Buit enlandsche Revue.
UI. 0. d. WERFF
OFF. FORD DEALER
BOLSWARD - TELEF. 550
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Reparatie
Stadsnieuws.
BIJGELOOF, GELOOF
EN WETENSCHAP.
Woensdag 22 Maart 1939
Jaargang
No. 23
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
Groote voorraad
Onderdeelen
en Banden
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
GAAN WE DEN WEG TERUG?
;t.
Ad ver ten tién per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. §7926.
Speciale inrichting voor
aan alle merken
Automobielen
d
t
:t.
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie 12.*; inn. 15 ct.
Voor bet Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal
COMMISSIE
BEGRAFENISVEREENIGLNG.
Door de Vereenigingen Handel en Nij
verheid en de Christel. Middenstands-
vereeniging is een commissie genoemd,
belast met de voorbereidende werk
zaamheden voor de oprichting van een
algemeene Bolswardsche begrafenisver-
eeniging. Deze commissie, welke nog uit
andere groepen zal worden uitgebreid,
is j.l. Vrijdag geïnstalleerd en zal bin
nen enkele dagen met uitgewerkte plan
nen komen.
Duitschland diplomatiek alleen laat staan
maar noodwendig zit hieraan vast, dat
de onderlinge samenwerking vermindert
wat natuurlijk van directen invloed is op
den handel.
Amerika gaat zelfs zoo ver de Duit-
sche invoer in de Vereen. Staten met een
extra heffing van 25 te belasten.
We willen ons vandaag allereerst de
vraag stellen: welke voordeelen en wel
ke nadeelen geeft de Inlijving van Tsje-
cho-Slowaklje aan Duitschland?
Tot de voordeelen rekenen we een
enorme oorlogsindustrie en daarmee ge
paard gaande voorraden. De uiterlijke en
innerlijke outllage van honderden fabrie
ken en een bescheiden surplus aan
grondstoffen. Ook mag bij deze voordee
len genoemd worden de indruk, welke
deze annexatie op het Duitsche volk
heeft. Ze hebben een dergelijke stimu
lans ook hard noodig.
Maar dan?
We zoeken naar nog meer dergelijke
voordeelen. Geld, waaraan Duitschland
zoo dringend behoefte heeft, is er niet
meer. De grondreserve zit in Engeland.
Voeding dan? Och wat geeft de voedsel
voorraad van een klein land als Slowa
kije voor den grooten slok-op die bo
vendien reeds maandenlang ondervoed
is?
Dan komen we dus aan de nadeelen.
Van zeer groot belang is hier in de
eerste plaats het verlies van zijn pres
tige. Minister Chamberlain heeft het vo
rige week onomwonden verklaard: Als
het zoo gemakkelijk is redenen te vinden
om beloften te verbreken, wat zijn die
beloften dan waard? Thans deel ik de
teleurstelling van het Engelsche volk,
dat de hoop op die belofte
op zoo schandelijke wijze is
vernietigd.
Zoo kras heeft Chamberlain nog nooit
gesproken.
Punt 2 is de boycot van Duitsche wa
ren, die zich nu ook zal uitstrekken tot
de fabricaten uit Tsjecho-Slowakije. Tot
nu toe had dit land een vrij groote uit
voer, vooral naar de democratisch getin
te landen. Die uitvoer, wordt nu natuur
lijk onmiddellijk aan banden gelegd, met
het gevolg, dat de Tsjechische fabrieken
nog wel eenigen tijd voor binnenland-
scjie productie kunnen doorwerken,
maar spoedig bij gebrek aan grondstof
fen en vooral
afzetgebied en geld
dien moeten we niet vergeten, dat de
Tsjechische bevolking, nu opgenomen In
het Duitsche rijk, gelijkgeschakeld wordt
evenals de andere Duitschers. Voor het
eerst krijgt Duitschland dus een groep
menschen in zijn rijk, die niet overtuigd
zijn van de zegeningen van het natio
naal socialisme. Een toekomstige oppo
sitie?
