Buiienianilsclie Revue.
3
De Bolswardsche Courant en Westergoo
I
I
f
I
I
I
R
1
I
I
Stadsnieuws.
en
De jongste distributie»
regeling is een
snertzaakje.
'itlllrtl
Si» IIIJIUK
Uit den Omtrek.
INGEZONDEN
/TUKKEN
I
35— Jaargang
Woensdag 15 November 1939
No. 89
en
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
Md.
.ren
M. K. V.-adsp.-R. E. S.-adsp.
3-0.
H. ANDELA.
16
rijs-
>este
KIMSWERD
vee
TJERKWERD.
fa.
aren
10
I
;i
ekke-
G
31.—
goed voor.
3-7.
i
t
10.60
f4.35
10.70
4.95.
andel
wat
lend
lage
6
75
20
24
16
175
60
WE WORDEN WETTELIJKE
HAMSTERAARS.
een vast te stellen hoeveelheid zal willen
betrekken.
Ik zeg maar zóó: er blijve snert voor
de snerters, rijst voor de rijsters en pap
voor de pappers.
r
t
0.30.
f 4.60
d.
prijs-
aan-
9
10
30
18
26
12
1 van
74
66
54
00
65
>lgt:
stuk
20
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn., 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
aan-
k.
andel
weer,
d.
roede
2ö0
265
350
170
Ve.
rtje
za-
jrijs-
n.
cent,
cent,
zv
r.
land. De Russische eisch tot een vloot-
basis in Hangö, een der Finsche havens
in de Oostzee, is door de Finsche dele
gatie in Moskou onomwonden van de
hand gewezen. Dit zou gelijk staan met
het aanvaarden van een voogdijschap
van Rusland over Finland. De Finsche
delegatie is nog wel niet uit Moskou ver
trokken, maar men acht verdere bespre
king nutteloos. Wanneer ook dit conflict
op de spits gedreven wordt gaat Finland
moeilijke tijden tegemoet. Tegen de Rus
sische beer staat het verzet van een klein
land gelijk met zelfmoord. Het voorbeeld
van zeer recenten datum geeft ons Polen.
Ook Finland kan weinig hulp van de
groote mogendheden verwachten, dus is
allereerst aangewezen op eigen kracht
en kan dan misschien rekenen op steun
van de Oslo-groep, speciaal Noorwegen
en Zweden. Of dezd macht groot en
kracHtig genoeg is om eventueel een in
val van het roode leger te keeren, mag
men betwijfelen.
De spanning die langen tijd rondom de
Balkanlanden gehangen heeft, is mede
door het partij kiezen van Turkije en de
absolute 'neutraliteitspolitiek van Italië
verplaatst naar het hooge noorden. Ook
hier zijn verstrekkende gevolgen moge
lijk.
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.
Geachte Redactie,
Gaarne zag ondergeteekende het vol
gende in uw blad geplaatst.
Zaterdag heeft Bolsward weer het
feest gevierd van zijn stadspatroon St.
Martinus. De hoop van Bolswards toe
komst, de jeugd, die meestal zingend
door het leven gaat, trok traditie ge
trouw weer met lampions rond in het
hart van onze stad.
Maar in tegenstelling met vroeger,
zooals velen zich nog. met eenige wee
moed misschien zullen herinneren de
November 1939.
Tot gemachtigde in het kiescollege
der Ned. Herv. gemeente alhier zijn we
derom herkozen de h.h. P. Burgghraetf,
S. Bootsma en Tj. de Boer, die deze be
noeming hebben aanvaard.
Na de rust wogen de partijen beter
tegen elkaar op. Met den stand 7-3 in
’t voordeel van R. E. S. kwam het einde
van dezen matig gespeelden wedstrijd.
November 1939.
Benoemd tot directeur der Chr. Zang-
vereen. „A.D.V.E.N.D.O.” alhier, de heer
Kaspersma Jr. te Heeg.
COMMISSIE INGESTELD.
