Buitenlandsche Revue.
nMaarsgroM
In het nummer van 30 Dec.
a.s. zal gelegenheid be
staan tot het plaatsen van
J/ieu wjaarsgro eten
tegen den prijs van 40 ct.
voor ten hoogste 4 regels.
Elke regel meer 10 cent.
Deze Nieuwjaarsgroeten
kunnen ook worden opge
geven aan onze Agenten.
De Bolswardsche Courant en Westergoo
I
DE GODSDIENSTEN.
yVLLTEAL
UITSLAGEN
Stadsnieuws.
Uit den Omtrek.
Woensdag 13 December 1939
No. 97
35g!£ Jaargang
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
LHHl!JEmL!==ïlLE=ïlLH=ïlLH=n
EnlEnlE-ïlE-ilEnlE-il
EENIGE INTERESSANTE CIJFERS.
MAKKUM.
1-5.
heeren waren niet herkiesbaar.
-
aKiïl
Advertentiën per regel
Woensdagsnumnier 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
DE ADMINISTRATIE.
aal van het Duitsche Centrale Bureau
voor Kerkelijke Statistiek en ze betref
fen het jaar 1937.
De geheele bevolking der aarde telde
in dat jaar bijna 2123 millioen zielen,
van wie er we nemen de cijfers afge
rond op millioenen 770 mill, als belij
ders van eenige christelijke religie kon
den worden aangemerkt. Dat is dus ruim
36 of iets meer dan één derde van de
bevolking der aarde.
De belijders van alle mogelijke chris
telijke kerken en secten tesamen vormen
dus nog maar een kleine minderheid van
de menschheid.
De sterkte-percentages van andere
belijdenissen zijn: Confucianen 18%
Mohammedanen 15 Hindoeïsten 12
Boeddhisten 8% „andere heidenen”
5.4 godsdienstloozen 3.6 Sjintoïs-
ten 0.9 en Joden 0.8
KERKELIJKE VI
December 1939.
De Geref. gemeente van Wommels
verkoos tot ouderlingen de heeren H.
7
6
4
4
1
4
5
4
2
1
0
0
0
1
o
1
o
o
2
1
2
2
1
4
WOMMELS
'ezino.
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 et.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
Ruim een derde deel der menschheid
dus, om precies te zijn 36.4 bestaat
uit Christenen. Hoe nu zijn de christenen
weer onderverdeeld?
Nemen we hun aantal als een afzon
derlijke eenheid, te stellen dus op 100
dan valt te constateeren, dat iets meer
dan de helft, n.l. 51.6 Roomsch-Ka-
tholieken zijn; tot de z.g. schismatiek -
katholieke kerken (Grieksch-KSthoIie-
ken of Oostersch (orthodoxen) behoort
21 der christenheid; tot de protestant-
sche kerken (het woord „protestant” in
den ruimsten zin des woords genomen)
behoort 26.2 „andere christenen”
1.2
30— 17
31— 17
S—15
13— 8
3— 7
7—28
W. Z. S.
R. E. S.
Bakhuizen
Friso
,M. K. V.
Renado
Voor ons werelddeel, dus voor Europa
gelden de volgende verhoudingscijfers:
R.-K. 41.1 Grieksch-Katholiek 27.3
Protestant 22.8 „anders-christelijk
0.8 Joden 1.9 Mohammedanen
1.9 godsdienstloos 4.2
In Azië, dat méér dan de helft van het
aantal zielen der geheele wereld bevat
(n.l. 1163 millioen van de 2123 millioen)
behoort slechts 3.9 dus nog geen 4
op de 100, tot eenige christelijke reli
gie.
Het werelddeel Australië en Oteanië
dat slechts weinig meer zielen telt dan
ons land, n.l. 10% millioen, is voor ruim
60 protestantsch en voor ruim 17
R.-K.
