Buit enlandsche Revue.
Slagerij A. SWART
De Bolswardsche Courant en Westergoo
NEDERLAND-BELGIË.
UITSLAGEN
35?*g Jaargang
Woensdag 24 Mei 1939
No, 40
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
Uit den Omtrek.
Stadsnieuws.
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Telefoon No. 451
EXMORRA.
WITMARSUM
Dit no. bestaat uit 2 bladen.
Porto Binnenland 1H ct.
Buitenland 2ps ct.
Alleen kwaliteit bepaalt
de b i 11 ij k h e i d der prijs 11
Onze meeste aanbeveling
Advertentfën per regels
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
EEN GOEDE BUURSCHAP IS BETER
DAN EEN GEFORCEERDE
BROEDERSCHAP.
De 75-jarige Voorzitter van het Zion-
nisme sprak op een betooging van wel
40.000 Joden te Jeruzalem deze typische
woorden: De regeering Chamberlain, die
Abessinië, Tsjecho Slowakije, Oostenrijk
en het Joodsche volk heeft verraden, zal
zeker ten slotte ook nog de Arabieren
verraden.
OPBRENGST COLLECTE.
Met dankbaarheid wordt gemeld, dat
de opbrengst der „Elim”-vlaggetjes-
verkoop is geweest f94.18.
ZWEMSCHOOL.
De temperatuur van het water is he
den 19 graden.
R. E. S. OP REIS.
Hemelvaartsdag maakte R. E. S. een
uitstapje naar Ameland, om een wed
strijd te spelen tegen Geel-Wit, een voet-
voetbalclub aldaar, die juist dien dag
haar eerste lustrum vierde.
Om 1 uur speelde R. E. S. II een aar
dig partijtje tegen Geel-Wit II. Ondanks
het aanvuren der eilandbewoners konden
de Geel-Wit-reserves het niet bolwer
ken en verloren met 6-2.
Om 3 uur de big-match! Nadat R. E. S.
bij monde van haar voorzitter een bloem-
stukje had aangeboden, vergezeld van
de beste wenschen aan de jubileerende
vereeniging, verrichtte de Eerw. Pater
Groothuyzen de aftrap. Hierna ontspon
zich een heftige, maar uiterst faire wed
strijd met Geel-Wit iets in de meerder
heid.
Voor de rust wisten de Amelanders
een 3-0 voorsprong te behalen. Na de
thee was het R. E. S., die de toon aan
gaf. Alle spelers spanden hun uiterste
krachten in en langzaam, maar zeker
werd de achterstand ingehaald. Tien mi
nuten voor het einde werd de gelijkma
ker gescoord en zoo kwam het einde van
deze mooie, faire strijd.
Toen nog een uurtje gezellig samen
zijn en daarna weer opgewekt en vroo-
lijk huiswaarts. Pl.m. 10 uur arriveerde
de bus weer in Bolsward. Deze tocht is
voor R. E. S. een waardig slot van het
seizoen geweest.
22 Mei 1939.
Het bondspartuur van de afd. Wit-
marsunj bestaat uit de kaatsers W. Reit-
sma, T. Zijlstra en F. v. d. Vliet.
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
„Wat is dat beste verf,” zegt men.
Bovendien korting en kwasten gratis.
BRANDSMA’s WINKELS.
23 Mei 1939.
Door stemgerechtigde lidmaten der
Ned. Herv. gemeente alhier is een toe
zegging voor een beroep uitgebracht op
den heer P. A. Lefèbre, candidaat te Lei
den.
2050.—
- 1945.—
- 1885.—
- 1784.—
- 1728.—
- 1649.—
Bolsward - Tel, 574
Aangekocht:
een zware Koe
Iets fijns voor de a.s. Feest
dagen. Ondanks alle concurren
tie handhaven wij onze kwaliteit
IJTENS.
LEDENKAATSPARTIJ.