Er heeft zich een commissie van en
kele R.-K. personen onder leiding van
Pater Groothuizen gevormd, welke zich
ten doel stelt aan de R.-K. militairen, die
hier Zondags de H. Mis bijwonen, gele
genheid te geven na afloopi van die gods
dienstoefening een kopje koffie te ge-
R.-K. VOETBAL.
M. K. V.-R. E. S.
Op de uitreis naar Leeuwarden heeft
R. E. S. zich de meerdere getoond van
M. K. V.
Mede doordat de keeper van M. K. V.
een off.-dag had, wist R. E. S., dat op
een goede wedstrijd kan terugzien, ge
makkelijk te winnen. Met de rust was
een veilige 5-0 voorsprong verkregen.
10 November 1939.
Het 5-jarig zoontje van den heer Jac.
B. alhier werd hedenmorgen in het dorp
door een wielrijder aangereden. Het
knaapje werd met een gebroken been
opgenomen, waarna het voor verdere
behandeling naar een ziekenhuis in
Leeuwarden werd gebracht.
Een week-end vol geruchten en daar
door vol scanning. De aanslag in Mün
chen. Het; plotselinge bezoek van Koning
Leopold aan de Koningin der Nederlan
den; de troepenconcentraties aan de
Duitsche westgrens; de aankondiging
van een spoedig groot offensief door de
Duitschers; de maatregelen van onze Ne-
derlandsche legerleiding, in verband met
een nog intenser versterking van onze
grenzen; de loopende geruchten over
evacuatie der bevolking in het inundatie-
gebied. Nu, daar hadden we in de afge-
loopen week meer dan genoeg aan.
We willen trachten al die onderwerpen
die op zich zelf genoeg stof leveren voor
meer dan één revueruimte, in het kort
te bespreken.
De aanslag in München op den Duit-
schen rijkskanselier. Het spoor van de
daders leidt naar het buitenland, zoo is
de eerste reactie in de Duitsche bladen
en ge weet, de Duitsche pers is de
spreektrompet van de mannen, die de
macht in handen hebben. Deze eerste en
voor de hand liggende conclusie bleek
echter niet houdbaar en daarom ging
men ook eens zoeken of het misschien
mogelijk was dat eigen ontevreden ele
menten daaraan schuld hadden en zoo
waar men constateerde dat er ook onder
de eigen landgenooten nog wel enkelen
worden gevonden, die zich niet geheel
van het bekende regiem kunnen aan
passen.
Het onderzoek is in vollen gang.
Volgens de Berlijnsche correspondent
van „Politike” zijn reeds honderden per
sonen gearresteerd. Zeer bezorgd zijn
ook de nog in Duitschland wonende
Joden, die vreezen naar een concentra
tiekamp te wtórden gestutiijd, als een
voorzorgsmaatregel.
Volgens deze zelfde correspondent
meent de politie, dat de plegers van deze
aanslag Duitschers zijn, die zich niet
kunnen vereenigen met het bestaande
regiem. De geheele situatie rondom deze
aanslag wekt eenige verbazing. Ten eer
ste was bepaald dat Hess op deze bij
eenkomst het woord zou voeren. Slechts
enkelen uit de naaste omgeving van
Hitler wisten, dat de Fuhrer zelf zou
komen. De samenzweerders moeten dus
buitengewoon goed op de hoogte zijn
I geweest en naast de bewering dat de
aanslag door buitenlanders is beraamd,
kan men direct deze veronderstelling
zetten: maar dan hebben zij medeplich
tigen in de naaste omgeving van den
Rijkskanselier.
Hoe is het mogelijk, zoo vragen som
migen zich af, dat deze aanslag moge
lijk was in het hartje van het Nationaal
Socialistische kamp, gezien de drasti
sche beschermingsmaatregelen, waar
mee de persoon van den rijkskanselier
omringd wordt? De meeninen in de bui-
tenlandsche pers over deze mislukte aan
slag loopen nogal uiteen en is zoowat
de graadmeter voor de meer of mindere
sympathie met het Duitsche regiem. Al
gemeen wordt met felle verontwaardi
ging een dergelijke misdaad veroor
deeld. De neutrale landen zonden aan
den Rijkskanselier telegrammen met ge-
lukwenschen en in de oorlogvoerende
landen overheerscht de meening, dat de
politieke moord geen wapen is, dat door
Engeland of Frankrijk zal worden ge
bruikt.
