BuitenlandsGhe Revue.
III.11. IIEIFF
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Reparatie
Hoe de verkeerschaos
niet opgelost moet
worden.
Uit den Onttrek
Stadsnieuws.
J. L. de Bos Kuil
^VUTEAL
LITHAMV
35— Jaargang
Woensdag 15 Maart 1939
No. 21
Groote voorraad
Onderdeelen
en Banden
practijk hervat
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
V
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
per pak
I
WITMARSUM
AdvertentJön per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
Speciale inrichting voor
aan alle merken
Automobielen
zijn.
De laatste week is er evenwel een
factor bijgekomen ten voordeele van de
Franco-regeering en wel de onderlinge
strijd tusschen de regeering In Madrid
en de communisten. Niet een papieren
of politieke strijd, maar een echte mo
derne oorlog in het hartje van Madrid.
Zoowel in het oosten als in het westen
van de stad wordt nog hevig gevochten.
In de wijk Veritas del Esparitu Santo
hebben de communisten achttien stukken
geschut in stelling gebracht. Aan de
eene kant lanceeren er veel berichten,
dat de regeering de toestand in Madrid
volkomen meester is, maar uit andere
bron komen juist tegenovergestelde be-
EXCURSIE.
Vrijdag j.l. heeft een twaalftal leerlin
gen van de Ambachtsteekenschool alhier
een excursie gemaakt naar Amsterdam.
Door bemiddeling van onzen Ford-Dea-
ler den heer W. van der Werff, was men
in de gelegenheid gesteld de Fordfabrie
ken te bezichtigen, waarna ook een be
zoek werd gebracht aan het Veiligheids-
museum, terwijl mecje een bezoek aan
Schiphol op het programma stond.
Zeer voldaan over deze leerzame en
gezellige reis keerde ’t gezelschap huis
waarts.
3’/2
10
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
13 Maart 1939.
De Vrijz. Dem. Bond, afd. Wonsera-
OFF. FORD DEALER
BOLSWARD - TELER 550
Bols,ward
Spreekuur 11—12 uur
richten. Zal Franco van deze mooie gele
genheid, nu de linkschen in Spanje el
kaar gaan bestrijden, gebruik maken, om
zoo spoedig mogelijk ook het laatste deel
van Spanje onder zijn bewind te bren
gen?
Verschillende berichten wijzen er op
dat men drukke voorbereidingen maakt
de hoofdstad te omsingelen. Slaagt deze
poging, dan is het einde van het Spaan-
sche conflict in zicht. Is daarmede dan
ook de oorlogsdreiging voor Europa af-
geloopen? Geen denken aan. Na dit con
flict komt Italië terug met zijn eisch om
koloniën. Intusschen versterkt Frankrijk
zijn leger, Engeland zijn vloot.
Teekenend voor de algemeene strijd
lust is nu weer een artikel van de hand
van Mussolini in de Papolo d’ Italia als
antwoord aan den Engelschen oud-Mi-
nister Churchill die beweerde, dat Italië
zich door de legercorpsen in Oost-Afrika
Lybië en Spanje militair zou hebben ver
zwakt.
Onder het opschrift: Tien millioen ba
jonetten, mijnheer Churchill, schrijft
Mussolini o.a.:
„Integendeel, het feit, dat Italië in de
laatste jaren aan twee oorlogen heeft
deelgenomen, heeft de kracht van de
weermacht versterkt. Daardoor toch
heeft men de kaders en de troepen kun
nen wennen aan de allermodernste oor
logsvoering en vooral in Spanje heeft
men gelegenheid gehad kennis te maken
met de methoden en de middelen van
velerlei andere mogendheden.
Fascistisch Italië, zoo eindigt het ar
tikel, is gestaald in de krachtige vuur
proef van den modernen oorlog en, zich
steeds meer toespitsend op een steeds
intensere militaire voorbereiding, is het
land gereed voor alle gebeurlijkheden,
gewapend met de tien millioen bajonet
ten, die ten bevele staan van een groot
leider”.
