Buitenlandsche Revue.
PRINSESJES
EERSTE VERJAARDAG.
Permanent f2.00
De Bolswardsche Courant en Westergoo
FftSCISIÏIE EK COIÏÏIÏIUrrSME.
yïcaison ïïe £uxe
PRINSES BEATRIX’
EERSTE UERJflflHUftG.
I
Stadsnieuws.
LITSLACEV
Woeasdag Februari 1939
35SS Jaargang
No. 9
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
ZUSJE EN BROERTJE.
ES
Januari 1939.
(Nadruk verboden).
Advertentiën per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
Dit no. bestaat uit 2 bladen.
Porto Binnenland l1^ ct.
Buitenland 2J^ ct.
Zelfs
vóór het befaamde accoord
van München is de internationale span
ning niet zoo groot geweest, als we die
op ’t oogenblik beleven. Veel punten van
overeenstemming zijn er. Vóór Mün
chen mobiliseerde Duitschland in het ge
heim; officieel noemde men dat oefe
ningen in klein verband. Italië onder
steunde op papier de Duitsche eischen.
Lief Prinsesje, Dat voor ’t eerst verjaart,
Wij denken vandaag aan Uw jonge leven
Met zooveel liefde en trouw omgeven,
En zoo genadig beschermd en bewaard.
Thans is het Uw feestdag en velerlei
Trekt nog eens aan ’t oog van Uw volk
voorbij.
En nu? Wij hebben U lief gekregen,
Omdat Ge steeds zijt op al onze wegen,
Nog meer als op dien eersten dag,
Bij uitbundige vreugde en wapp’rende
vlag.
Wij denken aan U bij zoovele dingen,
Niet slechts door wat blijde herinnerin
gen,
Maar, wijl ook door U ons Oranje, dat
leeft,
Bezit van ons hart genomen heeft!
BILJART-COM PETITIE.
De returnmatch WorkumBolsward
zal a.s. Woensdag worden gespeeld in
den Hof van Holland.
Lief Prinsesje, dat voor ’t eerst verjaart,
God zeeg’ne Uw opgroei, Uw jonge
Leven,
Hij moge U met Zijne bescherming
omgeven,
Blijf steeds in Zijn Hoede genadig be
waard,
Moog’ zoo een dag vol van zonneschijn,
Uw eerste, Uw blijde verjaardag zijn! I
KROES.
gedurende
de maand
FEBRUARI
tot 1 Maart
•I uitspreken, dat haar nog een lang en
gelukkig leven beschoren moge zijn.
weer een paar millioen menschen er bij
die gevoed moeten worden. Voorloopig
is dat voor Franco geen bezwaar.
Waarschijnlijk zult u de vraag stellen:
op welken grond baseert u de meening,
dat de oorlog nu nog niet is afgeloopen?
Het zijn natuurlijk maar veronderstellin
gen uit de verte. Allereerst dan de moei
lijke verdediging van Barcelona. Verder
op naar het noorden liggen als door de
natuur geschapen verdedigings linies.
Bovendien heeft men daar de Fransche
grens in den rug en is dus een omsin
geling niet meer mogelijk. Wanneer het
nu de regeeringstroepen gelukt het mo
reel te herwinnen, ze de kans krijgen
weer over voldoende materiaal te be
schikken, dan is nog alles mogelijk.
De radio-rede van Chamberlain
de rede van den Franschen Minister
Bonnet en de geestdriftige toejuichingen
waarmee de rede van den Minister-pre
sident Daladier begroet werd; ze geven
allen een bewijs van den hoogen druk,
waaronder we momenteel leven. Een
oorlog is de grootste dwaasheid (aldus
Daladier). Iedere politiek van terugwij-
I op straat,
De klokken luidden, een overdaad
Van vreugde ging er door Neerland’s
gezinnen,
En trok vol ontroering de harten binnen!
Men ging al zingend langs gracht en
pleinen,
Door den avond vlamden de lichtende
lijnen,
Want, o vreugde, vanuit een wit paleis
Begon een Prinsesje Haar levensreis!
GESLAAGD.
Voor het diploma boekhouden van de
Vereeniging voor Handelsexamens op
practische grondslag, slaagde dezer da
gen te Zwolle, onze plaatsgenoote, mej.
Th. A. Gerritsma.
OVERPLAATSING P. T. T.
Onze stadgenoot, de heer R. S. Hait-
sma, adjunct-commies bij de posterijen
is met ingang van 1 Februari overge
plaatst naar Amsterdam.
De Duitsche vloot wordt gedre
ven door Mexicaansehe olie.
