Buitenlanüsclie Revue.
Hieuuuiaarsoroeien
De Bolswardsche Courant en Westergoo
GELD AANGEBODEN.
Stadsnieuws.
35gig Jaargang
Woensdag 20 December 1939
No. 99
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
!H=ïlLE=nL£==ïlU==ïllH=ïlLH=ïl
KOST WEINIG OF GEEN MOEITE.
en
DE ADMINISTRATIE.
ZONDER BORGEN OF ANDERE
ZEKERHEID.
Ook aan den anderen kant van onze
grens, n.l. in Duitschland, schijnt de
levensstandaard heel wat bescheidener
te wezen dan we hier in Nederland als
de minimum eischen aanvaarden en ook
in werkelijkheid bezitten.
Uit zeer betrouwbare correspondentie,
die waarschijnlijk aan het oog van den
strengen censor is ontsnapt, lezen we en
kele merkwaardige feiten, waaruit dui
delijk espreekt de groote moeilijkheid,
waarmee bepaalde goederen op peil kun
nen worden gehouden. Bij de vele distri
butiekaarten, die in Duitschland in om
loop zijn, heeft men onlangs gekregen
de kleerendistributiekaart. Deze distribu
tiekaart omvat 100 punten en deze pun
ten zijn berekend voor een geheel jaar.
Nu kost een jurkje 30 40 punten, een
onderjurk 15 punten, voor een stelletje
ondergoed betaalt ge 20 tot 25 punten,
een pyama kost 25 punten, een regen
mantel 25 tot 35 punten, schoenen 30
punten, 100 gram garen kost U 7 pun
ten. Telt ge deze lijst op, dan ziet men
dat 100 punten veel te weinig is om aan
de normale behoefte aan kleeding te vol-
520
519
519
514
519
251
249
249
248
251.
Brandewijn en Jenever met gratis
Boerenjongens en Advocaat of
10 korting.
Profiteert hiervan in
BRANDSMA’s WINKELS.
Onze heerlijke Wijn verkoopen wij het
geheele jaar met véél succes. Voor
reclame tot Nieuwjaar hierbij gratis
Boerenjongens en Advocaat.
BRANDSMA’s WINKELS.
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
aan onkosten zouden hebben betaald
het abonnementsgeld ad f 2.op „Voor
spoed door Wilskracht” nog niet inbe
grepen.
Zwendel.
Waartegen de politie, dan ook waar
schuwt, zonder dat ze in staat is om er
een einde aan te maken.
Het is een „bestaan” ten koste van
de armsten, n.l. van degenen, die geen
uitzicht meer hebben om zich op nor
male wijze een inkomen te verzekeren.
Md.
met evenveel recht kan men de grootste
tegenstellingen vinden.
Een van die in de laatste weken op
den voorgrond tredende tegenstelling is
wel het groote verschil in kosten van de
mobilisatie. Nederland betaalt ruim l'/2
millioen gulden per dag. België ruim j/2
millioen en nu moet U niet denken: dan
hing, is hiermee opgeheven en we vragen
ons met eenige nieuwsgierigheid af voor
welk bedrijf in dit werelddrama het doek
nu weer zal worden openkgeschoven.
KIESCOLLLEGE NED. HERV. KERK.
De uitslag van de Woensdag j.l. ge
houden stemming voor het Kiescollege
was als volgt:
Op de Vrijzinnige candidaten zijn uit
gebracht
J. E. de Boer
S. I. Faber
U. van der Zee
Tj. J. de Boer
C. de Jong
op de Rechtzinnige candidaten
P. Oord
J. van Slageren
J. Visser
S. Punter
M. Verhoeven
BELLAMY-AVOND.
Woensdagavond j.l. sprak in de Doele
(bovenzaal) de heer Oostveen van Den
Haag over het onderwerp: „Een Katho
liek oordeel over de Bellamy-beweging”.
Nadat de heer G. H. Boersma de ver
gadering met een woord van welkom
had geopend, verkreeg de heer Oostveen
het woord.
De Bellamy-gedachte is, volgens spr„
ook voor niet-Katholieken van belang.
De Bellamy-gedachte is voor de Katho
lieken belichaamd in de encycliek
Quadragesimo Anno. De Bellamy-bewe
ging is niet geheel wat de leider er in
zijn tijd van maakte, maar heeft zich
aangepast bij de veranderde tijdsomstan
digheden. De kern is gelijk gebleven.
Bellamy dat is een economisch stel
sel, het begeeft zich niet op godsdien
stig terrein en is dus voor ieder aan
vaardbaar. Bellamy wil een soort groote
coöperatie stichten waarin alle leden de
hun toegewezen taak vervullen. In deze
coöperatie heeft ieder door de goede
verdeeling welvaart. In onze tegenwoor
dige maatschappij zijn er enkelen, die
meer gebruiken dan ze noodig hfbben,
maar duizenden die te weinig hebben.
De Internationale Vereen. Bellamy wil
het economisch leven zoo inrichten, dat
productie en verbruik meer in overeen
stemming is. De Staat heeft hier een be
langrijke taak te vervullen. Evenals de
Staat zorgt voor onze veiligheid door
leger en politie, zoo zal ook de Staat
moet enzorgen voor onze economische
veiligheid.
In het verdere gedeelte van zijn rede
behandelt spreker uitvoerig een door
prof. J. H. Nickel en eveneens een door
Ds. Pauwels O.P. uitgegeven brochure
tegen het Bellamy-stelsel. Spreker oefent
op deze brochures scherpe critiek. Waar
we nog niet de gelegenheid hadden deze
brochures in te zien en deze daaruit
kunnen citeeren, heeft weergave van
deze critiek geen zin.
Als een voorbeeld hoe de stellingen
tegenover elkaar staan: Prof. Nickel
zegt: de grondfout in de huidige samen
leving is voor hen gelegen hierin, dat de
productiemiddelen eigendom kunnen
zijn van individuen, die daardoor in
staat zijn om ten koste dergenen, die
voor hun levensonderhoud zijn aangewe
zen op arbeid in hun dienst, winst te
maken.
Volgens de I. V. B. is de grondfout
In de huidige samenleving het winst-
stelsel, dus niet particulier bezit der
productiemiddelen en ook niet de winst
op zich zelf, maar het winststelsel, d.w.z.
het stelsel, waarbij geproduceerd wordt
om de winst en niet ter voorziening in
de behoeften.
Ook het begrip eigendomsrecht wordt
door spreker uitvoerig behandeld.
Na de pauze werden een aantal vra
gen beantwoord, waarna de voorzitter
deze geanimeerde vergadering met een
opwekking tot bestudeering van de Bel
lamy-gedachte, sloot.
Ad verten tlën per regel:
Woensdagsnumrner 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
In het nummer van 30 Dec.
a.s. zal gelegenheid be
staan tot het plaatsen van
Jjieu ^jaarsgroeten
tegen den prijs van 40 ct
voor ten hoogste 4 regels.
Elke regel meer 10 cent.
Deze Nieuwjaarsgroeten
kunnen ook worden opge
geven aan onze Agenten.
Als staartstuk van onze revue van de
week is de vorige week toegevoegd een
korte beschouwing over de verhouding
van België en Nederland in tijden van
wat in het licht van de geschiedenis van
de laatste weken in beduidende mate
onze belangstelling verdient.
We willen vandaag niet op dit pro
bleem terugkomen, mede doordat er
zich in de afgeloopen week geen nieuwe
gezichtspunten hebben voorgedaan.
Wanneer men punten van overeenkomst
wil zoeken tusschen deze twee volken,
dan is dat niet zoo moeilijk, maar ook ^us blijven er maar 40 punten over voor
ondergoed, hoed, sokken, overhemden,
zakdoeken, enz. enz. Alleen één over
hemd kost al 20 punten.
Uit deze cijfers blijkt wel overduide
lijk, dat, zoowel man als vrouw, in
Duitschland offers aan den oorlog moet
brengen. Tot nu toe doet men dat met
een zekere opgewektheid in het besef
dat alles wat in het binnenland bezui
nigd wordt, het leger ten goede komt en
bovenal het uithoudingsvermogen van ’t
Duitsche volk in zijn geheel versterkt.
De Volkenbond heeft vorige week eens
werkelijk de stok achter de deur gezet,
door Rusland te sommeeren binnen 24
uur de vijandelijkheden tegen Finland te
staken en de mogelijkheid fe onderzoe
ken van een beëindiging van dit conflict.
Zooals te verwachten was, heeft Rus
land hierop niet geantwoord. Bovendien
heeft de Volkenbondsvergadering met
meerderheid van stemmen besloten, dat
onmiddellijk hulp aan Finland moet wor
den verleend. Deze hulp bestaat voor-
loopig in geld en oorlogsmateriaal.
Amerika heeft het halfjaarlijksche be
drag, hetwelk Finland nog aan Amerika
schuldig was als oorlogsschuld uit den
vorigen oorlog, op een aparte rekening
gestort, teineinde daaruit de munitie-
zendingen naar Finland te kunnen be
kostigen.
Engeland zendt oorlogsmateriaal naar
Finland, evenals Italië. De moreele sym
pathie staat in dezen strijd geheel aan
de kant van Finland en ook bewonde
ring voor den moed en de volharding,
waarmee de strijd tegen een numerieke
overmacht wordt volgehouden.
Tot nu toe zijn de meeste sucessen
nog aan den Finschen kant en blijkt de
geweldige stoomwals zooals ’t roode
leger ons meermalen is voorgesteld
een beetje te langzaam op gang te kun
nen komen.
Dat is een echt Russisch verschijnsel
wat zich in het Tzarenrijk openbaarde,
maar wat voor een groot deel in het
communistische Rusland terug te vinden
is. De Russische soldaat is te primitief
en ook te flegmatiek. Hij is niet zoo
vlug in beweging te brengen voor een’
ideaal, waarover zijn beperkt verstand
geen oordeel kan vormen. Bovendien
ontbreekt het Rusland aan de gpede
legerleiding.
En dan moeten we vanuit het hooge
Noorden even afdalen naar meer Zui
delijker streken en wel het in de laatste
dagen zeer bekende Montevideo. Onze
aardrijkskundige kennis wordt weer
eens opgescherpt. We bestudeeren op
nieuw de kaart van Zuid-Amerika: Uru
guay, Paraguay, Chili; we waren de ha
vensteden in dit gebied reeds weer ver
geten.
Het dram^ van de „Graf von Spee is
Zondagnacht geëindigd. Dit Duitsche
oorlogsschip is vijf mijl buiten de’kust
van Uruguay door de eigen bemanning
tot zinken gebracht. Zeer waarschijnlijk
zijn de beschadigingen toch van dien
aard geweest, dat het schip, nook na
de interneering niet weer opgelapt kop
worden en had de Duitsche regeering
daarom besloten deze voor Duitschland
een der nieuwste oorlogsbodems te ver
nietigen. De spanning, die nu reeds eeni
ge dagen rondom de „Graf von Spee”
„Wenscht u zoo lees ik in een ad
vertentie binnen eenige maanden ’n
crediet van f 100.tot f 500.Geen
borgen. Gemakkelijke voorwaarden.”
Deze advertentie en tal van hetzelfde
soort vind ik herhaaldelijk in verschei
dene kranten geplaatst en herplaatst
ze schijnen haar geld dus wel op te
brengen. En wat wonderl Heel de we
reld mankeert het aan crediet of aan de
noodige contanten. Het zijn dus wel
doeners der menschheid, die de honder
den guldens „zóó maar” tje vergeven
hebben, „zonder borgen” en „op gemak
kelijke voorwaarden”. Als ze werkelijk
bestonden, dan zouden ze morgen aan
den dag de grootsten der aarde tot
klanten krijgen, Hitler b.v. Die zou
bovendien, ook al werd dat niet van
hem verlangd, Stalin en Mussolini als
een paar geheide borgen kunnen aanbie
den.
’t Is niet zoo gek, maar een bewijs
van de hopeloosheid der financieele
situatie van velen, dat er nog regelmatig
duizenden menschen blijken te zijn, die
reflecteeren op dergelijke aanbiedingen,
welke onmogelijk de verwachting kun
nen rechtvaardigen, welke ze wekken.
Wie geld in uitzicht stelt aan iedereen
„zonder borgen en op gemakkelijke
voorwaarden”, kan, indien hij eerlijk is,
aan de reflectanten slechts berichten: u
moet zien, dat u werk bekomt, dat u
geld opbrengt en van uw inkomen zien
te sparen, of u moet ergens een behoor
lijk kraakje zetten, dan wel uw mede-
mensch zien op te lichten voor het be
drag, dat u noodig hebt of dacht te kun
nen gebruiken.
Maar zóó luidt het antwoord op de
toegestuurde brieven nooit, want de
eerste manier om aan geld te komen of
er hopeloos naar te blijven verlangen,
is reeds algemeen bekend en uiteenzet
tingen omtrent de andere manier be
schouwt de justitie als „aansporing tot
misdrijf”.
Advertenties als vorenbedoeld betref
fen meest een zwendelzaakje. Ze ziin er
geenszins op gericht om de credietbe-
hoeften van anderen te bevredigen, doch
enkel en alleen om zich zelf, dus den
advertentiesteller, financieel te helpen.
Als ik er wat over te zeggen had wer
den zulke annonces nooit in een krant
opgcnomrn. maar daarover beslissen nu
eenmaal sfechts de uitgevers. Velen hun
ner redeneeren. van hun kant niet ge
heel ten onrechte, dat de lezer zelve met
ziin verstand de werkelijke waarde van
dergelifke advertenties hebbe te onder
zoeken. Het is inderdaad een frit, dat
een uitgever al het in de advertentie
kolommen aangebodene niet on zijn
werkeliike realiteit kan toetsen. Als een
winkelier ..ziiden directors met zes
maanden garantie" voor 69 cent te koop
aanbiedt, mag men van den uitgever niet
verlangen, dat hij éérst voor een half
jaar zijn typiste in zoo’n zijden directoir
steekt, alvorens te besluiten een adver
tentie op-te nemen waarin voor de aan
bieding reclame wordt gemaakt.
In dezen tijd, nu de credietbehoeften
van velen grooter zijn dan ooit, groeit
het aantal annonces, waarin geld „zon
der borgen en op gemakkelijke voor
waarden” wordt aangeboden. We mee
nen daarom, dat een algemeene waar
schuwing behoort te worden gegeven.
Wie er op ingaan, zullen merken, dat
ze met een der drie volgende „syste
men” te doen hebben: le ze moeten
geld vooruitzenden voor informaties en
voor administratiekosten, waarna be
richt volgt, dat de aanvrager voor het
gevraagde crediet niet in aanmerking
komt; 2ê, of de deelname wordt voor
gesteld aan een onderling spaarsysteem
(van menschen, die om geld zitten te
springen!) waarbij éérst de bank aan
de beurt komt voor „de kosten” en ver
volgens stuk voor stuk de spaarders
(een systeem, waarbij men als regel zijn
verlangd crediet volledig bij elkaar ge
spaard moet hebben om dan te verne
men, dat men nog lang niet aan de beurt
is om zijn eigen geld te kunnen terug
ontvangen); 3e. deelname aan een
sneeuwbalsysteem (waarbij het geld
verdwijnt als sneeuw voor de zon).
Het laatste systeem wordt op het
oogenblik intensief toegepast door een
Belgische uitgeversmaatschappij „Kan
toor Securitas” te Bergen op Zoom. Het
hoofdkantoor blijkt te Antwerpen te
zetelen, in tal van bladen worden regel
matig advertenties geplaatst, waarin op
aanlokkende voorwaarden geld of een
blijvende verdienste wordt aangebo
den. Wie er op reflecteeren, krijgen .ten
antwoord, dat ze voor f 2.in het bezit
kunnen komen van een jaarabonnement
op het maandblad „Voorspoed door
Wilskracht”. Zij krijgen het recht om
als propagandist van dit maandblad op
te treden. Ze moeten daartoe op eigen
kosten advertenties in plaatselijke kran
ten doen opnemen, waarin óók geld of
bijverdienste wordt aangeboden. Op
zulke advertenties, zoo schrijft het „Bu
reau Securitas”, komen altijd 150 tot
750 aanvragen binnen. De nieuwbakken
propagandist zoekt daarvan 100 „blom-
mige” adressen uit, dien hij een recla-
mebrief toestuurt, zooals hij er zelf éér
der een van „Securitas” heeft ontvan
gen. Hij moet zich daartoe stempels enz.
op eigen kosten bij „Securitas” aan
schaffen en natuurlijk 100 postzegels pa
pier, enveloppes enz. betalen. Het ge
middelde resultaat van 100 „reclaam-
brieven” is, volgens het bureau, dat er
15 abonnementen binnenkomen, waar
voor 60 cent provisie per stuk wordt
betaald. De propagandist heeft dan vier
uur werk opgeleverd, houdt netto f2.40
over en verdient dus 60 cent per uur.
Nu gaan, we de berekening eens op
haar juistheid toetsen. We nemen aan,
dat de propagandisten voorloopig één
keer vier uur werken, dat de resultaten
zich telkens in een week tijds hebben
afgeteekend en dat Nederland rond twee
millioen gezinnen telt.
Eerste week. Het „Bureau „Securitas”
zendt 100 „neclaambrieven” uit en oogst
15 abonnementen, dus 15 propagandis
ten.
Tweede week. „Securitas” doet niets
meer, maar de 15 propagandisten zen
den ieder 100 brieven uit en oogsten
elk 15 abonnementen, dus propagandis
ten. De totale oogst is nu: 225 en 1500
Nederlandsche gezinnen zijn bewerkt.
Derde week. 22.500 gezinnen worden
bewerkt, 3.375 propagandisten worden
gewekt.
Vierde week. 337.500 gezinnen wor
den bewerkt 'en 50.625 propagandisten
worden gewekt.
Vijfde week. 5.062.500 gezinnen wor
den bewerkt (dus 21/, maal zooveel ge
zinnen als er in Nederland zijn) en
759.395 propagandisten worden gewekt,
die in de zesde week ongeveer 76 mil
lioen gezinnen zouden behoeven, d.i.
méér gezinnen dan er in Nederland, En
geland, Duitschland, Frankrijk en nog
eenige! landen daarbij te vinden zijn, om
deze adressen te kunnen bewerken.
Als dus de voorspiegelingen waarheid
zouden bevatten, dan zou „Voorspoed
door Wilskracht” binnen vijf weken een
millioenenoplage moeten hebben gehad,
welke niet meer te drukken is en na en
kele maanden zou de uitgever aan
abonnementsgelden een kapitaal heb
ben ontvangen, dat grooter is dan alle
geld en goud en alle andere schatten ter
wereld.
Terwijl de propagandisten rik niet
meer dan f2 40 aan provisie hebben
verdiend en veel méér dan dit bedrag
is dat Belgische leger ook geen knip
voor de neus waard.Neen, neen. De
Belgische weermacht is uitstekend uit
gerust, de tucht is er goed en over de
geest valt niet te klagen.
Zou je in Nederland moeten komen,
wanneer de vrouw van den gemobili
seerde 8 A 10 frank per dag ondersteu
ning kreeg, de soldij van den soldaat
6 cent per dag zou bedragen, dat is een
vijfde van het tractement van zijn Ne-
derlandschen collega.het regende in
terpellaties in onze Tweede Kamer of
misschien nog erger. Wist U dat een
reserve-luitenant in België, na aftrek van
de verplichte bijdrage voor weezen en
weduwenpensioen, nog geen 44 frank
dat is ongeveer 2.75 per dag, overhoudt?
Zet daar eens naast het dikke salaris
van onze reserve-officieren, waarvan er
10-tallen verzuchten dat het toch min
stens 10 jaar mobilisatie mag blijven,
omdat ze in de burgersamenleving geen
kans zagen het vijfde deel van dit sa
laris In de wacht te sleepen. Er is veel
meer bij onze Zuidelijke buren, dat zoo
geheel anders is dan bij ons. Het regent
klachten over gebrekkige kleeding, on
voldoende schoeisel en bedekking, over
de te lage taxatie van gerequireerde
goederen, over te lage vergoeding van
gebruikte hotelkamer. Heel wat anders
dus dan de huur van het Casino te Sche-
veningen, of Witte Brug in Den Haag.
Enkele voorbeelden willen we geven
ter illustratie van deze bewering. Een
hotelkamer die in normale omstandighe
den 100 frank pleegt te kosten, wordt,
wanneer deze voor officieren wordt op-
geëischt, betaald met de eerste 5 dagen
5 frank, daarna 2>/2 frank per dag. Een
dekenfabrikant, die voor een bepaald
soort deken 400 frank rekende, wordt
afgescheept met een bon van 50 frank,
welke bon nog niet is ingewisseld kun
nen worden. Trouwens wat de betaling
betreft, is de Belgische staat wel een
beetje erg laksch.
Er schijnen boeren te zijn, wier paar
den of voertuigen in September 1938 op
gevorderd werden en die nog steeds op
hun vergoeding wachten; onlangs wegs,
in een groot Antwerpsch dagblad, een
hunnef er op dat, als hij een jaar achter
geraakt zou zijn met het betalen van
zijn belastingen, de heeren van den fis
cus zijn erf en goéd al lang hadden ver
kocht, maar dat hij, na meer dan een
jaar, nog steeds niets gezien had voor
de twee paarden en den wagen, die de
staat meer dan een jaar tevoren bij hem
weghaalde
Luxe hotelkamers vergoed tegen zes
tien cent per dag in een bedriif. waar
het toch al zeer slecht gaat sedert de
vreemdelingen (vroeger 90 en meer
van de cliëntèle) haast geheel wegblii-
ven en dekens tegen een achtste van
de waarde, ziin slechts enkele van de
svmnfomen om hef verschil in mobilisa-
tle-kosten ner dag tusschen de twee
legers te verklaren.
mogelijke oorlog. Een zeer actueel punt, £joen p>af Weten de organisatoren van
deze distributie natuurlijk even goed als
wij, maar ze zijn zeer waarschijnlijk van
dit standpunt uitgegaan, dat leder nog
wel iets in zijn kleeren- of linnenkast
zou hebben. Met behulp waarvan men
het wel een jaar kan uitzingen en dan
zien we in 1940 wel eens weer. Ook voor
de mannen is de situatie niet veel gun
stiger. Een nieuw pak kost 60 punten,
P.T.T.-DIENST OP DE KERSTDAGEN.
A. Zondag 24 Dec.:
Kantoren en hulpkantoren geopend
van 8 tot 9, afhalen als op andere Zon
dagen.
B. Maandag 25 Dec.:
Gelijk aan 24 Dec.
C. Dinsdag 26 Dec.:
Kantoren, hulpkantoren en stations
geopend van 8 tot 9. Er wordt des mor
gens één bestelling uitgevoerd, ook In
dt buitenwijken.
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
Opgaven in te zenden
uiterlijk tot en met DON
DERDAG 28 DECEMBER, 2 uur.
1940 nadert en daarmee de tijd voor
betaling van *t abonnementsgeld. Wan
neer U het bedrag stort op onze giro
rekening 87926 of het per postwissel
zendt, heeft alles een vlot verloop en
hebt U de minste kosten. Wij ver
trouwen dat onze abonnees aan ons
verzoek zullen voldoen. Het bespaart
ons in de overdrukke tijd veel werk.
Na 1 Januari worden de kwitanties af
gegeven.
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