Wel ’n beetje humbug natuurlijk. Ita
lië telt 43 millioen inwoners, waarvan
22 millioen van het mannelijk geslacht.
Daaruit zijn niet 10 millioen weerbare
mannen te recruteeren of worden in een
faslistische samenleving de vrouwen ook
een bajonet in de handen geduwd?
GYMNASTIEK.
Bij de j.l. Zondag te Franeker gehou
den driekamp-wedstrijden voor dames
en heeren, behaalde onze Gymnastiek-
vereen. „Lycurgus-Wilhelmina” voor de
heerenafd. een 1ste prijs en voor de da-
mes-afd. een tweede prijs. Een beetje
meer enthousiasme dames en ook voor
U is de volgende keer een 1ste prijs mo
gelijk.
Bij de avond-uitvoering werd door de
dames-afd. Wilhelmina een baloefening
en sluierzwaaien gedemonstreerd, die
bij de talrijke aanwezigen zeer in den
smaak vielen. 4
spoorwegen de diensten zoo verbeterd
hebben en de tarieven verlaagd hebben
als er geen concurrentie was geweest?
En zou het platteland nu over zooveel
gemakkelijke en snelle autobus-diensten
beschikken, indien reeds van den be
ginne af voor iederen autobusdienst was
overwogen of het oudere vervoermiddel
het ook niet kon doen? Wij meenen, dat
men dan veel sneller er toe was over
gegaan alles maar bij het oude te laten.
Als de ondernemer tegen een door de
Overheid vastgesteld tarief mag vervoe
ren, dat natuurlijk vrij hoog is, en daar
bij geen concurrentie ondervindt, dan
zal de echte ondernemingsgeest al spoe
dig verdwijnen. Want dan is er geen
drang mqer om verbeteringen aan te
brengen. Toch hebben wij die in het ver
keer juist op het oogenblik bijzonder
sterk noodig. Want een ieder kan zien,
dat het verkeer nog geenszins verdeeld
is, maar het is juist aan vele sterke ver
anderingen onderhevig. Hoe zullen de
auto’s over 5 jaar verbeterd zijn en hoe
zal dan hun verhouding tot de spoor
wegen zijn? Niemand kan het zeggen.
Maar als men dat dan niet weet, dan
kan men alleen proefondervindelijk door
de vrije concurrentie te weten komen,
wat nu wel het voordeellgste vervoer
middel Is. Als de Regeering nu monopo
lies gaat verleenen moet zij dat dan doen
op grond van verhoudingen, welke over
één of twee jaar al verouderd zijn?
Wij hebben altijd een maatstaf noodig
om te meten wat het voordeellgste is en
de eenige maatstaf is de vrije concur
rentie. Daarom geen monopolies, geen
voorgeschreven taakverdeeling, maar al
leen de vrije concurrentie kan zorgen
voor een zoo goed mogelijk vervoers-
apparaat.
Een flinke hulp in de schoonmaak
is onze paardenharen veger, beste
bezem, groote dweil en zeemleer
met garantie.
Zeeppoeder
Arts
C. A. B. II—de Kooij m.
We hebben dezen wedstrijd voor de
pauze kunnen meemaken en meenen als
onze totaal Indruk te mogen weergeven,
dat deze ploeg een goed geheel vormt.
Ook bij dit elftal is de linkervleugel be
ter dan die aan de rechterkant, maar’met
iets beter op elkaar instellen kan deze
geheele voorlijn goed werk verrichten.
De middenlinie is onvermoeid en ver
richt veel opbouwend werk voor de
voorhoede. Een beetje meer overleg bij
de afwerking maakt het schot produc
tiever.
Nadat C. A. B. een tweetal goede
goals gemaakt heeft, komt de Kooij heel
goedkoop aan een tegenpunt. Met dezen
stand, 2-1, gaat de rust in.