Afrika telt on een bevolking van 151%
millioen nop geen 20 millioen (20.6
christenen. BHna de helft van hun aan
tal. n.l. 9 millioen ziin R.-K.
Amerika met ziin 268 millioen Inwo
ners (N.- en Z.-Amerika tesamen) is
voor 55.1 Katholiek en 23.4 Pro
testantsch. Ruim 41 millioen Inwoners
gaven' zich daar als godsdienstloos op.
Md.
Een Italiaan, die ons land of de
Scandinavische landen zou bereizen,
kan in vele kringen stuiten op eenzelfde
onwetendheid ten aanzien van zijn land
en zijn godsdienst. Zondert men de in-
tellectueelen uit, dan ontmoet men in
protestantsche milieus vaak het inzicht,
dat de Roomschen een uitzonderlijk
vreemd groepje christenen vormen. En
de eenige troost is, dat ze in aantal
niet zoo veel te beteekenen hebben.
lijke oorlog iets op den achtergrond
geraakt.
Trouwens het officieele en ook niet
officieele nieuws is zoo schaarsch, dat
de tegenberichten de laatste dagen be
staan uit drie woorden: niets te melden.
We vragen ons af: Is er misschien ’n
gemeene tegenzin opkomende tegen de
oude oorlogsmethode om de soldaten
als kanonnenvleesch te beschouwen en
moeten de legerleiders rekening houden
met die veranderde mentaliteit onder de
groote massa?
Dat zou een onverwachte en gunstige
wending ten goede kunnen geven. Het
zal toch eens zoover moeten komen, dat
de eene mensch niet moedwillig de an
der kan dwingen de wapens op te ne
men om zijn eyenmensch te bestrijden.
DE VODDENRAPER VAN PARIJS.
Een goed bezette Doelezaal heeft Zon
dagavond geluisterd naar de vertolking
van het aloude tooneelspel door het ge
zelschap Van Peursen.
Toen voor het eerste tafereel de zaal
in het duister werd gezet en we alleen
oog en oor noodig hadden, voor het too-
neel, was ’t net of de tijd van 30 tot 35
jaar terug herleefde en we in de schouw
burg van Hart een voorstelling van dit
oude stuk meemaakten.
De Voddenraper past niet meer in on
zen tijd, dialoog, handeling en tooneel-
aankleeding vallen geheel uit het genre,
wat we de laatste jaren gewend zijn en
toch amuseert het publiek zich met de
voor onze begrippen wat al te symplis-
tische ontknooping. Het ouderwetsche
systeem in dergelijke stukken: twee
dooien voor een dubbeltje, doet in dit
oude tooneelwerk nog opgeld.
Moeten we het als een tekort aan
goede tooneelstukken toeschrijven, dat
men een dergelijk oud parade-paard van
stal haalt?
Over de rolverdeeling kunnen we kort
zijn. Drie van de negen medewerkenden
hebben zich tot de beroepsklasse kun
nen opwerken. Jean, de voddenraper, ’n
moeilijke en zware rol, werd op sublie
me wijze door Is. Monnikendam vertolkt.
Alle hulde voor diens mooi en echt too
neelspel. Marie Didier speelde goed,
maar viel in enkele passages weer wat
uit de oude sfeer; overigens een heel
goede creatie.
Juffrouw Potard (Gretha Gerlach) be
schikt over meer tooneelroutine en weet
zich bijzonder goed in deze rol in te
leven, daardoor werd het 4e tafereel een
der mooiste momenten.
De overige spelers komen gedeeltelijk
aan de middelmaat toe of beneden het
goede dilettantisme. Uit de bezetting der
bijrollen bleek, dat een goed leiderschap
niet altijd gepaard behoeft te gaan met
eigen tooneelroutine.
1940 nadert en daarmee de tijd voor
betaling van 't abonnementsgeld. Wan
neer U het bedrag stort op onze giro
rekening 87926 of het per postwissel
zendt, heeft alles een vlot verloop en
hebt U de minste kosten. Wij ver
trouwen dat onze abonnees aan ons
verzoek zullen voldoen. Het bespaart
ons in de overdrukke tijd veel werk.
