Buit enlandsche Revue.
HALF TARIEF
De Bolswardsche Courant en Westergoo
EEN 2T.NKOlAASPflKKET
I
ZIE GINDS KOMT DE
STOOMBOOT
7^
Stadsnieuws.
Uit den Omtrek.
35— Jaargang
Woensdag 22 November 1939
No. 91
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
INGEZONDEN MEDEDEELINOEN
Moet Sinterklaas gevierd worden?
en
be-
t
t
1
I
I
1
<-
l
Advertentiën per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
ALS-IE MAAR NIET GETORPEDEERD
WORDT!
een
ge-
de massa ook hier weer het gelag moet
betalen. Dat was in vroeger eeuwen
precies zooals het nu is.daaraan heb
ben bijna twee duizend Jaren Christen
dom letterlijk niets kunnen veranderen.
Voor Duitschland komt deze nieuwe ac
tiviteit in een der protectoraatsgebieden
een beetje ongelegen; het gevaar is niet
denkbeeldig, dat een dergelijke actie na
volging onder andere ontevreden ele
menten in eigen land heeft en uit die
gezichtshoek is het verklaarbaar, dat
met de uiterste gestrengheid tegen deze
rebellie wordt opgetreden.
Ook voor vandaag draaien we weer
rond het eigenlijke oorlogstooneel heen.
Het tweede onderwerp is Finland.
De ondenhandelingen met Rusland zijn
VER20NBEN AAN HET VELD—
POSTADRES NAN EEN MILITAIR
BENEDEN KEN RANG\AN OFFICIER
GESLAAGD.
Geslaagd voor het 3e gedeelte nota
rieel examen de heer N. L. J. Bruinsma
alhier.
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal
COLLECTE
ALGEMEEN STEUNCOMITÉ 1939.
Van den burgemeester dezer gemeen
te mochten wij vernemen, dat de col
lecte voor het Algemeen Steuncomité
1939, welke de vorige week alhier werd
gehouden, heeft opgebracht de som van
f 215.92.
Voor deze opbrengst meent de Bur
gemeester, namens de instanties voor
wie de opbrengst van de collecte is be
stemd, dank te moeten brengen aan de
gevers.
ONTSLAG BURGEMEESTER.
Bij Koninklijk besluit van 17 Novem
ber 1939 is aan den heer S. J. Praam-
sma op zijn verzoek, met ingang van 30
November 1939, eervol ontslag verleend
als burgemeester der gemeente Bols-
ward, met dankbetuiging voor de lang
durige diensten, als zoodanig bewezen.
burgerkleedinfe of werkmanskleeding en
waren in het bezit van Fransche papie
ren.
l
gekomen. Sedert eenigen tijd probeert
een groep intellectueelen, gesteund door
de gevluchte Tsjechen in het buitenland
door kleinere of grootere daden van
tegenstand de orde te verstoren. Men
constateerde dat de aanstokers van dit
verzet speciaal aan de Tsjechische hoo-
gescholen gezocht moeten worden. Deze
scholen zijn thans voor den tijd van drie
jaar gesloten. Negen daders zijn direct
doodgeschoten en een zeer groot aantal
gearresteerd. Men spreekt van ongeveer
1200. Het aantal Duitsche S. S.-mannen
gemotoriseerd en volledig bewapend, is
thans in Praag opgevoerd tot 10.000
man. Daaruit valt af te leiden, dat eVk
verzet in de kiem zal worden gesmoord.
De oud-gezant van Tsjecho-Slowakije
Jean Masaryk, die thans in Londen ver
toeft, verklaarde, dat het een bemoe
digend verschijnsel is, dat het Tsjechi
sche volk tegen het Duitsche bewind
rebelleert.
Allemaal goed en wel en men mag die
uiting van patriotisme verheerlijken,
AANGEBODEN TUSSCHEN 27 EN 30»
NOVEMBER, MET 2. ELKAAR BNy-
DEblDE lyNEN OVER HET ADRES,
FILMAVOND IN DE DOELE.
Zondagmiddag en 's avonds gaf film-
onderneming Miedema een bioscoop-
avond in De Doele. Door het slechte
weer was de opkomst niet zoo groot als
vorige keeren.
