Buit enlandSGhe Revue. d VIJANDIGE KRACHTEN IN BELGIË. De Bolswardsche Courant en Westergoo III. II. d. IBEIFF Reparatie aan alle merken Automobielen Uit den Omtrek Woensdag 7 December 1938 No» 95 34g!g Jaargang Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD Groote voorraad Onderdeelen en Banden Stadsnieuws. Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel A Telefoon No. 12 d jft zulk :n n. n- ;n Advertentiën per regel: Woensdagsnummer 10 cent. Zaterdagsnummer 12 cent. Tusschen de tekst dubb. prijs. Giro «o. 87926, Speciale inrichting voor DE NATIONALE COLLECTE VOOR VLUCHTELINGEN VAN ELKE GEZINDTE. De opbrengst voor Bolsward bedroeg reeds nu f 543.90. Op enkele na te komen giften wordt nog gerekend, daar de col lecte, mede door het slechte weer niet geheel is afgewerkt. Voorloopig een tnooi resultaat. EEN JUBILEE. De heer L. Langenberg machinist bij de N. T. M. herdenkt dezer dagen zijn 25-jarig dienstjubileum bij genoemde maatschappij. De heer Langenberg is een oud-Bols- warder. ct n> ht et in GESLAAGD. De heer H. Huitema, slager alhier, verwierf dezer dagen het diploma aan de Vakschool te Utrecht. UITSLAG ST. NICOLAAS-PRIJSVRAAG Deze uitslag bij de Fa. D. Joma, hor logerie was als volgt: Het juiste aantal onderdeelen van het Zentra-horloge be draagt 128. 1ste prijs: P. Lunter, Sneekerweg, Bolsward. 2de prijs: Y. Tiesma, Dedgum. 3de prijs: S. van der Werf, Kleinzand, Bolsward. ie d ï- d en an it- 1- in m 1- 5- ït n. ;n n n w u- )O el er et P. ie ■e, en de er et ig rd K. en lie de n- ng j- e- te et e- in sn 0- oe ur t- WONSERADEEL. GEMEENTE-BEGROOTING VAN WONSERADEEL VOOR 1939. Aan deze door den gemeenteraad in zijn vergadering van 27 October 1938 vastgestelde begrooting ontleenen wij nog het volgende: De raming der werkloosheidslasten is door B. en W. op f75000 gesteld in ver- Zeker „La Gazette” vertegenwoordigt het geheele land niet, en wij behoeven ons er weinig van aan te trekken, wat zij in haar kolommen opneemt; doch dit voorval kan ons leeren» dat de pro- Fransche en anti-Nederlandschgezinden nog steeds een sterke groep vormen, die zich te sterker zal roeren, naarmate Brussel zich meer oriënteert naar Den Haag. In officieele kringen zwijgt men liever over het stuk van Rotsaert. Men kan niet anders dan inzien, dat dergelijke venijnigheden geen goed kunnen doen aan de Belgische zaak en een scherpe tegenstelling vormen met het geslaagde Koninklijke bezoek. Wat er duidelijk uit blijkt is, dat de Belgische chauvinisten nog niets hebben geleerd, ondanks het in 1919 geleden en in 1926 herhaalde fiasco. Er valt voor Nederland en leerrijke les te trekken uit dit geval, en wel deze, dat de grootste voorzichtigheid dient te worden betracht wanneer er sprake mocht zijn van het sluiten van bepaalde overeenkomsten tusschen de beide lan den. Immers, uit het bovenstaande blijkt duidelijk, dat in België een fractie be staat waarmede rekening moet wor den gehouden welke zich niet zal ontzien om een pro-Nederlandsche po litiek der regeering te dwarsboomen. Is het onder die omstandigheden niet ge- wenscht om de banden met België voor- loopig niet nauwer aan te halen, doch onze volle vrijheid van handelen te be- lhouden? KRITE TOANIEL BOALSERT. Nei’t wy fornimme scil it Krite-toaniel lyk as nou al jierren en jierren de ge- woante is, de 2de Krystdei wer in toa- nieljoun jaen. Der scil opfierd wirde: „De skoaijer”, toanielstik yn 3 bidriuwen fen de bikinde skriuwer Jan Fabricius, Jor- fryske troch N. Uden Masman. Der it Kritetoaniel det nou yn 'e 1ste klasse kommen is fen it Frysk Toaniel- boun en ek dit jier oan ’e kriich fen it Boun meidocht, scille de karmasters de 2de Krystdei komme om it spil to bi- oardieljen. It béste toetsje scil dos foar set wirde. Ek scil dit stik yn Febrewaris troch de Boalserters yn Drachten opfierd wirde, wer’t hja ütnoege binne om der mei to dwaen oan in toanielkriich, üt- skreaun troch V. V. V. en de Krite Drach ten. Verschijnt DINSDAGS- en VRIJDAGSAVONDS. Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50 Buiten de provinciè f2.-; inn. 15 ct. Voor het Buitenland f 7.- per jaar. Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal. te id in ie ■n EEN JUBILEERENDE VEREENIGINO. De Zangvereen. „Voorwaarts” her dacht de vorige week haar 25-jarlg be staan. 24 Sept. 1913 is de oprichtings datum. Het eerste bestuur bestond uit W. Spoelstra, mevr. Zuithof-ter Hoor en J. Wijnstra. Eerste dirigent was de heer A. Alt, daarna de heer Rozendaal uit Tjerkwerd, H. J. Bachofner, J. Spoelstra, Sneek en nu weer Bachofner. Afgevaardigde van het Hoofdbestuur Bond van Arb. zangvereen. in Nederland en andere organisaties waren bij deze ubileumherdenking aanwezig. De heer Sj. Hollander bracht namens de Bolsw. Besturenbond de hartelijke ge- lukwenschen over en overhandigde een enveloppe met inhoud. De heer D. de Jong sprak samens de afd. Bolsward van de S. D. A. P.; de heer P. van der Veen loofdbestuurder bracht namens het hoofdbestuur woorden van hulde en overhandigde een zilveren plaquette voor het vaandel. Een gevarieerd programma besloot deze feestavond. lg I! m 1- d, i- We hebben in ons buitenlandsch over zicht reeds meermalen aangetoond, dat de vrede van München gebaseerd op een politiek van onder drukking van de minderheden onmoge lijk de zoo hoog noodige stabiliteit in de Europeesche verhoudingen kon bren gen. De feiten uit de laatste weken heb ben die veronderstelling jammer genoeg bewaarheid. Nadat Duitschland zich voor een oogenblik bevredigd had aan de roof van Slowaaksch grondgebied is ook Po len en Hongarije die landkoorts naar het hoofd gestegen en hebben we achtereen volgens zoowel Hongarije als Polen zich een stuk van die Europeesche midden moot zien toeëigenen. Daarop volgde een korte periode van rust. Het nieuwe gebied moest worden gereorganiseerd en voorzoover het Duitsch bezit betrof, ge lijk geschakeld. Voordat de andere mogendheden er evenwel op bedacht waren, komt Duitschland met een nieutve eisch, n.l. koloniën terug. We mogen gerust aannemen, dat, wanneer Duitschland niet die onmen- schelijke Jodenvervolging had ingezet er zeker over dit koloniale onderwerp met Engeland te praten was geweest. Nu heeft echter de publieke opinie in Enge land, gesteund door de felle houding van de Amerikaansche regeering, dermate druk op de regeering uitgeoefend, dat van een teruggave van vroegere Duit- sche koloniën geen sprake meer is en er stemmen opgaan om dan maar een van deze gewezen Duitsche gebieden te be stemmen voor de uit dat land verdreven Joden. Het spreekt vanzelf, dat deze gedach te in Duitschland een heftige bestrijding ondervindt. Maar nog eens, dit koloniale probleem is maar een klein deel van de onrust, waaronder we nog leven. Ook de staking in Frankrijk die gelukkig mislukt is behoort tot die kapotte internationale ketting. Gelukkig mislukt, zeggen we en daarmee bedoe len we dat we, hoewel bang voor te veel dictatuur, toch liever een geordende samenleving hebben dan de chaos. waarin opgenomen Nog maar juist heeft