Na 1 Januari worden de kwitanties af
gegeven.
8 December 1939.
De ijsclub „Makkum” hield heden
avond haar jaarvergadering op de bo
venzaal van hotel „het Hert”.
De voorzitter, de heer H. Bergsma,
heette de aanwezigen hartelijk welkom,
doch had gaarne wat meer belangstel
ling gezien, maar beschouwde de gerin
ge opkomst als gevolg van de tijdsom
standigheden.
Na dit korte openingswoord las de
secreatris, de heer S. Attema, de notulen
voor en bracht verslag uit over de ge
houden wedstrijden van den vorigen
winter. Zonder verdere besprekingen
werd een en ander goedgekeurd. Ver
volgens bracht de penningm., de heer
J. Bergsma, het financieel verslag uit.
Hij deed dit .heel uitvoerig en behandelde
de ontvangsten en uitgaven van elke ge
houden rijderij afzonderlijk, waarna de
heele jaarrekening aarfwees een ont
vangst van f231.15 en een uitgave van
f 202.39.;
Door de heeren W. Gêné en H. de
Vries. werden de boeken en de rekenin
gen gecontroleerd en door eerstgenoem
de verklaard, dat alles in de puntjes was
bevonden.
Nu volgde bestuursverkiezing. Aftr.
de heeren S. Attema en J. Bergsma.
Eerstgenoemde werd met bijna alle
stemmen herkozen, terwijl Bergsma we
gens militairen dienst niet herkiesbaar
kon worden gesteld. In diens plaats werd
gekozen de hedr O. de Jong. Beiden
gingen hiarmede accoord.
De heer Bergsma werd als scheidend
bestuurslid door den voorzitter bedankt,
die verklaarde, dat de aftredende steeds
de belangen van de club heeft gezocht.
Bij de besprekingen over eventueele
wedstrijden, werd de regeling te dien
opzichte aan het bestuur overgelaten.
Op verzoek werd nu het plaatselijk
reglement voorgelezen waarin wijziging
poodig bleek te zijn. De heer! J. Bergsma
sprak als scheidend bestuurslid nog een
kort woord en wekte de aanwezigen op
tot medewerking om het ledental te doen
uitbreiden. De club is financieel wel niet
zeer rijk, doch heeft reeds veel nood
zakelijke goederen in haar bezit, welke
van lieverlede zijn aangekocht. Het
ledental bedraagt ongeveer 115, waarvan
29 aanwezig waren.
De voorzitter sloot met een woord van
dank aan allen deze opgewekte verga
dering.
7 December 1939.
Herbenoemd tot resp. ouderling en
diaken in de Ned. Herv. gemeente alhier
de aftr. heeren A. van der Meer en G.
van der Meer.
Alle Christenen tesamen verkeeren
tenslotte in de dwaling, dat er ergens in
Afrika nog wel zwarten rondloopen, die
er hun eigen afgoden op na houden en
dat er in China vele rare Chineezen hui
zen, die van het christendom nog niet
veel afweten, maar aan de kerstening
van deze laatste resten der heidensche
menschheid werken zendelingen en mis
sionarissen.
Hoe staat het met dat alles nu in wer
kelijkheid?
We willen deze werkelijkheid in cij
fers tot uitdrukking brengen cijfers,
welke ons inzicht kunnen verruimen en
ons.bescheidenheid kunnen doen
verwerven. Ik ontleen de gegevens aan
het zeer uitvoerige statistische materi-
R.-K. VOETBAL.
W. Z. S. (Sneek)-R. E. S.
R .E. S. ondernam Zondag de reis naar
Sneek om revanche te nemen van de ge-
ledeit nederlaag van enkele weken terug.