Hoe we de zaak ook onpartijdig wil
len inzien, we kunnen heusch hief an
ders constateeren, dan een schaal dij
aan de creditzijde belangrijk doorslaat.
Thans komen we aan de beantwoor
ding van een tweede niet minder be
langrijke vraag. Tot welke consequen
ties zal deze Duitsche annexatie aanlei
ding geven?
We denken dan allereerst aan het
woord van Chamberlain, dat het ver
trouwen in de beloften van Hitler ge
schokt is, waarmee we dan in de eerste
plaats willen zeggen, dat Duitschland
zich in geen enkel opzicht meer gebon
den acht. Na de verovering van Tsjecho-
Slowakijq komt jiet (Memel-gebied en
Dantzig aan de beurt. Dit wordt een
beetje lastig voor Polen, maar door de
zen staat waarschijnlijk reeds voorzien.
Getuige de ommezwaai van pro naar
anti-Duitsch. Dan staat verder op het
programma Roemenie, een land met rijke
natuurlijke hulpbronnen, vooral petro
leum. Dat is maar niet een gedachte, die
we uit onzen duim zuigen. Integendeel,
de feiten wijzen pertinent in die richting.
In wel-lngerichte kringen te Londen ver
zekert men, dat Duitschland zeer vér
strekkende economische elschen aan
Roemenië gesteld heeft.
Volgens Reuter vraagt Duitschland 'n
monopolie voor den geheelen export en
elscht, dat Roemenië geheel tot de staat
van ’n landbouwland zal terugkeeren.
De bedoeling, die hieraan ten grondslag
ligt, is maar al te doorzichtig. Wel wordt
van Duitsche zijde deze zaak als pure
fantasie voorgesteld, maar de Duitschers
kunnen het niemand euvel duiden, dat
momenteel hun verklaringen onder zeker
voorbehoud worden aanvaard.
Wat is het antwoord van Roemenië?
De mobilisatie van vijf legercorpsen.
Ook heeft konlng Carol de Engelsche re-
geering in kennis gesteld van zijn be
duchtheid voor het ernstige gevaar
waarin Roemenië van Duitsche kant
verkeert. Hij geeft hierbij tevens kennis
van zijn besluit liever te vechten dan
We hadden heusch niet gedacht, dat
de feiten die we in onze vorige week-
revue veronderstellender wijze hadden
besproken, zoo spoedig werkelijkheid
zouden worden. We hadden de vorige
Dinsdag de vraag gesteld:
„Ziet Duitschland kans door de ver
deeldheid onder Slowaken en Tsjechen
aan te wakkeren, onder het mom van
bescherming der minderheden, nogmaals
een deel van Tsjecho-Slowakije te be
zetten. Voorloopig dan alleen tot herstel
der orde om straks de rekening voor
gedane diensten aan te bieden.’’
Nog eerder dan iemand vermoed heeft
is die rekening gepresenteerd en ook
direct maar geïncasseerd. Tsjecho-Slo
wakije is van de landkaart verdwenen
en gevoegd bij het groot Duitsche rijk.
Ondanks de plechtige verzekeringen van
Hitler in München en ook later een
woord waaraan sommigen in hun na
ïviteit nog geloofd hebben heeft Hit
ler een streep gezet onder al deze ver
dragen en daarmee Europa overgeleverd
aan een rechteloosheid, die nauwelijks
denkbaar is.
De verontwaardiging over deze struik-
rooversdaad is dan ook algemeen. Zoo
wel Amerika, Engeland, Frankrijk, Polen,
Roemenië, Griekenland, Joegoslavië,
Rusland keuren deze daad ten strengste
af, wat zich zeer duidelijk demonstreert
in het terugroepen van de gezanten.
De Amerikaansche gezant Is vorig na
jaar, toen Duitschland de Jodenvervol
ging verscherpte teruggeroepen en thans
volgen de Engelsche en Fransche gezant.