Keer op keer bewijst de geschiedenis
van den dag het’, hoe onwaarachtig de
leuze was en is: Moscou of het fascisme
(nat. socialisme). Fascisme en nat.-
socialisme zijn niet anders dan nieuwere
verschijningsvormen van het bolsjewis
me; grondbeginselen en strijdmethoden
hebben ze gemeen. Fascisten en bolsje
wisten mogen elkaar fel haten, als het
nog om de macht gaat als deze strijd
is gestreden verzoenen ze zich gemak
kelijk.
Toen het in Duitschland bij de ver
kiezingen nog ging om de vrijheid (de
democratie) of de dictatuur, gingen de
communisten bij de herstemmingen,
voor zoover hun eigen candidaten waren
uitgevallen „en massa” op de nationaal-
socialisten over, onder de leuze: „Liever
Hitler dan Brüning”. En nu Hitler het
Derde Rijk regeert, is er ook geen en
kele oude partijgroep, welke zich zóó
vlot en gemakkelijk schikt naar den
nieuwen stand van zaken, als de com
munistische.
Wij denken aan stille morgenuren,
Waarin de minuten eind’loos duren,
Toen bij het begin van een nieuwen dag
De spanning over de landen lag.
We vroegen ’t elkander, we hoopten en
wachtten,
En in ons toefden zoovele gedachten
Aan ’t geen zoo nabij was en komen
zou.
Aan ’t stille gebed van een Konings-
vrouw.
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Lccsgcld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 et. p. kwartaal
BELASTING BETALEN.
De Ontvanger der Directe Belastin
gen te Sneek brengt ter kennis van be
langhebbenden, dat vervolging is te
wachten, zoo niet vóór 8 Februari a.s.
is betaald op:
Personeele belasting 1938. Biljetten
gedagteekend Aug.: geheel.
Biljetten gedagteekend Nov., minstens
gedeelte.
Inkomsten belasting 1938-1939. Biljet
ten gedagteekend Aug.: minstens ge
deelte. Biljetten gedagteekend Novem
ber, minstens gedeelte.
Nog nooit heeft het einde der maand
Januari een zoo feestelijk karakter ge
dragen als thans. Immers, sedert ver
leden jaar heeft de 31ste Januari voor
geheel Nederland een beteekenis gekre
gen als nimmer te voren. Nog hooren wij
het jubelend gebeier der klokken, het
gedonder der saluutschoten, het feesi-
gedruisch en de dankgezangen, waar
mede de geboorte van de eerste telg, ge
sproten uit het huwelijk van onze ge
liefde Prinses Juliana en Prins Bernhard
werd begroet.
Met hoeveel teedere belangstelling
heeft het geheele Nederlandsche volk,
van hoog tot laag, het voorspoedig op
groeien van ons kleine Prinsesje Beatrix
gadegeslagen. Ons Prinsesje Beatrix!
Welk een wereld van weelde en van
liefde voor het Oranjehuis spreekt uit
die woorden! Wij allen, zooals wij zijn,
maar voor alles Nederlanders, voelen
ons nauw verbonden aan ons Vorsten
huis, het aloude Huis van Oranje, welks
vreugde en leed wij deelen.
Thans is het de groote vreugde van
het jonge ouderpaar en ook van de Hoo-
ge Grootmoeder, onze geëerbiedigde Ko
ningin Wilhelmina, welke ons het hart
hooger doet kloppen en het gansche
volk met blijdschap vervult.
31 Januari, de eerste verjaardag van
ons kleine Prinsesje! Hoe levendig her
inneren wij ons nog de dagen van
spanning, welke wij een jaar geleden
doorleefden, en den diepen zucht van
verlichting, toen op dien gedenkwaardi-
gen laatsten dag van Louwmaand een
gelukkig einde kwam aan die spanning.
Er was een Prinsesje geboren, een nieu
we loot aan den alouden Oranjestam; en
het geheele Nederlandsche volk, in al
zijn geledingen, was trotsch en geluk
kig.
Bijna dag voor dag hebben wij gedu
rende het jaar, dat achter ons ligt, al de
kleine gebeurlijkheden in het jonge leven
gevolgd; alle berichten, welke er over
in onze krant verschenen, hebben wij
met belangstelling gelezen; de tallooze
foto’s, die van de kleine Beatrix ver
schenen, hebben ons „Nederland’s popu
lairste baby” getoond, met de stralende
Moeder, met den trotschen Vader, met
de gelukkige Grootmoeder.
En thans Is het het eerste levensjaar
van het kleine Koningskind bijna vol
bracht. Opnieuw zullen de klokken lui-
Spaansche conflict
en de gevolgen, welke ziel? daaruit kun
nen voordoen.
