Buit enlandsche Revue.
Ill J. 0. UIEIFF
De Bolswardsche Courant en Westergoo
f
Reparatie
33er ic fit
ONZE STEMBUSGANG.
Woensdag 28 Juni 1939
No. 49
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
Stadsnieuws.
Groote voorraad
Onderdeelen
en Banden
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Telefoon No. 451
Uit den Omtrek.
1.
2.
gemeentebegrooting,
4.
WE WETEN WAT WE WILLEN.
Md.
I
Overigens wanneer door eenheid
van principieele gevoelens de groepsbe
langen zich niet naar voren dringen
stemt de kiezer in ons land, naar wat-ie-
is. Dat wil zeggen ten onzent worden
de kiezers, in het algemeen gesproken,
als kerkelijke partij-er of als vrijzinnige
of socialist of als anti-p.ik bedoel
als H. O. S.er of S. O. P.er, geboren.
En daar verandert later niet veel aan.
Laten w etoch niet gelooven, dat mid
dels het algemeen kiesrecht de wil van
Speciale inrichting voor
aan alle merken
Automobielen
9
8
Advert entifin per regel:
Woensdagsnunimer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de 'tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
26 Juni 1939.
De aanbeveling voor de benoeming
van een gemeente-ontvanger van Won-
seradeel luidt:
1. H. Koops, ambtenaar ter secretarie
te Dwingeloo.
2. J. Bakker, adjunct-commies ter
secretarie van Baarderadeel.
OFF. FORD DEALER
BOLSWARD - TELEF. 550
een zet uit te voeren, die de tegenstan
der bevredigt.
Garantie voor kwaliteit!
Wij verkoopen beste waar. Op onze
verpakkingen vindt U de namen der
best-bekende fabrieken. Wij staan voor
ieder artikel in: niet goed, dan terug.
Toch gaan we met de laagste prijzen
mee.
Koopman’s Bakmeel
Wouda’s Meel
Honig’s Maizena
BRANDSMA’s WINKELS.
Maar kunnen het niet altijd
tot uitdrukking brengen.
Ook niet met een rood potlood.
Ziezoo, dat is weer achter den rug.
We zijn van dit jaar twee maal naar
de stembus gegaan onder het motto:
W. W. W. W. W. en hebben, behoudehs
onvoorziene 'omsfiandighellenj, daarmee
onzen stemrechtelijken plicht voor 1939
weer vervuld.
Ik zeg: onder het motto „W. W. W.
W. W.” Dat is dus onder vijfvoudig
wee. En het beteekent: we weten wat
we willen.
En daarom is alles bij het oude geble
ven. De een verliest een zeteltje hier
en wint een zeteltje daar, maar over het
algemeen is, wat de politieke verhoudin
gen aangaat, ten onzent Ifet spreekwoord
„glas, plas en was” een rol van betee-
kenis vervullen.
Dat bracht me aan het prakkezeeren
over bezuiniging. Verkiezingen kosten
ontzettend veel geld en als we die dus
konden afschaffen, dan zouden we een
pietsje van het 80-millioenen-tekort heb
ben weggewerkt, dat den 70-jarigen re-
geeringsleider slapelooze nachten be
zorgt.
Ik dacht zóó: op den Burgerlijken
Stand staan we allemaal behoorlijk ge
registreerd. Men heeft er ons genoteerd
met naam en toenamen, leeftijd en be
roep, godsdienst en antecedenten. Dui
vekater, waarom zetten ze er ook niet
meteen onze politieke overtuiging op?!
Zeker, die kan veranderen, maar dat ge
beurt ten onzent zóó zeldzaam, dat het
een kleine moeite moet zijn om die ver
andering, na kennisgeving te registree-
ren.
Is er dan verkiezing, dan dienen de
Chr. Historischen en de R.K.’s en de
Communisten, Socialisten, Nihilisten, A.-
R.’s, N. S. B.ers de volgorde, welke
ik stel is volmaakt willekeurig hun
candidatenlijsten in en op de secretarie
gaan ze dan aan het tellen. Zóóveel An
ti’s zijn er, zóóveel van dit en zóóveel
van dat. En dan wordt de „uitslag” op
gemaakt.
Simple comme bonjourI
Ja, méér.zult ge zeggen.
En ik antwoord: ach man, praat toch
niet!
Sluit mijn idee niet geheel en al aan
de practijk aan?
Men zal me misschien willen wijzen
op de onderscheiden „groepeeringen”,
in Brabantsche of Limburgsche platte
landsgemeenten, waar lijsten worden in
gediend van en voor: katholieke arbei
ders, idem middenstanders, idem kleine
boeren, idem kasteleins, idem dissidente
kasteleins, enz.