De meest eigenaardige houding neemt
Amerika aan. Men wil daar eerst de di
plomatieke rapporten afwachten over
dezen bomaanslag, alvorens te besluiten
Hitler geluk te wenschen. Officieele krin
gen wenschen er zeker van te zijn of de
aanslag een oorlogsdaad of een inciden
teel geval is, voordat zij een standpunt
bekend maken.
Het tweede onderwerp is het plotse
linge bezoek van Koning Leopold van
België ajan Ndderland en |het (daaruit
voortvloeiende aanbod van goede dien
sten bij eventueele vredesvoorstellen.
Deze daad is door velen uitgelegd als
een uiting van lijfsbehoud, een gezamen
lijk overleg: wat kunnen we bij een aan
val van een der oorlogvoerende partijen
doen.
Leest men de officieele communiqué’s
over deze vorstelijke bijeenkomst, dan
blijkt daaruit, dat alleen de manier,
waarop een vredesaanbod gedaan zou
kunnen worden, besproken is. Daaruit
valt dus weinig reden tot de groote on
rust, welke de afgeloopen week geken
merkt heeft, te ooncludeeren.
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnurnmer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
GESLAAGD.
Geslaagd voor leerling-verpleegster
in het St. Elisabethziekenhuis te Alkmaar
mej. H. Andela alhier.
Als ik vaststel, dat de jongste distri-
butie-regeling een snertzaakje is, dan
bedoel ik daarmee niets oneerbiedigs ten
aanzien van hen, die deze regeling heb
ben gemaakt, noch eenige critiek op de
regeling als zoodanig. Deze geldt de z.g.
groene erwten en spliterwten, welke
peulvruchten uitsluitend worden gebe
zigd als ingrediënten van onze vermaar
de vaderlandsche erwtensoep, in de
wandeling „snert” geheeten. Aldus kwam
ik tot de benaming „snertzaakje”.
Ik houd niet van snert. Of om het
juister te zeggen: ik min haar geuren
en haar smaak is in staat om mijn ver
hemelte te streelen, maar mijn maag
schijnt niet op snert te zijn ingesteld.
Ze ontvangt ze, maar houdt ze vast en
hoe langer dat vasthouden geschiedt, des
te zwaarder voelt het gewicht der snert-
lading aan. Snert is me, vooral in koude
dagen, een verlokkende sirene, wier om
strengeling bdkoort^ maar die me na
het genot een gevoel van moreele de
pressie of geestelijken kater achterlaat.
Er zijn meer menschen, die zóó over
snert denken. En over sirenes.
En nu heb ik enkel voor wat het
eerstgenoemde betreft officieel een
portie toegewezen gekregen: ’/2 kilo
groene of spliterwten per maand. De
statistiek wijst uit, dat de gemiddelde
consumptie per hoofd der bevolking aan
groene- en spliterwten ongeveer 2!/2 kg
per jaar bedraagt. Mét zuigelingen en
andere baby’s heb ik mijn bijdrage er
aan geleverd om dit cijfer tot een zoo
laag gehalte te drukken.
Nu is mijn beangstigende vraag: is
deze distributie als geldende voor het
geheele jaar yan twaalf maanden be
doeld, m. a. w. krijg ik over dien tijd
een portie van 6 kg toebedeeld? Ik hui
ver bij de idee.
„Distributie” wekt nu eenmaal de ge
dachte aan mogelijke voedseltekorten in
de toekomst en het spreekt dus vanzelf,
dat men alles accepteert, wat men vóór
dien tijd aan eetbaars krijgt toegewe
zen, vooral wanneer het iets houdbaars
is als peulvruchten. Ik ben het dus aan
me zelf verplicht om niet weigerachtig
te staan tegenover de toewijzing van
kilo erwten voor de snert, per maand.
