20
O
50
50 ct
P. LUNTER
Builenlandsclie Revue.
van paren
origineele sterrit
meuwjaarsaroeien
In hetnummervan 31 Dec.
a.s. zal gelegenheid be
staan tot het plaatsen van
Nieuwjaarsgroeten
tegen den prijs van 40 ct.
voor ten hoogste 4 regels
Elke regel meer 10 cent.
Deze Nieuwjaarsgroeten
kunnen ook worden op-
gegevenaanonzeagenten
Opgaven in te zenden
uiterlijk tot en met DON
DERDAG 29 DEC., 2 uur
De Bolswardsche Courant en Westergoo
rz
ZIJN ONZE MINISTERS
KWELGEESTEN?
.1
Woensdag 21 December 1938
34g?g Jaargang
Stadsnieuws.
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD A Telefoon No. 12
1
No. 99
Luxe Kinder Pullovers
vanaf
Zie onze Speciale Etalagesll
Kwesties van hart en verstand.
Md.
Talonzen, die thans de Duitsche Jo-
een
NEDERLAND EN HET JOODSCHE
VRAAGSTUK.
faamde nuchter nationale levens
houding.”
Zulke beschrijving is natuurlijk ver-
schrikkelijk-mooi. Het maakt een ge
weldigen indruk op de lezers; je wordt
er gewoonweg koud van, als je zooiets
Lest. En je balt je vuisten. Tegen „Den
Haag” en tegen den minister van ju
stitie.
Maar zijn we op die manier wel recht
vaardig en is het wel Échte naastenlief
de, welke zich aldus uit?
ik mag deze vraag misschien stellen,
.omdat wel niemand, die me uit mijn
schrijven kent, jegens mijn persoon
eenige verdenking van Duitschgezind-
heid of anti-semietisme zal koesteren.
Laat ik nog eens een paar vragen
stellen. Gelooft ge in waarheid, lezer,
dat onze ministers er eenig persoonlijk
belang bij hebben om Duitsche vluchte
lingen en speciaal Jodenkindertjes uit
ons land te weren? En een tweede vraag:
In verschillende van onze groote dag
bladen worden de laatste dagen kolom
men vol gewijd aan de
Groote trek.
Wanneer we dit woord lezen, zonder
meer, vragen we ons onwillekeurig af,
wat is dit nu weer? Eenzelfde vraag zal
er wellicht komen betreffende het woord
Voortrekkers.
We willen trachten heel in het kort die
woorden en de beteekenis te verklaren.
Het was in het jaar 1838 dat de in Z.-
Afrika gevestigde boeren besloten, even
als in vroeger eeuwen de Joden naar het
beloofde land, ook vanuit de bestaande
nederzettingen te zoeken naar een meer
vruchtbare landstreek. Deze menschen
noemde men later de voortrekkers en de
daad van deze mannen en vrouwen, de
groote trek. Onder ontzaggelijke moei
lijkheden, door ontoegankelijke gedeel
ten en over hooge bergen kwam men ten
slotte in het land van den Zoeloekoning
Dingaan.
Tot zoover heeft deze Trek groote
overeenkomst, met die naar het beloofde
land. Maar de muren van Dingaan’s rijk
warden niet door een rondegang van
het boerenvolk en trompetgeschal omver-
geworpen. De leider van deze boeren
kolonie, Piet Retief, ging met de Zoeloe
koning Dingaan onderhandelen en men
kwam spoedig omtrent de voorwaarden
tot overeenstemming. Een contract werd
A cl v e r t c n 11 4 n pt? regel:
Woensckigsnummer 10 etui,
Zatcrclagsnummcr 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs,
öir» no. S792«.
WOLLEN TRICOT KINDERROKJES en
DAMES COSTUUMROKKEN
ook zeer voordelig
zal worden gehouden onder leden
HET BESTUUR
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie 12.-; tnn. 15 ct.
Veer het Buitenland f 7.- per jaar.
