Buitenlandsche Revue.
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Stadsnieuws.
DE BRITTEN
ALS KOLONISATORS
IXCEZIME^ -
/TUKKIN
Woensdag 8 November 1939
No. 87
35— Jaargang
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
Md.
i
t
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.
3
r
5
5
5
KOLONIËN MOETEN ER ZIJN.
Totdat de overheerschende volkeren
zich zelve kunnen wezen.
Advertentidn per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnurnmcr 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
o
5
zelf te besturen. Het is onze taak om
de Indonesiërs te cultiveeren en ze, naar
mate we daarin vorderen, medezeggen
schap te verschaffen, ’opdat we ze als
vrienden en bondgenooten zullen hebben
gewonnen, wanneer ze eindelijk hun vol
komen zelfstandigheid hebben verkre
gen.
eigen vroegere republieken geno
ten hadden.
Wanneqr Joden, Tsjechen en Polen
zóó over hun Duitsche overheerschers
kunnen spreken, zal dezen laatsten wel
licht met eenige meerdere gerustheid
koloniaal gebied en de beschikking over
het lot van negers en Indiërs kunnen
worden toevertrouwd.
OPBRENGST COLLECTE
ONTSPANNING MILITAIREN.
Totale opbrengst is ruim f81.
De eerste uitvoering is vermoedelijk
on 21 November met medewerking van
het Sted. Muziekkorps en een tooneel-
of cabaret-gezelschap.
DE FILM JONGENSSTAD.
Een welsprekender pleidooi voor de
goede film kon niet beter gegeven wor
den, dan door de drie voorstellingen
Zondag en Maandag van de film „Jon
gensstad” in de Doele alhier.
Bij alle drie voorstellingen was de
Doelezaal tjokvol. Zondagavond moesten
velen worden afgewezen. Na ons uitvoe
rig voorbericht behoeven we de inhoud
van deze film niet opnieuw weer te ge
ven.
Aan de gespannen verwachting is in
alle opzichten voldaan en ook het voor
programma was zeer zeker de moeite
waard.
Het succes van deze film is zeker een
aansporing meerdere films in dit genre
te laten draaien.
BEGIN VAN BRAND.
Tiidens een huiselijke filmvoorstelling
bij de fa. Cuperus alhier vatte de film
band vlam. Ook gordijnen en een ge
deelte behang geraakten in brand, maar
alles kon spoedig weer gedoofd worden.
De brandweer, die gealarmeerd was,
behoefde geen dienst te doen.
UITSLAG VERKOOPING.
Door notaris Alma werd Vrijdag j.l.
finaal verkocht het Burgerhuis aan de
oude Turfkade 19 alhier, laatst bewoond
door wijlen den heer P. Fekkes.
Koopster werd de firma H. Lammert-
sma te Bolsward voor f2777.
DE ST. NICOLAAS-ACTIE.
De belangstelling voor de midden-
standsvergadering op j.l. Vrijdag in de
Doele, uitgeschreven door het St. Nic.-
comité, was zoo slecht bezocht, dat het
bestuur meende uit deze weinige belang
stelling te moeten concludeeren, dat de
Bolswardsche winkeliers niets gevoelen
voor een actie in de St. Nicolaasweken.
Besloten werd dan ook van reis- en
verdere actie af te zien.
n
COMMISSIE VOOR HET ORGANISEE-
REN VAN EEN ONTSPANNINGS
AVOND VOOR GEMOBILISEERDE
MILITAIREN.
Wijn zijn er, zéér tot onzen spijt, door
het regenachtige weer en de vroeg in
vallende duisternis, niet in geslaagd Za
terdagmiddag alle straten der stad met
onze collecte voor een ontspannings
avond voor gemobiliseerden, te bezoe
ken.
Daar wij echter vertrouwen, dat ook
van deze straten er bewoners zijn, die
voor dit goede doel wel iets te missen
hebben, noodfgen wij dezen beleefd uit
hun giften alsnog bij een der onder-
geteekende Commissieleden af te geven,
waarvoor bij voorbaat dank wordt ge
zegd.
