Buitenlandsche Revue.
EUROPA AAR HET
BDLSJEWISIÏIE UERRADER.
UI. V. UIERFF
I
ll
I
1
De Bolswardsche Courant en Westergoo
I
s
1
ll
1
I
g
I
Reparatie
aan alle merken
Automobielen
I
Stadsnieuws.
Groote voorraad
Onderdeelen
en Banden
IXCEZCMEN
/tikken
Uit den Omtrek.
i It
35?*£ Jaargang
Woensdag 4 October 1939
No. 77
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
TOT TWEEMAAL TOE.
W. S.
Md.
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.
a.
b.
c.
ZURICH.
THANS GLANST DE SOVJET-STER
IN MIDDEN-EUROPA.
Trotzky in een geblindeerde
spoortrein.
taire muziekkorpsen en ze werden in het
hart van Eiuropa ontvangen met den
luister van gezamenlijke militaire para
des (zooals in Brest Litowsk).
Speciale inrichting voor
WIE GEEN OORLOG WIL, MAG GEEN
OORLOGSSPEELGOED GEVEN.
Tusschen het goede speelgoed, tus-
schen de mooie spoortreintjes, die zoo
keurig over den wissel gaan en sierlijk
hun bochten maken, staat de tank, de
moordende, de vernielende. Tusschen
de meccano’s: de kanonnen, kunstig na
gemaakt staan al de wapens van den
nieuwen tijd. En de jongens kijken: jö,
wat een fijne soldaten. De kinderen
kunnen niet beter weten, de volwassenen
geven het voorbeeld.
Dit overdenkende trof mij dezer da
gen, dat de kinderen op verschillende
punten in de stad aan „oorlosspel-
October 1939.
Op initiatief van den WelEerw. Heer
Ds. Roelofsen, Ned. Herv. predikant te
Pingjum-Zurich, werd alhier een Gem.
Zangkoor opgericht op Vrijzinnigen
grondslag. Deze vereeniging telt thans
pl.m. 40 leden, dames, militairen en bur
gers.
Er wordt Woensdagsavonds geoefend
in de Ned. Herv. Kerk.
VOETBAL.
1 October 1939.
Oosterlittens speelde tegen Arum.
Eindstand 2-1 in het voordeel van
Oosterlittens.
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
Von Ribbentrop in het vliegtuig
van den Führer.
BENOEMD.
Tot directeur der zuivelfabriek te
Wachtum (Dr.) is benoemd de heer D.
Jaarsma, thans assistent-directeur te Ak-
krum.
OFF. FORD DEALER
BOLSWARD - TELEF. 550
Maar de fascistische dictator in Ro
me?
Alle dictatuur blijkt eender te zijn,
de dictator, die zich tegen een andere
dictatuur keert, ondergraaft de grond
slagen van zijn eigen bestaan.
In het Palazza Venezia te Rome heeft
de Duce gesproken over den ondergang
van Polen, waarmee Italië zulke sterke
banden van vriendschap heeft onderhou
den. De ondergang van den goeden
vriend en het geestelijk verwante ka
tholieke volk wordt door Mussolini vol
komen normaal geacht. Zijn motief was:
de natuurlijke dynamiek van een (het
Duitsche) volk. „Alsof zoo zegt de
Msb. - geweld en voldongen feit (want
daarop komt die dynamiek ten slotte
neer) een richtlijn, beginsel en
grondslag voor een geordend en vrede
lievend internationaal leven zouden kun
nen zijn.”
De dynamiek heeft geleid tot een
oorlog, welke het bolsjewisme op de
deuren van Midden-Europa doet klop
pen, na het grootste deel van Polen aan
dit stelsel te hebben prijsgegeven. Straks
zal het verder opdringen en geheel Eu
ropa bedreigen.
Ook Duitschland en Italië.
Slechts de democratie kón nog in
staat blijken om Europa, Duitschland en
Italië inbegrepen, van het bolsjewistisch
gevaar te redden.
z’n neutraliteit willen verdedigen, dan
komt de groote roode kolos en neemt
met ijzeren hand wat niet bereidwillig
werd toegestaan. De onmacht van de
kleine staten ten opzichte van een mach
tige buur is door dit voorval weer eens
duidelijk gedemonstreerd. De conse
quentie?. maar neen, dat zou geheel
buiten het kader van onzen tijd vallen.
De kaart van Eüropa vertoont nog
andere belangrijke punten, zooals Roe
menië, Turkije, kortom de geheele Bal
kan. De diplomatie is druk in de weer
de stemming ten gunste van de een of
andere partij te beïnvloeden.