Toen de vorige-week de val van Bar
celona, deze millioenenstad in Katalonië,
de zetel van de Spaansche regeering,
maar ook het hart waarin de oorlogsin
dustrie klopte, bekend werd, is door
meerderen gezegd: Gelukkig, dat is dan
eindelijk het einde van een burgerkrijg,
die reeds langer dan twee jaar duurt.
Onder deze zullen er velen zijn, die de
verzuchting hebben geslaakt uit zuiver
menschelijke overwegingen, nobele vre-
desvrienden, wier geloof in een volke
rengemeenschap de laatste jaren zoo
wreed verstoord is. Zeer waarschijnlijk
zullen er ook geweest zijn, die uit sym
pathie met het fascisme (hun aantal is
gelukkig in ons land niet groot) op een
doorwerking van dit systeem in het ver
dere deel van Europa rekenen. Voorals
nog geven we hun geen groote kansN
Denkt U dat de oorlog in Spanje nu
na de verovering van Barcelona uit is?
We zijn er nog niet zoo zeker van. Men
moet niet vergeten, dat de Spaansche
regeering (door een eigenaardige be
slissing in verband met de niet inmen
ging of misschien ook omdat het bij an
dere mogendheden bestelde oorlogsma
teriaal allereerst voor Éigen behoefte
gereserveerd moet worden) in de laatste
maanden gebrek leed aan oorlogsmate
riaal.
Stel daartegenover het leger van Fran
co, toegerust met de accuut moderne
Duitsche en Italiaansche oorlogsmateri
aal, gesteund door Duitsche vliegers en
Italiaansche legioenen, dan behoeft het
niemand te verwonderen, dat er een ze
kere ontmoediging komt in het kamp 1
van de regeeringstroepen.
Bovendien is Barcelona niet zoo goed
te verdedigen als Madrid en de derde
overweging is misschien, dat men een
verwoestign var; de stad heeft willen
voorkomen. Een factor van niet minder
beteekenis is ook nog dat de voedsel
voorziening gevaar begon te loopen.
Katalonië is wel een industriegebied,
maar de vruchtbare landbouwprovincies
zijn alle door de troepen van Franco be
zet. Nu Barcelona bezet Is, krijgt Franco
Aristides—C. A, B. 3-3.
Bovengenoemde wedstrijd bracht C.
A. B. slechts één punt op, en we moe
ten hier direct aan toevoegen dat C. A.
B. met dit eene puntje tevreden kan zijn.
Hiermede willen wij niet zejggen, dat
Aristides meer in den aanval is geweest,
neen, over het geheel was C. A. B. iets
in de meerderheid, doch wanneer in de
laatste minuten de gelijkmaker nog ge
scoord wordt, mag men niet ontevreden
zijn.
Over den wedstrijd het volgende:
Onder leiding van den heer B. Koe
hoorn wordt precies op tijd afgetrapt.
Nu is het Italië dat zijn reservisten
onder de wapenen roept en is het
Duitschland die de eischen van den Dues
zeer gerechtvaardigd vindt.
Ten tweede is en blijft er ook nu de
strijd tusschen he. fascisme en de demo
cratie. Voor Europa kunnen we de groe
pen als volgt tegenover elkaar stellen:
Duitschland, Italië, Spanje voor deel
en een of andere Balkanstaat tegen
Frankrijk, Engeland en in zekeren zin
ook Rsuland. De overige landen kunnen
zoo ongeveer als neutraal worden be
schouwd. Als een bewijs hoe men mo
menteel in Italië en Duitschland met de
mogelijkheid van een oorlog rekening
houdt, zien we in een artikel in de Völ-
kischer Beobachter, waarin de leger-
sterkte van de eventueele tegenstanders
worden getoetst: Engeland 2 millioen
troepen en 6000 vliegtuigen, plus re
serve, Frankrijk 4l/2 millioen man troe
pen en 5000 vliegtuigen; Rusland 11 mil
lioen man troepen en 9000 vliegtuigen.
Wat een ontzettende chaos, wanneer
eenmaal deze luchtmacht over onze we
reldbol wordt losgelaten.
Wie zich hierover ook maar één
oogenblik verdiept en nog eenig gevoel
heeft voor de waarde van menschenle-
vens, verbaast zich over het gemak
waarmee men tegenwoordig over het ge
bod: „Gij zult niet dooden” heenglijdt.