Nog zij vermeld, dat de collecte een
bedrag heeft opgeleverd, hetwelk onze
schatting nabij komt.
De commissie voor hef orga-
niseeren van een ontspan
ningsavond voor militairen:
W. M. BRANDENBURG.
J. DE JONG.
W. SPOELSTRA Jr.
H. DE BRUIN.
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
„Ztlid-Afrika zoo zei hij
heeft in het verleden twee bittere
oorlbgen gevoerd tegen Groot-
Brittannië en daarbij heb ik zelf
twee maal de wapenen gevoerd
tegen het Britsche rijk, maar na
ons in den oorlog verslagen te
hebben, heeft Groot-Brittannië
ons behandeld met een edelmoe
digheid, welke in de geschiedenis
ongekend is. Het heeft ons zelfs
een ghootere mate van vrijheid
toegestaan, dan wij onder onze
Verder zeide Erkko: „het verstoren
van het evenwicht tusschen de Europee-
schen staten heeft machten, waarvan
men tot nu, toe nog niet gedroomd heeft,
in beweging gebracht, die thans ons deel
van de wereld op haar grondvesten doen
sidderen. In hoeverre deze machten zoo
effectief zijn als zij lijken is tot nu toe
onbekend. Het is eveneens onzeker of
het in de naaste toekomst mogelijk zal
zijn hun inhaerente sterkte te meten.
Maar het voornaamste voor ons is, dat
wij onze materieele en geestelijke krach
ten kennen. Het is belangrijk dat wij
weten welke krachten in tijd van nood
onze vrijheid en neutraliteit zullen be
hoeden.”
Deze Finsche bedreiging door Rus
land is ook voor de andere Noorsche
staten Zweden, Denemarken en Noorwe
gen een punt van ernstige overweging.
Wanneer Finland zou toegeven aan de
Russische eisch tot afstand van twee ge
bieden in het hooge Noorden, n.l. Kalas-
tapassarento en het schiereiland Pum-
mang, dan zou geheel Scandinavië van
het Noorden uit blootstaan aan den druk
van het militair strategisch stelsel der
Sovjets aan de Ijszee.
We zullen deze week vermoedelijk
wel de een of andere beslissing verne
men.
Een niet minder belangrijk feit in het
wereldgebeuren is de opheffing van her
wapenembargo door Amerika. Dit be
sluit heeft natuurlijk te Londen en Parijs
groote voldoening gewekt en te Berlijn
teleurstelling.
Niet ten onrechte ziet men in deze
Amerikaansche handeling een daadwer
kelijke steun aan Engeland en Frank
rijk. Deze nieuwe wet is een absoluut
oewijs voor de vooral in de laatste maan
den gestegen sympathie in Amerika voor
de zaak der democratische mogendhe
den. Het feit dat nu reeds 900 vliegtui
gen ter verscheping naar Engeland en
Frankrijk gereed staan demonstreert de
moreele steun. Wanneer deze vliegtuig-
leveranties ook in de komende maanden
in hetzelfde tempo kunnen doorgaan, zal
de luchtvloot van Engeland en Frankrijk
spoedig die van Duitschland verre over
treffen. Wanneer dan bovendien de
duikbootactie niet meer resultaat afwerpt
dan in de laatste weken, begint de situ
atie voor Duitschland iets moeilijker te
worden. De economische blokkade door
Engeland en Frankrijk ingesteld, snijdt
de goederenaanvoer naar Duitschland af
en hoewel we veilig kunnen aannemen,
dat de voorziening voor de industrie ge-
ruimen tijd is verzekerd, kan toch zon
der invoer ook Duitschland niet leven.
Over de financieele noodzakelijkheid van
die in- en uitvoer spreken we dan nog
niet.
Een eigenaardige staat temidden van
dit diplomatieke gedoe en het oorlogs-
tooneel in Europa vormt Slowakije. Dit
moet U niet verwarren met Tsjecho Slo
wakije. Na de annexatie van Tsjecho-
Slowakije is het Tsjechische deel in
Duitsche handen gebleven, maar heeft
Slowakije zelfbestuur gekregen. Wel is
de Duitsche invloed In Slowakije groot,
maar het land is tot nu toe onafhanke
lijk. Het is iets grooter dan Nederland,
ruim 37 duizend vierkante Meter met een
inwonertal» van ruim 2'/2 millioen in
woners. De groote meerderheid n.l.