Leeeg. p. kieper 40 et. p. kwartaal
Midden-Eropa
komt momenteel weinig nieuws, oven
als van het Spaansche strijdtooneel. In
hoeverre men de eenigszins sensationeele
berichten over de desertie van hoogere
Franco-officieren en het verraad der
plannen van Franco’s legerleiding moet
gelooven, zal in de eerst komende we
ken wel duidelijk worden.
HET BESTUUR der IJsvereeni-
ging „BOLS WA RD” maakt be
kend, dat zoo spoedg mogelijk
(weder dienende) een
„Stel je voorl Wat een ziekelijke
gevoeligheid! Daar komt het offi-
cieele Haagsche verstand toch te
gen in opstand? Er was natuurlijk
geen sprake van, dat zooiets on
verantwoordelijks kon geschieden.
Terug naar Duitschland en geen
verwekelijkt gewauwel!”
Dames Pullovers, vlotte modellen
en oersolide kwaliteiten,
uitzoeken voorAaVV
Ik bedoelde geenszins een domper te
zetten op onzen ijver om véél te doen
voor de Joodsche vluchtelingen. Ik zou
willen, dat er méér voor deze ongeluk-
kigen werd gedaan, óók door onze re-
geering. Laten we vooral intensiever 'n
afdoende oplossing nastreven, welke en
kel kan worden gevonden in internatio
naal verband. Het schijnt, dat men in
die richting thans te Londen, wat de
voorbereiding betreft, een heel eind ge
vorderd is. Laten we in zulk een oplos
sing een groot aandeel nemen; laat ons
offeren, zooveel dat in ons vermogen is.
Laten we voortdurend onze
liefde voor de vluchtelingen blijven be
toenen.
Maar, laten we deze liefde niet
onthouden aan onze landgenooten,
al zijn die dan ook maar ministers, door
hun eed gebonden aan hun taak om in
alle omstandigheden het belang van het
volk van Nederland te beschermen en
te verdedigen.
sommige betoogingen de aanspraken
van Italië op deze gebieden heeft gepro
pageerd. Natuurlijk gaf dit een heftige
reactie in Frankrijk, tot welk land deze
bezittingen behooren.
Tegen-betoogingen in Frankrijk en de
bewuste bezittingen maakten deze kwes
tie tot een zeer ernstig probleem.
Ten slotte heeft Engeland een waar
schuwing gericht tot Italië om verdere
betoogingen niet meer toe te staan en
het heeft geholpen, maar daarmee is het
probleem niet opgelost. De Italiaansche
pers blijft nog steeds op dit stramien
doorborduren en daartegenover staat de
positieve verklaring van de Fransche re-
geering geen duimbreed grond af te
staan. In de Senaatscommissie heeft mi
nister Bonnet nog Vrijdag een uitvoerige
uiteenzetting van de buitenlandsche po
litiek gegeven en daarbij uitdrukkelijk
verklaard, dat Frankrijk er niet aan
denkt ook maar iets van zijn grondge
bied af te staan.
Hoe deze kwestie zich nu zal moeten
oplossen, is vooralsnog een raadsel.
Uit
ALGEM BEGRAFENISVEREEN.
Naar men ons mededeelt worden er
door een voorloopige commissie pogin
gen gedaan hier ter stede te komen tot
oprichting van een algemeene begrafe-
nisvereeniging, waarvan in het vorig
nummer een advertentie stond.
GESLAAGD.
Onze vroegere stadgenoot, de heei
Ynte de Jong, assistent van de Directie
der N.V. Hollandsch-Zwitsersche Cho
coladefabrieken te Amsterdam, slaagde
dezer dag n aldaar voor het Accoun-
*antsexamen van het Nederlandsch In
stituut voor Accountants.
bieden we een grote part ij
DAMES en KINDER PULLOVERS
spotgoedkoop aan:
ander anders is dan hij zelf; onverschil
lig of dat andere beter of slechter is. En
zoo goed als een Belg anders is dan een
Nederlander, zoo is ook een Jood weer
anders dan wij en Duitsche Joden h.b-
ben nog weer iets aparts. Ze kunnen
veel beter zijn dan wij ze zijn Anders.