Maar als der oorlog weer vier jaren moet
duren en ik ben intusschen in de gele
genheid gebleven om me op een andere
wijze dan aan het vorengenoemde vader
landsche gerecht min of meer te verza
digen, dan moet ik wel, zoo gauw de
vrede aanbreekt, een snertzaakje begin
nen om van mijn voorraad ad 25 kg
groene- en spliterwten, plus de zich
daarin gevormd en verbreid hebbende
wurmpjes af te komen.
Iets dergelijks staat me óók nog te
wachten ten aanzien van de bruine en
anders gekleurde boonen, welke men
eveneens in een distributie-regeling
denkt te betrekken. Ik word op die ma
nier een wettelijke hamsteraar tegen wil
en dank en honderdduizenden zullen met
mij zulke hamsteraars worden. Want in
pikken is de boodschap in een tijd, wel
ke zoovele angstige zorgen voor de toe
komst met zich brengt.
Ik ben een voorstander van distributie
van al de artikelen van levensbehoef
ten, waarvan een tekort dreigt of een
onrechtvaardige verdeeling bij vrijen
handel moet worden gevreesd suiker
b.v. Maar is distributie ook noodig of
gewenschf voor peulvruchten als „erw
ten voor de snert”, welke normaal bij
slechts 2]/2 kg per hoofd en per jaar
wordt genoten? In zoo’n geval zal ieder
een, óók de honderdduizenden, die de
snert niet minnen of niet verdragen, uit
hongervrees zich zijn portie laten aan
meten en daardoor zullen de normale
gebruikers straks niet aan de voldoening
van smaak en behoefte kunnen toeko
men. Wanneer iedereen de hoeveelhe
den, welke hem van alles en nog wat
worden toegewezen, gaat opnemen, dan
vrees ik een onnoodigen, niet gebruikt
wordenden en ten bederf gedoemden
opslag van kostelijke voedselvoorraden.
Ik geloof daarom, dat het practischer
en economischer zou zijn, wanneer zoo
spoedig mogelijk méér voedingsmidde
len, dia niet voor regelmatig gebruik
bestemd zijn (als verschillende soorten
boonen, rijst, gort, havermouth e. d.) in
de distributieriegëling werden opgeno
men en het aan den consument werd
overgdlaten, van welk artikel uit een
verzamelgroep hij op een bepaalde bon
waarin opgenomen
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
jeugd zingt niet meer. Dót is jammer,
vooral in dezen tijd, die overigens toch
al somber genoeg is. Wel trachtte men
met radio-muziek wat leven in de zwij
gend rondtrekkende groepen te krijgen,
maar dit had niet veel weg van de oude
bekende wijsjes „Sintene Marten” en
„Sint Martinus bisschop” enz.
Wil de animo voor dit voor Bolsward
karakteristieke volksgebruik in de toe
komst niet nog meer verzwakken dan
de laatste jaren helaas het geval is, dan
zal hierin, te beginnen met het volgend
jaar, de voor de hand liggende verande
ring in moeten worden aan gebracht: De
kinderen zullen de beide liedjes moeten
aanleeren, hetzij op school hetzij van
de ouderen, die de liedjes nog wel ken
nen. Men beginne hiermee nu direct, en
late de generale repetitie aanvangen in
het begin van November 1940. Onze al
oude stadspatroon Sint Martinus ver
dient het alleszins en om historische
redenen is Bolsward het aan hem ver
plicht.
Met dank voor de plaatsing, teekent
een stadgenoot,
WORKUM.
BEVESTIGING EN INTREDE
Ds. J. LOOS TE WORKUM.
In de Ned. Herv. Kerk werd Zondag
morgen Ds. J. Loos in zijn ambt beves
tigd door zijn plaatselijken collega Ds.
J. van Veen.
Ds. Loos las voor Efeze 6 1020.
In zijn inleiding wees hij er op, dat de
gemeente des Heeren thans een feestdag
viert in deze tijd van onzekerheid, van
kommer en leed, tijd van oorlog en oor-
logsgeruchten.