De Turksche minister van buitenland
sche zaken vertoeft momenteel in Mos
kou, maar is nog niet door Stalin ont
vangen. De Duitsche bladen zijn van
meening, dat Turkije zal inzien, dat zijn
belangen hem aan den Sovjet Unie bin
den. Ook hier zal misschien de komen
de week eenige opheldering brengen.
De papieren oorlog wordt nog regel
matig volgehouden. Thans is een zekere
Knickerbocker weer de man, die met zijn
onthullingen over geweldige bedragen,
door Duitsche partijleiders in buitenland
sche banken voor privé-doeleinden be
legd, veel opgang maakt.
Van Engelsche zijde is natuurlijk di
rect dankbaar gebruik gemaakt van dit
propaganda-materiaal.
In het Engelsche Lagerhuis kwam
deze zaak ook ter sprake.
De Labour afgevaardigde Sorensen
vroeg in dit verband: „Zal de minister
zich eerst zekerheid verschaffen of de
berichten juist zijn?” Hierop antwoord
de Gregg: „Dit is van groot belang en
de minister acht het dan ook noodig een
nauwkeurig onderzoek in te stellen. De
geachte afgevaardigde zal begrijpen,
dat het onmogelijk is een openlijke ver
klaring dienaangaande af te leggen.”
De onaf, arbeidersafgevaardigde Mc
Govern interrumpeerde: „Is dit geen ge
vaarlijke propaganda waarbij de Duit-
schers zich zouden kunnen permiteeren
ons te vertellen waar onze leiders hun
vermogen hebben gedeponeerd
(gelach).
Hierop antwoordde Gregg: „Ik ben er
zeker van dat wij niets te vreezen heb
ben.”
letjes” bezig waren en „bewapend” el
kaar te lijf gaan.
Ligt hier geen taak voor de ouders,
de Moeder? Laat toch niemand zeggen,
dat dit van geen belang is, als zij ouder
worden komt het oordeel des onder-
scheids. Volkomen verkeerd gezien.
Want al zijn er uitzonderingen, het
vechtinstinct wordt er door aangewak-
kerd. En de meest overtuigende bewa-
penaar zal moeten toegeven, dat dit op
het oogenblik wel het minst noodzake
lijk, wel het meest verderfelijke is.
Laten de Moeders hun kinderen van dit
oorlogsspel afhouden.
Advertentlën per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
AVONDNIJVERHEIDSSCHOOL
SNEEK.
Nu zoo langzamerhand vele bedrijven
onder de vestigingswet komen te val
len, zal het voor ieder, die zich ter ge-
legenertijd zal willen vestigen als pa
troon, van groot belang zijn, zich vroeg
tijdig voor het examen „Vakbekwaam
heid” voor te bereiden.
Evenals aan onze Avondnijverheids-
school een cursus in voorbereiding is ter
opleiding van de vereischte vakbe
kwaamheid voor Electro-technische In
stallateurs, wordt ook anderen de gele
genheid geboden de noodige vakbe
kwaamheid te verkrijgen.
In het bijzonder komen hiervoor in
aanmerking: timmerlieden, meubelma
kers, machinale houtbewerkers, machi
nale ijzerbewerkers, smeden, machine
bankwerkers en plaatwerkers.
Ik vestig Uw aandacht daarom op ’t
volgende:
het onderwijs wordt gegeven door
wettelijk bevoegde leeraren;
de werkplaatsen geheel gemoder
niseerd en ingericht zijn zoowel
voor hand- als voor machinale
bewerking;
het schoolgeld voor niemand een
beletsel behoeft te zijn om aan de
lessen deel te nemen.
Zij, die nog aan de lessen willen deel
nemen, worden verzocht zich zoo spoe
dig mogelijk hiervoor aan te geven.
Zie advertentie in dit nummer.
De Directeur:
S. BAKKER.
HET 40-JARIG KLOOSTERFEEST VAN
PASTOOR ALBADA—JELGERSMA
TE FRANEKER.
Dinsdag 3 October herdenkt de Zeer-
Eerw. heer Maximinius AlbadaJelger-
sma zijn 40-jarig kloosterfeest.
Velen in ons land zullen met vreugde
en dankbaarheid dit feest met hem ge
denken. Pastoor Albada-Jelgersma werd
4 Juli 1879 te Bolsward geboren. Hij
studeerde aan het College der Francis
canen in Nijmegen, ontving op 3 October
1899 het kleed van den H. Franciscus en
werd op 25 Maart 1906 tot priester ge
wijd. Meer dan twintig jaar is pater Al
bada-Jelgersma de ijvervolle, enthousi
aste prediker geweest te land of ter zee.