En nu heb ik nog niet eens gespro
ken van de politieke gevaren voor ons
onafhankelijk volksbestaan, wanneer ons
land een centrum zou worden van
vreemde anti-Duitschers. Tsjecho-
Slowakije heeft er zijn ondergang mee
verhaast.
Wat zijn we toch eigenlijk een
goeierds. Ons hart: ik bedoel het hart
van den gemiddelden Nederlander is
zoo bewogen door het leed der Joodsche
vluchtelingen, dat we om hunnentwille
de eer en den goeden naam van de eigen
regeering en van den persoon van een
aantal ministers tot mest op den akker
der naastenliefde vermalen.
Och, het is niet zoo héél erg; men
zou er alleen van kunnen zeggen, dat
ons liefdebetoon wat Al te vurig is en
we daardoor ons doel een maansafstand
voorbijschieten.
En we kunnen óók zeggen: dat zal
wel weer reg’ koml Wanneer eindelijk
de bewogenheid van'ons gemoed zich
wat heeft gelegd, dan zullen we Colijn
en Patijn en Goseling op den schouder
kloppen en we zulLn ze zeggen: die
heftigheid van daar straks moet je ons
maar niet zoo kwalijk nemen, want we
bedoelden het goed. En Colijn Partijn
Ooseling zullen ons daarop de hand
schudden en verklaren, dat ze het „be
grijpen”. Onderwijl zullen ze zich de
laatste modderspatten uit het gezicht
vegen.
ken en dat vindt het ministerie van
Justitie niet wenschelijk en niet
menschelijk.”
De strijd in China
staat momenteel weer op het doode
punt, althans wanneer we deze strijd
bezien van het Japansche standpunt.
Uit Chineesche bron meldt men de
laatste dagen voortdurend successen. In
de noordelijke sector van Kanton maken
zij vorderingen. Bij succesvolle acties in
de provincie Sjansi moest een groote
Japansche troepenmacht terugtrekken en
nog steeds wordt dit leger door de Chi
neesche troepen bestookt.
Dit bericht wordt uit Japansche bron
toegegeven.
Wat er met Palestina gaat gebeuren
is voorloopig ook slechts een gissing.
De ronde-tafel-conferentie te Londen
staat nog op losse schroeven. De hoofd
oorzaak is de samenstelling van de Pa-
lestijnsche Arabische delegatie, waarover
geen eenstemmigheid kan worden ver
kregen en dan ten slotte even onze aan
dacht
geconcentreerd op Amerika
Waarom drijft Amerika naar een zoo in
tense bewapening? De hoofdoorzaak, zoo
verzekert men uit Amerikaansche bron,
is de algemeene onzekerheid waarin de
wereld zich bevindt.
München, aldus wordt verzekerd, is ’n
groote les geweest. Oorlog is geenszins
gewenscht. Maar klaarblijkelijk is op 't
oogenblik volgens de meening van Was
hington het bereiken van belangrijke in
ternationale politieke doeleinden voor
ieder land met het onbestrijdbare vermo
gen tot het voeren van een oorlog nau
wer verbonden, dan sinds vele eeuwen
het geval is geweest.
Wat Europa betreft, komt het land In
een steeds sterker tegenstelling te staan
met de dictatuurstaten en de verdere
ontwikkeling van deze tactiek is een on-
doorgrondeliik internationaal probleem
geworden. De Amfrikaiansche protest
diplomatie, de openlijke en de verhulde,
die ook bestaat, heeft behoefte, haar
protesten met wapenglans te omgeven;
het beteekent niets meer, aldus wordt
verklaard.
1939 nadert en daarmee de tijd
voor betaling van ’t abonnements
geld. Wanneer U het bedrag
stort op ome girorekening 87926
of het per postwissel zendt, heeft
alles een vlot verloop en hebt U
de minste kosten. Wij ver
trouwen dat onze abonnees aan
ons verzoek zullen voldoen. Het
bespaart ons in de overdrukke
tijd veel werk. Na 1 Januari wor
den de kwitanties afgegeven en
verzoeken wij geen betaling meer
te doen.