Met alle critiek op het beleid van
Chamberlain moeten alle vredesvrienden
hem dankbaar zijn, dat hij het vorig jaar
de wereld voor de verschrikkingen van
een oorlog bewaard heeft. De groote
vraag is en blijft en is de laatste we
ken weer uitermate actueel geworden:
zal het ook dit jaar gelukken de partijen
tot elkaar te brengen? Ons inziens is de
situatie anders en thans scherper gesteld
De eischen van Italië ten opzichte van
Frankrijk raken nu het levensbelang van
een der betrokken mogendheden zelf.
Heel wat anders dan in 1938, toen ging
het om een kleine staat, waarmede die
mogendheden toch al genoeg te stellen
hadden. Italië wil Tunis, Algiers en
Dzjiboeti en de reis van Daladier naar
deze streken en ook de regelmatige re-
geeringsverklaringen in de Fransche Ka
mer laten geen twijfel over omtrent de
Fransche gedachtengang. Deze is en
blijft in deze geheele kwestie afwijzend.
Zal de Duce zich door die krachtige
Fransche houding laten intimideeren?
We gelooven het niet. De korte redevoe
ring, welke de Italiaansche dictator hield
na de verovering van Barcelona, laat
aan duidelijkheid niets te wenschen.
en hiermede zitten we dan ook direct
midden in het nog steeds voortwoeke
rende
JUBILEUM.
Na ruim 35 jaar in dienst geweest te
zijn bij de N.V. K. Plantinga en Zn. al
hier heeft de heer Feike Hoogma we
gens het bereiken van den pensioen
gerechtigden leeftijd zijne werkzaamhe
den moeten beëindigen.
Ten kantore werd de jubilaris woor
den van afscheid toegesproken, woor
den, die getuigden van een goede onder
linge verstandhouding en waarin gewe
zen werd op de langjarige trouwe
plichtsbetrachting in ’t belang der zaak.
Later werd mededeeling gedaan van
de pensioenregeling, waardoor hem een
onbezorgde levensavond verzekerd
wordt.
Door het personeel werd een rookgar-
nituur aangeboden.
Eigendoms- en vrijheidsrechten, ze
zijn in Duitschland net zoo fictief als in
Rusland. In Rusland wordt de gods
dienst onderdrukt, de kerk vervolgd
in Duitschland eveneens. En dan ver
wachten de nat.-socialisten nog
dankbaarheid van de kerken voor de
overweldiging van het communisme.
Alsof het veel verschil uitmaakt, of je
van den hond of van de kat wordt ge
beten.
Mexico! Deze midden-Amerikaansche
republiek wordt sedert jaren een voor
post van het sovjet-bolsjewisme gehee-
ten. Cardenaz oefent daar de dictatuur
uit in naam van de massa der arbeiders
en boeren. De kerk wordt er even
prompt vervolgd als in Rusland; de
priesters werden er meerendeels uit het
land gezet. Priesters, die „betrapt”
werden op het uitoefenen van eenige
kerkelijke bediening wat niet anders
kon, dan in een particuliere woning
werden of ter dood veroordeeld of tot
zware en langdurige kerkerstraffen.
Alles echt bolsjewistisch, misschien
in de nuance van het Trotzkiïsme. Deze
Otpperbolsjewjst en kunstenaar in het
wekken van revolutie, die nergens
anders een toevlucht kon vinden, leeft
In Mexico vrij, veilig en beschermd.
Naar bolsjewistisch model werden in
Mexico de groote bedrijven genationa
liseerd. De groote oliebronnen, in han
den van buitenlandsche maatschappijen,
werden bij decreeft ges to Tien. Een
voudig afgenomen. Zeker, omdat het
hier buitenlanders betreft, zal de
Mexicaansehe regeering de rechtheb
benden „schadeloos” stellen. Eerstens
geschiedt deze schadeloosstelling tot een
door de regeering eenvoudig vastgesteld
bedrag; tweedens wordt ze naar een
onzekere toekomst verschoven. Immers,
de schadeloosstelling zal worden be
taald naar belofte althans uit
de opbrengst van de gestolen olie!
De Mexicaansehe bolsjewisten zouden
met hun gestolen waar geen raad heb
ben geweten, als de andere volkeren
zouden hebben geweigerd om de Mexi-
caansche olie te koopen. Er was een vrij
algemeen voornemen in die richting. En
terecht. Wie zich kooper maakt van ge
stolen goed, maakt zich tot heler.
Van het nat.-soc. Duitschland, dat
zich tot taak zegt te stellen om het in
ternationale bolsjewisme te verpletteren
mocht men wel in de eerste plaats
verwachten, dat het zich scherp zou stel
len tegen het Mexicaansehe banditisme.
Maar neen, hoor! Duitschland was de
eerste om zich voor het opkoopen der
gestolen olie aan te bieden.