Zeer talrijk zijn de missie’s die hij heeft
gepredikt, de retraites, die hij heeft ge
leid.
In 1927 werd pater Albada-Jelgersma
aangesteld tot vlootaalmoezenier met de
rang van majoor, met standplaats Vlis-
singen.
Wat hij gedaan heeft voor het geeste
lijk heil van 'onze marine blijkt tot op
dezen dag uit de sympathie en dank
baarheid van alle rangen uit de marine.
Sinds 1937 is hij de ijverige pastoor
van de parochie te Franeker. Wij mogen
er van verzekerd zijn, dat velen in ons
land pastoor Albada-Jelgersma op dit
heugelijk feest zullen gedenken.
De feestviering voor de parochie zal
plaats hebben op Zondag 8 October a.s.
’s avonds te 8 uur zal in het R.K. Ver-
eenigingsgebouw een receptie plaats
vinden.
BENOEMING.
October 1939.
Benoemd als machinist-centrifugist
in de melkcentrale van Grieken te Den
Haag, de heer O. van der Tol, thans als
tweede machinist aan de zuivelfabriek
„Frisia” alhier werkzaam.
moment, dat we dit overzicht schrijven
kunnen we alleen maar veronderstellen,
maar met een groote dosis zekerheid.
Frankrijk en Engeland zullen dit vre
desaanbod niet kunnen aanvaarden. Zij
hebben beloofd Polen te helpen en zul
len op de een of andere manier hun
woord gestand doen, maar ten tweede
is het meer dan eens nadrukkelijk van
die kant verklaard: Wij strijden tegen
he| regiem in Duitschland. Het Nationaal
Socialisme in zijn tegenwoordigen vorm
is een voortdurende bedreiging voor ’n
rustige ontwikkeling in Europa en dus
moet dit regiem verdwijnen.
Naar onze meening heeft het vredes
aanbod van Rusland en Duitschland
geen zin en zullen de andere mogend
heden er afwijzend tegenover staan.
Voor zoover de Engelsche pers dit
voorstel bespreekt, is de toon geheel af
wijzend.
De „Times” schrijft o.a.: Er kan met
het Hitlerisme geen vrede zijn. Een
woord beteekent voor hen niets, behal
ve als instrument voor een onbeperkte
uitbreiding van de Duitsche overheer-
sching.
De „Daily Telegraph” zegt, dat de
Duitsche hoop om Rusland te gebruiken
tot het dicteeren van een vrede tot mis
lukking is gedoemd.
De „Daily Mail” zegt: „Wij verwerpen
de vredesvoorwaarden van Hitler. Het
aanbod van Hitler en Stalin is verach
telijk. Zij vragen de gerechtigheid, hun
misdaad door de vingers te zien en in
vrede te laten gaan. Welk een onbe
schaamdheid, welk een dwaasheid. En
geland en Frankrijk hebben plechtig
verklaard Polen te zullen herstellen en
geen vrede te sluiten met het Hitlerisme.
Aan deze verklaring houden wij vast.”
Het blad besluit met de woorden:
„Wij hebben den tijd, die een der groot
ste vijanden van, Hitler is, aan onze zijde.
Wij hebben slechts vol te houden om te
overwinnen.”
Ook de Fransche bladen zijn unaniem
van oordeel, dat het vredes-offensief van
de twee nieuwe kameraden, niet de min
ste kans van slagen heeft.
De rede van Chamberlain kan dus niet
veel nieuws brengen en zou alleen nog
eens duidelijk kunnen aangeven op wel
ke voorwaarden dan wel een bespreking
voor een eventueele vrede mogelijk zal
zijn.
Op een passage in die Duitsch-Rus-
sische overeenkomst willen we ook nog
even dieper ingaan en wel, dat men zoo
mogelijk in overleg met andere bevrien
de mogendheden wil handelen.
Het is duidelijk, dat hiermee Italië
bedoeld wordt en de reis, die Ciano, de
Italiaansche minister dezer dagen onder
neemt naar Berlijn, wijst er op, dat
Mussolini het nog niet eens is aan wel
ke kant de weegschaal zal doorslaan.