Als tekstwoord was gekozen Jes. 52
vers 7: „Hoe liefelijk zijn op de bergen
de voeten desgenen, die het goede bood
schapt, die de vrede doet hooren; des
genen die goede boodschap brengt van
het goede, die heil doet hooren; desge
nen die tot Zion zegt: „Uw God is Ko
ning”.
Ds. Loos werd na de bevestiging toe
gezongen Gezang 91 3.
In de middagdienst vond de intrede
plaats. Na het gebed en het gemeen
schappelijk zingen van Ps. 118 1 en 3
werd voorgelezen Romeinen 3 2131.
Ds. Loos richtte voorts een enkel woord
tot de gemeente van Workum en Hei
denschap, tot ds. Van Veen, de kerke-
raad en de leden van het kiescollege en
tot den burgemeester van Workum.
Dank werd vervolgens gebracht aan
kerkvoogden en notabelen van Workum
en Heidenschap. Ds. Loos zegt, hoewel
geheel vreemdeling in Workum te zijn,
zich toch reeds vertrouwd te gevoelen
met de gemeente en zich gebonden te
achten aan Friesland, als gevolg van de
zeer aangename herinnering, welke hij
heeft aan Oudega.
Als tekstwoord koos ds. Loos Lucas
18 9 tot 14, de gelijkenis van den Fa
rizeeër en den Tollenaar, op weg naar
den tempel, in den tempel en weder-
keerende uit den tempel.
Na de predikatie werd de nieuwe
leeraar toegesproken door den burge
meester, door ds. Lieftink van Molkwe-
rum, names de kringgemeenten, in het
Friesch door een oud-plaatsgenoot van
Oudega.
Ds. van Veen sprak een kort «lot-
woord.
WITMARSUM
11 November 1939.
Hedenmiddag hield de Verz. Mij. van
Paardenhouders, afd. Wonseradeel, on
der voorzitterschap van den heer W. K.
Postma, een ledenvergadering alhier.
Uit het verslag van den secr.-boek-
houder bleek, dat aan overgenomen en
gestorven paarden een bedrag van
f3759.56 aan de belanghebbenden was
vergoed.
Het ledental was vrijwel normaal ge
bleven.
R. E. S. n-B. V. C. I 9-1.
Aanvankelijk een gelijk opgaanden
strijd, met aan beide kanten enkele ge
vaarlijke aanvallen.
Na ongeveer een half uur spelen weet
R. E. S. de leiding te nemen, 1-0.
Uit een vrije schop ontstaat de gelijk
maker, 1-1.
Voor de rust weet R. E. S. nog twee
maal te doelpunten, zoodat de rust aan
breekt met een 3-1 voorsprong voor
R. E. S.
Na de rust is R. E. S. sterker, gelei
delijk wordt de stand opgevoerd tot 9-1
met welken stand het einde aanbreekt.
FEESTAVOND MILITAIREN.
De in uitzicht gestelde feestavond
voor militairen hangt wat de datum be
treft, geheel af van de ontspanning in
den internationalen toestand.
Het zal alsdan een avond worden van
muziek en voordrachten.
Een samenloop van militaire maatre
gelen is hieraan schuldig. Deze vallen
echter buiten het kader van onze buiten-
landsche revue en zijn zoo langzamer
hand van algemeene bekendheid.
We kunnen dus gevoegelijk overgaan
tot ons derde punt: de troepenconcen
traties aan de Duitsch-Nederlandsche
grens.
Reeds eerder hebben we er op gewe
zen, dat het enorme aantal manschappen
dat momenteel in Duitschland onder de
wapenen is, niet alleen ondergebracht
kan worden in en om de Westwall. Ook
op andere plaatsen zullen groote afdee-
lingen moeten worden ondergebracht. De
kwestie van verplaatsing, de voeding, de
legering en de geoefendheid spelen hier
bij een voorname rol. Neem alleen maar
dit laatste punt: de geoefendheid. In de
omgeving van de Westwall of de Sieg-
friedlinie, zooals men deze versterking
ook wel noemt, is dit niet mogelijk.
