Buit enlandsche Revue. III. V. d. UIESFF De Bolswardsche Courant en Westergoo Reparatie aan alle merken Automobielen DE DIENSTBODE. Stadsnieuws. k lij Woensdag 15 Februari 1939 35^5 Jaargang P. LUNTER Groote voorraad Onderdeelen en Banden Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD Jaargang Woensdag 15 Februari 1939 No, 13 Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel A Telefoon No. 451 X Md. van de in Advertentiën per rege! Woensdagsnumrner IQ cent. Zaterdagsnummer 12 cent. Tusschen de tekst dubb. prijs. Giro no. 87926. Speciale inrichting voor bekoeld zijn we ALS DE TRAM BOLSWARD-HARLINGEN VERDWIJNT Maar troost je, vriend, en wees tevree, Er gaan ook mannen met je mee, Die niet meer kunnen werken. Voor hen is dit besluit een strop, Wie garandeert hen twintig pop, Om ’t leven te versterken? Gij wordt verkocht voor Ijzerroest, Och, dat het zoo ver komen moest, Ik kan er wel om grienen. Nu gaat de groote(?) N. T. M. Zonder de knusse boldertrem, Met bussen geld verdienen. „DORCAS”. De Naaivereen. „Dorcas” stelt heden middag de door haar vervaardigde kle dingstukken op de wekelijksche bijeen komsten in een der vergaderlokalen van het nieuwe Convent ter bezichtiging. Ruim 150 stuks liggen er gereed om te worden geschonken aan die gezinnen, welke daaraan behoefte hebben. Het spreekt van zelf, dat deze arbeid door de bedeelden op zeer hoogen prijs wordt gesteld. In onzen tijd is de linnen kast in/ veel gevallen niet te ruim voor zien en dan is elke aanvulling van harte welkom. Verschijnt DINSDAGS- en VRIJDAGSAVONDS. Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50 Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct. Voor het Buitenland f 7.- per jaar. Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal. 't Is jammer, dat voor het gemeen belang De enkeling komt in ’t gedrang, Men leert zich wel weer schikken, De varkens uit Luilekkerland Zijn hier niet dikwijls bij de hand, ’t Is nu meest.bonkjes likken. O. OFF. FORD DEALER BOLSWARD - TELEF. 550 Wanneer we de ligging van dit eiland Hainan eens even nader beschouwen, dan moeten we tot de conclusie komen, dat deze bezetting voor Indo-China, de Fransche kolonie, zeer onaangenaam is. In Juni van het vorig jaar is dan ook aan Tokio bericht, dat Frankrijk en En geland elke bezetting van dit eiland door Japansche troepen, zouden beschouwen als een maatregel, die tot ongewenschte verwikkelingen aanleiding kan geven. Een duidelijk antwoord waarin die maat regelen zouden bestaan, werd niet gege ven. Hoe de Engelsche en Fransche regee- ring op de nu ongevraagde bezetting reageert, is nog niet bekend. Voorloopig heeft elke stap nog een informatorisch karakter. In sommige bladen wordt critiek ge oefend op de laksheid, die Frankrijk en Engeland in het Verre Oosten zouden toonen en waardoor het initiatief steeds aan andere mogendheden wordt overge laten, zonder dat hierbij nader wordt aangeduid, wat ze tegen een feit als deze bezetting hebben kunnen doen. Enkele zijn van meening, dat de bezetting een schending is van de verdragen van Was hington van 1922, waarbij de territo riale onschendbaarheid van China gega randeerd is, en dat het daarom op den weg van de Vereenigde Staten ligt iets te ondernemen. Een andere zet op het wereldschaak- bord kunnen we noemen de bezetting van het eiland Minorca door de troepen van Franco. Het eiland Minorca in de Middellandsche Zee, het N.O.