21 Mei 1939.
Zaterdagmiddag hield de kaatsveree-
niging „Ytens en Omstreken” haar eer
ste ledenpartij, waaraan door tien par
turen werd deelgenomep. Deze eerste
ontmoeting onder de leden kon alleszins
bevredigend worden geacht, hoewel het
In onze vorige revue hebben we een
korte beschouwing gewijd aan de kwes
tie Koelangsoe.O ja, dat is waar ook,
misschien heeft U er verder geen aan
dacht aan geschonken en reeds geheel
vergeten waar dat Koelangsoe eigenlijk
ligt. Even uw geheugen opfrisschen. Een
internationale nederzetting in de buurt
van Amoy, een der Chineesche haven
plaatsen tegenover het eiland Formosa.
Ziezoo, nu zijn we weer op ’t goede
pad.
Door de landing van Japansche troe
pen in Amoy en het bezetten van enkele
internationale punten in de nederzetting
Koelangsoe, kwamen de belangen van
Amerika, Engeland en Frankrijk ’n beetje
in het gedrang en eerst vriendschappe
lijk, later met een beetje meer klem werd
de Japansche regeering erop gewezen,
dat men die landing van Japansche troe
pen niet kon toestaan. Ónder den druk
van deze actie is Japan er toen onmid-
delijk toe overgegaan, zijn ontscheepte
troepen terug te trekken. Door dit krach
tig optreden van de Westersche mogend
heden is het begin van een klein con
flict afgewimpeld.
We vragen ons af, wanneer zooiets
gelukt voor het verre Oosten, is het dan
ook niet mogelijk voor het nabije Wes
ten?
De overwinnings-parade in Spanje van
Franco is in vollen gang. Deze zal twee
dagen duren en daarna moeten de Ita-
liaansche troepen het Spaansche grond
gebied verlaten. Dit wordt niet alleen een
mijlpaal in de geschiedenis van Spanje,
maar een belangrijk moment in de ge
heels Europeesche toestand. Immers,
wanneer de Italiaansche troepen, zooals
is overeengekomen naar Italië terug zul-
OOSTEREND.
25-JARIG JUBILEUM.
20 Mei 1939.
Zaterdag herdacht de heer E. Bruin-
sma, rijksveldwachter hier ter plaatse,
zijn 25-jarig jubileum als zoodanig.
Aanvankelijk was het de bedoeling
deze dag in stilte met de familie te her
denken, maar dit bleek niet geheel mo
gelijk te zijn.
Daarom was het voor den jubilaris
ook eenigszins een verrassing, dat de
Muziekvereen. „Wilhelmina” hem een
serenade bracht.
Na het Wilhelmus en eenige marschen
gespeeld te hebben, sprak de heer E.
Rienstra, als voorzitter van de vereeni
ging den jubilaris toe en wenschte hem
en zijn familie geluk met dit 25-jarig
jubileum.
Voor de muziekvereen., aldus spreker,
werd hij vaak beschouwd als „buitenge
woon lid”, daail wanneer de vereeniging
in het publiek optreedt, de heer Bruih-
sma zorgde voor de orde en rust.
Ook bracht spreker nog dank aan den
jubilaris voor de prettige samenwerking
en verstandhouding, die er bestond tus
schen hem en de vereeniging.
Daarna dankte de heer Bruinsma de
muziekvereeniging voor de gebrachte
hulde en sprak eveneens van de goede
samenwerking.
Ten slotte werden nog ’t Frysk Folks-
liet en de zegenbede uit Ps. 134 ge
speeld.
De heer Bruinsma is thans bijna 17
jaar rijksveldwachter in ons dorp.
22 Mei 1939.
Bij de aanbesteding voor den ver
bouw van de auto-garage voor rekening
van de Coöp. Stoomzuivelfabriek „Wit-
marsum” werd als volgt ingeschreven:
K. Feenstra, Pingjum
J. Tol, Witmarsum
A. Fokkema, Wons
G. Heeringa, Witmarsum
H. v. d. Vliet, Witmarsum
M. v. d. Bosch, Longerhouw
Begrooting 1610.
