kunnen
bij ontzaglijke toestroomingen niet zon
der meer de traditie van het asyl herha
len en aan allen plaats en brood bieden,
te minder nu hier zulk een ontzaglijke
werkloosheid heerscht en de oplossing
genoemde feesten meer op den voor
grond moest treden en ook uitgeleefd
dient te worden.
Bij de rondvraag stelde onze presi
dente voor in overleg met het bestuur
de gebedsavond te laten vervallen en
een Kerstwijding er voor in de plaats te
houden. Definitief is nog niets besloten,
maar in de komende vergadering op 21
November a.s. in de gebouwen aan de
Gasthuissingel met als spreekster mevr.
Feddema-Hoogland, zal hierover gestemd
worden.
De heer de Roos eindigde dit samen
zijn met dankgebed.
EEN VISCHPROBLEEM.
Ook in het leven, als je ’t maar wist,
Wordt verbazend veel gevischt.
Hengelen doen we altegaar
Ook zonder dobber is men klaar,
Niet altijd is men er tevree,
Vaak brengt de hengel zorgen mee,
Och, zing dan lustig, netjes, fijn:
Hengelaars zullen er altijd zijn.
In deze dichterlijke ontboezeming ligt
het geheele' vischprobleem dat de politie
in de afgeloopen weken mocht uitknob
belen, opgesloten.
Een
De ontzettende brand, die vorige week
een groot gedeelte van een der bekend
ste wijken van Marseille geteisterd heeft,
staat momenteel, voor wat het buiten-
landsch nieuws betreft, even in het tee-
ken van de belangstelling.
Het dagelijksch krantenmenu wordt op
droevige wijze onderbroken. Volgens de
laatste berichten is het aantal vermisten
de 70 gepasseerd en nog steeds komen
bij de politie berichten van nog niet te
ruggekeerde familieleden binnen. De
meeste slachtoffers zullen naar alle waar
schijnlijkheid gevonden worden in de
puinhoopen van het groote warenhuis
Novelles Galeries, waarin de brand is
ontstaan.
Over de oorzaak heeft men nog geen
zekerheid, maar vermoed wórdt, dat in
dit gebouw op een der bovenverdiepin
gen, waarin een omvangrijke verbou
wing plaats vond, het beginpunt van
deze ontzettenden brand gezocht moet
worden.
We vragen ons met eenige verwon
dering af, hoe het mogelijk is, dat in
een modern geoutileerde stad op een der
drukste punten een dergelijke catastro
phe mogelijk was.en dan is het ant
woord voor de verantwoordelijke auto
riteiten zeer beschamend. Met echt
zuidelijke luchthartigheid
was de brandweer verzorgd; totaal niets
deugde er. Geruimen tijd kon niets tegen
de vuurzee worden ondernomen, om
dat. er geen water was, de pompen
van onvoldoende kracht, de slangen lek
ten, de ladders veel te kort enz. enz. De
straffen, die daarvoor ongetwijfeld zul
len worden uitgedeeld, kunnen helaas
de dooden niet baten.
Van onder de rookende puinhoopen
zullen nog vele slachtoffers te voor
schijn gehaald moeten worden. Van de
uitgebreide Novelles Galeries is niets
overgebleven dan enkele brokken muur
en gebogen ijzeren balken. Het groote
hotel Noailles is geheel uitgebrand, even
eens het bankgebouw van de Société
Générale, het café de la Cabaniere en de
bureaux van Air France. Bovendien zijn
r
S
t
r.
eigenaardig bericht.
Hitler zou n.I. een ontmoeting gehad
hebben met Schuschnigg, de gevangen
genomen voormalige Oostenrijksche
bondskanselier en bij die gelegenheid
hem zijn vrijheid hebben beloofd, onder
voorwaarde, dat Schuschnigg in het
binnenkort te houden strafproces open
lijk zou verklaren tot de beginselen van
het Nationaal Socialisme te zijn bekeerd.
De tijd van het Romeinsche keizerrijk
herleeft! De Christenvervolging, de
volksspelen in de Romeinsche arena, de
slaven in dienst van den grooten gewel
denaar, de lofzang van Nero op de
puinhoopen van Rome.we vinden ze
in verfijnden vorm terug in de gods
dienstvervolging in Duitschland, de kun
stig in elkaar gezette massa-suggestie
in de arena van het Duitsche rijk, de
Zeppelin-weide, de concentratiekampen
waar moraal tot nul is gereduceerd,
en de brallende redevoeringen van Hit
ler.