Een beetje moeilijke positie, waarin de
Duce verkeert. In geen geval wenscht
Italië in dezen oorlog betrokken te wor
den en zeker niet als tegenstander van
Engeland en Frankrijk; hulp van
Duitschland noch van Rusland is voor
Italië te verwachten en zelf is deze ge
heel door de zee ingesloten landtong erg
kwetsbaar en niet opgewassen tegen de
Fransche en Engelsche zeestrijdkrachten
Dat niettegenstaande deze minder gun
stige factoren Italië het vredes-offensief
van Rusland en Duitschland ondersteunt,
vindt zijn oorzaak in den dringenden
wensch van Italië het conflict zooveel
mogelijk te localiseeren. Italië is tot nu
toe neutraal, maar het blijft de groote
vraag of dit op den duur ook zoo kan
blijven. Het is bijna ondenkbaar, dat een
land als Italië, dat in Spanje zooveel
bloed vergoten heeft tot bestrijding van
het Communisme, nu maar direct met
dit regiem zal meewerken tot bestrijding
van de eigen democratische instellingen.
Men moet niet vergeten, dat het Italiaan
sche fascisme heel anders is dan het
Duitsche nationaal socialisme. Het fas
cisme heeft een meer godsdienstigen in
slag en staat daardoor dichter bij de de
mocratie.
Mussolini is in zekeren zin een dicta
tor, maar toch in geheel anderen geest
als Stalin en Hitler. Juist daarom zal
Italië, dat bij de vraagstukken, welke
momenteel Europa bezig houden, ten
nauwste betrokken is, trachten zijn neu
traliteit te handhaven.
Over het lot van de kleine staten be
hoeven we ons in dezen tijd geen illu
sies meer te maken. Wanneer de groote
slokop er zin in heeft, moet de kleine
staat noodgedwongen toegeven. Het re
cente geval met Estland is een leerzame
factor voor de andere kleine naties.
Wat is het geval? Rusland beschikt
niet over voldoende vlootbasis in de
Oostzee. Ook enkele vliegvelden aan de
kust was niet zoo kwaad. Estland heeft
beide beschikbaar, dus.Rusland
neemt. Zou nu Estland deze Inbreuk op
Iedereen, wien de Eüropeesche en
Christelijke beschaving, ondanks haar
groote tekortkomingen lief is, althans
ter harte gaat, is de laatste twee decen
niën verontrust geweest over de gevaren
van het goddelooze, cultuurlooze,
menschonteerende en gewelddadige bol
sjewisme, dat den bodem van Rusland
heeft gedrenkt met het bloed van meer
dan drie millioen onschuldigen ik ont
leen dit cijfer aan een schriftuur van den
socialistischen dominee Hugenholz in
„Het Volk”,, die het op zijn beurt uit
de resultaten van onpartijdige onderzoe
kingen zeidt te hebben gedistelleerd
die geen andere misdaad tegenover den
staat hadden bedreven dan die van hun
niet-proletarische geboorte.
De afschuw van dit bolsjewisme was
in vele menschen zóó groot, dat ze be
reid waren om licht té licht te
tellen de bezwaren, welke aan andere
vormen van dictatuur waren en zijn ver
bonden, gelóóvende, dat het h.i. minder
kwade ze tenminste van het allerslecht
ste ter wereld zou verlossen. Dat was
de reden, waarom velen in nationaal-
socialisme en fascisme, plus voor dezer
filiaalbedrijven in de democratische lan
den, ondanks verstandelijke bezwaren,
met hun hart wat zijn gaan „voelen”.
Want hadden nationaal-socialisme en
fascisme £ich niet zelve geplaatst op
den scherpsten tegenkant van het bol
sjewisme? En hebben Hitler en Musso
lini het niet herhaaldelijk verzekerd, dat
zij het zijn geweest, die Europa van het
bolsjewisme hebben gered laatstelijk
nog in Spanje?
Sir Henri Deterding zou zich thans
omwenden in zijn graf, als hij daarin
nog kennis kon nemen van de evolutie,
welke het door hem zoo hevig bewon
derde nationaal-socialisme in de korte
spanne tijds na zijn overlijden heeft
doorgemaakt. Want ook Sir Henri De
terding werd pro-Duitsch en bracht naar
Duitschland zijn in Nederland en Enge
land verdiende millioenen over, enkel en
alleen omdat hij zoo hevig anti-bolsje-
wistisch was.
Hij wist natuurlijk zooals we het
allen weten dat Duitschland ééns
Europa aan het bolsjewisme had verra
den. Dat was toen in 1917 de Duitsche
regeering en het Duitsche opperbevel
aan Trotzky en andere in Zwitserland
vertoevende bolsjewistische bannelingen
een extra trein zij het (want je kon
nooit weten) een geblindeerde trein
aanboden om ze dwars door Duitschland
heen naar Rusland te voeren, teneinde
daar de bolsjewistische dictatuur te
vestigen.
Omwille van de Duitsche overwinning
werd blijkbaar elk middel goed genoeg
geacht, óók het verraad van de Euro-
peesche en Christelijke beschaving aan
het bolsjewisme.