Eindstand is 5-2.
Eenigen tijd geleden heeft de Regee
ring bij de Tweede Kamer twee wets
ontwerpen ingediend, een voor het ver
voer van goederen, het andere voor het
vervoer van personen. Als deze wets
ontwerpen wet zouden worden, zou de
Overheid in den vervolge al het vervoer
regelen. Want het ontwerp bepaalt, dat
er geen vervoer mag geschieden zonder
een vergunning van de Regeering, die
dan bovendien daaraan allerlei bepalin
gen kan verbinden en de tarieven kan
voorschrijven, welke voor het vervoer
gerekend mogen worden. Het vervoer
van goederen en personen zal dan ge
heel moeten geschieden volgens de wij
ze, waarop dit door de Regeering is
voorgeschreven.
Wat heeft er de Regeering nu toe ge
bracht om deze wetsontwerpen in te die
nen. De Regeering zelf spreekt van een
verkeerschaos, d.w.z. zij meent, dat het
verkeer* niet zoo voordeelig voor het
land als geheel gebeurt als wel het ge
val zou kunnen zijn, indien het van één
punt uit geregeld werd. Want dan zou
men, zoo meent althans de Regeering,
aan iederen tak van vervoer de taak
kunnen opdragen, waarvoor dit vervoer
het best geschikt is. Men zou bijv, kun
nen zeggen, dat de spoorweg al het ver
voer over lange afstanden zou krijgen,
terwijl de auto alleen het vervoer over
kleine afstanden mag bewerkstelligen.
Maar als het vervoer dan op het
oogenblik niet goed geregeld zou zijn,
dan zou men aannemen, dat de Regee
ring tevens aantoonde, wat er dan door
de huidige concurrentie verkeerd was.
Want als men iets wil verbeteren, dan
moet men toch eerst aantoonen, wat er
fout is en hoe men denkt te gaan vol
gen, n.l. de verplichting van een vergun
ning en een voorgeschreven tarief. Maar
zij toont niet aan, dat dit systeem betere
garanties zou kunnen bieden om de
meest voordeelige taakverdeeling te be
reiken dan het tot dusverre gevolgde
stelsel van concurrentie.
De Regeering is ten aanzien van het
verkeer niet alleen overheid, maar tevens
belanghebbende. De spoorwegen hebben
n.l. jaarlijks een groot tekort, dat uit de
Staatsfinanciën moet worden bijgepast.
Dit tekort hoopt de Regeering nu weg
te werken. Zij zal met behulp van de
vergunningen een deel van het vervoer
aan de spoorwegen kunnen terugbezor
gen, wat deze eerder aan de auto ver
loren hadden. Zij zal bovendien de auto
en de binnenvaart kunnen dwingen aan
zienlijk hoogere tarieven te berekenen,
waardoor ook de spoorwegen meer in
komsten door tariefsverhooging kunnen
krijgen. Zoo hoopt men het tekort weg
te werken. Uiterlijk zal er dan welvaart
heerschen in de vervoersondernemingen,
welke allemaal hooge /prijzen krijgen.
Maar dat wil nog niet zeggen, dat het
vervoer dan zoo voordeelig mogelijk
voor de maatschappij als geheel zal ge
schieden. Want als de ondernemingen
goed verdienen, dan doen zij dit niet in
de eerste plaats omdat zij zoo zuinig
werken, maar omdat de Overheid hun
een monopoliepositie heeft gegeven en
iedere concurrentie verhindert.
Als de Regeering vergunningen moet
gaan geven aan wie het verkeer zal mo
gen bewerkstelligen, dan zal zij daar
voor maatstaven moeten kiezen. Want
anders is geen taakverdeeling mogelijk.