2.260.000 zijn Slowaken. Het is een
agrarisch land. 1.400.000 menschen hou
den zich bezig met land- en boschbouw,
veeteelt en visscherij. Ook bezit ’t land
veel mijnen, waaruit kolen, kopererts,
ijzererts, zout, antimonium, kwikzilver,
goud en zilver wordt gehaald.
Het nieuwe staatshoofd Pater Tlso,
houdt met vaste hand de teugels van
het bewind. Slowakije sluit geen non-
agressiepacten, maar wel handelsver-
dragen, o.a. met Nederland. Ons land
betrekt in hoofdzaak hout, papier en cel
lulose, terwijl wij hier uitvoeren kolo
niale waren. Zoowel met Duitschland,
Hongarije als de andere landen m
Europa tracht Slowakije op goeden voet
te leven en tot nu toe is dat uitstekend
gelukt.
3de
4de
5de
6de
Extra
VRIJWILLIGE HULPACTIE.
De brei-actie van de Vrijw. Vr. H. A.
is een succes geworden.
Zaterdag j.l. zijn er binnen gekomen
180 paar sokken, 20 paar polsmoffen en
115 bivakmutsen. Dat onze vrouwen en
meisjes dit werk met bizondere opge
wektheid hebben gedaan bleek wel uit
het feit, dat verschillende dames ge
dichtjes bij de sokken en bivakmutsen
hebben ingesloten, als een bewijs voor
den militair, die het geluk heeft deze
te ontvangen, dat nationaal voelende
vrouwen met liefde haar tijd en moeite
gegeven hebben voor onze mannen, die
hun dienstplicht vervullen.
De mutsen en polsmoffen zijn naar
het Centraal Comité gezonden, maar om
aan de sokken de meest juiste bestem
ming te geven, is besloten deze uit te
reiken aan de militairen, die hier in
Bolsward woonachtig zijn. Er zijn onge
veer 400 mannen uit Bolsward onder de
wapenen geroepen, er zijn 180 paar sok
ken en dus.zal hier selectie moeten
worden toegepast.
Diegene, die graag voor een paar
mooie, warme sokken voor man, zoon of
vader, die in militairen dienst is, in aan
merking wenschen te komen, kunnen
zich hiervoor Zaterdag 11 November ’s
middags 3 uur precies aan de St. An
thony Naaischool, Jongemastraat, ver
voegen, met het militair adres van de
gene, voor wie de sokken bestemd zijn.
Na al het geschrijf in de kranten of
er wel of niet sokken noodig zijn voor
het leger, heeft het comité gemeend, dat
op deze manier de beste oplossing is
gevonden. We weten dan, dan de sok-
Dezelfde taak heeft ook Engeland. Er
wordt zoo vaak geklaagd, dat Engeland
zoo’n onevenredig groot koloniaal
gebied heeft, maar is dat geen uit
vloeisel van de natuurwet, het recht van
de sterksten, welke alle cultuurvolke- 1
ren bij hun streven naar koloniaal bezir
hebben laten gelden? De Britten zullen I
hun uitgebreide koloniaal bezit geen dag
langer behouden dan hun oppermacht.
En dén zal dat bezit toevallen, aan wie I
de sterksten zijn geworden.
Ik huiver bij de gedachten, dat
Duitschland de allersterkste zou kunnen -
worden, want hoe zal een volk zijn b e-
schavingsplicht volvoeren te- j
genover primitieven, als het zich zelf als
Übermensch stelt en zich het recht aan
matigt om andere cultuurvolkeren de
Joden b.v. te vernederen op een wijze,
waarop Boer of Brit het nooit een kaffer
hebben durven doen?