De stemming was best, het weer was
slecht, en onder een aanhoudende mot
regen werd het Sportpark aan de Leeu
warder straatweg betreden. R. E. S.
krijgt eerst wind en regen tegen, maar
dit is geen bezwaar om direct het
vijandig doel te belagen. Voorloopig
weet Sneek stand te houden, maar als
de doelman een ver schot krijgt te ver
werken, is hij niet klemvast en de rechts
binnen die toegeloopen is, benut zijn
kans, 0-1.
Ook Wit-Zwart zit niet stil en als de
midvoor even daarna op het doel af
stormt, weet de linksback schitterend te
redden. Een kwartier*voor rust schiet de
kleine rechtsbuiten van Wit-Zwart via
de paal in en de stand is 1-1.
Een vrije trap, juist buiten het straf
schopgebied op het Sneekdoel, gaat na
driemaal te zijn ingeschoten uit een ge
wirwar van spelers ten slotte via de paal
naast. Kort daarop rust.'
Het zware veld schijnt de Sneekers
meer te hinderen dan de Bolswarders en
direct is R. E. S. weer in den aanval.
Ten koste van een hoekschop kan de
thuisclub redden. Deze wordt fraai door
den rechtsbuiten voor doel geplaatst, de
linksbuiten schiet even fraai in, de doel
man is gepasseerd en de back slaat de
bal uit ’t doel. Penalty. De spil er achter
en R. E. S. heeft opnieuw de leiding.
Kort daarop door den midvoor vergroot, Blanksma en D. Risselada en tot diaken
1-3. R. E S. speelt rustig verder. Wit- de heer L. R. Miedema. De aftredende
Zwart zet alles op de aanval. Door tel-
In Februari j.l. had ik op een Zon
dag een kerkdienst bijgewoond in de
kathedraal van Bengasi, de hoofdstad
van Cyrenaïca, de Italiaansche kolonie
in Noord-Afrika. Het was een pontifi
cale Hoogmis geweest een dienst met
veel luister, militaire eerewachten, ge
presenteerde geweren enz. Na afloop
ging ik met enkele nieuwe Italiaansche
vrienden ergens een' glaasje koffie
(zonder melk, maar met een indruk
wekkende hoeveelheid suiker) drinken
en we kwamen te praten over den
godsdienst. Enkelen wisten, dat in het
land, waar ik vandaan kwam, „bijna
alle menschen” volgelingen waren van
Calvijn en Luther.
Hoe heeten ze ook weer? vroeg
me dé Italiaansche woordvoerder.
Protestanten.
O ja, juist, protestanten. Grappige
naam eigenlijk.
Ik zei, dat het niet juist was, dat
„bij|na alle” Nederlanders protestanten
zouden zijn. Waarop ik direct in de rede
werd gevallen, door een, die er alles
van wist. Hij was een ontwikkeld man,
ging er althans voor door; een regee-
ringsambtenaar, die reeds belangrijke
posten had vervuld in Abessinië en er
thans een waarnam in Lybië.
In Holland, zei hij, mogen de
Katholieken geen eigen kerkgebouw be
zitten en daarom vinden hun godsdienst-
oefeninijen altijd plaats in de open lucht.
Ik heb ze wonderlijke dingen verteld
over de vrijheden, welke we op allerlei
gebied, maar vooral op het gebied van
de religie, in Holland kennen. Ze waren
een en al verbazing.
11 December 1939.
Bij Van der Leij alhier hield de ijsver-
eeniging „Kimswerd” haar jaarlijksche
ledenvergadering.
Het financieel verslag luidde als volgt:
inkomsten f 122.90, uitgaven f61.46 ba
tig saldo f61.44.
De aftr. bestuursleden de heeren S. de
Haas en J. Westra, werden herkozen.
Aangaande de regeling der te houden
wedstrijden werd aan het bestuur vrij
mandaat verleend.
De veertiende oorlogsweek is weer
verstreken en wanneer we na deze
periode eens de balans gaan opmaken,
dan moeten we in de allereerste.plaats
constateeren, dat de mogelijkheid van
een spoedige vrede veel verder van huis
is dan begin September.