Nu kennen wij de taakverdeeling al
eenigszins. De commissies, welke de ver
gunningen moeten uitreiken voor de
autobussen, geven deze veelal niet, als
er een spoor- of tramweg is, die onge
veer hetzelfde traject berijdt. En als er
toch een vergunning wordt gegeven,
dan komt deze meestal in handen van
de onderneming, welke reeds het ver
voer over het parallel-loopende traject
verzorgt. De Regeering wil daarvan
trouwens min of meer een systeem ma
ken. Dat beteekent dus, dat zij mono
polies gaat instellen voor bepaalde tra
jecten.
Maar is dat nu de beste manier om
het vervoer zoo goedkoop mogelijk te
doen geschieden 1 Wij moeten dat be
twijfelen. Want als er geen concurrentie
is, dan is er ook geen drang om verbe
teringen aan te brengen. Zouden de
De nerveuze spanning
die nu reeds gedurende enkele jaren
over Europa hangt, en waarvan we
meenden dat nu eindelijk het einde in 't
zicht kwam, wordt telkens door nieuwe
onvoorziene acties levendig gehouden.
De gebeurtenissen van de laatste dagen
in Slowakije zijn daarvan weer een
uiterst actueel staaltje. De lezer, die niet
dagelijks z’n dagblad bijhoudt en waar
voor we toch eigenlijk ook onze week-
revue’s schrijven, zal zich onwillekeurig
afvragen: Is het dan sedert de aanhech
ting van dit Tsjecho-Slowakije bij
Duitschland niet rustig gebleven? Men
mag er toch in het Derde Rijk geen eigen
meening op na houden? en wanneer men
oppositie voert veronderstelt dit een te
gen gestelde meening?
De situatie daar in Tsjecho Slowakije
is evenwel iets anders. Slechts een deel
van dit land is door Duitschland inge
palmd. Bijna twee derde Is overgeble
ven tot een zelfstandige staat ongeveer
gelijkelijk verdeeld tusschen Tsjechen en
Slowaken. Den laatsten tijd was er eeni
ge wrijving merkbaar tusschen deze
twee volksstroomingen. Een bepaalde
groep Slowaken nu (laten we dit de ra
dicale Jplamenten nojemen vóefde den
laatsten tijd actie voor een onafhanke
lijke Slowaaksche staat. De bedoeling
hiervan was dus het overgebleven
Tsjecho-Slowakije nogmaals te splitsen.
De Tsjecho-Slowaaksche regeering kon
deze actie natuurlijk niet toelaten en
toen dan ook uit betrouwbare berichten
bleek, dat een staatsgreep door de Slo
waken werd voorbereid, heeft onmiddel
lijk de regeering te Praag met krachtige
hand ingegrepen, en zooals de voor-
loopige toestand zich laat aanzien, is zij
daarin vrijwel geslaagd.
Voorloopig zeggen we en dat wijst
dus op een zeker voorbehoud. Hoe kan
het ook anders. Alles wat aan berichten
uit dit midden-Europa tot ons komt, Is
dikwijls zoo verward en tegenstrijdig en
controle is uiterst moeilijk. Van zeer
groot belang in deze kwestie is de hou
ding van Duitschland. Verschillende be
richten uit Duitsche bron wijzen er op,
dat reeds dagen lang Duitsche troepen
aan de Tsjechische grenzen geconcen
treerd zijn. Waarom? Ziet Duitschland
kans door de verdeeldheid onder Slowa
ken en Tsjechen aan te wakkeren, on
der het mom van bescherming der min
derheden, nogmaals een deel van Tsje
cho-Slowakije te bezetten?
Voorloopig natuurlijk tot herstel van
de orde, om dan straks de rekening voor
gedane diensten aan te bieden. De Duit
sche bladen zijn, hoewel gematigder dan
de Duitsche radiozenders zeer positief
in hun sympathie aan de Slowaaksche
kant.