Gegund aan M. van den Bosch, Lon
gerhouw.
NIET DOOR MAAR OM
BOLSWARD.
Vele voorstanders van de actie: weg
door Bolsward zullen, wanneer ze van
nabij kennis maken met het tegenwoor
dige zware auto-verkeer, wel bekeerd
zijn tot de groep: de weg om Bolsward.
Niet alleen overdag maar ook geduren
de een groot deel van den nacht, bulde
ren de zware wagens door de veel te
nauwe stadsgedeelten. Voor verschillende
winkeliers is het etaleeren op glasplaten
niet meer mogelijk, maar ook de huis
moeders klagen dat het steen en glas
werk in de kasten aan het verschuiven
gaat en dan spreken we nog niet van
de niet denkbeeldige schade, die dit ge
durig gerommel aan de huizenbouw te
weeg brengt.
Ook de veiligheid van den voetganger
komt in het gedrang en we vragen ons
wel eens af, is het niet mogelijk het ver
keer van de afsluitdijk tijdelijk over de
Kade te dirigeeren. Het één-richtings-
verkeer zou voor de smalste gedeelten
reeds een goede oplossing zijn.
Wat de verkeersongelukken betreft,
gaat het gelukkig nog zonder ernstige
ongevallen, maar het gevaar is er niet
minder groot om.
Maandagmiddag gebeurde er op de
Polstraat weer zoo’n ©ogenschijnlijk
klein verkeersongelukje, dat wonder ge
noeg zonder ernstige kwetsuren afliep.
Een zoontje van den heer V. stak een
beetje onvoorzichtig den rijweg over,
werd door een niet snel rijdende auto
gegrepen en een drietal meters wegge
smakt erf met een heel stelletje builen en
schrammen opgenomen en naar huis ge
bracht.
Een van de vele gevallen, dat het op
het nippertje goed gaat.
Alvorens onze lezers in bijzonderheden
te herinneren aan het a.s. bezoek onzer
Koningin aan het Hof en volk van België,
verzoeken we ze, ons een oogenblik in
gedachten te volgen op een verdere reis
dan naar Brussel we voeren ze mee
naar dat deel van Oost-Europa, dat tot
voor kort Tsjecho-Slowakije werd ge-
heeten.
Tsjechten en Slowaken waren samen
gevoegd in één staatsverband, dat was
objectief beschouwd, geen slechte oplos
sing van een nationaliteits-vraagstuk. De
geleerden zijn het er vrijwel over eens,
dat Tsjechen en Slowaken dezelfde
volksgroep als oorsprong hebben. De
taal van de Tsjechen en die van de Slo
waken vindt dan ook op tal van punten
overeenstemming met elkaar; ze hebben
zich waarschijnlijk uit dialecten tot
„eigen” talen ontwikkeld. Economische
belangentegenstellingen hebben de twee
deelen van hetzelfde volk in den loop
van jaren van elkaar vervreemd. Deze
historische dntwikkelipg liét zich niet
ongedaan maken door een geforceerd
teruggrijpen naar verhoudingen uit hef
verleden. De broeders, die zoo lang
reeds afzonderlijk hun eigen bestaan
hebben geleid en gestreden, hadden
vrienden kunnen zijn of worden als bu
ren, maar ze konden elkaar niet meer in
één huis verdragen als broeders.
We hebben gezien, hoe ze elkander
trachtten te verscheuren om óf baas te
worden in de nieuwe woning, óf de vrij-
heid in zelfstandigheid te herwinnen.
Toen de Tsjechen van buitenaf werden
bedreigd, hebben de Slowaken hun eigen
bloed verraden; ze hebben hun vrijheid
een sterk beknotte I herwonnen
door hun broeders uit te leveren in sla
vernij.
WOMMELS
HET MUZIEKCONCOURS.
Mei 1939.