Frankrijk zich 1 van deze stakingsgolf kunnen bevrijden of een andere kwestie komt aller aan- dacht vragen en plaatst ons weer mid- i den in de internationale moeilijkheden. Het schijnt dat Italië na de zoo lang verbeide erkenning van het Imperium i door Engeland de vreugderoes ’n beetje naar het hoofd gestegen is. De jongste i betoogingen in de Italiaansche Kamer, waaruit kon worden afgeleid de nieuwe landhonger van Italië (en ditmaal naar de Fransche bezittingen Tunis en Cor sica) is een sprekend bewijs voor de bewering, dat Hitler en Mussolini de an dere mogendheden voor het lapje houden en beurt om beurt, steunende op elkan ders macht, en de verdeeldheid in het overige deel van Europa, een stukje van hun wenschen bevredigd zien te krijgen. Deze nieuwe koloniale eisch van Italië heeft natuurlijk in Frankrijk een hevige verontwaardiging gewekt. Dat nooit, zegt men, maar laten we als buiten staanders de kwestie even nuchter bekij ken. Toen Engeland het Italiaansche keizer rijk erkende en daarmede aan Italië het recht over Abessinië verleende, is daar door de positie van Italië in de Middel- landsche Zee aanmerkelijk verbeterd. Daar komt nog bij, dat de Spaansche kwestie geen onderwerp meer vormt van eenige wrijving tusschen deze twee grootmachten, of misschien is het beter te zeggen, dat Engeland door deze hou ding aan te nemen aan Italië de gelegen heid biedt over Spanje heen de rekening met Frankrijk vereffenen. Tunis, Corsica, Djiboeti, deze woorden die momenteel het geheele Italiaansche volk in beroe ring kunnen brengen. De geschiedenis herhaalt zich. Zooals enkele jaren geleden zorgvuldig in Ita lië langzamerhand het conflict met Abes sinië voorbereid werd als een noodza kelijkheid, als een soort heilig nationaal belang, waarvoor het Italiaansche volk goed en bloed veil moest hebben, zoo schijnt het signaal gegeven te zijn voor een campagne, waarbij Frankrijk offers zal moeten brengen terwille van den we reldvrede. Waar is het einde? In 1935 heeft Mussolini een verdrag gesloten met den toenmaligen Franschen president Laval, maar met dit verdrag is de Duce niet meer tevreden. Tunis moet weer geheel bij Italië komen. De tweede belangrijke eisch is Dzjiboeti. Deze stad is het eindpunt van den spoorweg die Addis Abeba met de Roo- de Zee verbindt. Deze belangrijke sleutel tot Abessinië is echter nog Fransch be zit. dus Dzjiboeti is Fransch Somali land, moet Italiaansch worden. Ook het Suez-kanaal wordt op den duur een twistpunt, maar voorloopig blijft dit nog in petto. Wat het eigenaardige in deze kwestie is, Rome en Berlijn trekken na tuurlijk aan hetzelfde touwtje. Engeland is momenteel niet erg bevriend met Duitschland en Italië heeft het bij Frank rijk verbruid, maarHitler zoekt toe nadering met Frankrijk. Deze politiek is toch wel een beetje doorzichtig. De vriendschap van Italië moet de banden tusschen Engeland en Frankrijk wat los ser maken en de toenadering die Duitschland zoekt in Frankrijk, beoogt eveneens datzelfde. Heeft men het nu eenmaal klaar gespeeld, dat èn Engeland èn Frankrijk afzonderlijk komen te staan dan worden de eischen van de as Rome- Berlijn even scherper geformuleerd en blijft er voor de andere mogendheden niets anders over, dan maar weer toe geven. ’t Is handig in elkaar gezet en de vraag is alleen nog hoe lang Frankrijk en Engeland dit internationale gekonkel door d? dictators nog zal kunnen en willen steunen. De ontwikkeling van deze nieuwe En- ropeesche puzzle zal zeker met belang stelling in de