-eiland van de Balearen is ongeveer 669 km groot en telt 42000 inwoners. Het is evenwel niet de oppervlakte, noch het aantal in woners, maar de strategische ligging, dié dit eiland zoo aantrekkelijk maken. Wel iets vreemd, maar toch ook weer verklaarbaar, doet dan aan een bericht uit Rome, dat de Italiaansche bladen met verontwaardiging kennis hebben genomen van het feit, dat de regeering van Franco zich in het bezit gesteld heeft van dit eiland, zonder de mede werking van de Italiaansche legionairs en met behulp van een Engelsch oor logsschip. Deze bladen spreken van een Britsshe manoeuvre. Enfin een beetje meer sen satie kan geen kwaad. de kant geschoven. Over het algemeen geven de buiten- landsche zoowel als de eigen bladen een zeer waardeerende levensbeschrijving van dezen Paus, die als een bijzondere figuur in dezen moeilijken tijd genoemd wordt. Als een sprekend voorbeeld van deze waardeering ook uit niet-Katholie- ke kringen, nemen we een paar zinnen over uit een correspondentiebrief in het Handelsblad, waarin o.m. gezegd wordt: „Met Pius XI is een man heengegaan, die in de geschiedenis van de R.-K. Kerk zeer zeker zal voortleven als een groot Paus. De activiteit van dezen Kerkvorst, waardig zoon van het werkzame volk van Lombardlje, is buitengemeen ge weest. Als geleerde genoot hij reeds een groote faam nog voor den wereldoorlog, als bibliothecaris, eerst aan den Ambro sia, later aan de Vaticana, ontwikkelde hij een werkzaamheid die deze beide in stellingen in hooge mate is ten goede gekomen. De diplomatieke activiteit ge durende het Pausschap is eveneens groot geweest. Verschillende concordaten wer den afgesloten. Levende in een tijd, waarin het nationalisme een macht wordt waarmee meer dan vroeger moet worden rekening gehouden, zag de Paus in, dat het in het belang der kerk is in het redelijke aan dit nationalisme tege moet te komen. Met zacht vermaan en scherpe rede heeft hij herhaaldelijk chau vinistische overdrijvingen afgekeurd. Ook op het gebied van kunst en tech niek wordt Paus Pius XI bijzonder ge noemd. Het zou ons te ver voeren ook maar een klein schema van deze activi teit weer te geven. Hij was een geeste lijke, een geleerde, een leider van de vol ken, die op welhaast elk gebied zich boven het gewoel, boven de tegenstrij digheden wist te verheffen en in een uiterst moeilijke tijd met vaste hand de kerk bestuurde.” Na deze eenlgszins geestelijke inlei ding beginnen we vandaag aan het Een zucht stijgt op in m’n gemoed, Zoowaar, m’n pennen beven doet, Ach, waarom moet je sterven? Gij trouwe vriend in lief en leed, Met heel je ouderwetsche kleed, Nu lig je haast in scherven. Hoe zal ik treurend vol van smart, Aan U geliefde van m’n hart, Bewaard uit oude tijden, Hoe zal ik vol van hartepijn Aan U, de bult van magere Hein, M’n afscheidswoorden wijden? Eindelijk toont de overheid begrip voor de sociale beteekenis van het dienstboden-werk. Ze heeft althans de straf verlicht, waarmee ze tot heden dit werk belastte. Straf? Inderdaad! Men kan z’n dochtertje naar de fa briek sturen en dan beschermt de over heid het kind. Zij bepaalt, hoe lang het ten hoogste mag werken en op welke tijdstippen; ze stelt bepalingen in het belang van haar gezondheid en veilig heid. Maar de dienstbode wordt niet alleen aan haar lot overgelaten, doch de over heid legt degenen, die een meisje arbeid verschaffen als dienstbode, een soort boete op. Voor haar moet een zeker be drag aan personeele belasting worden betaald; als het meisje meerderjarig is geworden, moet men ze ontslaan of de „boete” wordt aanzienlijk verhoogd. Waagt men het om een mannelijke be diende, die werkloos rondloopt, aan ar beid te helpen, dan moet daarvoor aan den fiscus voor 200 meer worden be taald dan voor een volwassen vrouwe lijke hulp in de huishouding. Dat zijn toch waarlijk dingen, waar een verstandig mensch om zou gaan hul len van narigheid; de bestraffing van 't geven van arbeid in een tijd, waarin honderdduizenden werkloozen en hun gezinnen door den staat moeten worden onderhouden. Vroeger is de wetgever blijkbaar van de stelling uitgegaan, dat het houden van een dienstbode het bewijs zou zijn van een zekere luxe. In bepaalde geval len was dat inderdaad zóó en is zulks ook thans nog wel eens juist. Maar deze soort luxe is toch eigenlijk van sympa- thieken aard. Daarvan profiteeren de arbeiders-kinderen, wat van andere en onbelaste luxueuse uitingen niet altijd kan worden gezegd. In' het algemeen echter worden