Wat zal Schuschnigg doen? Martelaar
voor de groote zaak van het recht of
heulen met de wolven in het bosch? Een
moeilijke beslissing, even moeilijk als de
kwestie van de
Poolsche Joden in Duitschland.
Men weet, dat deze categorie in Duitsch
land en Italië niet erg gewild is. Duizen
den hebben in den loop der jaren het
Duitsche vaderland vaarwel gezegd,
veelal met achterlating van al hun bezit
tingen. De laatste week heeft die Joden
vervolging en meer speciaal de Poolsche
Joden, omvangrijke afmetingen aangeno
men. Vrijdagnacht zijn duizenden Pool
sche staatsburgers in verschillende
Duische steden uit hun bed gehaald om
den volgenden dag over de Poolsch-
Duitsche grens te worden gezet.
Bewaakt door gewapende politiebe
ambten en met slechts het allernoodig-
ste bij zich, zijn thans deze Polen voor
het meerendeel Joden, per trein naar de
grens geleid. Rijke Poolsche industrieelen
uit Saksen werden op staanden voet
gedwongen te vertrekken.
Hoe reageert Polen op deze onvrij-
1
waarin opgenomen
twee andere hotels, die aan het verbran
de perceel grensden, het Grand Hotel en
Astoria, zwaar beschadigd. Onder de
vermisten is ook de directeur van het
Hotel de Noailles.
Na dit intermezzo gaan we weer onze
gewone wekelijksche menukaart bestu-
deeren.
In Middent-Europa is de algemeene
toestand
nog lang niet in orde.
De Hongaarsche eischen, betreffende
een hap uit het Tsjecho Slowaaksche
grondgebied worden niet zoo grif inge
willigd. Hongarije heeft zoowel van Ita-
liaansche als Duitsche zijde den wenk
gekregen een beetje water in den wijn
te doen. Een nieuw voorstel van Praag
is door Boedapest met een tegenvoorstel
beantwoord en direct de stok achter de
deur: binnen 24 uur antwoord terug.
Ten einde raad heeft Tsjecho Slowa
kije zich nu maar gewend tot de mach
tige buurlui Duitschland en Italië en hun
gevraagd arbitrage te verleenen in de
kwestie der bepaling van de grenzen
tusschen Hongarije en Tsjecho Slowakije
Zooals wij in ons vorig overzicht
reeds betoogd hebben, is hier tusschen
Duitschland en Italië een zekere tegen
strijdigheid van belangen en dit komt
ongetwijfeld de Slowaaksche regeering
ten goede. In Hongaarsche kringen is
men dan ook pessimistisch gestemd ten
opzichte van de verwezenlijking van al
de Hongaarsche eischen.
Vanuit het door Duitschland gean
nexeerde Oostenrijk kwam dezer dagen
een
CHR. VROUWENBOND.
Maandagavond, 31 Oct., kwam de afd.
Bolsward der Christen Vrouwenbond al
hier bijeen in „Ons Gebouw”.
Mevr. Vlietstra opende op de gebrui
kelijke wijze.
Als spreker hadden we den heer de
Roos in ons midden met als onderwerp:
„Kermis, feestweek en publiek vermaak”
De talrijke aanwezigen volgden met
groote aandacht zijn uiteenzettingen.
Na het beëindigen zijner rede, stelden
verschillende dames hem vragen naar
aanleiding van zijn onderwerp. Vooral
stelde spreker op den voorgrond, dat
ons Christelijk beginsel ook in boven-
INGEZONDEN
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.
Mijnheer de Redacteur,
Gaarne zag ondergeteekende plaatsing
van het volgende in Uw veel gelezen
blad, naar aanleiding van het ingezonden
stuk van Zaterdag 29 October j.l. dooi
eenige groentenhandelaren.
Het publiek wordt daarin verzocht
vroegtijdig of liever ’s avonds te voren
te bestellen bij Kooistra, Terpstra, Bos
ma, Schilstra of Nawijn, als men ge
schrabde worteltjes of aardappelen
wenscht of gesneden kool, daar het an
ders niet op tijd bezorgd kan worden.
Om klanten te winnen zijn zij begon
nen met schrabmachines, dus moeten zij
zich ook alle moeiten getroosten om het
het publiek naar den zin te maken. Of
is misschien het publiek er voor de
groentenhandelaren bovengenoemd-, of
zijn deze handelaren er voor het publiek?
Hieruit blijkt toch, dat zij hun zaken
niet in orde hebben of te weinig perso
neel?
Ook blijkt uit het ingezondene, dat het
publiek alleen bij hen terecht kan. Wij
meenden dat hier meer handelaren in
Bolsward zijn, welke groenten verkoo-
pen. De kleinen wordt de jas uitgetrok
ken en zooals het ingezonden aangeeft,
ook nog het hemd, dat is organisatie.