DE ADMINISTRATIE.
geteekend en de dag met een groot feest
beslot, n. Bij de krijgsdans die op dit
feest werd uitgevoerd, zijn Retief en zijn
mannen verraderlijk vermoord.
Een golf van ontzetting sloeg over ’t
boerenvolk en met bekwamen spoed
werden de strijdbare boeren verzameld.
500 stelden zich beschikbaar. Zij trok
ken naar het land van Dingaan en bij
de Bloedrivier kwam het tot een tref
fen tusschen dit handjevol boelen en
meer dan 2000 zoeloes. Op zeer radicale
wijze hebben de boeren de moord op hun
makkers gewroken.
Van de strijdende Zoeloes zijn maar
weinigen naar hun wigwams terugge
keerd.
In dit gezelschap voortrekkers bevond
zich ook een 14-jarige knaap, die later
als Paul Kruger een wereldnaam ver
wierf.
De Zuid-Afrikaanders hebben deze 18e
December den Dingaansdag genoemd en
alle jaren als een bijzondere feestdag
gevierd.
Deze week nu herdacht men het eeuw
feest en wordt te Pretoria de hoeksteen
gelegd voor het Voortrekkersmonument.
Tegelijk opent de Zuid-Afrikaansche
gezant in de hoofdstad van ons land een
tentoonstelling in het. A. M. V. I. ge
bouw waar veel interessante bijzonder
heden over de groote trek zijn bijeenge
bracht.
Dr. van Broekhuijzen sprak daarbij de
rede in het Zuid-Afrikaansch, waarvan
we een heel klein gedeelte laten volgen:
„Treffend nie waar nie, terwijl die
hoeksteenlegging van die Voortrekkers
monument plaas vind, terselfder tijd hier
in Amsterdam ’n tentoonstelling plaas
vind van voorwerpe (reliquie) van die
groot gebeurtenisse.
Ongetwijfel met reg dat in hierdie dae
heel Suid-Afrika plegtig gedagfenis vier
van die Groot Trek, dat ons stamver
wante volk saam met ons deel in hierdie
vreugde en dankbaarheid. Want in die
eerste plaas het 'n dapper en versiend
Nederlander, Jan van Riebeeck, die hoek
steen in 1652 gelê van ons nasieskap.
In die 2de plek het die Kaap Provinsie
van 16521806 ’n anderhalve eeu aan
Nederland behoor en het die Nederlandse
vlag daar gewapper. Ten derde was dit
die oorgawe deur Nederland en die an-
neksatie van die Kaap deur Engeland en
die onmenskundige optree van Koloniale
satrape een van die hoofoorsake van die
Groot Trek. In die vierde plaas het Ne
derland by die tot stand kom van die
Republiek Natal probeer die Voortrek
kers te help op elke moontlike wyse.
En eindelijk het die Nederlandse volk
tesame met die Huis van Oranje steeds
deur woord en daad blyk gegee van
hulle groot belangstelling in die groei
en bloei van die Afrikaanse nasie.
Na dit ook voor ons land belangrijke
feit een beetje uitvoerig behandeld te
hebben, nemen we weer de gewone we-
kelljksche kost uit de Europeesche spijs
kaart.
Allereerst vraagt dan
de kwestie Tunis,
Dzfiboeti en Corsica de aandacht.
U weet waarschijnlijk nog, dat de Itali
aansche Kamer en daarna het volk In
„Het dwaze meegevoel ging zelfs
zóó ver, dat een hooge ambtenaar
van het ministerie aan de telefoon
werd gehaald.
Maar in heerlijke Hollandsche
nuchterheid klonk het consigne:
Terug....I”
gelooft ge niet, dat onze ministers het
beseffen, dat ze zich op het oogenblik
een geweldige populariteit, niet enkel in
ons land, maar in heel de wereld, zou
den kunnen verwerven door zich op de
borst te bonzen en uit te roepen: „Voor
uit! Open die grensdeuren voor die arme
drommels!”?
Wanneer zij de verguizing van een
groot deel des volks trotseeren en den
jubel rond hun persoon ontgaan, dan
moeten zij daartoe toch wel zeer zwaar
wichtige redenen hebben, ontleend aan
het algemeen belang.