tegen woordig haast geen dienstboden meer gehouden uit weelde. Integendeel, de meer of minder gesitueerde dames van thans stellen voor zich zelf levens- elschen, welke veel tijd en zorg vragen, maar met de eigenlijke hushouding wei nig of niets te maken hebben. Op de zelve passen ze alle mogelijke efficiency toe; beperkte woning, kleine keuken en alle gerei automatisch. In de meeste gevallen wordt een dienstbode gehouden uit noodzaak, b.v. in groote burgerhuishoudens, in de wo ningen van bejaarden of daar waar zie ken zijn. Vaak ook in de gezinnen, waar de vrouw gebonden is aan den winkel of „de zaak”. In al deze gevallen ver richt de dienstbode een sociaal werk, dat voor haar zelf èn voor haar omge ving van hooge waarde is. Zij werkt ’t tekort weg, dat den gezinsleden, voor wie ze werkzaam is, in zorg en verzor ging bedreigde. En ze maakt aldus de beste school door, waar goede en be kwame huisvrouwen worden gevormd, die de stutze zijn van het familieleven en daarmee de stutze van den staat. Juist omdat het voor arbeiderskinde ren van zoo groot belang is, dat ze in een geordende burgerhuishouding zich als huisvrouw leeren bekwamen, wordt ook vaak een dienstbode gehouden enkel en alleen, althans in hoofdzaak, om zoo’n meisje de gelegenheid te bieden de huishouding, maatschappelijke ma nieren en wat daarbij behoort, te leeren. Uit zuiver sociaal gevoel derhalve. Voor al op het platteland laat menigeen zich daardoor lelden. In een kleine huishou ding kan de vrouw het werk dikwijls best af, desnoods met behulp van een werkster, maar men neemt een dienst bode, omdat er In het dorp zooveel meisjes uit arme gezinnen doelloos om huis heen hangen. Een goede dienstbode wordt altijd ’n goede huisvrouw. Maar nogmaals: de overheid scheen dat tot nog toe niet in te zien; ze „waar deerde” het althans in de verkeerde richting. Nu echter massale terugkeer van de Duitsche dienstmeisjes hier wederom een sterk tekort aan dienstboden dreigt te openbaren, betoont ze eenige soepel heid, o.m. door de uitgevaardigde be paling, dat de verdiensten van dienst boden worden vrijgelaten bij de vast stelling van den steun aan werklooze va ders (of kostwinners van een gezin). Dat is een gelukkig besluit. Het wil me voorkomen, dat de Nederlandsche meisjes niet minder geneigd zouden zijn dan de Duitsche, om door opleiding in gezinnen zich tot goede huisvrouwen te laten ontwikkelen. Maar de overheid •RAADSVERGADERING Vrijdagavond kwam de Raad spoedeischende vergadering bijeen ter bespreking van het voorstel van B. en W. tot aankoop van een gedeelte van het huis hoek Snorkstraat-Kleine Dijlak- ker, laatst bewoond door nu wijlen den heer Bootsma, thans eigen aan de fa. Hengst. Het doel van deze aankoop is door afbraak van deze hoek een daar drin gend noodzakelijke verkeersverbetering te maken. In besloten zitting heeft de Raad zich reeds op 26 Januari j.l. met deze kwestie bezig gehouden en is' toen als uiterste prijs gesteld de somma van 2500 gulden. Hiermee ging de fa, Hengst niet accoord maar vroeg f 2750. B. en W. waren toen nieuws, dat nu bijna twee jaar de hoofd schotel vormt van onze wekelijksche re vue. In algemeenen zin genoemd: de ge spannen internationale toestand, waar van de oorlog in China, in Spanje, van die kleine krachtmeetingen zijn, zooiets als een voorbode van het groote treffen, dat naar onze menschelijke berekening niet lang meer kan uitblijven. Wanneer we den toestand in Spanje eens even wat nauwkeuriger bestudeeren, dan zien we daar allereerst de ineenstorting van het Katalaansche front en de vlucht van een geheel leger naar Fransch grondge bied. Is daarmede de oorlog beëindigd? Waarschijnlijk nog niet. Telkens duiken hier en daar berichten op, dat in den sector Madrid nog tegenstand zal wor den geboden. Naar onze meening is deze tegenstand nog maar alleen effectvol op papier, om bij de komende onderhande- lingen te redden wat er nog te redden valt. Verschillende oplossingen