Benevens de reeds gepubliceerde lijst
van deelnemende muziekkorpsen zijn
alsnog ingeschreven „Excelsior” van
Schraard, „Soli Deo Gloria” van Stavo
ren en „Juliana” van Paessens, terwijl
wegens verschillende omstandigheden
zich moesten terugtrekken de corpsen
van Sexbierum, Harlingen en Wons
Wat de medewerking van de burgerij
betreft, deze is buitengewoon, wat ook
weer ten zeerste tot uiting is gekomen
in het beschikbaarstellen van diverse
eereprijzen, als fraaie lauwerkransen,
takken en medailles, terwijl zelfs een
schitterende eerebeker als prijs werd ge
schonken.
De commissie beijvert zich deze eere-
teekenen zoo spoedig mogelijk bij een
der plaatselijke winkelzaken te etaleeren.
Alzoo heeft men reeds in velerlei opzicht
medewerking, zoodat de kans van sla
gen zeker groot mag worden genoemd.
HENNAARDERADEEL.
DE GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN.
21 Maart 1939.
Naar we vernemen is door het Hoofd
stembureau dezer gemeente de candida-
tenlijstJ der Chr. Dem. Unie ongeldig ver
klaard, omdat door het niet zelf plaatsen
van de handteekening slechts 24 stem
gerechtigden de lijst hebben pndertee-
kend.
Deze ongeldigheidsverklaring werd
uitgesproken nadat aan belanghebben
den gelegenheid was gegeven, gedurende
de wettelijk voorgeschreven termijn van
drie dagen de te weinig gestelde hand-
teekeningen ten gemeentehuize aan te
vullen.
De ingediende candidatenlijsten der S.
D. A. P., V. D. en V. B., A.-R. C.-H.
werden geldig verklaard.
eerste dat Spanje het soldaatje spelen
nu eindelijk eens gaat staken en zich
weer gaat wijden aan nationale opbouw,
waardoor mede de Europeesche vrede
gediend wordt, of de teruggekeerde Ita
liaansche troepen worden niet gedemo
biliseerd, maar door Italië gebruikt voor
een volgend doelwit.
Velen zullen hieraan de conclusie vast-
knoopen, dat dus het gevaar voor een
Europeesche oorlog nog niet is geweken.
Hioe graag we ook een optimistische
toon willen laten hooren, dan mogen we
toch onze oogen niet sluiten voor de
realiteit der dingen.
Duitschland en Italië hebben nog niets
van hun eischen latert vallen; integen
deel, de laatste uitdrukkingen van Mus
solini laten aan duidelijkheid niets te
wenschen over. Wanneer vandaag het
Italiaansch-Duitsch verdrag ondertee-
kend zal zijn, is er een blok van 150
millioen menschen gevormd, waartegen
niemand iets kan uitrichten. Het doel van
dit blok, aldus Mussolini, is vrede) en wij
zijn bereid dezen vrede af te dwingen,
wanneer de groote democratieën pogen
onze opmarsch tegen ie houden.
Ik zal mij verder in stilzwijgen hullen,
waarin opgenomen
doch het Italiaansche volk zal spreken
zoodra het juiste oogenblik gekomen is.
Et zijn 45 millioen Italianen, waarvan 10
millioen soldaten met slechts één wil.
Het is wel een eigenaardige manier
om den vrede te dienen en dezelfde tac
tiek wordt ook door Duitschland gevolgd
Bovendien hebben èn Italië èn Duitsch
land nog niets teruggenomen van hun
eischen betreffende Dantzig, de Corridor
Algiers, Tunis, Dzjiboeti.
Daartegenover staat de zoogenaamde
democratie Engeland, Frankrijk, Polen,
Turkije enz. enz., die met elkaar een
soort omsingelingspolitiek ten opzichte
van Duitschland voeren. Ook deze om
singelingspolitiek is ’n slecht bewijs van
de stelling, dat men den vrede wil die
nen.