Regelmatig worden er nieuwe slacht
offers in dit conflict betrokken en dat
kan ook niet anders. Wanneer torure
kracht zegeviert over recht is ’t lot van
veel staten in Europa bezegeld.
Uit deze stelling zou men dus moeten
concludeeren dat het bestaan van de
kleinere naties gebaseerd is op de
goedgunstigheid van de grootere nabu
ren.
Zooals de wereld er in den laatsten
tijd uitziet, moet men hierop bevestigend
antwoorden. Zoolang er eenige eerbied
bestond voor recht en rechtvaardigheid,
een eenmaal gegeven woord zijn waar
de behield en goede nabuurschap meer
op prijs werd gesteld, zoolang was het
voor de kleine naties mogelijk in het
groote koor mee te zingen en op zijn
tijd een klein solo-nummertje uit te voe
ren. Sedert enkele jaren is die oude
rechtsgrond vernietigd en speciaal in ’t
nu bijna afgeloopen jaar is daarvoor in
de plaats getreden het alles omvattende
woord macht.
Dit woord beheerscht de geheele Euro-
peesche toestand. De oorlog tusschen
Duitschland, Engeland en Frankrijk, die
tusschen Polen en Rusland, tusschen de
Finnen en Russen. Met alle respect voor
het uithoudingsvermogen van het Fin-
sche leger lijkt het ons op den duur on
mogelijk tegen een dergelijke overmacht
als het Russische leger met succes stand
te houden.
Wanneer Finland onder de voet ge-
loopen wordt, wat dan?
Waarvoor heeft Rusland die Oostzee
noodig? Zich veilig te stellen voor een
eventueele vijand of is de verovering van
Finland nog niet genoeg en ligt het in
de bedoeling ook Zweden er bij te trek
ken en zoodoende langzaam maar zeker
een vrije uitvoerhaven te krijgen?
Met een zekere zorg ziet Zweden de
ontwikkeling van den strijd in Finland
tegemoet. De Minister van Defensie
heeft in een rede verklaard, dat men de
oogen niet moet sluiten voor de moge
lijkheid, dat het ergste zou kunnen ge
beuren.
Alle door Zweden genomen maatre
gelen zijn nog uitsluitend ingegeven door
de noodzakelijkheid te waken voor de
handhaving van de neutraliteit.
In gelijke mate als Zweden zijfi neu
traliteit zou willen verdedigen tegen
over Rusland, staat Nederland als neu
trale natie tusschen twee oorlogvoerende
partijen.
Speciaal de jongste blokkade-politiek
van Engeland heeft yoor ons nieuwe
moeilijkheden gebracht. Meer speciaal
mogen we hier de aandacht vestigen op
de vermoedelijke actie van Duitsche kant
tegen enkele neutralen. Wat en hoe deze
actie worpen zal, is nog in het duister
gehuld, maar wel typisch is de verze
kering, dat men spreekt van kleine en
groote neutralen. Dit is alweer een uit
vloeisel van het boven aangehaalde ver
schil tusschen recht en macht.
Nederland neemt zijn eigen houding
aan ten opzichte van de blokkade-poli
tiek van Engeland en die houding is er
een van de striktste neutraliteit. In de
te nemen maatregelen willen we ons zelf
blijven en de mogelijkheid is niet uitge
sloten dat enkele van die maatregelen
voor Duitschland minder prettig zijn. Is
er nu een practisch middel, dat de neu
trale regeeringen niet hebben gezien,
dan ligt het op den weg van de oorlog
voerenden ons deze practische weg te
wijzen en er behoeft niet aan getwijfeld,
dat de neutralen, indien mogelijk, deze
raad zulten opvolgen.