worden er nu aan de hand gedaan om dezen oorlog te beëindigen en bij al die bepalingen domineert In het linksche Spanje de eisch, dat er geen buitenlandsche Inmen ging geduld kan worden. Wij betwijfelen of dit wel volkomen strookt met de plan nen van Mussolini. De eischen ten op zichte van Frankrijk hebben de laatste weken In Italië niet zoo l.uld weerklon ken, maar daarom nog niet teruggeno men. Misschien ook, dat de door Cham berlain afgelegde verklaring, dat Enge land met zijn geheele macht Frankrijk in een eventueel conflict zal steunen, de Ita liaansche eischen een beetje heeft. Erg gerust daaromtrent evenwel niet. De regelmatige versterking Italiaansche legermacht in de nabijheid van de Fransche koloniën en bezittingen wijst er op, dat Italië op alles voorbe reid is en wanneer het noodig mocht blijken, direct kan toeslaan. Aan den an deren kant zit ook Frankrijk niet stil en dirigeert een groot deel van zijn vloot naar deze bedreigde punten. In een oogenschijnlijk eenvoudige han deling zoekt men tegenwoordig een meer dan gewone beteekenis. We wil len in dit verband even wijzen op de bezetting van het eiland Hainan aan de Zuid-Oostkust van China door de Japan ners. Nu denkt U misschien dat dit bui ten de Europeesche kwestie omgaat? Toch niet. We kunnen dit gerust zien als een onderdeel van een weloverwogen plan met medewerking van Italië en Duitschland, Reeds eerder heeft Japan het voornemen gehad dit eiland te be zetten ten einde daardoor de blokkade van de geheele Chlneesche kust meer In tens te maken. Op een protest van Fransche en En gelsche kant Is men daarvan teruggeko men. Nu heeft Japan dit eiland bezet, zon der kennisgeving aan Frankrijk of Enge land, maar met goedkeuring van Italië en Duitschland. Op het wereldschaakspel zijn de grootmeesters nu bezig de stuk ken in de meest gunstige positie te plaatsen. Er moet natuurlijk net zoo lang gespeeld worden tot een der partijen schaakmat staat. Jammer genoeg, is het dan bij dit wereldschaakspel niet uit, maar begint de ellende pas goed. Verschillende vragen kunnen weer naar aanleiding van deze laatste Japan sche agressie gesteld worden. Heeft Ja pan het juiste moment, nu voor Frank rijk de Spaansche oorlog en de Italiaan sche eischen alle diplomatieke inspan ning vereischt, afgewacht om zijn slag te slaan? Er is eenige overeenstemming tusschen de leden van ’t Antl-Komintem pact Dultschland-Itallë en Japan. ZE BEOEFENT NIET ZOOZEER EEN VAK; ZÈ VOLGT EEN ROEPING. maakte het dienstbodenwerk onaantrek kelijk. Het Duitsche dienstmeisje kon, wat ze verdiende, voor zich zelf beste den; de Nederlandsche dienstbode zag haar verdiensten, althans ten deele, in mindering worden gebracht van den overheidssteun aan het gezin. Daar is principieel niets tegen, als het kan. Het loon der dienstboden is echter vaak slechts miniem en bovendien brengt haar verkeer in een burgerlijk milieu mede, dat ze meer dan vroeger zorg be steedt aan haar uiterlijk, w.o. haar klee- ding. Het verlangen daarnaar groeit ook Vanzelf door haaf opvoeding in het ge zin, dat ze dient. Het is alleszins biljijk, dat het dienst- bodeloon bij de berekening van den steun aan den werkloozen huisvader, buiten beschouwing wordt gelaten. En het is te hopen, dat de overheid nog ver der zal gaan en spoedig de belofte zal nakomen inzake de vrijstelling van per soneele belasting voor één dienstbode per gezin. De overheid bedenke ten slotte nog, dat de dienstbode evengoed recht heeft op sociale bescherming als de fabrieks arbeidster. Zij ga in deze bescherming, omwille van het bijzondere karakter van den arbeid der dienstbode, niet te ver. Maar ze bescherme de meisjes althans tegen uitbuiting in gezlnsarbeld. Welke helaas soms nog wel plaats vindt. FILMAVOND IN DE DOELE. Bio-onderneming Luxembourg heeft gisteravond in de Doele de talrijke be zoekers aan deze regelmatige weerkee- rende filmavonden een uitstekend ver zorgd programma aangeboden. Een aardig