De Duitsche volkstelling wordt ook
door verschillende groote bladen gezien
als een bijdrage tot ongunstige verhou
dingen. In Oost-Pruisen en in Opper-
Silezië is de toestand uiterst gespannen.
De Poolsche pers maakt telkens melding
van ruw optreden tegen de Polen bij de
volkstelling.
Zij spreekt van ’n gespannen toestand
in Oost-Pruisen en Duitsch-Silezië. Duit
sche vereenigingen hebben daar, aldus
de bladen, een pamflet verspreid, waarin
gezegd wordt, dat degene, die bij de
volkstelling verklaart, van Poolsche na
tionaliteit te zijn, zich schuldig maakt
aan hoogveraad, waarop de doodstraf
staat. De politie heeft Polen gearresteerd
die een vlugschrift verspreidden, waarin
hun landgenooten werd aangeraden niet
voor bedreiging en chantage op zijde te
gaan en het vaderland niet te verraden
door zich als Duitschers te laten inschrij
ven.
Ook de Duitsche Minister Goebbels
heeft, evenals Mussolini, enkele redevoe
ringen gehouden. Duitschland kan rech
ten op de vrije stad Dantzig laten gelden
is zijn meening. Wanneer Parijs en Lon
den trachten ons te omsingelen en mee
nen ons daardoor bang te maken, dan
zeggen wij, dat we tot de tanden gewa
pend zijn. Een muur van staal en beton
beveiligt onze grenzen. Wij zijn niet be
vreesd, maar nog eens verklaar ik, dat
er in Europa geen probleem is, dat een
oorlog noodig maakt. Wanneer het ver
stand der volken terug keert kan Europa
bespaard blijven voor een ernstig lot.
Het is nu maar de vraag welke volken
het eerst dit gezond verstand moeten te
rugvinden. Goebbels heeft b.v. in een
rede te Keulen gewezen op de kracht
van het land en vervolgt dan woordelijk:
In dit gevoel van veiligheid heeft de
Führer de kwestie Dantzig op het tapijt
gebracht.
We laten de eindconclusie over de
vraag: oorlog of vrede graag aan onze
lezers over.
Een geheel nieuw probleem is ontstaan
door de publikatie van het Engelsche
witboek. De kwestie Palestina wordt er
uitvoerig in behandeld en nu blijkt, dat
de oplossing, welke Engeland meent ge
vonden te hebben, geen der belangheb
bende partijen bevredigde. Het is een
soort compromis, een schikking tusschen
Joodsche en Arabische eischen.
Het is niet te veel gezegd, dat de
Joodsche wereld in Palestina in groote
beroering is over dit wat zij noemt ver
raad en bedrog van Engeland, dat plech
tige beloften en verklaringen, officieel
vastgelegd, tot scheurpapier maakt ter-
wille van z.g. hoogere belangen, n.l. de
belangen van het Britsche wereldrijk, dat
met het oog op de millioenen Arabieren
op en langs de verbindingswegen van
zijn wereldrijk geen Arabische oppositie
kan verdragen.
De vraag is echter, of de Engelsche
regeering met dat plan vrede gesticht
heeft in Palestina. Het Heilige Land is in
groote beroering. In de voornaamste
steden hebben zich bloedige tooneelen
afgespeeld en honderden menschen wer
den gewond bij betoogingen van Jood
sche zijde als protest tegen het Engel
sche verraad. Over het geheele land zijn
de Joden tot staking en betoogingen
overgegaan en vooral in Jeruzalem en
Tel Aviv kwam het daarbij tot bloedige
botsingen.
De positie van de Joden wordt er^over
de geheele wereld niet beter op.
In Duitschland, Oostenrijk, Italië,
Spanje is hun het verblijf bijna onmo
gelijk gemaakt. Honderden intelligente
mannen op het gebied van de weten
schap, zakenlieden van groot formaat,
ze zwerven over deze aardbol zonder
een tehuis. Heel wat van Jdezë men
schen hadden hun hoop gesteld op een
eigen vaderland, een Joodsch tehuis in
het land der vaderen: Palestina.