De Duitschers voeren momenteel een
haat-campagne tegen Engeland, welke
alle perken te buiten gaat. Ik beluisterde
dezer dagen een Duitsche radio-uitzen-
ding over Britsch-Indië. De spreker gaf
op huiltoon een heele serie gruwelver
halen ten beste over de wijze waarop de
Britsch-Indische bevolking door de Brit
ten wordt geknecht en mishandeld; op
realistische wijze schilderde hij o.m. een
beeld, dat den luisteraars duidelijk
maakte, hoe eens van duizenden stakers
in de katoenweverijen de handen werden
afgehakt.
De Britten zullen ongetwijfeld fouten
hebben begaan bij hun kolonisatie-me-
thoden, maar we moeten ons hoeden dat
we niet critiekloos de Duitsche propa
ganda aanvaarden. In dat opzicht vond
ik het een veeg teeken, dat ik mevr, van
HalNijhof van de week in een Avto-
damesuurtje hoorde verkondigen, dat *t
voorgewende Britsche oorlogsdoel, dat
zij omschreef als „de strijd voor de de
mocratie” in tegenspraak zou zijn met
de Britsche overheersching in (Br.)
Indië.
Indië zal, Indien het op het oogenblik
zelfbestuur kreeg, allereerst In een zee
van bloed worden gedrenkt door het uit
slaan der tot nu toe beteugelde haat-
driften, van welke de Hindoes en Maho-
medanen jegens elkaar zijn bezield.
Daarna zal het door een ander volk op
nieuw worden geknecht waarschijn-
tiik door de Japanners of de Russen.
Zouden de Britsch-lndiërs er gelukkiger
door worden?
Als kolonisators hebben de Britten
zich zelf steeds aanzienlijke voordeelen
weten te verschaffen, maar daartegen
over op een te loven wijze hun bescha-
vingsplicht vervuld en zich grootmoedig
gedragen bij de bepaling van de eindbe
stemming van het overwonnen volk. De
dominions hebben een status die ze
naast onafhankelijkheid een vrije ver
bondenheid met Engeland heeft gelaten,
welke ze niet gaarne zouden missen.
Zelfs in Z.-Afrika erkent men dat. Ko
lonel Reitz, Zuid-Afrikaansch minister,
herinnerde dezer dagen in een radio
rede aan de vroegere nabijgelegen Duit
sche positie in Z. Oost-Afrika.
Wij nemen een enorme strategi
sche positie in, wij produceeren
ken in die gezinnen zullen komen, waar
ze heel welkom zijn en waar ze beant
woorden aan het doel, waarvoor ze ge
maakt zijn.
Onzen hartelijken dank aan alle
dames-breisters, die weer eens bewezen
hebben, dat we hier in Bolsward door
eendrachtig samen te werken, veel, héél
veel zelfs, kunnen bereiken.
Namens de Vrijw. Vrouwen-
Hulpactie:
N. v. d. OEVER-v. d. Werf,
Secr.esse.
Ik kan in de kolonisatie van het ge
bied van primitieve volkeren door cul
tuurvolkeren op zich zelf niets zien, wat
verkeerd of slecht zou zijn, al moet ik
natuurlijk toegeven, dat de cultuurvol
keren vaak gefaald hebben in de metho
den van onderwerping der primitieven,
zoowel als daarna in hun beschavings
middelen.
Cultuurvolkeren hebben meer uitgev-
breide en nog steeds groeiende levens
behoeften de daartoe dienende grond
stoffen zijn vaak in onschatbare hoe
veelheden bijeen in de gebieden door
primitieve volkeren bewoond, die ze op
geen enkele wijzen benutten. Het is
rechtmatig, dat de cultuurvolkeren deze
schatten in beheer nemen, mits ze de
oorspronkelijke bezittters ervan laten
deelen in de baten van deze exploitatie
en ze opvoeden in de cultuur, welke de
bronnen van het leven, kracht en stre
ven, voor ze ontsluit. Aldus de primi
tieven tot zelfstandigheid bekwamende.