Wanneer Duitschland evenwel zou
eischen, dat we ons met kracht tegen de
blokkade-politiek van Engeland zullen
verdedigen, dan is dat een intimidatie die
we niet kunnen accepteeren. Zoolang
Nederland nog kan staan op den bodem
van het recht, zal het zelf willen be
slissen hoe de neutraliteit (naar alle
kanten) zal worden uitgevoerd.
We hebben er in het begin van deze,
revue op gezinspeeld dat er regelmatig
nieuwe slachtoffers in het conflict be
trokken worden en dan gaan onze ge
dachten in de allereerste plaats naar de
Balkan.
De vorige week doken telkens geruch
ten op over troepenconcentraties aan de
Turksch-Russische grens. Ook ten op
zichte van Roemenië waren de artikelen
in enkele Russische bladen zeer agres
sief. Wat het gerucht no. 1 betreft,
waarin de oorsprong van deze geruch
ten wordt toegeschreven aan Duitsche
propaganda. Turkije en Rusland hebben
militaire maatregelen genomen aan hun
gemeenschappelijke grens, maar hun
oogmerken zijn gelijk.
Met Roemenië is de zaak even anders
gesteld. Rusland oefent reeds sedert
eenigen tijd druk uit op de Roemeensche
regeering. Moskou wenscht met Roe
menië een verdrag van wederzijdsche
bijstand te sluiten in den geest als tus
schen Rusland en de randstaten Estland,
Letland, enz.
Dit vormt een directe bedreiging voor
Italië. Ligt het misschien in de bedoe
ling van Rusland den strijd op de Bal
kan te ontketenen om zoodoende Italië
te noodzaken kleur te bekennen? Dan
kon de bom wel eens heel anders barsten
dan men te Moskou gelooft. De as Rome-
Berlijn heeft de laatste maanden heel
wat schokken doorstaan, maar deze
schok achten we wel een beetje al te
zwaar. Ouder geen enkele voorwaarde
zal Mussolini een verder doordringen
van het bolsjewisme in de Balkan dul
den.
In de Italiaansche kranten kan men
klachten lezen dat het nutteloos is de
vorming van een eenheidsfront in den
Balkan onder Italiaansche leiding te ver
wachten, zoolang Roemenië aangemoe-
digd wordt niet toe te geven aan de
wenschen van Hongarije en Bulgariie.
En Roemenië wordt eraan herinnerd, dat
de eenzijdige garantie van Engeland en
Frankriik alleen geldig is in geval van
een Duitschen aanval en niet van een
Russischen aanval.
Roemenië krijgt daarom den raad toe
te geven aan de eischen van Hongarije
en Bulgarije, omdat Roemenië anders
onaangename verrassingen te wachten
zouden kunnen staan.
Met zeer groote belangstelling zal
door verschillende staten de ontwikke
ling van deze aloude Balkankwestie
worden gevolgd. Met al die meer of min
der belangrijke kwesties is del elgen-
KIMSWERD.
kens ver op te dringen trachten de backs
het spel te verplaatsen, maar de R. E. S.-
achterhoede is safe en weet van geen
wijken. Dit verre opdringen kost hun
echter nog tweemaal een doelpunt. Een
maal gaat de, linksbuiten er vandoor,
met een schijnbeweging wordt de doel
man uit zijn doel gelokt en kalm wordt
de bal in het verlaten doel geplaatst.
Ook de midvoor probeert het nog een
keer en heeft succes.
Met 5-1 heeft R. E. S. verdiend ge
wonnen en volgens de verliespunten de
eerste plaats bezet.
A.s. Zondag en zware uitwedstrijd te
gen Bakhuizen, die winnen en Rjucht en
Sljucht heeft een mooie kans om dit sei
zoen het kampioenschap te behalen.
De stand is thans als volgt:
10
9
4
3
0
0
Opgaven in te zenden
uiterlijk tot en met DON
DERDAG 28 DECEMBER, 2 uur.
BS
DE JONG s NIEUWSBLAD
wanrln opgonomen