Sommige menschen vinden dat „gek”.
Ik heelemaal niet.
Over het p r i n c i p e is men het in
zoo’n gemeente ééns: men is er met z’n
allen katholiek.
Welnu, als daaromtrent niets uit te
vechten blijkt, wordt er nadruk gelegd
op tegenstellingen van secundairen aard:
het groepsbelang.
Ik zou zeggen: laat die menschen rus
tig en vredig vechten met elkaar, maar
met deze soort van vechterij moeten
de publiekrechfèlijke organen zifh niet
bemoeien. Hoe de verdeeling naar stand
of vak heeft te geschieden, kan gevoe
gelijk in een kiesvereeniging worden uit
geknobbeld.
Dat dit niet gebeurt, is de schuld
van den wetgever, die elke groep van
25 kiezers het recht geeft om met een
eigen candidatenlijst uit te komen.
Met 1 JULI begint het
nieuwe halfjaar.
Stort Uw abonnementsgeld
op onze giro no. 87926 vóór
dien datum. U krijgt dan
geen incassokosten. Het is
gemakkelijk en voordeelig.
Administratie
„DE JONG’s NIEUWSBLAD"
P.S. Aan de aspirant-schrijvers van
ingezonden stukken!
Het vorenstaande Is als satyre be
doekt
Er is geen vuriger democraat dan on-
dergeteekende.
30 Maart 1939.
2. Ingekomen stukken.
3. Mededeelingen.
4. Benoeming van een gemeente-ont
vanger.
5. Voorstel van B. en W. tot wijzi
ging en aanvulling van het ambtenaren
reglement.
6. Alsvoren tot verhooging van de be-
looningen van de controleurs voor de
werkverschaffing en steunverleening.
7. Alsvoren tot vaststelling van een
regeling betreffende toelating van kwee-
kelingen tot de openbare scholen in deze
gemeente.
8. Alsvoren tot vaststelling van een
regeling inzake toekenning van bijdragen
uit de gemeentekas in de kosten van ver
voer, verbonden aan het bezoeken van
de Christelijke school voor buitengewoon
lager onderwijs te Sneek, door kinderen
afkomstig uit deze gemeente.
9. Voortzetting van de behandeling
van het voorstel van B. en W. omtrent
het adres van het bestuur der vereeni-
ging tot stichting en instandhouding van
een Christelijke school voor buitenge
woon lager onderwijs te Sneek, houden
de verzoek voor elke uit deze gemeente
afkomstige leerling een hoogere bijdra
ge uit de gemeentekas te verleenen dan
de wettelijk verplichte, ten bedrage van
f 15.per leerling, met nadere mede-
deeling van B. en W.
10. Voorstel van B. en W. tot nade
re vaststelling van de huur der ge-
meentewoning te Makkum, plaatselijk
gemerkt Zeedijk no. 25.
11. Alsvoren tot het beschikbaarstel
len van bijdragen uit de gemeentekas
voor verbetering van arbeiderswoningen.
12. Alsvoren tot het beschikbaarstel
len van een bijdrage uit de gemeente
kas voor het verleenen van extra-hulp
aan werkloozen, zoomede aan de z.g.
kleine boeren (groep B) en kleine tuin
bouwers (groep B.).
13. Mededeeling van B. en W. van
het besluit van den raad der gemeente
Harlingen tot afkoop van de jaarlijksche
bijdrage ad ƒ250.in de kosten van
onderhoud van den weg Bolsward-Har-
lingen.
14. Alsvoren Inzake in het raadsbe
sluit van 30 Maart 1939, tot wijziging
van de gemeentebegrooting voor 1939 in
verband met de voorwaarden voor het
verleenen van rijkssteun in de kosten
van gemeentehuishouding over dat jaar,
aangebrachte veranderingen.
15. Voorstel van B. en W. tot wijzi
ging van enkele ramingen op den kapi-
taaldienst der gemeentebegrooting voor
1939.
16. Wijziging begrooting gemeente
lijk woningbedrijf voor 1938.
17. .Wijziging gemeentebegrootingen
voor 1938 en 1939.