De hoofdfilm „De Heidenbrigade”
is een mooie gekleurde film, die wan
neer we ons niet vergissen onder andere
titel reeds eerder in Bolsward gedraaid
is. De beeldweergave en het geluid is
van deze bioscoop-onderneming altijd
zeer goed.
We hopen dat een volgende film
avond het met het weer beter moge
treffen, waardoor ook weer bezoekers
van buiten naar De Doele kunnen ko
men, om mede te genieten van deze ont
spanning.
WITMARSUM
20 November 1939.
Heden had in hotel Hofstra de leden
vergadering plaats van de afd. Witmar-
sum van de Friesche Mij. van Landbouw.
Bij de opening door den voorzitter,
den heer L. J. Hilarides, wees deze op
het nog steeds dreigende gevaar van den
internationalen toestand, dat ons plaatste
op een vulkaan en daardoor het onzekere
van den landbouw en de noodzakelijk
heid om paraat te blijven.
De secretaris las hierna de notulen der
vergadering van Juli en de buitenge
wone vergadering van 31 Oct.
Verschillende mededeelingen werden
behandeld en 3 nieuwe leden werden
aangenomen.
Door den heer Hoogland, lid der Cri-
sis-Organisatie in Wonseradeel, werden
eenige practische wenken gegeven voor
de a.s. hooivordering.
Hierna werd behandeld de agenda en
ontwerpbegrooting 1940. Wordt besloten
in de a.s. vacature-Hoogland als lid van
het Hoofdbestuur voor te dragen den
heer A. R. Wassenaar van St. Jac. Par.
De afgevaardigde wordt opgedragen in
de vacature de heer Ir. W. Oosterbaan
zijne stem uit te brengen op den heer
G. Ruiter te Knijpe. De heer Ir. Spithorst,
Rijkslandbouwconsulent te Leeuwarden,
hield nu een inleiding over grondonder
zoek. Op een zeer duidelijke wijze zette
spreker uiteen de groote waarde van
grondonderzoek, waardoor de uitkom
sten leiding kunnen geven voor ’t aan
wenden van de verschillende meststoffen
om de bodems voor uitputting te bewa
ren. Tevens wees hij op de uitkomsten
der verschillende proefvelden, zoowel
hier als in de prov. Groningen.
Naar aanleiding hiervan werden ver
schillende vragen gesteld, die door den
geachten spreker voldoende werden be
antwoord. Vrij zeker zal het grond
onderzoek in deze afdeeling nog toene
men.
De voorzitter bracht den heer Spit
horst zijn dank voor deze zoo leerzame
inleiding.
Bij de rondvraag werden verschillen
de punten besproken: grasdrogerij,
drainage, enz. Op voorstel van een der
leden werd besloten het Hoofdbestuur
te verzoeken bij de regeering aan te
dringen het greidebedrijf meerdere
steun te verleenen, want vooral door de
lage veeprijzen en de veel grootere uit
gaven voor alle ruwvoer en krachtvoer
ziet het er voor deze bedrijven beden*
kelljk uit
Maar het karakter van de ontspan- onafhankelijkheidsdag tot uitbarsting
ning dient door het karakter van de
omstandigheden te worden
paald.
En daarom zal Sinterklaas met
ingehouden uitbundigheid worden
vierd. Juist nu!-Wij, Nederlanders, hou
den er van om de familiebanden hecht
aangetrokken te houden en in midwin
tertijd, als de avonden lang zijn en het
nergens beter is dan binnen, thuis bij
den warmen haard, dan keeren allen,
die zich her en der verspreid weten, te
rug naar het centrale punt van 'het
familieleven: naar het huis van de
ouders of naar het gezin, waar men zich
koestert in onderlinge liefde en genegen
heid.
Maar dezen keer zullen honderddui
zenden niet daér kunnen toeven, waar
ze gedurende de feestdagen van De
cember altijd plachten te zijn. Mobilisa
tie en aanverwante ongemakken hou
den de families verspreid. Duizenden,
ja honderdduizenden, zullen met Sinter
klaas slechts in gedachten „thuis” kun
nen zijn en, omgekeerd zullen degenen, daarbij ontloopt men niet het feit, dat
die thuis zijn, zich slechts in gedachten
met de afwezigen kunnen vereenigen.