journaal met een klein re- clame-stukje van de gekleurde film Ro bin Hood. Daarna een groote speelfilm: „Helden der golven”. Misschien voor en kele bioscoopbezoekers een tikje ouder- wetsch, maar naar onze meening een zeer mooie film, een brok menschenleed en strijd en ook zijn momenten van vreugde, zooals deze in het dagelijksche leven kunnen voorkomen. Mooie typen, prachtig spel en boeiende tafereelen. De tweede groote film, die na de pau ze gedraaid werd, n.l. San Francisco”, hield eveneens de aandacht voldoende gespannen, maar is ons inziens wat erg lang uitgesponnen. Dat telkens weer optreden van de opera-zangeres maakt deze film onnoodig lang. De aardbevingsramp werd zeer goed voorgesteld. Van 8 tot 12 uur is naar onze meening een wat te overladen programma, maar door een groot gedeelte van het publiek wel gewaardeerd. TOANIELJOUN KRITE BOALSERT. De Krite „Boalsert” haidde Snein in toanieljoun yn ’e Doele, hwerfor oer- komd wier „It Lyts Frysk Toaniel” (hast noch better bikend as Barend en Mar- tsje) dy’t for üs opfierd hawwe: „It Sloaf”, toanielstik yn trije bidriuwen en „De wize Gek”, in ienacter. Der wier wol bilangstelling foar en de Doeleseal wier den ek sa fol as in aei en seis de kofjekeamer moast brükt wir- de om de minsken to bergjen. Ja, der moasten noch in hiele smite werom stjOrd Wirde. Wol in biwiis det Barend en Martsje mei hjar beide doch ters hjir in goede namme hawwe. Nou, hja hawwe dy namme wol heech hAlden dizze joun, hwent hwet dy fjou- wer minsken üs sjen litten hawwe, wier yn ien wird „af”. Jonge, jonge, hwet waerden dy typen allegearre fijn ütbylde en ek de beide stikken foelen tige yn ’e smaek. Elts wier der oer üt en mei it slotwird fen ’e foarsitter fen ’e Krite hweryn hy de femylje van der Veen hertlik tank sel, mei In ta wersjens, stlmde de hiele seal yn. It dounsjen wier drok en geselllch. Spitlch det it sa koart dürje mocht. De middels hie de Hear v. d. Veen for dez bem in foarstelling jown mei de poppekast op ’e boppeseal fen Klngma. Ek der wier it fol en de bem hawwe hjar skoan formakke. Men koe oan ’e gesichten sjen, det hja alhiel meilibben. It hat for de Krite yn alle opsichten in goede del west. Het overlijden van Paus Plus XI vormt deze dagen de hoofdschotel in het bui- tenlandsch nieuws. Zelfs de Spaanscha oorlog en de verdere gespannen toe stand in Europa en de andere wereld- deelen wordt voor een oogenblikje aan van oordeel dat deze verkeersverbetering dat hooge bedrag niet rechtvaardigde en beschouwde dus op 1 Febr. de zaak als afgedaan. Op 6 Februari kwam een nieuw aan bod van de fa. Hengst binnen, nu voor de prijs van 2500 gulden. De meerder heid van het college was de meening toegedaan, dat alsnog op dit aanbod moet worden ingegaan. Het verruimen van deze hoek is een noodzakelijke weg- verbetering en naar hun meening is het gevraagde bedrag niet te hoog. De Bur gemeester is van meening dat ’t bedrag, veel te hoog is en gezien de onwillige houding van den eigenaar verdere on- derhandelingen niet gewenscht zijn. Een uitvoerige discussie ontstond over deze kwestie met tot resultaat, dat het voorstel van B. en W. om alsnog in te gaan op het aanbod van de fa. Hengst, 28 M*. voor 2500 gulden werd aangeno men met 7 tegen 6 stemmen. Bij de rondvraag merkt de heer Hol lande? op dat kleine werkzaamheden als „bosjes flappen” door werkloozen (in aanbesteding) worden verricht. Dit drukt alweer de loonen. De Burgemeester antwoordt, dat dit werk is uitgegeven In overleg met den stadstuinier. Z;> t Mits vakkundig gelegd, zul* U van linoleum Krom- menie joren plezier be leven, jarenlang zul* U he* geno* hebben van een gezellige en hygiênizche vloerbedekking. loop* U een* aan, de nieuwe lollectiet zijn lui» weer aangekomen. Vraagt on> gratlz een pri|«berekenlng van zoo'n gezellige vloerbedek king me* LINOLEUM KROMMENIE DE JONG s NIEUWSBLAD waarin opgenomen

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1939 | | pagina 1