Thans heeft de Mexicaansehe regee
ring zich verplicht om voor 750 millioen
francs ik noem deze muntwaarde,
omdat ik de gegevens van een en an
der aan de Fransche bladen ontleen
olie te leveren ten behoeve der Duitsche
marind. Duitschland betaalt deze olie
met machines en producten der Duit
sche industrie. En de beroofde olie
maatschappijen, die uit de opbrengst
van den verkoop der olie zouden worden
schadeloos gesteld.
De Fransche pers wijst er niet zonder
bitterheid op, dat de Duitsche oorlogs
vloot zal worden gedreven door de olie,
den en de vlaggen wapperen, zal geheel geleverd door de Amerikaansche voor-
het Nederlandsche volk juichend dezen post van het sovjet-bolsjewisme. Het
eersten verjaardag van Prinses Beatrix komt duidelijk tot uiting dat in Frank-
vieren, en daarbij van harte den wensch riJk de oogen der massa open gaan ten
aanzien van het communistische gevaar,
dat inderdaad even erg is als wan-
neef puntje' bij paaltje komt, zelfs iden
tiek is aan ’t fascistische of natio-
naal-socialistische. Tweede groote afne-
I mer van de Mexicaansehe olie is Italië.
In Frankrijk groeit een anti-commu-
nistische reactie, die met den dag ster-
ker wordt. De blader; herinneren aan
de reis van den C.G.H.-leider Jouhaux,
in het afgeloopen jaar naar Mexico on
dernomen, waar hij aan de arbeidersre-
publiek de broedergroeten ging brengen
van het Fransche volksfront.
Straks zullen de Europeesche demo-
cratiën de vrijheid van haar volkeren
hebben te verdedigen tegen de oorlogs
vloten te water en in de lucht van
de dictatuurstaten, vloten, welke haar
bewegingskracht ohtleenen aan bolsje
wistische roof- en handelsmethoden,
Md.
En plots.daar wapperden vlaggen
king zou noodlottig zijn. Is het noodig
te zeggen, dat Frankrijk in vrede wil
leven met al zijn naburen? Niettemin
heeft Frankrijk kalm de dreigende woor
den van Italië vernomen; niet ieder die
wil beleedigt Frakrijk. Wij beschikken
over een kracht die ons in staat stelt
met kalmte dergelijke beleedigingen te
ontvangen. Ik vraag Frankrijk eensge
zind te zijn voor de verdediging van zijn
materieele rijk en vooral voor de verde
diging van zijn ideaal, dat het met suc
ces heeft verdedigd in een minder harde
wereld, maar dat het bereid is te ver
dedigen in een wereld die in het teeken
van het geweld is getreden.
Geen volk wenscht oorlog, aldus is
de conclusie van den Britschen premier
Chamberlain. De moderne oorlog heeft
zoo vreeselijke gevolgen voor hen die er
in betrokken zijn, hij brengt zooveel ver
lies en lijden, zelfs voor hen die terzijde
staan en den strijd gadeslaan, dat men
dien oorlog nooit zou mogen ontketenen
tenzij alle mogelijke eerlijke middelen ter
voorkoming aangewend zijn. Dat is van
den beginne af het standpunt van de
Britsche regeering geweest. Wij moeten
echter niet vergeten dat, terwijl er twee
noodig zijn om vrede te sluiten, één den
oorlog kan ontketenen.
Zoolang er dus geen duidelijk weder-
zijdsch begrip is, waarin alle politieke
spanning verdwijnt, moeten wij ons
voorbereiden op de verdediging tegen
den aanval op ons land, ons volk of onze
beginselen yan vrijheid, waaraan ons
bestaan als democratie gebonden is en
die voor ons de hoogste attributen van
het menschelijk leven en den mensche-
lijken geest in zich sluiten.
Hoe graag we ook willen, maar we
kunnen onze optimistische opvattingen
heel moeilijk vasthouden. We drijven in
een totaal verkeerde richting. Wanneer
vredesfiguren als Chamberlain reeds be
ginnen te twijfelen aan de mogelijkheid
van hun zending, hoe zullen dan andere
minder machtig dan hij, daartoe een bij»
drage kunnen leveren. We denken hier
bij aan de oproep van 18 vooraanstaan
de Engelschen, gericht tot de leiders van
het Duitsche volk, waarin gevraagd
wordt een uiterste poging om het spook
van den oorlog af te wenden.
Laten we hopen dat we voor deze
grootste aller rampen gespaard blijven.
in+cnrobon Ant Honr tificr oon Inmrr otn
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen