ORKEST WILLY GRUI1DER
GEBREK AAK CULIUURGROKD?
Buitenlandsche Revue.
111. L O. IUEBFF
OFF. FORD DEALER
BOLSWARD - TELEF. 550
De Bolswardsche Courant en Westergoo
HOTEL HOF VAN HOLLAND
i
Reparatie
aan alle merken
Automobielen
M. VROMEN
Groote voorraad
Onderdeelen
en Banden
ro
Stadsnieuws.
No. 55
Woensdag 19 Juli 1939
35= Jaargang
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
HET SUCCES VAN DE ZESDAAGSE IS
ge-
ilijk
.ren
X)
il en
prijs.
0
om
T
A.S. VRIJDAG AFSCHEIDS ORKEST
ZATERDAG ORKEST STUROP
Advertentiën per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
12
54
54
Ier.
jsh.
moeten gaan gebeuren, als we het boe
renbestaan willen redden.
Vraag me niet, wat een boerenzoon
dén moet worden, dus waartoe hij dient
te worden opgeleid. In alle vakken is
een tekort aan werk en een teveel aan
arbeidskrachten. Maar in alle vakken,
uitgezonderd het boerenbedrijf, is nog
altijd voor meer dan 50 kans; d.w.z.
voor de besten rest er, ook\nu nog, een
bestaansmogelijkheid.
Heb je echter een hoofd vol met kunst-
Dit no. bestaat uit 2 bladen.
Porto Binnenland 1^4 ct.
Buitenland 2J/j ct.
Speciale inrichting voor
33
10.
MUZIEKCONCOURS.
De muziekvereen. „Hollandia” alhier
nam deel aan het nationaal concours te
Zaandijk en behaalde daar in de afd.
uitmuntendheid fanfare een 2de prijs met
90 punten.
Tevens werd de laatste middenrond-
vlucht gdhouden vanaf Pont St. Max
(Frankrijk). Deze vogels hadden een
groote, zoo niet de grootste snelheid, die
in dit seizoen behaald werd, n.l. 81 km
per uur. Eigenaar eerste vogel Th. de
Jong.
De uitslag luidt:
Th. de Jong 1, 4.
Sj. Huisman 2, 3, 5, 6.
D. Houben 7, 10, 12.
D. Ruiter 8, 9.
Tuil 11.
2de
3de
4de
5de
6de
7de
8ste
9de
12?a
J0
10
19
18
7
beter
Igt:
stuk
10
DE ZESDAAGSCHE.
Maandagmiddag had in den Hof van
Holland de officieele opening plaats van
deze zesdaagsche verkoopactie. Zeer vele
leden van de D. B. S'.-buurt hadden aan
den oproep van de Commissie om bij
deze opening tegenwoordig te zijn, ge
hoor gegeven.
De heer Brandenburg opende deze bij
eenkomst met een woord van welkom,
inzonderheid aan den heer Burgemees
ter.
De welwillendheid van onzen Burge
meester ten opzichte van den midden
stand is bekend. De D. B. S.-buurt is een
aaneenschakeling van winkels, die van
alles te koop bieden. Actieve winkeliers
zijn in deze buurt bljeengestcpt en heb
ben een verkoopactie ontworpen, die
voor allen meer verkoop en meer be
kendheid met alles wat hier te koop is,
moet brengen.
Na deze korte toespraak verzoekt de
spreker aan den Burgemeester deze zes
daagsche te willen openen.
De Burgemeester zegt, zeer sympa
thiek te staan tegenover elke actie die
uit middenstandskringen voortkomt. D^t
is een bewijs van ondernemingsgeest en
het eenigste middel om onzen midden
stand vooruit te helpen. De Blauwpoort
heeft in vroegere jaren steeds een bij
zondere beteekenis voor Bolsward ge
had. Toen het marktwezen zich wijzigde
is die beteekenis verminderd, maar wat
bleef, dat is de beteekenis van de Blauw
poort voor het bezoek van buiten de
stad. In het handelsobject van onze stad
speelt de Blauwpoort nog steeds een
voorname rol. Ook in de toekomst door
de nieuwe weg en de nieuwe brug zal
de beteekenis van dit stadsdeel voor
Bolsward even belangrijk blijken.
De nieuwe toegangsweg tot Bolsward
kan alle gewone verkeer tot zich trekken
en verwerken.
Met de beste wenschen voor de groei
en bloef van dit stadsdeel besluit de
Burgemeester zijn korte toespraak.
Hierna werd een over de straat ge
spannen lint door den heer Burgemees
ter doorgeknipt als symbolische hande
ling de opening van deze Zesdaagsche
voorstellend.
’s Avonds had een hindemiswedstrijd
voor transportfietsen plaats, die heel wat
publiek naar de Bargefenne deed stroo-
men. Het was een aardige wedstrijd met
veel hilariteit.
ent
ent.
7
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
11.-
30.—
d.
Vrouwenarts
Prins Hendrikstraat 10
LEEUWARDEN
is weer ie consuiieeren
14.-
34.85.
20.-
roer
prijs,
r.
ovei
r’de-
’n Boer mint zijn arbeid, zijn grond,
zijn hoeve, zijn vee en zijn gewas
kortom: een boer is met tal van ketenen
gebonden aan zijn boerenbestaan. Dat
de zoon van den boer boer moet wor
den en zijn dochter met een boer zal
trouwen, is in het algemeen gespro
ken een uitgemaakte zaak. Waar niet
over te discussieeren valt.
teld van die tienduizend gewapende toe
risten, die hun vacantie in Dantzig door
brengen. Vandaag lezen we weer zoo’n
typisch bericht:
De Poolsche pers maakt melding van
een nieuwe schending door de Dantzig-
sche autoriteiten van de Poolsch-Dant-
zigsche accoorden. De senaat van Dant
zig heeft n.l. bij het dorp Krakau een
kamp voor 1000 leden van de Hitler-
jeugd doen inrichten, zonder toestem
ming te vragen aan den havenraad, die
de haven van de Vrije Stad beheert en
eigenaar is van alle terreinen, die om de
haven heen gelegen zijn.
Ambtenaren van de Vrije Stad hebben
slechts toegang tot deze terreinen na
verkregen toestemming van den haven
raad. Deze raad heeft terzake een pro
test ingediend bij den senaat van de
Vrije Stad, die nog niet heeft geant
woord.
Ook op ander terrein worden voorbe
reidingen getroffen. Vrijcorpsen gaan
openlijk over straat met machinegeweren
en karabijnen.
Vrachtauto’s worden gerequireerd en
de bevolking in het grensgebied heeft
aanzegging gekregen, zich gereed te
houden voor evacuatie.
Ons inziens neemt de spanning met
den dag toe.
Beste Erwten en Boonen.
Friesch droog spek
Zuur, per flacon
BRANDSMA’s WINKELS.
POSTDUIVENNIEUWS.
Als eerste vlucht voor onze jonge vo
gels was aangewezen Meppel, 61 km.
De vogels hadden kopwind, zoodat de
snelheid niet hoog was. De eerste vogel
had een snelheid van 769.9 m. per min. j
De uitslag is als volgt:
Sj. Huisman 1, 4, 7, 14.
D. Houben 2, 22.
Werkhoven (Witm.) 3, 10, 11, 12, 19
en 20.
Velting 5, 9.
Kuperus 6, 8, 13, 15, 16.
D. Ruiter 17.
Blanksma 18.
Bijlsma (Work) 21, 23, 27.
Faber 23.
U. Rijpma 24.
Tuil 25.
waarin opgenomen
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
moreel van de Japansche troepen een
gevoelige slag toe. Chineesche guerilla-
benden bestoken regelmatig en met suc
ces de Japansche troepen. Van grond
exploitatie om daardoor de export op
peil te houden, is geen sprake. Het
spoorwegverkeer is er slecht en veel te
weinig rollend materiaal, maar ook de
blokkade van de Chineesche kust heeft
aan de Japansche handel enorme schade
toegebracht.
Voor al deze tegenslagen moet nu 'n
zondebok worden gezocht en het spreekt
vanzelf, dat Engeland dan in de eerste
plaats in aanmerking komt.
Een enkele keer hoort men ook wel
eens de meening verkondigen, dat die
geheele Japansche actie tegenover En
geland een uitvloeisel is van het Anti-
committempact der totalitaire mogend
heden, Duitschland, Italië en Japan. Een
soort overeenkomst dus, waarbij Japan
zooveel als mogelijk is, Engeland moet
trachten bezig te houden, met de heime
lijke hoop, dat een deel van de Engel-
sche vloot naar de Chineesche wateren
moet worden verzonden, waardoor een
verzwakking van de verhoudingen in de
Europeesche wateren mogelijk werd ge
acht.
Ons inziens vergeet men in deze re-
deneering een zeer belangrijk punt, n.l.
de houding van Amerika.
Ook voor dit land staan groote belan
gen op het spel in het Verre Oosten en
nu de Vereen. Staten zich geschaard
hebben aan den kant van de zoogenaam
de democratie, zal men (mocht het tot
een conflict in Japan komen) niet werk
loos blijven toezien. Daar komt nog bij,
dat men nog niet zeker is van de hou
ding van Rusland. Wat daar momenteel
in Mongolië precies gebeurt, is uit de
verwarde en tegenstrijdige berichten
moeilijk op te maken.
Volgens een Japansch bericht zijn de
Russisch-Mongoolsche troepen over de
geheele linie teruggeslagen met achter
lating van veel oorlogsmateriaal, maar
het Russische communiqué zegt, dat de
Sovjet-Mongoolsche troepen alle aanval
len hebben afgeslagen.
In de gevechten van 6 tot 12 Juli, zoo
vervolgt dit Russische bericht, hebben de
Mandsjoekwo-Japansche troepen onge
veer 2000 man verloren aan gesneuvel
den en meer dan 3500 gewonden.
Aan den strijd namen twee divisies Ja
pansche infanterie, een gemotoriseerde
brigade, ongeveer 100 tanks met een re
giment gemotoriseerde infanterie, een re
giment zware veldartillerie en zes of ze
ven gemengde Mandsjoekwo-Japansche
cavalerie-regimenten deel.
Dat is in onze dagen het voorspel van
een mogelijke oorlog.
Keeren we dan even terug naar het
Europeesche vasteland. Als eerste be
langrijk feit mogen we daar constateeren
het défilé van Frankrijks weermacht voor
den president Lebrun. Deze troepen
revue op den 150sten verjaardag van den
val der Bastille is een buitengewone de
monstratie geworden van Frankrijk’s
militaire macht. Een eenigszins gevaar
lijk experiment in onze zoo zwaar bela
den atmosfeer, zult ge misschien zeggen
en die gedachte bevat zeker een kern
van waarheid, maar we mogen ook niet
vergeten, dat het ook imponeerend kan
werken op andere volken, die misschien
nog in den waan verkeeren, dat zij alleen
door hun militair apparaat de beslissing
in handen hebben over het wél en wee
van andere volken.
Of deze Fransche krachtsontplooiing
de Duitsche leiders tot nadenken zullen
brengen, is iets waaraan we werkelijk
twijfelen. In verschillende toonaarden
wordt ons door diverse regeeringen dui
delijk gemaakt, dat het toch onzin is om
Danztig een wereldoorlog te ontketenen,
maar.de belanghebbende Staten kun
nen zich van dit probleem niet zonder
meer afmaken. Polen kan nu eenmaal
niet toestaan dat deze uitweg naar de
zee door Duitschland wordt afgesneden
en ondertusschen gaat Duitschland stel
selmatig door de' Vrije stad Duitsch te
maken. We hebben de vorige week ver-
3e ORGELCONCERT.
Het Choralvorpsiel van Bach, Band VI,
No. 11, over „Allein Gott in der Höh’
sei Ehri’ is niet het mooiste van de acht
voorspelen, welke Bach over dit koraal
schreef. Immers de bewerking als fuga
kan eigenlijk maar matig voldoen, om
dat hierin de fugavorm zóó vrij is be
handeld, dat men er geen houvast meer
aan heeft, terwijl ook de koraalphrazen
onsamenhangend optreden.
Dat alles moet op speler en toehoor
der verwarrend inwerken; nummer 3 uit
band VI over ditzelfde koraal, dat de
heer Alt vroeger wel speelde, is dan
ook veel mooier. Ook over de Fuga m
c moll (band IV no. 9) die voor Bach
mede iets ongewoons beteekent, kan iets
dergelijks worden opgemerkt, want dit
stuk, dat men zoo goed als nooit hoort
uitvoeren, is eigenlijk een Toccata-Ca-
price in fugavorm, waarvan we slechts
in de breedgetrokken slotphrase de stijl
van Bach terugvinden; als deze luchtige
scherts toevallig op naam van een of
andere Franschman had gestaan, zou
den we dit vrijwel zeker geaccepteerd
hebben.
Buitengewoon hebben we genoten van
het stemmingsbeeld „Prés de la mer”
(aan zee) van Lefèbre Wely. Inderdaad,
deze peinzende melodie, zich droomerig
verliezend in wijde verten, begeleid door
het monotoon, half-wezenlijk rhytme der
zee het is een zeer juiste weergeving
van de stemming, die we aan het zee
strand ondergaan en de vertolking in
spel, artistieke voordracht en register-
keuze was wel zeer treffend.
Piet Everaarts dien we vorig seizoen
als tenorzanger hoorden, kwam thans tot
c(ns als hoboïst, en in deze kwaliteit
kunnen wij hem het meest waardeeren.
De hobo met haar reinen, naïeven toon
is stellig het schoonste aller blaas-in-
strumenten en in de acoustiek van het
kerkgebouw, in samenspel met het or
gel klinkt Everaarts toonvorming bewon-
derenswaardig. Als solo-instrument is de
hobo, vreemd genoeg, nog maar betrek
kelijk kort in gebruik, zoodat de litera
tuur voor obligaat-hobo nog maar zeer
beperkt is. Wellicht is dit de oorzaak dat
we van Everaarts twee transcripties kre
gen in plaats van oorspronkelijke hobo-
composities. Maar hoe dan ook: vooral
met HUndel’s Sonate wist hij ons zeer te
boeien.
Volgende week kunnen we de prachti
ge stem van Mevr. P. Steensma-Hof-
meester beluisteren.
„Het overstelpend groot aantal solli
citanten, dat zich telkens, wanneer de
W'ieringermeerdinectie tot de uitgifte
van een serie boerderijen overgaat,
hiervoor als gegadigde meldt, bewijst
hoezeet* in ons land gebrek aan cultuur
grond bestaat”.
Zóó lees ik in de Agrarische Pers, ’t
orgaan van Landbouw en Maatschappij.
En dezelfde uitspraak kan men ook in
andere bladen aantreffen.
Ik wil er geenszins tegen opponeeren
want ik begrijp, wat de schrijvers be
doelen en ben het met die bedoeling
volkomen eens.
Maar is de conclusie, in haar woorde
lijke beteekenis, als zouden we gebrek
aan cultuurgrond hebben, niet onjuist?
Er zijn heel wat journalisten zonder
baan. Is dat een bewijs, dat er te weinig
kranten in ons land zijn? Er zijn 12000
werklooze onderwijskrachten. Moet
daarom het onderwijs met enkele jaren
worden verlengd? We zouden zoo kun
nen doorgaan met het stellen van vra
gen.
Gelet op de afzetmogelijkheden van
land- en tuinbouwartikelen is er, dunkt
me, geen gebrek aan cultuurgrond.
Maar er is een teveel aan cultuurgrond-
bewerkers.
De inpoldering van de Zuiderzee en
de ontginning van woeste gronden zijn
prijzenswaardige zaken omdat ze voor
het oogenblik de werkloosheid beteuge
len en in de toekomst, welke naar
we hopen herstel van den internatio
nalen handel zal brengen, een bestaan
verzekeren aan de boeren, die deze
gronden in eigendom of pacht bekomen.
Maar voor het oogenblik nijpt er geen
gebrek aan grond. Mogelijk zijn enkele
bouwproducten als tarwe en rogge
thans nog met eenig voordeel te telen,
maar oogst en prijzen van deze artike
len zijn riskante factoren en juist wan
neer de vrije internationale handel zich*
eens zou gaan herstellen, zal het ten
onzent zeer moeilijk worden om granen
nog loonend te verbouwen.
Cultuurgrond, al of niet benoodlgd,
kan bovendien niet getooverd worden.
We naderen in ons land de grens der
ontginningsmogelijkheden. In elk geval
zal het leger der cultqurgrondbewerkers
harder groeien dan ons grondbestand.
De groote vraag van thans zal nog groo-
ter worden, de grondprijzen zullen stij
gen en.het maken van winst uit ar
beid wordt daardoor een steeds meer
besliste onmogelijkheid.
Zóó staan helaas de zaken.
Wanneer een vermeerdering van cul
tuurgrond voorshands ongewenscht en
in gelijke verhouding tot de toenemende
vraag ook een onmogelijkheid is, dan
rest voor het herstel van normale agra
rische verhoudingen slechts één middel:
inkrimping yin het aantal cultuurbewer-
kers. Als het aanbod niet kan worden
uitgebreid, dan moet de vraag worden
teruggebracht.
Terecht werd er in de Agrarische
Pers dan ook reeds op de wenschelijk-
heid van emigratie gewezen.
Maar de immigratiemogelijkheden
worden bijna overal sterk beperkt!
Zijn er nog geen andere wegen
tot het gewenschte doel te komen?
mestleer en alle overige wetenschap,
welke het land- en tuinbouwbedrijf ver-
eischen, maar vader heeft geen geld ge
noeg om peperduren grond voor je te
koopen, dan is er geen heden voor je
en geen toekomst.
Ik geloof, dat de boeren er, méér dan
tot heden het geval was, in de toekomst
op uit dienen te wezen om hun zoons
te laten studeeren, als ze daar geschikt
heid voor hebben. Of naar een am
bachtsschool sturen. Of ze op den weg
van den handel moeten laten starten.
Zeker, ik ken de bezwaren. Er is een
hecht familieleven buiten. Er zijn patriar
chale verhoudingen. Er is boerentrots.
Maar in het burgerleven zijn en
blijven plaatsen te bezetten voor d e
b e s t e n en de boerenzoon, die wach
ten moet tot er cultuurgrond „vrij”
komt om er een bedrijf op te kunnen
beginnen, zal het geduld moeten hebben
van degenen, die op een wonder gaan
zitten wachten.
Wonderen zijn de wereld nog niet uit.
Ze bestaan, maar ze zijn zeldzaam!
Md.
VTSCHWEDSTRIJD.
Zondag j.l. hield de Onthoudersvisch-
club haar 3den wedstrijd in de Leeuwar-
dervaart. In verband met de kaatspartij
werd tot half elf gevischt.
De uitslag was als volgt:
1ste prijs: A. Nieuwenhuis, met een
baars van 21 C.M.
S. Wiersma.
P. de Jong.
K. Nieuwenhuis.
J. van der Zee.
D. Kamstra.
B. Wolthuizen.
A. van Kouteren.
L. Noordbruis.
Het wordt zoo langzamerhand heel
moeilijk uit de totaal ontredderde inter
nationale toestand de enkele feiten die
als de grond van alle tweespalt genoemd
mogen worden, in het juiste licht te stel
len.
Voor de Europeesche verwikkelingen
was tot voor enkele weken de kwestie-
Dantzig wel het meest markante feit.
Toen kwam Tientsin, de kwestie van
de internationale concessies, de voedsel
voorziening en de stelselmatige beleedi-
gingen, welke de Engelschen van de Ja
panners moesten slikken. Dit laatste
heeft de aandacht van de Europeesche
ruzie een beetje afgeleid, maar Engeland
heeft opnieuw gezorgd, dat we ons niet
al te rustig gevoelen; door de geslaagde
oefenvlucht boven Frankrijk van een
groot aantal Engelsche vliegtuigen en
de commentaren die daarover in de
Duitsche pers verschijnen. Wanneer we
de vele kwesties uit onzen tijd eens naar
z’n belangrijkheid toetsen, dan komt de
kwestie-Tientsin voor deze week wel op
het eerste plan.
Men ontkomt bij het lezen van de Ja
pansche eischen ten opzichte van Enge
land niet aan den indruk, dat één vijand
meer er voor Japan niet op aan komt.
Gedurende het geheele Japansch-Chinee-
sche conflict is het Engeland geweest,
dat de leider van het Chineesche volk
financieel en ook moreel steunde. Deze
anti-Japansche steunverleening aan Chi
na heeft natuurlijk in Japan veel kwaad
bloed gezet, die thans tot uiting komt
in een felle anti-Engelsche actie. De dag
bladen en leidende persoonlijkheden in
Japan hebben een manifest gepubliceerd,
waarin deze houding van Engeland af
gekeurd wordt. De opbouw van de nieu
we orde in het Verre Oosten (zoöals
Japan zich dit indenkt) wordt hierdoor
belemmerd. Uit bijna alle belangrijke
plaatsen in Japan komen berichten over
anti-Engelsche betoogingen en vergade
ringen. onder meer wordt de terug
gave geëischt van Engelsche concessies
en alle andere BritscH? belangen in Chi-
En toch zal dat laatste, naar ik meen, na. Zou al die actie nu maar alleen
voortkomen uit een soort hoogmoeds
waanzin van de militaire kliek in Japan,
die momenteel de leiding heeft? of is al
die drukte misschien een camouflage van
het feit, dat de oorlog met China dreigt
op het doode punt te komen?
Ons inziens is de laatste veronderstel
ling juister. De moeilijkheden voor Japan
in Noord-China zijn zoo enorm groot,
dat een redelijke kans op een overwin
ning niet meer bestaat. De schier einde-
looze strijd in Sjanghai brengt aan het
DE JONG s NIEUWSBLAD
i