komende weken worden tegemoet gezien. Niet minder belangstelling gaat uit naar de nieuwe oriëntatie van Polen. Misschien heeft U het gelezen, dat Po len een overeenkomst gesloten heeft met Rusland. De wonderen zijn de wereld nog niet uit, denkt ge wellicht, en dat is ook zoo. Polen had ons inziens meer een neiging tot een dictatorialen sta^t in den geest als Italië en Duitschland, maar Polen heeft ook begrepen, dat de naaste fascistische buren langzamerhand te machtig worden om in geval van nood die alleen te bestrijden. De toenadering tot Rusland is dus een noodsprong, waardoor tijdelijk de eigen grenzen be veiligd worden. Ons inziens kan die Bal kan in de nabije toekomst nog wel voor meer verrassingen zorgen, die voortee- kenen op te noemen zou voor vandaag te veel van onze beschikbare plaatsruim te vragen. Laten we dit overzicht besluiten met nog een korte opmerking over de Joden vervolging in Duitschland. Hoe fel de band met de omstandigheid, dat een be- Duitsche pers reageert op de houding van het buitenland in deze kwestie ty peert een klein uittreksel van de Duit sche „Angriff”. „Verbroedering van bisschoppen en rabbijnen”, zij prediken haat tegen Duitschland. Zij spreken over den Chris tus en denken aan katoen”. Verder schrijft het blad: „Wanneer Roomsche kardinalen, Iprotestantsche bisschopp|e,n en rabbijnen tezamen partij kiezen voor Joodsche misdadigers en zoo de leiders van Duitschland beleedigen, dan vraagt men zich af hoelang Engeland deze af grijselijke verdraaiing van de werkelijk heid zal dulden. Men moet niet denken, dat het Duitsche volk ook maar een pfenning over zal hebben voor lieden van dit soort.” Koning Leopold van België heeft een bezoek gebracht aan Koningin Wilhel mina en aan ons land, dat ongetwijfeld niet anders dan de aangenaamste her inneringen bij hem zal hebben achter gelaten. Hij heeft zich er persoonlijk van kunnen overtuigen, dat de Nederlandsche regeering en het Nederlandsche volk den oprechten wensch koesteren, met het Zuidelijke nabuurvolk in vrede en goede verstandhouding te leven. Des te pijnlijker doet het daarom aan, een onderwerp te moeten aanroeren, dat een wanklank zou hebben gevormd in de feestelijke dagen welke achter ons liggen en dat wij dan ook zoo lang met stilzwijgen zijn voorbijgegaan, zonder het daarom evenwel uit het oog te ver liezen, da^ir het ons van belang lijkt, dat ons volk wete, dat de gevoelens, welke hier te lande algemeen aan den dag zijn gelegd tegenover België vertegenwoor digd door zijn Souverein, aan gene zijde van de grens lang niet algemeen worden beantwoord Zeker, het doet ons genoegen te kun nen vaststellen, dat het hoogste lands gezag in België thans Nederland wel gezind is; doch daar staat tegenover, dat een zekere „kongsie” met dezen gang van zaken niet is ingenomen en daarvan dan ook onverholen blijk geeft. Wij doe len hier op de „patriotards”, die de spil BrusselDen Haag anders beoordeelen, dan wij dit hier doen. Dat zijn de menschen, die zich met ontzien in het Waalsch- separatistische orgaan van Abbé Mahieu en den Luik- schen wethouder Truffaut, tevens lid van de Tweede Kamer, den Koning aan te vallen, omdat zijn Nederlandsgezinde politiek niet hun goedkeuring kan weg dragen. Men kan met een schouderophalen de kritiek voorbijgaan, welke de geestver wanten van deze menschen hebben ge- uit in hun Waalsche blaadjes, welke in den regel de moeite van het doorlezen niet waard zijn. De zaak wordt echter geheel anders, wanneer men verneemt, dat een groot 'Brusselsch orgaan een regeeringsblad nog wel, aan den voor avond van den dag, waarop de koning zijn reis naar ons land aanvaardde, de onkieschheid heeft gehad, een smadelijk, tegen Nederland gericht artikel op te nemen, dat levendig herinnert aan de dwaze Brusselsche perscampagnes uit den tijd, kort na den oorlog, dat zekere elementen in België pleitten voor an nexatie van ons Limburg en een deel van Zeeland. Dit onkiesche blad is „La Gazette”; men kan zich moeilijk voorstellen, dat leidende regeeringskringen met dwaas geschrijf zijn ingenomen. Het blad gaat vooral te keer bij monde van zekeren Rotsaert, die inder tijd als deskundige deel uitmaakte van de Belgisch-Naderlandsche conferentie, in 1919 te Parijs gehouden tegen Mi nister Patijn, omdat in het Voorloopig Verslag van Buitenlandsche Zaken te le zen staat, dat voorloopig nog geen uit zicht bestaat op herziening van het ver drag van 1839. Hieruit meent de heer Rotsaert te moeten vaststellen, dat op het Plein te Den Haag „de geest van Munster nog voorzit”. Wat de schrijver zou willen is, dat België opnieuw zijn eischen van begin 1919 te berde zou brengen, ten aanzien van het Nederlandsche stroomgebied en.de annexatieplannen. Het is wer kelijk Al te dwaas, en wij kunnen ons niet voorstellen, dat iemand zulk ge schrijf ernstig zou opnemen. Maar men kan zich er toch ook weer niet anders dan sterk over verwonderen, dat een blad met dergelijke uittartingen aan het adres van Nederland durft aankomen aan den vooravond van den dag, waar op de Koning zijn reis naar datzelfde land onderneemt. Men kan gerust den man ontoereken baar verklaren, die zulke onzin durft te schrijven en te laten drukken, als deze onberoemde Rotsaert. Hij eischt voor België heropening van Oosterschelde en Sloe, het hoogheidsrecht op de Schelde moet België toevallen, enz. Men zou ja ren terug moeten gaan in de Brusselsche pers, om iets aan te treffen, dat met dit geschrijf te vergelijken is. Men zou het bijna betreuren, dat het Waalsche volks deel van België niet in staat is om te lezen in welke loffelijke bewoordingen de Nederlandsche pers over België schrijft en haar best doet om alle kloven tus schen beide volken te overbruggen. Maar de Waal is nu eenmaal niet sterk in het ontcijferen van andere talen dan de geleende taal, waarin hij zich uit drukt: het Fransch. drag van f 15000 voor loonen van werk- verschaffingsobjecten wordt uitgetrok ken. Het ligt n.l. in de bedoeling, aan de werkverschaffing zoo mogelijk eenige uitbreiding te geven. Aan subsidie voor het algemeen armbestuur is voor 1939 f 67.500 geraamd, dat f 7000 hooger is dan de som die terzake op de primitieve begrooting voor 1938 was geraamd. Het batig slot van hoofdstuk XII (be lastingen) bedraagt v. 1939 f209.517.50 tegen f 190.625 voor 1938: Tegenover deze niet onbelangrijke verhooging der raming van de opbrengst der belastin gen ad f 19000 staat een tegenvaller we gens de lagere raming der uitkeering uit het gemeentefonds, welk een nadeelig verschil van rond f4000 oplevert. Ge voegd bij het reeds genoemd verschil van f7000 wegens meerder subsidie aan het armbestuur komt men reeds tot een be drag van van f 11000 wegens meerdere uitgaven. Per saldo zijn de geraamde uit komsten van den nieuwen dienst dus slechts f8000 gunstiger dan die van de vorige jaren, hetgeen uiteraard tot uit drukking komt in de raming wegens sub sidie uit ’s rijks kas in de kosten der gdmeentehUishouding. De rijkssteun is n.l. voor 1939 op f31.118.77, uitgetrok ken tegen f39000 rond in 1938. De begrooting sluit in ontvang een uit gaaf, wat de gewone dienst betreft, op ’n eindcijfer van f623559.29. Zij bevat, o.a. ook een raming voor de financiering van de omzetting van het bevolkingsregister volgens het gezins- kaartensysteem in het persoonskaarten stelsel. De regeering heeft n.l, besloten, met het oog op een mogelijke vereen voudiging van de a.s. algemeene tien- jaarlijksche volkstelling nog in den loop van dit jaar over te gaan tot invoering (algemeen) van het persoonskaarten stelsel. De kapitaaldienst voor 1939 bevat ver schillende posten die betrekking hebben op de belegging van in vorige diensten reeds vrijgekomen gelden, die werden verkregen door verkoop van eigendom men enz. en ter instandhouding van het gemeentelijk vermogen rentegevend die nen te worden gemaakt. Van de voornaamste posten noemen wij verder nog een raming voor den bouw van 5 arbeiderswoningen aan de Nieuwbuurt te Makkum, waar tengevol ge van de vestiging van verschillende visschersgezinnen gedurende de laatste jaren de toestand op de woningmarkt steeds nijpender is geworden. Teneinde nu op zeer bescheiden wijze aan de be hoefte van arbeiderswoningen aldaar te gemoet te komen is nieuwbouw noodza kelijk. Daarvoor bestaat trouwens te meer reden nu te Makkum veel z.g. krot woningen in gebruik zijn, die ónder nor male omstandigheden reeds lang voor onbewoonbaarverklaring in aanmerking zouden zijn gekomen. B. en W. koesteren de vrees dat voor de nieuwe woningen t.z.t. geen huurders zullen worden ge vonden, omdat in de gegeven omstan digheden het geval van een te ruime woningmarkt zich ter plaatse niet licht zal voordoen. Verder zijn de noodige gelden uitge trokken voor het aanleggen van een straat langs de nieuw te bouwen pan den in aansluiting aan de Nieuwbuurt, met rioleering enz. Waar de bestrating in het dorp Schettens in een zeer deso- laten toestand verkeert, is verbreeding en verbetering, welke reeds eerder een punt van overweging uitmaakte, thans dringend noodzakelijk, waarom voor dit doel dan ook een raming op de begroo ting voor 1939 is geplaatst. Tengevolge van het huidige zware snelverkeer zijn verschillende met name in de memorie van toelichting genoemde wegen zoodanig verzakt en uitgezakt, dat het noodzakelijk is, ze geheel op nieuw in profiel te brengen en te verster ken, alvorens een nieuwe slijtlaag wordt aangebracht. De versterking zal worden uitgevoerd met puin, steenslag, en dek laag van teersteenslag, terwijl ook ver hooging van verschillende bermen noo- dig zal zijn. De kosten van een en ander worden in .totaal op f38000 geraamd. Verschillende weggedeelten in Won seradeel (in totaal 2) komen voor op het tertiaire wegenplan van de provincie Friesland. Het betreft hier een gedeelte van den weg Tjerkwerd-Blauwhuis en een gedeelte van den weg Laanzicht-Al- lingawier-Ferwoude-Workum. Het eerste omvat het gedeelte van den vermelden weg vanaf de asphaltbetonweg Bols wardWorkum onder Tjerkwerd tot ’t zuideinde van de bebouwde kom te Tjerkwerd en de brug in dat weggedeel te over de trekvaart BolswardWorkum inclusief de aanleg van een trottoir langs de bebouwde kom te Tjerkwerd, terwijl het andere object betrekking heeft op het gedeelte van de daar genoemden weg van de asphaltbetonweg Makkum ijn ek ag :e- of ’t lie :al OFF. FORD DEALER BOLSWARD - TELEF. 86 ar en ig n- ’g en et or ig )S ri- at ch P- *n, an DE JONG s NIEUWSBLAD B- i- >r r- iet iet tie

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1938 | | pagina 1