Dit beteekent niet alleen, dat men
eenig verlies van grondgebied of souve-
reiniteit te ondergaan. Hij betoogde ver
der, dat indien Engeland, Frankrijk en
Rusland hun steun verleenen, hij ook
Polen, Bulgarije, Roemenië, Griekenland,
Turkije en Joegoslavië zal kunnen ver-
eenigen om zich aan zijn zijde te scha
ren en met hen stand te houden.
Wanneer we al deze feiten sorteeren
en een totaalindruk samenstellen, dan
lijkt het ons toe, dat de spanning, die
thans in Europa heerecht
veel sterker is dan in September 1938.
De Duitsche stormwals is losgebroken
en wanneer zijn loop niet ten spoedigste
wordt gestuit, zullen er onberekenbare
gevolgen uit voortvloeien.
Ge aanvaardt dus, zoo hoor ik enke
len vragen, de wereldoorlog als het
eenlgste middel dat redding kan bren
gen? O neen, met nog veel meer aan
drang dan vroeger blijven we bidden:
van pest, hongersnood en oorlog, verlos
ons Heer, maar er zijn ook andere wa
penen, economische.
Wanneer de hierboven genoemde Sta
ten zich eens vereenigden tot het eene
gemeenschappelijke doel: de economi
sche weerkracht van het Duitsche volk
te verzwakken, geen voeding, grondstof
fen, in welken vorm ook te leveren.
geen uitvoer te accepteeren. Wie weet
hoe spoedig de machthebbers in het
Duitsche rijk gedwongen waren ter wille
van de binnenlandsche vrede elke bui-
tenlandsche actie stop te zetten.
Met zeer groote belangstelling zal men
deze week de ontwikkeling van den
(Eiuropeeschen toestand gadeslaan, een
ontwikkeling, die o.i. dezer dagen nog
wel eens voor een verrassing kan zor
gen.
Wat de strijd in Spanje en China be
treft, deze is door de meer belangrijke
gebeurtenissen in Europa iets op den
achtergrond geraakt. Van ’t Chineesche
oorlogsterrein komt niet veel nieuws, en
uit Spanje komen enkele berichten, die
wijzen op een langzame insluiting van
Madrid door het leger van Franco. De
in moeilijkheden zullen komen. Boven- nieuwe benoemde verdedigingsraad uit
dien moeten we niet vergeten, dat de het nog overgebleven Spanje, heeft be
sloten met Franco onderhandelingen
over vrede aan te knoopen. Zou de strijd
hier gestaakt worden om op een ander
punt van het vasteland weer te ontbran
den?
Afwachten is de boodschap.
Het staat geschreven in
de stenen, dat.
Geloof en bijgeloof, ik heb het in
de laatste maanden ontmoet in zeer ver
schillende vormen en uitingen. Het is ’n
vaststaand feit, dat ten slotte in eiken
mensch de behoefte aan geloof leeft
het geloof in een Opperwezen en dat
zich in alle volksgroepen een bepaalde
voorstelling omtrent dat Opperwezen
en hetgeen Hij, God, van den mensch
verlangt, ontwikkelt of heeft ontwikkeld.
Herhaaldelijk bleek het, dat primitief le
vende menschenstammen, die voor*
zoover viel te achterhalen nimmer
met een vreemde beschaving in aanra
king kwamen, eenigen godsdienst ken
den en beleefden.
Het is slechts schijnbaar, dat het ge
loof sinstinct van den mensch door we
tenschap en cultuur, door onze „Wester-
sche beschaving” b.v„ zou zijn ontwor
teld. Sommige „wetenschappelijke” men-
sshen mogen al beweren dat het geloof
in strijd is met de wetenschap de fei
ten wijzen uit, dat wetenschap en geloof
naast elkaar bestaan en nimmer tegen
over elkaar kunnen worden uitgespeeld;
ze kunnen samengaan of gescheiden
zijn, maar nimmer is het eene in staat
om het andere op te heffen. Geloof is
als de liefde; de liefde „heeft” men of
men wordt er op een gegeven moment
door „gegrepen” nóóit laat de liefde
zich door de rede, d.i. wetenschappelijk,
wegredeneeren.