Zoolang een volk niet in staat is om
zijn eigen bodemrijkdommen ter meer
dere welvaart van zich zelf en van an
deren te exploiteeren, m. a. w. zoolang
het niet in staat is om zijn eigen huis
houding doeltreffend te voeren, zal het
worden overheerscht door een sterker,
althans bekwamer volk. Geen geïdeali-
seer kan deze economische logica ver
zwakken. Niemand stelle zich voor, dat,
indien wij ons uit Ned. Indië terugtrok
ken, de volkeren, die dezen Archipel be
wonen, dan zich zelf zouden kunnen zijn.
Neen, die zouden onmiddellijk daarna
aan een andere vreemde overheersching
toevallen aan een Japansche, Engel-
sche of Diiitsche b.v. Datzelfde geldt
voor alle koloniën of mandaatgebieden.
Evenmin stelle men zich voor, dat we
Indië nog als kolonie zullen behouden,
wanneer de Indische volkeren eenmaal
bekwaam genoeg zullen zijn om zich
wnnrln upHonumen
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Telefoon No. 451
Het zwaartepunt in deze wat uitzon
derlijke oorlogstijd ligt niet althans
tot nu toe bij de tegenover elkaar
staande legermachten, maar berust voor
het grootste deel nog in de diplomatieke
actie.
Na het gesloten verdrag tusschen Tur
kije, Engeland en Frankrijk is de situatie
voor de andere Balkanlanden geheel ge
wijzigd. Italië, tot nu toe de groote
vriend erf asgenoot van Duitschland, was
zoo langzamerhand een beetje beducht
geworden voor de stijgende invloed van
Duitschland en sedert de verovering van
Polen in niet mindere mate van Rusland.
Wanneer Turkije zich met Rusland
zou hebben verbonden, hing de neutra
liteit van Italië aan een zijden draadje.
Daarom heerscht er in Italië een gunstige
stemming ten opzichte van het verdrag
Turkije-Engeland.
De andere Balkanlanden Roemenië,
Hongarije, Griekenland, blijven strikt
neutraal in het Europeesche conflict.
Bulgarije en Joego-Slavië vormen een
meer weifelende noot in dit Balkan-con-
cert, maar zullen naar alle waarschijn
lijkheid het voorbeeld van de bovenge
noemde landen volgen. Men moet niet
vergeten, dat een neutraliteit van dit
Balkanblok in de allereerste plaats het
conflict localiseert, maar dat een welwil
lende houding ten opzichte van Engeland
de grondstoffen via de neutrale landen
altijd moeilijker maakt. In dit opzicht
mag het gesloten verdrag dus als een
succes aan Engelsche kant worden be
schouwd. Vermoedelijk is nu dit Zuide
lijk deel van Europa voorloopig uitge
schakeld van een oorlogsdreiging.
Alles concentreert zich momenteel op
de noordelijke helft van ons werelddeel
en wel op Finland. De Russische beer,
die nog niet verzadigd is door een deel
van Polen, Estland en Lithauen, heeft
nu zijn begeerige klauw uitgestrekt naar
Finland. Wat ook maar eenigszins mo
gelijk was om den vrede te bewaren,
heeft Finland gedaan, maar de Russische
eischen gingen zoover dat daarmee de
zelfstandigheid van het land in gevaar
komt.
Om eens een voorbeeld te noemen:
Wanneer in ons land een vreemde mo
gendheid de haven van IJmuiden zou
willen pachten om daarvan een vloot-
basis te maken, dan zou iedere Nederlan
der onmiddellijk zeggen: dat is onmo
gelijk.
Precies gelijk staat het met de kwes
tie tuschen Rusland en Finland. Rusland
wil een vast en strategisch belangrijk
steunpunt in de Oostzee en het oog was
hierbij gericht op het schiereiland Hangö.
Ieder die een oorlogskaart in zijn bezit
heeft, zal onmiddellijk zien, dat een der
gelijke eisch door Finland onder geen
enkele voorwaarde aanvaard kan wor
den.