Intusschen zijn de Slowaaksche pre
mier, mgr. Tiso, plus twee ministers af
gezet. In de proclamatie door de Tsje
cho-Slowaaksche radio uitgezonden,
wordt o.m. gezegd, dat de president der
republiek heeft gebruik gemaakt van de
rechten hem verleend door de Slowaak
sche grondwet en uit de regeering heeft
verwijderd, degenen, welke niet het no
bele testament van onzen eerwaarden
pater Hlinka hebben weten in praktijk
te brengen en den eed van trouwe mede
werking van Slowakije aan den presi
dent der republiek hebben geschonden.
De president heeft aldus onze Slowaak
sche natie bewaard voor het groote ge
vaar van Slowaakschen broederstrijd.
Er is, zoo wordt voorts in de procla
matie gezegd, niets veranderd in den
toestand van Slowakije, maar plechtig
en in het openbaar wordt verklaard, dat
het bestaan van Slowakije slechts mo
gelijk is, in trouwe eenheid met Bohe-
men.
Na te hebben gezegd, dat dit werd
verkondigd door de groote mogendhe
den van München en Weenen, voegt de
proclamatie er aan toe:
„Degeen, die beweert, dat het Duit
sche rijk Slowakije wil losmaken van
den Tsjecho-Slowaakschen staat is een
leugenaar. Voor de Slowaaksche natie
gaat het in waarheid öïn te zijn of niet
te zijn. De nieuwe regeering zal eerlijk
en getrouw het beginsel huldigen, dar
Slowakije vóór alles aan de Slowaken
behoort. Zij zal in geen enkel opzicht
aan de rechten der andere nationaliteiten
raken en wil met name samenwerken
met de gedisciplineerde eerlijke Duitsche
bevolking voor een algemeene pacifica
tie waarop trouwens het streven van den
grooten Führer van de Duitsche natie
is gericht.
De proclamatie eindigt met de woor
den: „Leve het vrije Slowakije”. „Leve
de Tsjecho-Slowaaksche republiek”.
In deze twee berichten n.l. het com
mentaar in de Duitsche bladen, de troe
penconcentratie aan de grens en de pro
clamatie voelt men weer de geweldige
tegenstrijdigheid. We zullen de ontwik
keling van deze kwestie maar rustig af
wachten en daarom onze aandacht ves
tigen op een ander niet minder actueel
onderwerp in de buitenlandsche politiek,
n.l. de Spaansche kwestie.
Nu het kabinet-Negrin is afgetreden
of beter gezegd gevlucht, heeft een op
perste defensieraad in de Spaansche re
publiek de leiding overgenomen. Tot
goed begrip van die oude Spaansche
kwestie diene, dat de met links aange
duide troepen en bevolking nog altijd
vertegenwoordigden de wettige Spaan
sche regeering. Franco met z’n Moorsche
en Italiaansche troepen, z’n Duitsche
tanks en vliegtuigen is en blijft voor
ons de opstandeling, zoolang niet het
geheele Spaansche grondbezit onder zijn
macht is gekomen. Dat brengt ons dus
onmiddellijk voor de vraag: Hoe lang
zal die Spaansche strijd dan nog duren?
Daar valt natuurlijk niets met zeker
heid te zeggen en sedert de val van Ka-
talonië is de positie van de republikein-
sche regeering veel verzwakt, maar wan
neer we ons oog richten op de kaart van
Spanje en we zien dan het groote gebied
wat deze republikeinsche troepen nog
bezet houden, dan kan er nog heel wat
strijd komen voor alle Spanjaarden on
der het bewind van Franco gebracht södaïJi" 7 pond Soda'
ziJn- BRANDSMA’s WINKELS.
C. A. B. IFreno I 3-2.
Wanneer in werkelijkheid of in theo
rie C. A. B. nog eenige kans op het
kampioenschap in hun afdeeling heeft,
dan hebben eenige C. A. B.spelers daar
dezen Zondag gevaarlijk mee gespeeld.