Het is merkwaarllg, dat men het ge
loof van zoovelen, die er „wetenschap
pelijk” mee afgerekend zeggen te heb
ben, niet ziet verdwijnen, maar enkel
zich ziet hervormen. Of vervormen. Bij
hen openbaart zich een reactie in het
geloofsleven: de ontwikkeling houdt op;
de cultuur, welke het instinct onderging
valt weg de primitiefste vorm van
het geloofsleven rest tenslotte nog: het
bijgeloof.
Men ziet het in Duitschland, waar
heidensche vuurfeesten voor millioenen
menschen weer den honger moeten stil
len naar geestelijke spijze, welke sterkt
voor het eeuwigheldsbestaan. Maar men
ziet het ook in eigen kring.
Hoevelen onder ons vinden het geloof
in eene Voorzienigheid, welke het lot
der wereld, van volkeren en individuen
regelt, niet „dom” en onwetenschappe
lijk? 1 Maar.hoevelen van dezelfden
vragen niet van ons om de wetenschap
pelijke waarde te erkennen van dingen,
welker bestaan ze aannemen en welker
wetten ze erkennen, maar waarvoor ze
geen enkel bewijs weten aan te voeren?
Ik denk hier in het bijzonder aan de as
trologische wetenschap. Meer en meer
ontmoet men z.g. ontwikkelde lieden,
menschen, die ook inderdaad veel we
tenschap verzamelden, die blindeling ge-
looven in het lot, dat hun en ons „in de
sterren beschreven” werd.
Het „geloof in de sterren” heeft een
breeden kring dergenen „gegrepen”, die
voor het onderworpen Godsgeloof te
groot waren geworden. Te groot naar
hun eigen maatstaf en inzicht. Is deze
geloofsvervorming echter niet het dui
delijkste bewijs van de menschelijke be
hoefte aan geloof?
De astrologische wetenschap, welke
geen wetenschap is, maar een geloof
(bijgeloof) beschikt ten onzent tegen
woordig over meerdere periodieken,
waarin de uitspraken van een bijbelsche
verzekerdheid zijn. „Astrologische
Wereldschouw” b.v. heet een dezer
tijdschriften en „De Mystieke Wereld”
een ander.
Dezelfde menschen, die de verhalen
in den Bijbel minachtend en schouder
ophalend „fabeltjes” heeten, nemen de
meest dwaze vertelsels, uit de „taal der
sterren” opgeteekend, zonder reserve
aan.
Heel het menschelljk leven, zoo sug
gereert men elkaar, zou vanaf de eer
ste seconde onder den invloed van de
sterren staan, als onder een niet te ont
wijken noodlot. Gelukkig weten de as
trologen zich en anderen te verklaren,
wat de hemellichamen met den mensch
voor hebben en aldus gewapend met de
kennlsse der toekomstige dingen, kun
nen we meewerken aan het goede, dat
ons werd toebedeeld en door tegenstre-
vingen het kwade zooveel mogelijk
trachten te ontgaan. Veel is er overigens
niet aan te doen men ontkomt zijn
lot niet of uiterst moeilijk. Alles komt
óf „vanzelf” in orde óf het komt niet in
orde. De astrologische wetenschap
kweekt een fatallstischen geest, dooft
geen pretje Zondagmorgen op het voet
balveld. Een harde koude wind met zoo
nu en dan een klein hagelbuitje. Het
veld was een beetje zwaar te be
spelen.