Hitler heeft echter herhaaldelijk met
nadruk vastgesteld, dat hij, zijn partij
en het huidige Duitschland, d.i. ’t Derde
Rijk, voor dergelijke fatale dingen als
overeenkomsten met bolsjewisten en een
Vrede van Versailles, niet verantwoorde
lijk mogen worden gesteld. Het Duitsch
land van heden is niet het Duitschland
van 1918 en de tegenwoordige kanselier
van Duitschland heet niet von Bethman
Hollweg. Neen, neenl
Maar nu de feiten de jongste feiten.
Omwille van de Duitsche overwinning
werd alle vijandschap geslecht tusschen
nationaal-socialisme en bolsjewisme,
werd de „historische vriendschap en sa
menwerking”’tusschen Duitschland .en
Rusland hersteld, werd als eerste vrucht
van dit herstel een groot Christenvolk
uit de rij der vrije volkeren gebannen,
werd den bolsjewisten het grootste deel
van den buit toebedeeld en werden de
bolsjewisten toegelaten tot over den
drempel van Europa, tot de toegangs
deuren van Roemenië, Hongarije, Slo
wakije (welke laatste landen zich moes
ten haasten om de diplomatieke en
vriendschappelijke betrekkingen met de
Russen te herstellen!) en ja tot
de wijde oostelijke toegangsader van
Duitschland zelf.
En de bolsjewisten werden dezen
keer niet geleid per geblindeerde trein,
maar met fanfares van de Duitsche mili-
OOSTEREND,
ROODE KRUIS-COLLECTE.
October 1939.
De Roode Kruis-speldjescollecte alhier
gehouden, heeft opgebracht de som
van f 11.50.
waarin opgonomen
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
Wanneer er zich in een tijdsverloop
van een week geen belangrijke feiten op
internationaal gebied voltrekken, begint
de publieke belangstelling onwillekeurig
te verflauwen. De stiptheid, waarmee we
de dagelijksche radio-uitzendingen be
luisterden, is verdwenen en meer dan
eens slaan we nu onbewust een keertje
over. Zoo zijn we nu eenmaal. Onze
snel voorbijschietende tijd heeft van ons
gemaakt menschen, die van de eene
sensatie in de andere moeten leven; klei
ne voorvallen interesseeren ons weinig
meer en hoewel de wereld vol is van
belangrijke gebeurtenissen, worden we
door hun veelheid ook eenigszins afge
stompt.
Tot een van die op den voorgrond
komende internationale gebeurtenissen
behoort deze week de Duitsch-Russische
overeenkomst, niet alleen dat de grens
in Polen definitief werd vastgesteld,
maar ook is een soort handelsverdrag
gesloten, waarbij Russische grondstof
fen tegen Duitsche industrieproducten
zullen worden uitgewisseld. De verove
ring van Polen heeft naar Duitsch-Rus
sische opvatting een zeker fundament
geschapen voor een duurzame vrede in
Oost-Europa.
Beide landen achten het nu bovendien
in overeenstemming met de werkelijke
belangen van alle volken om aan de
thans tusschen Duitschland en Engeland
en Frankrijk bestaanden oorlogstoestand
een einde te maken. Zoo mogelijk zal dit
vredes-offensief worden ingezet in over
leg met andere bevriende mogendheden.
Natuurlijk is deze vredespoging van
Rusland en Duitschland nu men de
Poolsche buit verdeeld heeft, te begrij
pen, maar de andere partij, in dit geval
Engeland en Frankrijk, zal zich niet weer
zoo gemakkelijk bij den neus laten ne
men. Officieel zal Chamberlain heden,
Maandag, antwoorden, dus wanneer dit
artikel onder het oog van onze lezers
komt, is dit antwoord bekend. Op het
■ml
ARUM
HET HOOGELAND.
29 September 1939.
De collecte! voor Het Hoogeland bracht
alhier f 23.45 op.
WORTELBOUW.
30 September 1939.
Onze plaatsgenoot de heer H. van der
Plaats, bouwde op de z.g. Kerke^akkers
wortelen, wat natuurlijk meer voorkomt.
Wat echter wel een bijzonderheid kan
worden genoemd, is dat de wortelen
buitengewoon groot waren.
Verscheidene knollen wogen niet
minder dan ruim 2 pond, hetgeen zelden
zal voorkomen.
Alhoewel genoemde wortelen een res
pectabel gedicht hebben, is de vorm
en kleur nog mooi te noemen.
te’;
Ss?
I;
,1
1
i
I,
6
I
I
DE JONG s NIEUWSBLAD
-■
te
I
I