Dat was geen voetbal zooals een kam-
pioenscandidaat moet demonstreeren.
Freno dat heusch niet zoo’n buitenge
wone indruk maakte, duwde het C. A.
B.-elftal gewoon in den hoek. Van plaat
sen bij onze ploeg was absoluut geen
sprake.
In ons Vrijdagnummer wordt er door
een voetbalkenner nogal een goede raad
verstrakt aan de spelers. Wijt zouden
voor vandaag dit willen geven aan de
elftalcommissie om zoo spoedig moge
lijk wijziging aan te brengen fin den
rechtervleugel. Talrijke kansen zijn
door deze vleugelspelers om zeep ge
bracht. We behoeven ze niet stuk voor
stuk te noemen. Hoeveel sympathieker
daarentegen de linkerhelft en hier mogen
we onzen midvoor ook wel in betrekken,
die zich ten einde raad geheel op de lin
kervleugel instelde. Telkens weer haalt
deze linkerkant de ballen op, drijft goed
door tot voor het doel, maar dan is de
samenwerking zoek.
Zeker, de Freno-keeper heeft uitste
kend werk gedaan, maar C. A. B. heeft
wel onder moeilijker omstandigheden
goals weten te maken. Een beetje ruw
spel van Freno is oorzaak, dat enkele C.
A. B.ers dit met gelijke munt meenen
te moeten betalen. Laat dit een volgende
keer gerust aan den scheidsrechter over
heeren, houdt hoog de traditie van C.
A. B. van een faire, sportieve club, maar
speel dan ook voetbal zooals ge dat
werkelijk kunt.
Over de wedstrijd het volgende:
Direct nadat is afgetrapt neemt Fre
no, hoewel tegen den wind spelende,
het geheele spel in handen. De vorm is
bij C. A. B. zoek. Langzaam weet de
voorhoede, goed gesteund door midden
linie, zich los te werken. Enkele cor
ners voor C. A. B. leveren niets op. Een
bijna- zeker doelpunt, toen de keeper
reeds was gepasseerd, wordt nog juist
op de doellijn door een Freno-back tot
corner verwerkt.
Even later heeft C. A. B. geluk en
neemt de leiding met 1-0. Over een
groot gedeelte van de ploeg wordt nu
de goede geest vaardig, maar doelpun
ten blijven voorloopig uit. De rust gaat
dan ook in met 1-0 voor C. A. B.
Na de rust zet C. A. B. er weer een
flink tempo in, maar door boven geschet
ste oorzaak blijft succes ujt. Bij een
Freno-aanval heeft de keeper de bal niet
klemvast en langzaam rolt de bal in
het doel, 1-1.
Voor beide partijen ontstaan dan eeni
ge kansen, waarvan ten slotte Freno pro-
•fiteert door er 2-1 van te maken. Dit
wordt de C. A. B.ers toch te bar en de
Freno-keeper krijgt druk werk. Plotse
ling is het weer A. Hoekstra in samen
werking met van Dalen, die de gelijk
maker scoort, 2-2. Direct daarop krijgt
de rechtsbuiten een opgelegde kans,
maar schopt meters over het doel. Een
tweetal corners voor C. A. B. leveren ook
niets op, tot tenslotte weer A. Hoekstra
uit een comer met een mooie boogbal
den Freno-keeper laat visschen.
Na nog enkele aanvallen komt dan het
einde vaih dezen wedstrijd, die zeker
voor de C. A. B.-supporters benauwde
oogenblikken gehad heeft.
Onze eind-indruk over ons elftal is
dan: Keeper als altijd prima, le goal was
misschien houdbaar geweest, de tweede
absoluut onhoudbaar; de backs speelden
goed, maar liepen elkaar (onbegrijpe
lijk) in den weg; middenlinie als altijd
goed, spil zelfs uitstekend. Over de
voorspelers hebben we boven onze mee
ning gezegd.
w
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