18. Belastingreclames.
WITMARSUM
klaard, dat geen enkele Britsche regee-
ring kan dulden, dat haar onderdanen
onderworpen worden aan behandelingen
als die waaraan Engelsche onderdanen
te Tientsin hebben blootgestaan en ook
kan geen enkele Britsche regeering zich
door een andere mogendheid haar bui-
tenlandsche politiek laten voorschrijven
en daarom vertrouw ik, dat wij het bij
het goede einde hebben, wanneer wij
veronderstellen, dat de Japansche regee
ring dergelijke plannen niet koestert en
dat zij niet de bedoeling heeft de reeks
daden van haar soldaten goed te praten,
noch de rechten en belangen van het
Britsche volk in China te tarten.
Aan het adres van Duitschland sprak
Chamberlain o.m.:
In een wereld, waarin het vertrouwen
hersteld zou zijn, zouden onze twee lan
den zeer goed kunnen samenwerken bij
het ontwikkelen van de hulpbronnen, die
nog niet aangebood zijn en die voor ons
beiden groote winsten zouden opleveren,
doch deze gelukkige toekomst moet een
droom blijven, totdat Duitschland zijn
ongerechtvaardigd wantrouwen jegens
anderen wil laten varen en bereid is te
toonen, dat het den oprechten wensch
koestert op een redelijke wijze met re
delijke menschen te praten.
Ondertusschen zitten de Europeesche
mogendheden wat betreft de versterking
van hun weermacht in China, niet stil.
Vooral de vloot is een factor van betee-
kenis en geen wonder, dat men tracht
nu reeds door eenheid in het commando
een zekere rivaliteit, waardoor in het
verleden menige oorlog is verloren, te
keeren. De Fransche en Engelsche strijd
krachten in het Verre Oosten hebben
dan ook besloten dat de Britsche bevel
hebber in het Verre Oosten in geval van
oorlog het opperbevel .over de Britsch-
Fransche strijdkrachten zal nemen.
Ook is op een der conferenties beslo
ten, dat Singapore in zulk een geval
basis der operaties zal zijn.
Volgens de laatste berichten zal de
blokkade van de Chineesche kust door
Japan nogmaals worden verscherpt, om
zoodoende de toevoer van oorlogsmate
riaal voor Tsjang Kai Sjek geheel af te
snijden.
Met belangstelling is natuurlijk uitge
zien naar de manier, waarop men in
Duitschland reageerde op de woorden
van Chamberlain. Göbbels die momen
teel als de gangmaker voor de Duitsche
politiek in actie komt, heeft weer op ne
gatieve wijze gereageerd op de verkla
ring van Chamberlain.
Volgens Göbbels is Engeland de schul
dige door de omsingelingspolitiek waar
door de levensbelangen van Duitschland
worden aangetast. De Duitsche pers, die,
men weet dat uit ondervinding, geen
eigen meening lanceert, maar van hoo-
gerhand geïnspireerd wordt, ageert hef
tig ten opzichte van Engeland. Boven
dien is daar de kwestie-Rusland. Aan
welke kant zal het Russische communis
me zich scharen, aan die van het Fas
cisme of van de democratie? Daarvan
valt tot vandaag toe nog niets met zeker
heid te zeggen. Engeland heeft eenigen
tijd geleden getracht een accoord met
Rusland te sluiten, zonder positief re
sultaat.
Daarna is Duitschland aan bod geko
men met een handelsovereenkomst, maar
ook hierop is de Russische regeering
niet ingegaan. Thans is de situatie zoo,
dat zoowel Fransch-Engelsche als Duit
sche overeenkomsten door Rusland moe
ten worden bestudeerd. Ten wiens gun
ste de schaal zal doorslaan, is voorloo-
pig nog niet te zeggen. Ten slotte blijft
de kwestie-Dantzig voorloopig onopge
lost.
Geleidelijk worden verschillende acties
uitgevoerd, die er op berekend zijn het
Duitsche element in Dantzig te verster
ken. We wijzen b.v. op een deputatie
van de Duitsche vloot, die een bezoek
aan de vrijstad zal brengen en zich na
tuurlijk naar een vooraf opgesteld pro
gram zal laten bejubelen. Met de op
somming van deze problemen zijn we er
nog niet. Hoe is de houding van Italië?
en vooral nu, na de totstandkoming van
het verdrag tusschen Frankrijk en Tur
kije?
Rekent jnen deze overeenkomst ook
tot een der punten van de Engelsche
omsingelingspolitiek? Het valt moeilijk
om daar ’n definitief antwoord op te ge
ven. Zeker is het, dat Italië deze belan
gengemeenschap met leede oogen tot
stand ziet komen. Het is alweer de pers,
die (als spreektrompet van de publieke
opinie zoogenaamd, maar in den laatsten
tijd hoe langer hoe meer de door de
overheid geïnspireerde spreekbuis
wordt) die het Italiaansche publiek sug
gereert, welk een snoode inbreuk op
de rechten van Rome thans door Fran-
schen en Turken gepleegd wordt. Het is
heel moeilijk op ons wereldschaakbord
BELANGRIJK BEZOEK AAN
BOLSWARD.
Deze week wordt te Leeuwarden het
jaarlijksch congres der Algemeene Ne-
derlandsche Vereeniging voor Vreemde
lingenverkeer gehouden.
Voor de deelnemers hieraan zijn ver
schillende excursies door onze provincie
verbonden, zoo staat ook een bezoek
aan Bolsward op het programma en wel
op Vrijdag a.s.
Onze plaatselijke Vereen, van Handel,
Nijverheid en Vreemdelingenverkeer zal
dan de gastvrouw zijn van het gezel
schap.
Komende van Franeker wordt het ge
zelschap pl.m. 12 uur op het Stadhuis
welkom geheeten door onzen Burge
meester. Het ligt in de bedoeling het
gezelschap dan uit te noodigen tot eer»
bezoek aan de Martinikerk, waar de
WelEd. Heer A. Alt een orgelconcert
hoopt te geven. Daarna wordt het gezel
schap in hotel De Wijnberg een koffie
maaltijd aangeboden.
PLECHTIGE EERSTE H. MIS.
Zondag 25 Juni was voor de Katholie
ken van onze stad een bijzondere feest
dag.
Op dezen dag droeg de WelEerwaar-
de Pater Siardus Gerritsma, Augustijn,
voor de eerste maal het H. Misoffer aan
God op in zijn parochiekerk.
Onder het zingen van het „Veni Crea
tor” werd de Neomyst naar het altaar
geleid door de assisteerende Geestelijken
misdienaars en bruidjes. Bij de H. Mis
werd de jonge priester geassisteerd door
de Z. E. P. Smits, Prior en Pastoor te
Witmarsum, als presbyter-assisteurs, de
WelEerw. Pater Eykholt O.F.M., als dia
ken en de WelEerw. Pater Serroux O.
E.S.A. als sub-diaken.
De feestpredikatie werd gehouden
door den WelEerw. Pater Hutjens O.E.
S.A. die op voortreffelijke wijze het H.
Priesterschap schilderde als een groote
genade van God aan de menschen, en
daarbij de bedieningen van den Priester
uiteenzette. Alle dagen moeten wij God
voor deze groote genade danken.
Na de H. Mis zong het zangkoor, ver
sterkt met het jongenkoor, het „Haec
Dies” van A. H. van de Ven, alhier.
Om vier uur werd een plechtig Lof
van dankzegging gehouden, waarbij de
WelEerw. Pater W. Groothuizen O.F.M.
assisteerde, als diaken en de WelEerw.
Pater A. Boere, O.F.M., als sub-dia
ken.
Een druk bezochte receptie getuigde
van de groote belangstelling, die de jon
ge priester en zijn familie bij deze ge
legenheid te beurt viel.
VERJAARDAG
Z. K. H. PRINS BERNHARD.
Ter gelegenheid van den verjaardag
van Z. K. H. Prins Bernhard houden de
Chr. Muziekvereen. „Oranje” en het Sted.
Muziekkorps a.s. Donderdagavond 29
Juni, ’s avonds 7 uur, vanaf de muziek
school in de Kerkstraat, een muzikale
rondgang door de stad.
PERSONEEL-KAATSPARTIJ.
Zaterdagmiddag hield het personeel
van de fa. Van der Plaats alhier een on
derlinge kaatspartij, die veel belangstel
ling trok.
De prijzen voor dezen wedstrijd waren
door de firma uitgeloofd, bovendien een
wisselbaker, beschikbaar gesteld door
den heer J. Heeres en zilveren medailles
door de andere firmanten. Scheidsrech
ter was de heer W. Kuipers.
Er werd met veel animo gekaatst.
Als prijswinnaars kwamen ten slotte
Uit deze vriendschappelijken wedstrijd
naar voren:
1ste prijs: H. Nota, H. Dijkstra en C.
van der Eéms.
2de prijs: W. Nota, W. Sprik en M.
Reidsma.
3de prijs: D. Ykema, D. Wijnja en J.
van der Eems.
Koning van de partij werd H. Nota, die
dus voor dit jaar houder is van de wis-
selbeker.
De medaille voor de meeste en verste
bovenslag viel ten deel aan W, Nota.
Voor de beste oudste deelnemer na lo
ting aan D. Schram.
De belangstelling voor de buitenland-
sche politiek heeft zich de laatste we
ken voor een groot deel verplaatst naar
China.
Het gewapend conflict tusschen China
en Japan duurt naar het oordeel van de
Japansche hoogere militairen veel te
lang, een opvatting, die ook door de
niet militaire autoriteiten ten volle be
vestigd zal worden.
Beide stroomingen zijn al lang niet
eens over de wijze, waarop een beslis
sing in dezen strijd kan worden gefor
ceerd. maar zooals de situatie zich
de laatste weken verscherpte, bleek toch
dat de militire leiders het meest op den
voorgrond komen. De politiek van deze
militaire bevelhebbers is met alle be
schikbare middelen de aanvoer van oor
logsmateriaal ten behoeve van Tsjank
Kai Sjek, den Chineeschen leider, af te
snijden, maar.daarmee komt men in
Japan in conflict met Europa en Ame
rika.
We willen niet direct beweren, dat
alleen handelsmogelijkheden voor deze
werelddeelen in het algemeen als het
eerste argument op den voorgrond' staat
en ook overwegingen van gewoon men-
schelijkheid, van rechtvaardigheid, zelf-
bestemmingsrecht en meer van die fraaie
woorden een groote rol kunnen spelen.
Maar de tijd heeft nu langzamerhand
wel geleerd, dat ’t verlies van een goe
de klant voor een lapd soms meer be
teekent dan al die mooie woorden teza
men.
Stuurt Japan wel overwogen aan op
een gewapend conflict met de andere
werelddeelen?
Dat is de vraag die ons nu reeds en
kele weken bezighoudt. De bezetting van
de internationale concessie te Tientsin
en vooral de grievende beleedigingen,
die de Engelsch^n zich moeten ïaterfl
welgevallen, hebben een storm van ver
ontwaardiging in het trotsche Albion
doen, oplaaien.
Als antwoord op deze algemeene
Britsche verontwaardiging heeft Cham
berlain zich genoopt gezien een meer
krachtiger houding tegenover Japan te
moeten innemen. In een rede te Cardiff
gehouden, heeft de Engelsche premier
zeer duidelijk de houding van Engeland
uiteengezet en daaruit blijkt, dat, hoe
wel men alles wil doen om de vrede te
handhaven, dit niet kan gaan ten koste
van beleedigingen, zooals deze thans
door Engeland geduld moeten worden.
Zeer beslist heeft Chamberlain nu ver
hef volk tot uiting komt over actueele
politiek, d. i. zijn oordeel over de
noodzakelijke bestuurspractijk van de
naaste toekomst. Wat zou men.Dui
zenden kiezers kan niets eens de eenvou
dige techniek van het stemmen worden
duidelijk gemaakt. Vandaar de „van on
waardes”. En die menschen moeten van
hun zienswijze laten blijken over bin
nen- en buitelandsche politiek.
Verkiezingen vormen practisch een ge
legenheid tot getuigenis van het
beginsel.
En als zoodanig zijn ze te aanvaar
den.
Maar voor de rest.
Zooals ik zei: een aanteekening van
het beginsel op de gezinskaart in het re
gister van den Burgerlijken Stand zou
me’ voldoende zijn.
En aan de hand van die aanteekenin-
gen: de evenredige vertegenwoordiging.
De prijzen werden na afloop in de
zaak Marktplein aan de desbetreffende
winnaars met een toepasselijk woord uit
gereikt.
VERGADERING van den Raad, op
Dinsdag 27 Juni a.s., ’s avonds
7 uur ten Stadhuize.
Agenda:
Voorstel van Burgemeester en
Wethouders tot overname van en
kele kanaalgedeelten in eigendom,
eventueel onderhoud.
Idem tot vaststelling van de reke
ning van het Algemeen Stads
armenhuis over 1938.
Wijziging bedrijfsbegrootingen,
dienst 1938.
Wijziging
dienst 1938.
P. T. T.-DIENST OP 29 JUNI AS.
In verband met de verjaardag van Z.
K. H. Prins Bernhard zijn de kantoren
voor den postdienst slechts geopend tot
12 uur. Voor Bolsward vervalt de mid-
dagbestelling. De verzending is als op
werkdagen.
ZWEMSCHOOL.
De temperatuur van het water is he
den 19 graden.
WONSERADEEL.
VERGADERING van den Raad
dezer gemeente op Donderdag
29 Juni 1939, des nam. 2.30 uur
(off. tijd) ten gemeentdhuize te
Witmarsum.
Agenda:
Notulen van de vergadering van
3.
1
I
12i/2
1.
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