Nochtans is er een middel om de verbin
ding zoo nauw mogelijk te doen zijn, dus
de gedachten over en weer, tot zich
te trekken.
Het Sinterklaasfeest biedt daartoe zijn
speciale methoden, welke ik hier niet na
der behoef aan te duiden. Reken maar,
dat Zwarte Piet het dit jaar druk zal
hebben met zijn pakken- en zakken-
sjouwerij! Wie thuis zijn en wie afwe
zig zijn, zullen elkaar over en weer ver
rassen met dingen, die, hoe gering
soms aan geldswaarde, een taal spre
ken tot het hart, dewelke niet is mis te
verstaan.
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
wijze gebrui kgemaakt van de overwin
ning van één mogendheid en de neder
laag van een ander om met een onbe
schaamdheid zonder weerga, gebied
voor zich zelf te rooven.
De strijd in, Europa is een beslissende
factor geworden voor den strijd in het
Oosten. We bedoelen daarmee de oor
log China en Japan. Mede door rulp
van Rusland, Duitschland, Engeland en
meer andere landen kan de Chineesche
regeering nog steeds beschikken over
voldoende aanvoer van munitie. Nu deze
landen in de allereerste plaats voor eigen
productie moeten zorgen, heeft de oor
logsindustrie geen belangen meer bij
■China en worden dus de munitie-zen-
dingen ingetrokken.
Dit heeft natuurlijk een beslissende in
vloed op de krijgsverrichtingen, waarbij
dan ook nog gerekend moet worden de
verminderde belangstelling van Engeland
voor dit Chineesche rijk. Ook Rusland
staat sedert het gesloten verdrag met
Duitschland een beetje anders tegenover
Japan. Zeer waarschijnlijk zal Rusland
de voordeeligste tactiek toepassen van
lijdelijk toezien, totdat in onderling over
leg met Japan de buit kan worden bin
nengehaald.
Het lot van China lijkt ons door de
ontwikkeling van den Europeeschen
toestand bezegeld.
Dan moeten we ten slotte toch even
terugkeeren naar hot eigenlijke oorlogs-
terrein. De op een weerbericht gelijken
de oorlogscommuniqué’s neemt geen
mensch meer als de volle waarheid. Er
gebeurt vast meer dan in die sobere
berichten wordt gezegdfWat ieder ver
wondert is de geringe activiteit in de
lucht. Zoo dikwijls is ons in voorgaande
jaren verteld, dat de komende oorlog een
luchtoorlog zou worden en nu we er
midden in zitten merken we er heel wei
nig van. Een massale vlucht van een
paar honderd vliegtuigen, in enkele uren
een geheele landstreek wegvagende, pa-
rachute-afdeelingen, waarbij duizend
vliegers zorgen voor een legermacht in
het hartje van het vijandelijk land, dat
gelijken tot nu toe en gelukkig ook
maar producten van een vergevorder
de verbeelding.
Wat wel gebeurt is "het volgende:
In de laatste paar weken zijn er, naar
de correspondent te Parijs van de
„Berlingske Tidende” meldt, herhaalde
lijk geheimzinnige branden ontstaan in
of bij enkele groote Fransche benzine-
opslagplaatsen. Men brengt deze bran
den thans in verband met het landen
van Duitsche parachutisten op Fransch
gebied.
Het is aan de mannen van den Fran-
schen gehfeimen dienst, het „tweede
bureau”, gelukt enkele van deze para
chutisten aan te houden, maar men
neemt aan, dat er zich nog verscheidene
op vrije voeten bevinden. Zij landen ge
woonlijk in de groote bosschen van N.-
Frankrijk. De gearresteerde Duitschers
spraken uitstekend Fransch. Zij droegen
Het meest voor de hand liggende
hoofdmotief voor een buitenlandsch
overzicht, n.l. de oorlog, hebben we nog
geen enkele keer in direct verband kun
nen bespreken, ten eerste zijn de bij
komende omstandigheden zoo ontelbaar,
onvoorzien en actueel en ten tweede ge
beurt er op het werkelijke oorlogster
ren te weinig om daaraan een bespre
king te wijden. Van die bijkomende om
standigheden is er elke week wel een
onderwerp wat de bijzondere aandacht
trekt. Dan is het een verscherpte duik-
bootactie, waarvan vooral de neutralen
de ongunstige gevolgen ondervinden;
dan is het weer de schending van de
neutraliteit door wel of niet onbekende
vliegers; dan de troepenconcentraties
aan bepaalde grenzen en daartusschen-
door hebben we de Finsch-Russische
kwestie, het Balkanprobleem, enz. enz.