C. A. B. speelt voor de ru^t tegen den
wind. De opstelling van het C. A. B.-
elftal is in zooverre gewijzigd, dat Vlag-
sma weer in de halflinie is opgenomen
en W. Hoekstra linksbuiten speelt en
A. Hoekstra naar de rechtsbinnen-plaats
is verhuisd.
Het eerste kwartier van dezen wed
strijd is zoowat geheel voor de Harlin-
gers. Goede aanvallen en vooral het
plaatsen is uitstekend, zoodat bij een
beter schot H. Z. C. zeker een of twee
doelpunten had kunnen maken. Keeper
Visser is weer zeer goed en weet ver
schillende lastige ballen goed te verwer
ken. Zooals b.v. bij de strafschop onge
veer een meter of tien van het doel
Prachtig tikt de keeper deze bal nog
juist over de lat.
Na dit kwartiertje overwicht van H.
Z. C. is de beurt aan C. A. B. Er wordt
beter geplaatst en na goed werk van de
voorlinie maakt A. Hoekstra de eerste
goal, die ons inziens de H.-keeper best
had kunnen houden.
De rechtsbuiten, die ons in de vorige
wedstrijd zoo slechts bevredigde, maakt
nu een geheel andere indruk en speelt
een werkelijk goede partij.
Uit een prachtvoorzet van dezen kant
weet Bosma dan ook de tweede goal t
maken. Direct daarna maakt onze m
voor no. 3 en even later als de H. Z. C.-
spelers voor vermeend buitenspel blijven
staan, loopt Bosma rustig door en pas
seert gemakkelijk den keeper, 4-0.
Ook de vijfde goal ontstaat door een
goede combinatie in de voorhoede. We
zien dan voor de rust nog een goede
aanval van H. Z. C„ de keeper is reeds
gepasseerd, maar Draaisma weet nog
net van de doellijn te redden.
In de pauze kwamen spelers en be
langstellenden in de luwte van de tribune
bijeen, ter herdenking van het 15-jarig
bestaan van C. A. B.
Namens zijn club biedt de aanvoer
der van H. Z. C. bloemen aan; memo
reert de prettige verhouding, die steeds
tusschen deze clubs bestaat en hoopt
nog meerdere malen tegen de Bolswar-
dérs te mogen spelen.
De heer R. van der Meulen, waarne
mend voorzitter, dankt voor deze bloe
menhulde. De combinatie C. A. B. heeft
indertijd een einde gemaakt aan de toen
heerschende verdeeldheid en spreker be
treurt ’t, dat C. A. B. niet is gebleven
de organisatie in Bolsward waar in alle
voetballers zich konden vereenigen.
Vöor de in de laatste jaren voltrok
ken afscheiding heeft C. A. B. nooit aan
leiding gegeven. Spreker dankt ook de
Harlinger club voor hun sportieve spel
opvatting.
Daarna spreekt de heer J. de Jong na
mens de supportersvereen. een woord
van hulde.
Bij deze herdenkingsdag denken wij
terug aan 19 Maart 1924 en zien wij als
pionier der voetbalsport In Bolsward uw
eere-voorzitter den heer R. van der Meu
len en het eere-lid H. Huisman, die bei
den veel werk gedaan hebben om de
fusie in 1924 tot stand te brengen, waar
uit de vereeniging C. A. B. is ontstaan,
zonder nog de h.h. Wijma, Dijkstra, Van
den Oever en R. de Vries te vergeten.
Het pad uwer vereeniging is ook niet
altijd over rozen gegaan en vele tegen
spoeden hebt gij ondervonden, maar één
ding bleef er In uw midden, namelijk de
goede kern om alles te geven wat kon,
om de vereeniging In goede sportieve
banen te leiden.
De heer Van der Meulen dankte de
sprekers voor hun goede wenschen. De
nog jonge supportersvereen. onder lei
ding van hun ambitieuzen voorzitter, kan
voor C. A. B. vruchtbaar werken. Verder
bracht spreker een woord van dank aan
den heer H. Huisman, die vele Jaren de
stuwkracht van C. A. B. was.