Hebgen we zulke ministerieele gevoe
lens niet te respecteeren?
Ik ben persoonlijk van meening, dat
een soepeler houding van „Den Haag”
jegens de vluchtelingen mogelijk ware,
zonder dat het nationale belang daar
door in ernstige mate zou worden ge
schaad, maar ik verbeeld me geenszins,
dat mijn inzicht juister moet zijn dan
dat van de regeering, welke ter zake
toch over veel vollediger inlichtingen en
over waardevoller adviezen beschikt.
Dit staat vast: geen enkel land laat
eenig beteekenend aantal vluchtelingen
over zijn grenzen komen. Indien wij
dus de grensdeuren wel open zouden
stellen, dan was na een week geen Jood
meer in Duitschland. En een ieder zal
het er toch over eens zijn, dat wij geen
600.000 tot 800.000 Duitsche Joden kun
nen herbergen en een plaats in het eco
nomisch bestel van ons land aanwijzen.
De toelating moet derhalve zeer
beperkt wezen. Is het nu billijk en
rechtvaardig om de regeering uit te ma
ken voor al wat leelijk is, enkel om
dat ze met haar beperkingsbepalingen
verder gaat dan ons hart verdraag*'5
Het is de bittere plicht van regeer
ders, dat ze in bepaalde omstandighe
den de stem van het eigen hart 't zwij
gen moeten opleggen en slechts de aan
wijzingen van het verstand mogen vol
gen. Zóóver behoeft het volk niet te
gaan, maar wel eischt de rechtvaardig
heid, dat het volk op de ingeving van
het hart tenminste de overweging van
het verstand inschakelt.
Wanneer we voor de vluchtelingen
op het oogenblik alles deden, waar im
pulsen ons toe drijven, dan zouden we
over een poos aan een zwaren moreelen
„kater” toekomen. In 1914 openden we
wijd onze arnvn voor de Belgische
vluchtelingen, maar hoe stonden de ra
ken in vele gevallen een paar maanden
later, toen het meelijk bezonken was?
Dames Pullovers, waaronder zeer
duur goed, uitzoeken voor
Zóó ver is het op h;t oogenblik echter
nog niet. „We” verachten ze; „we”
weten onze minachting jegens hen niet
sterk genoeg onder woorden te bren
gen. „We.Ik zal een paar zinnetjes
citeeren, zooals men er eiken dag kan
vinden in de bladen der A.P Ik bedoel
er géén critiek mee op de A.P., want
velen, van onderscheidene richting of
overtuiging, uiten zich in deze dagen op
gelijke wijze.
Het gaat over het terugzenden van
een aantal Duitsche Jodenkindertjes, die
geen geldige papieren hadden.
„Een Holalnder had twee zusjes
uit een bevriend gezin gehaald, om
ze in zijn gezin te v rzorgen. On
verantwoordelijk nietwaar? Het is
niet te rijmen met „het goede Hol
landsche verstand’ om een kind van Wat werden er niet een verschillen in
twee en een van vijf bij je in huis karakter en geest met deze Belzen ont-
te willen nemen en ze als je eigen dekt.
kinderen op te voeden. Den Haag
vindt zulks een sentimentaliteit niet den bij honderdduizenden zouden wil
in overeenstemming met onze be- len binnenhalen, zouden vast en zeker
fonmHo „„/.Mor 0Ver een ha]f |aar On (JeZe OngClukklgCtt
smalen: ze zouden het anti-semietlsme
ten onzent helpen versterken en wellicht
„Twee dribbelende beentjes on- een beweging helpen vertreiden, welke
der een rood manteltje uit, zwarte er op uit is om de Joden, die uit Duitsch-
krulletjes om een bleek, treurig land z’in gegooid, nor? een eind verder-
smoeltieI op te gooien en hun Nederland’che ras-
Als we nu niet oppassen, laten genooten er bovenop. De gemiddelde
we waarachtig weer ons hart spre- j Nederlander verdraagt het niet, dat een
t
omdal ’I zoo hood is
I
I*
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