Stuk voor stuk materiaal genoëg om
de aan deze rubriek toegestane ruimte
te vullen.
Als eerste punt in dit weekoverzicht
nemen we de gisting in ret Duitsche
protectoraat Tsjecho Slowakije. Na de
gewelddadige inlijving van dit land
dooi; Duitschland hebben velen zich met
eenige verwondering afgevraagd: - hoe
kon een vrij volk zich zoo lijdelijk in die
overheersching schikken? De jongste de
monstraties in Praag hebben hierop een
antwoord gegeven. Het heeft van het
begin der inlijving af tusschen Tsjechen
en Duitschers gespannen en die onrust
is op den 28 October de Tsjechische
Wat een geluk, dat Spanje neutraal
is en dat ook wij ons niet in den strijd
mengen. Daardoor is de goede, brave
Sint Nicolaas op den vastgestelden tijd
scheep kunnen gaan en naar del jong
ste berichten er zijn reeds menschen,
die zijn schuit hebben waargenomen.
Duikbootkapiteins n.l. hebben door hun
periscoop de stoomboot zien naderen,
die met de kleuren van Spanje en Ne
derland was beschilderd en diep bleek
te zijn afgeladen met appeltjes van
oranje, chocolade- en suikerwerken,
taai-taai-vtljers, en wat dies meer zij.
Hoog aan den top van den mast wap
perde de bisschoppelijke standaard,
waarop mijter en kromstaf is gebor
duurd een waarborg, dat zich geen
contrabande aan boord bevond.
De Duitschers lieten het schip daarom
rustig zijn vaart voortzetten. Het krijgt
nog een gevaarlijke zöne te passeeren,
n. l. het Engelsche Kanaal, maar er is
o. i. geen enkele reden voor de nu en
dan geuite vrees, dat deze stoomboot
uit Spanje zal worden getorpedeerd of
voor onderzoek op contrabande naar ’n
Engelsche haven zal worden opgebracht.
Alle oorlogvoerenden zeggen, dat zij er
prijs op stellen, dat ons land niet in
een oorlog zal worden betrokken
welnu, dan moeten ze ook van onzen
Sinterklaas en van zijn reisbagage af
blijven. Anders worden we furieus.
Het zal enkel en alleen aan ons zelf
liggen, of we al dan niet op „ouder-
wetsche” wijze den 5den December het
bekende volksfeest zullen vieren. Som
mige zwaar-op-de-handsche lieden vin
den de gedachte aan zoo iets huive
ringwekkend. Foei, meenen ze feest
in zulke omstandigheden.
Zij hebben ongelijk en straks, ge zult
het zien, wordt hun dat ongelijk bewe
zen. Let op mijn voorspelling:
We gaan een Sinterklaasdrukte
tegemoet als zelden of nooit te
voren. Wie een goed geheugen
hebben en zich herinneren, hoe
het in de vorige mobilifsatie is
gegaan, zullen het met deze
voorspelling volkomen eens zijn.
En dat is ook logisch. De Sinterklaas
viering is geen „feest” in de gewone
beteekenis des woords; het is geen
openbare vermakelijkheid, maar een
- huiselijk en familiair genoegen van het
onschuldigste soort en meest deugde
lijke karakter.
Hoe somberder de tijd is en hoe druk
kender de omstandigheden, des te meer
hebben we ontspanning noodig om
geestelijk sterk en weerbaar te blijven.
Is, aldus de zaken bekeken, mijn voor
spelling van een ongewoon groote Sin
terklaasdrukte niet volkomen logisch?
Ik begrijp niet, dat zoovelen, die bij de
te verwachten drukte een groot persoon
lijk belang hebben ik bedoel de win
keliers niet reeds lang wakker zijn
geworden uit hun mobilisatie-slaapje.