De Finsche minister van buitenland
sche zaken verklaarde dan ook nadruk
kelijk: Als men reeds twee-derden heeft
toegestaan van wat gevraagd is, moet
er een punt komen dat een onafhanke
lijke staat moet zeggen „stop”. Finland
ruim ‘driekwart van ^“wVrelds ,is ,t,hanJs?e_sl!°,ten Jl‘e,Lverd5rJe.ga!?U_
goudvoorraad. Daarom maken wij
ons geen illusie, wat er met ons
gebeurd zou zijn, indien wij niet
de wederkeerige vriendschap en
bescherming hadden genoten van
de landen in het Britsche rijk. Ons
lot is verbonden met de overwin
ning en daarom staan wij hecht
naast onze vrienden.
Is deze man, zoo zal men kunnen vra
gen, den Zuid-Afrikaanschen oorlog
vergeten? Neen, dat is hij n i e t. Hij
herinnert zich dezen met bitterheid, zoo
als ook wij, Nederlanders, dat doen.
Méér
VISCHCLUB „ONS GENOEGEN”.
Zondag hield bovengenoemde visch-
club haar laatsten wedstrijd in dit sei-
zien. Ook deze keer was de vangst zeer
goed te noemen, zoodat de leden dit jaar
dan ook best tevreden zijn met het be
haalde resultaat over alle wedstrijden.
KI. Koopmans was deze keer de 1ste
prijswinnaar met een baars van 27 c.M.
2de prijs: D. Adema.
J. Adema Sr.
Sj. Koopmans.
F. Rijpma.
N. Ebbendorf.
D. Bangma.
Hebben primitieve volkeren behoefte
aan onze beschaving? Volgens sommi
ge idealisten onder ons: neen! Zij zeg
gen: laat dezen primitieven hun eigen
cultuur, laat ze hun z.g. onwetendheid
want ze zijn gelukkig. Zie Balil
Dat de Balineezen schoone cultuur
vormen bezitten, valt niet te ontkennen.
Maar wanneer we ons Ball voorstellen
als een land met enkel mooie tempels
en wfelgeVotmdej) rijk-géikleede danse
ressen, dan hebben we van dit prach
tige eiland een nog valscher voorstelling
dan de Amerikanen van Holland heb
ben een land vol windmolens, waar-
tusschen zich wijdgerokte boerinnen en
beklepbroekte mannen op klompen be
wegen.
Het volk van Bali is arm en leidt,
sociaal bezien, een ellendig bestaan. Of
dat volk nochtans gelukkig is, kunnen
we niet beoordeelen. Ónmogelijk is dat
geenszins. Wat verstaan we meestal on
der „gelukkig”? Gelukkig achten we
een mensch, die zich te schikken weet
in zijn omstandigheden, het leven aan
vaardt, zooals het is, en geen verlangens
koestert. Is dat werkelijk geluk?
Dén is ook de massa van het Neder-
<andsche volk 50 en méér jaar geleden
gelukkig” geweest. Dat is trouwens ’n
bewering, welke men nog vaak hoort
uiten. Tegenwoordig zoo zegt men
verdient een arbeider in den steun of in
de werkverschaffing méér dan onze
grootouders in werkdagen van 16 en
méér uren en toch waren de menschen
toen gelukkiger.Zou het? Toen die
grootouders in krotten woonden, van in
het vet gedoopte aardappelen leefden, in
lompen gekleed gingen, hun gezinnen
verwoest zagen door cholera of kind na
kind verloren aan de t.b.c. waren de
menschen toen gelukkiger? Néén, ze
waren inschikkelijker, ze waren zonder
klacht, ze waren tevredener, omdat ze
van hét leven niet meer verwachtten dan
het gaf.
Wie geluk zoeken in het klachtlooze
aanvaarden, moeten het In hun ouders
en overheden misprijzen, dat ze hen niet
dom hebben gehouden, want niet-weten
vooral stemt |tot ^etvredoenhefd,. maar
weten kan ondanks klacht en on
tevredenheid, waartoe het stemt ge
luk brengen, omdat het kracht geeft
en streving wekt. Kracht(arbeid)
en streving «(idealen) geven vorm en
inhoud aan het leven en zijn deswege
geluk.
'I-
I
i
tl
9-
1
j
DE JONG s NIEUWSBLAD