De heer Huisman dankte voor deze
vriéndelijke woorden en bood de belde
oudste spelers van het elftal de h.h. A.
Hoekstra en W. Hoekstra bloemen aan.
Het tweede deel van,den wedstrijd
bracht geen verandering In den stand.
De kans voor C. A. B. op een eventueel
kampioenschap hangt nu naast eigen
werk wel een beetje af van een inzinking
bij de leidende ploeg Nicator.
Waarschijnlijk wordt binnen 14 da
gen deze zaak beslist.
ijver, doodt energie, maakt de menschen
slap en willoos.
De vorengenoemde astrologische bla
den staan vol van persoonlijke raadge
vingen en voorspellingen, welke uitgaan
tot de moeilijkste problemen in het leven
en in sterke mate invloed zullen (moe
ten) uitoefenen op b.v. de opvoeding
van het komende geslacht.
Om één voorbeeld te noemen: in „As
trologische Wereldschouw” vragen
ouders inlichtingen over hetgeen ze heb
ben te doen Inzake de bestrijding van
zekere karakterfouten, welke ze in hun
kind ontdekten. Uit het antwoord der
redactie citeeren we:
„Het is natuurlijk duidelijk, dat
„dit tegelijkertijd op een tamelijk
„groote eigenzinnigheid en dikwijls
„ook op onbuigzaamheid wijst. De
„zorgen, die de ouders zich daar
over maken, zijn echter veelal
„overdreven, iiomdat Scorpioenkin-
„deren (Scorpioen is het sterren
beeld, w.o. het betreffende kind
„was geboren) innerlijk sterk emo
tioneel als ze zijn, ervaring als de
„beste leerschool aannemen. Zij be
ginnen veelal met ondeugden en
„eindigen Inderdaad In hun latere
„leven met de „Deugd”.
Het Is eigenlijk gemakkelijk voor de
ouders, dit geloof in de sterren. Ten
slotte hebben ze zich weinig aan te trek
ken van hun opvoedingspllcht. Alles komt
terecht, of niet naar de stand van de
hemellichamen zulks heeft bepaald. Wat
een noollottig fatalisme.
De „Mystieke Wereld” behandelt haar
voorspellingen minder persoonlijk, meer
„en massa”. Ziehier het lot dergenen die
van 21 tot 23 Maart zijn geboren en wier
leven dus „in het teeken van den Ram”
staat. Dezulken moeten:
in al hun aangelegenheden
„voorzichtig handelen. Betreffende
„zaken, maar vooral in huiselijke
„kring zijn storingen aangeteekend.
JDe bezoeken van 116 Januari
„nebben veel te zeggen. Overweegt
„uw woorden, want 1119 brengt
„meeningsverschillen en hindemis-
„sen; let op de berichten; voorzich
tig op reis en u kunt enkele moei-
„lljkheden oplossen van den 25sten
„Januari tot begin Februari”.
Ik zeile reeds: het aloude Godsgeloof
en -vertrouwen hebben velen in zich
trachten te ontwortelen en het eenige
resultaat was een verwording tot een
zinlooze sterrenwichelarij, welke vele
gevaren In zich verbergt. Denken we
ons eens In, met welk een ongemoti
veerd wantrouwen degenen, die op of
tusschen 21 en 23 Maart Jarig zijn en
de astrologische „wetenschap” van de
„Mystieke Wereld” aanvaarden, wellicht
hun naaste verwanten en beste vrienden
zullen bejegenen, die op een „fatalen
datum” met de beste bedoelingen tot ze
komen I
Wie eenmaal van het geloof in een
Voorzienigheid tot sterrenwichelarij ver
viel en wat daarmee verband houdt,
komt nog eens te turen in.koffiedik.
Md.
C. A. B. I—H. Z. C. I 5-0.
Het was voor de talrijke toeschouwers
I
I
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