Wanneer deze oefeningen dan in de
omgeving van onze Nederlandsche grens
worden gehouden, behoeft men zich niet
direct ongerust’ te maken. Bovendien
staan wij nog steeds op het standpunt
wat nut heeft Duitschland bij een inval
in Nederland? Onze lage landen, her
schapen in water- en modderpoelen be
letten het doortrekken van gemotoriseer
de strijdkrachten. Trouwens, de strijd
gaat niet tegen Nederland, maar tegen
Engeland, dus zou het doel zijn een ha
venplaats en een vliegveld.
Dit laatste was waarschijnlijk wel mo
gelijk, want tegen het Duitsche vlieg-
wapen zijn we niet opgewassen en geeft
geen waterlinie.
Met België staat de kwestie heel an
ders. Tot aan Antwerpen is niet die na
tuurlijke verdedigingsgrens, dus zou de
haven van Antwerpen misschien eerder
bereikbaar zijn, maar de Schelde kan ge
heel versperd worden en dan is het suc
ces van eert opmarsch door dit land weer
geheel te niet gedaan. Bovendien en dit bruijcen in R°K7gezinnen.
achten wij wel het zwaarstwegende ar
gument, wat een geweldig lange en uit
gestrekte grens moet er dan verdedigd
VvvJl ta vil.
Laten we elkaar niet noodeloos be
angst maken met al die niet te contro-
leeren geruchten. Het verwachte groote
offensief van Duitsche zijde op den wa-
penstilstandsdag 11 Nov. is ook weer
uitgebleven. De belangstelling voor de
radioberichten, welke in de laatste da
gen weer een beetje opléefde, zakt weer
weg en tenzij geen buitengewone maat
regelen ons opschrikken, keeren we
terug tot het gewone dagelijksche leven.
Hoe is de toestand in Finland?
Volgens de laatste berichten zijn de
besprekingen op het doode punt aange- een gewonnen partij zou kunnen
worden. Het samenspel van de Harlin-
gers was stukken beter, maar de voor
hoede verspeelde goede kansen door te
lang treuzelen en bovendien was de
achterhoede van C. A. B. niet gemakke
lijk te passeeren.. Langzamerhand komt
C. A. B. er beter in, een prachtkans voor
C. A. B. wordt niet benut, evenals een
opgelegde kans voor de Harlingers.
Het veldspel wordt nu bij C. A. B.
beter, waardoor veel aanvallen kunnen
worden opgezet. Telkens is de bal ge
vaarlijk bij het doel, maar punten blij
ven voorloopig uit. Ook verschillende
corners voor C. A. B. leveren niets op.
Tenslotte geeft Ruiter een goede pass
naar A. Hoekstra, die deze kans benut
1-0 voor C. A. B., waarmee de rust in
gaat.
Na de rust weer precies hetzelfde
spelbeeld als voor de rust. Direct pakt
Harlingen flink aan en krijgt dq C. A. B.-
keeper druk werk. Dan verplaatst zich
plots het spel, een corner voor C. A. B.
J. dd Jong neemt deze corner zuiver
en afspringend op de body van van An-
holt, verdwijnt de bal in het doel, 2-O.
Verschillende goede kansen voor C.
A. B. worden door de voorhoede hope
loos verknoeid. Onze midvoor is niet
vlug genoeg, treuzelt te lang, waardoor
de tegenpartij kans krijgt positie te kie
zen. C. A. B. is over het geheel geno
men sterker, maar weet dit niet in een
serie doelpunten om te zetten. Kwalita
tief staat de wedstrijd niet op het peil
van voorgaande wedstrijden.
C. A. B. heeft nu op de ranglijst 3
punten voorsprong op Nicator en staat
er dus, wat de competitielijst betreft,
C. A. B. I-Harlingen I 2-0.
Weer is C. A. B. er in geslaagd de
winstpunten binnen te halen.
In het eerste kwartier van den wed
strijd kregen we niet den indruk, dat
I
i
I
I
I
i
i
t
mpo
■nen,
I ptl
I
i
DE JONG s NIEUWSBLAD
Ui wiMFi jmmiw cmwui
Advertentiën per regel;
I
1