Het is schande om zooiets op die manier
bekend te maken. Kleinen: past op uw
zaak!
Wij hopen, dat dit schrijven er toe zal
meewerken, dat het geachte publiek wat
meer wil denken om de kleinen, welke
toch ook moeten leven.
Dankend voor de plaatsing, teeken ik
namens de kleinen,
willige landverhuizing? Kenmerkend
slaben in dienst van den grooten gewel-
voorwaorde, dat Schuschnigg in het
daarvoor is wat vooraanstaande Pool
sche kringen te Berlijn opmerken.dat
er in Polen 50.000 Duitsche burgers wo
nen, wier bezittingen over het algemeen
van belang zijn en dat naar het schijnt
de Poolsche autoriteiten moeilijk onver
schillig kunnen blijven ten opzichte van
het lot dat men sommige Poolsche on
derdanen in Duitschland aandoet.
Bovendien is Polen niet gesteld op
deze massa-verhuizing, omdat daaron
der vele elementen voorkomen, die ook
zij liever niet binnen haar grenzen heeft.
Waar moeten deze menschen dan hun
vaderland zoeken? Bijna alle grenzen
zijn gesloten. Gelukkig voor de betrok
kenen is de Duitsche maatregel stop ge
zet en bestaat er zoodoende nog een ge
ringe kans dat het ergste vermeden kan
worden
Dan ten slotte nog even enkele be
richten uit het Japansch-Chineesche
conflict onder de loupe.
Door de
verovering van Kanton en Hankau
heben de Japanners weer een groot stuk
van China onder hun beheer gekregen Een ietwat onfortuinlijke visscher,
en wat van zeer veel belang is, daar- vischte ten einde raad in den voorraad
door de geregelde aanvoer van oorlogs- van een gelukkiger collega. Bij een vol
gende keer vischte no. 3 de visch van
no. 4; no. 2 die van 1; 6 die van 8; 7
die van 10; 11 die van 13, enz. enz., een
vischpuzzle die uiteindelijk tot minder
aangename verhoudingen aanleiding gaf.
Totdat het een der visch-enthousiasten
te machtig werd (was er misschien een
kanjer ontvreemd?) en een tip bij de
politie volgde.
Het koste nogal eenige moeite voor
de handhavers van het juiste begrip over
het mijn en dijn, de schuldigen zoo’n
beetje te sorteeren.
Naar ons van politiezijde wordt mede
gedeeld, is zij er in geslaagd dit visch-
kluwen te ontwarren.
VOETBAL.
C. A. B. Il-Friesland III 5-1.
Een zeer goede, ietwat forsche wed
strijd. Friesland beschikt over een goede
ploeg, welke in het eerste kwartier een
beetje in de meerderheid is. Met ’n zeer
mooie goal worden ten slotte de ver
schillende Friesland-aanvallen beloond
Direct na den aftrap neemt de C. A.
B.-speler Agema den bal op z’n schoen,
tippelt door de geheele F.-verdediging
heen en weet ook de gelijkmaker te sco
ren; een mooi staaltje dribbelwerk.
De aanvallen van C. A. B. worden nu
talrijker en de achterhoede breekt elke
F.-aanval. Spoedig maakt C. A. B. door
denzelfden speler de tweede goal, met
welken stand de rust ingaat.
De verwachting, dat C. A. B. nu na
de rust met den wind tegen de voor
sprong niet zal kunnen handhaven is niet
bewaarheid. De C. A. B.ers zitten fel op
den bal en meerdere goede aanvallen
volgen. Wel krijgt Friesland verschillen
de goede kansen, maar het schot is
slecht. Bij een C. A. B.-aanval loopt W.
Bosma goed door, wordt wel even ge
haakt maar herstelt zich en maakt er
3-1 van.
We noteeren dan een gevaarlijke aan
val van Friesland, welke door den kee
per prachtig wordt gekeerd. Daarna bii.
een C. A. B.-aanval een goede kopbal
van Van Nus en met een mooie omhaal
van diezelfde speler is het 4-1.
Dan nog ’n zacht rollertje wat de kee
per niet klemvast heeft en het einda
komt met een 5-1-overwinning voor C.
C. A. B. III speelde gelijk 1-1 tegen
L. S. C. III.
C. A. B. I adsp. wonnen met 7-1
Oosterlitens.
DEJONG® NIEUWSBLAD
I
i
r
J
1
1
i
1
i
1
f
8
i
I
1