De groote magazijnen ja, die maken
veel reclame op het oogenblik. Zij be
schikken over uitgeslapen reclame-chefs,
die de groote kans van het a.s. Sinter
klaasfeest al lang hebben vastgesteld en
ze aan het uitbuiten zijn gegaan.
Juist in een tijd, waarin het zaken
leven is vastgeloopen en de omzetten in
het algemeen worden bepaald door
omstandigheden, welke we niet kunnen
beïnvloeden, is het een eisch van goed
zakeninzicht om zooveel mogelijk de
sporadische gelegenheden te benutten
van een opgewekte markt en algemee-
nen kooplust.
Sinterklaas z’n stoomboot zal
heusch wel veilig door de gevaar
lijke zöne heenkomen, maar pas op, gij
zakenman, dat ge uw eigen schuitje niet
laat loopen, op een der vele drijvende
mijnen, die in de route van het zaken
leven liggen gezaaid om zorgeloosheid
en slaperigheid te bestraffen.
voorloopig afgegroken. Men is nog niet
tot een oplossing gekomen. Het Finsche
oordeel is, dat eerst de rapporten en de
inzichten van de delegatie moeten wor
den bestudeerd, alvorens men kan vast
stellen of en in hoeverre bij de Sovjet-
regeering de goede wil aanwezig is om
met Finland tot overeenstemming te ko
men.
Dr. Paasikivi, een der leiders van de
delegatie verklaarde nog, dat Rusland
evenals Finland, zijn vredeswil heeft on
derstreept. We willen, zoo vervolgt dit
interview, onze handelsbetrekkingen met
de Sovjets gaarne verbeteren, maar eco
nomisch zijn wij nooit afhankelijk van
Rusland geweest, ook niet in den tijd,
toen Finland een groothertogdom in het
oude Tzarenrijk was. Finland kan eco
nomisch langen fïjd weerstand bieden.
Wij zijn een volk, dat niet voor de eerste
maal en ook niet voor Ie laatste maal in
moeilijkreden wordt verwikkeld, maar
wel zijn wij die steeds te boven geko
men, onze geschiedenis bewijst dat.
Wanneer men dergelijke verzekerin
gen van weerskanten geeft, moet het,
dunkt ons, niet moeilijk zijn tot over
eenstemming te komen. In het zuiden
van Êuropa wordt thans een stille strijd
gestreden. De Balkan is altijd een der
woeligste gebiedsdeelen van Europa ge
weest. Na de Russische opmarsch in
Polen, kwamen de andere Balkanlanden
een beetje in de knel. Roemenië voelde
zich bedreigd, vooral door de toen nog
groote vriendschap tusschen Turkije en
Rusland. De diplomatie werkte echter
onder hoogspanning en het succesvol
afsluiten van een verdrag tusschen En
geland, Frankrijk en Turkije bracht de
partijen ongeveer op gelijken voet en
verminderde de dreiging voor de klei
nere Balkanlanden. Daar komt bij dat
Italië de vriendschapsbanden met zijn
oude asgenoot Duitschland een beetje
losser begint te maken, vooral sedert de
bekende Duitsche ommezwaai ten op
zichte van het Communisme.
Italië is en blijft een verklaarde vijand
van dit communisme.daarvoor heeft
het in Spanje niet tevergeefs gestreden.
Ook in Italië leeft de meening, dat het
Duitsch-Russische verdrag Duitschland
rijp gemaakt heeft voor den invloed van
het Communisme en daarom moet de
Duitsche „drang mach Osten” worden
beperkt. Dit kan alleen in de hand wor
den gewerkt door een krachtig Balkan-
blok en misschien een bijdrage vormen
voor een uiteindelijke wereldvrede.
lEerf, bewijis d^t Italië k een verder
doordringen van het Communisme wil
voorkomen, vinden we nu weer in een
uitzending van radio-Rome, waarin in
de Russische taal aan Sovjet-Rusland
den raad gegeven wordt, zich niet met
den Balkan te bemoeien. Als Sovjet-Rus
land iets dergelijks in den zin heeft, zal
het op zulk een wijze worden ontvangen,
dat het overhaast zal moeten terugtrek
ken.
De Sovjet-Unïe heeft op schandelijke
I
I
I
1
1
I
I
I
I
I
I
i
E
i
I
1
1
E
t
1.
i
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