Deze hoop is nu door het Ehgelsche
witboek vernietigd, maar daarmee heeft
de Engelsche regeering ook de geheele
Joodsche wereld tegen zich in het har
nas gejaagd.
gië tot uitdrukking gaat brengen, zijn de
gevoelens van al haar onderdanen.
De wonden, die in het verleden werden
geslagen, zijn thans geheeld, maar nooit
zullen we datgene uit het verleden ver
geten, wat ons ook heden verplicht om
heel dicht bijeen te staan, ter ontplooi
ing van een gemeenschappelijke cultuur
en ter bescherming, zoo noodig door
verdediging van een gelijke lots
bestemming.
Belgen en Nederlanders, we wonen
vrij en blij, ieder op eigen grond. Maar
onze huizen staan zóó dicht bij elkaar
en onze levensomstandigheden zijn zóó
gelijk, dat we weten en beseffen: de
brand in het eene hu.is zal ook de ver
woesting van het andere beteekenen.
Daarom zullen we gelijkelijk waak
zaam zijn, behulpzaam voor elkaar als
goede buren, trouw als broeders.
Leve Nederland! Leve België!
Laten we nu de verhouding tusschen
Nederland en België bezien.
Er is ten deze een„oud zeer”, dat lan
gen tijd heeft geschrijnd, slechts zeer
langzaam wilde genezen en thans nog
enkele litteekens heeft nagelaten. Het
grootste deel der Bglgen is met ons, Ne
derlanders, van één stam en in de ge
schiedenis waren we met elkaar ver
bonden in één staatsverband. De zuider
lingen hebben tegen het wettige gezag
gerebelleerd Noord en Zuid zijn ge
scheiden geworden.
In Noord en Zuid zijn er menschen
geweest en van dezulken zijn er nog
die de geschiedenis ongedaan zouden
willen maken en hereenigd zouden wil
len zien, wat naar den bloede vereenigd
behoort te zijn.
Laat de jongste geschiedenis van het
Tsjecho-Slowaaksche volk ons ten deze
echter een waarschuwend voorbeeld we
zen!
De stamverwantschap sluit het feit
niet uit, dat er tusschen Nederlanders en
Vlamingen verschillen zijn, welke de sa
menwoning onder één dak moeilijk ma
ken; verschillen van religieuzen aard,
van temperament, van levensopvatting
en levenssfeer.
We moeten practisch zijn in
ons denken en leven. Een ideaal benade
ren we Richter door liefde en elkaar
zoeken in vrijheid, dan door dwangver- ien keeren^ bestaan er twee kansen. Ten
banden. Als goede buren kunnen we J r
voor elkander vaak méér beteekenen dan
wanneer we worden gedwongen om el
kaar in één huis en aan één tafel te ver
dragen. Een gemeenschappelijke cultuur
kunnen we versterken door samenwer
king, beter dan door samenvoeging.
Dat inzicht heeft zich gevormd bij de
langzame ontwikkeling van de betrek
kingen tusschen Nederland en België.
Dat dit inzicht thans volkomen heeft ge
zegevierd, daarvan zijn de officieele be
zoeken van de vorsten der beide landen
de bevestiging. De Belgen willen met
ons goede buren en vrienden zijn, aldus
is de Belgische Koning onlangs aan het
Nederlandsche Hof komen verzekeren.
En het tegenbezoek van H. M. Koningin
Wilhelmina aan Brussel is de uitdruk
king van de wederkeerigheid van dit ge
voelen.
Heel het Nederlandsche volk is ver
heugd over de reis van zijn Vorstin en
over de hartelijkheid, waarmee het Bel
gische volk de voorbereidingen heeft ge
troffen voor een haar waardige ont
vangst. De gevoelens van vriendschap
en goede nabuurschap, welke onze Ko
ningin tegenover Vorst en Volk van Bel-
DE JONG s NIEU WSBLA
