Buit enlandsclie Revue.
De Bolswardsche Courant en Westergoo
MOED EN BRAVOUR.
S
Woensdag 17 Januari 1940
3ftgl£ Jaargang
No. 4
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
Uit den Omtrek
Stadsnieuws.
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
Md.
WITMARSUM
G.
DE MARRE-TOCHT.
verdere
TJERK WERD.
HARTWERD.
De zucht naar roem en ons respect
voer het vertoon van durf en „moed”
DE WONINGBOUW IN GROOTE EN
KLEINE STEDEN.
aftreden; daar dezen niet weder in aan
merking wenschten te komen, werden in
hun plaats gekozen de heeren B. Graaf-
sma en M. Hoekstra. De contract-actie
werd ten slotte nog breedvoerig bespro
ken.
Fryske marren binn’ bifêrzen;
Uren fier is alles iis,
Hwer is it moaijer nou to wêzen,
’k Bin mei 't wetterlan sa wiis.
Snitser Mar, De greate brekken,
Fluessen, Wielen fen Langwar,
Om op redens oer to stekken,
Hwet is hjir in greate kar.
R.-K. LANDARBEIDERSBOND.
Vorige week vergaderde bovenge
noemde bond in het Werkliedengebouw.
Uit het overzicht van den penningm.
inzake de stand der financiën bleek, dat
de boeken sloten met een voordeelig
saldo. x
Van de bestuursleden moesten de h.h.
T ZIT IN DE LUCHT.
De film onder dezen titel, welke Zon
dag in de Doele alhier gedraaid werd,
is buitengewoon in de smaak gevallen.
Het is een aaneenschakeling van dolle
situaties, waardoor de lachspieren gedu
rig in beweging blijven.
Het talrijk aanwezige publiek heeft
niet alleen genoten van het altijd actu-
eele voor-programma, maar zich ook
buitengewoon vermaakt met de werke
lijke komische hoofdfilm: ,,’t Zit in de
lucht”.
INGEZONDEN.
Buiten verantwoordeUjkheid der Redactie.
Sjuch de sinne op ’e reiden,
It liket wol in ring fen goud,
Sierlik wyt binn’ nou de greiden,
’n Skilderij is ’t hwet it jowt.
Tankber meije wy bitinke,
Det nin plakje op ’e wrald
Us safolle moais kin skinke
Al wirde wy ek noch sa aid.
H. R. KINGMA,
Secr. Friesche Ijsbond,
Krite Bolsward.
Verschijnt DINSDAGS- cn
VRIJDAGSAVONDS.
Lecsgcld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
Advertentlön per regel
Woensdagantimnier 10 cent.
Zatcrdagsnnmmer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
13 Januari 1940.
Toen het zoontje van den heer State-
ma van Rien hedenmorgen zooals ge
woonlijk op weg was naar een school te
Bolsward, kwam hij door de gladheid
van den weg bij het z.g. „Ridderhuis”
onder ons dorp zoo ongelukkig te val
len, dat hij bij den heer KI. Wiersma
moest worden binnengebracht.
Dr. Nieuwenhuis die spoedig ter plaat
se was, constateerde een gekneusd dij
been en liet hem per auto naar zijn
ouderlijke woning brengen.
HARDRIJDERIJEN.
De R.-K. jonge boeren en boerinnen,
georganiseerd in de J. B. B. en B. B.,
hebben op de Kloostervaart een onder
linge hardrijderij gehouden.
De prijzen, bestaande uit luxe voor
werpen, werden na menige vinnige rit
door de volgenden gewonnen:
1ste prijs: Joh. Teernstra, Truus Het-
tinga en Piet Hettinga.
2e prijs: Jouke Galama, Marie Teern
stra en Bote Jorna.
3de prijs: Frans Dooper, Elizabeth
Huitema en Michiel Galama.
Ook voor Bolsward een probleem
dat om oplossing vraagt.
Woningbouw en krotopruiming zijn
twee woorden die onafscheidelijk aan A. Beersma en (E. Brouwer periodiek
elkaar verbonden zijn. Meermalen wordt
er in officieele vergaderingen de aan
dacht op gevestigd, dat de krotoprui
ming veel te langzaam geschiedt en ook
in de gemeenteraad van onze stad is
dit actueele probleem meer dan eens ter
sprake gebracht.
Zonder woningbouw is echter krotop
ruiming onmogelijk. Door de regeering
is nu de rente voor krotopruimingsvoor-
schotten verlaagd van 3 op 2>/2
Een geste, die de krotopruiming onge
twijfeld ten goede zal komen.
Maar daar staat aan den anderen
kant, dat de rente voor normale woning-
wetvoorschotten wordt verhoogd van
3J^ op 4
Dat brengt weer moeilijkheden voor
den woningbouw.
Men moet niet vergeten, dat woning
nood een moreele inzinking tot gevolg
heeft, waarmee een stuk beschaving ge-
Byn de redens nou mar under,
Slaen de skonken krêftich üt,
En den bart iUgreate wünder
Hwent men fljucht mei feart foarüt.
Oer ’e nauwe en wide wetters,
Fen it moaije Fryske lan,
Nearne wyt ik nou hwet betters
Nea ha wy ’t sa hearlik hawn.
Zaterdag 13 Jan. werd onder de leden
van den A. B. T. B. met de gehuwde
leden van den B. B. ’n estafette-rijderij
gehouden op de baan bij de plaats van
T. P. Hiemstra, Bargepels.
De prijzen, bestaande uit luxe, voor
werpen, Werden als volgt gewonnen:
1ste prijs: F. Zijlstra, mej. P. v. d.
Werf-de Boer en A. Siemensma.
2de prijs: R. Jorna, mej. Y. Hiemstra-
Ypma en J. M. de Boer.
althans van datgene, wat er voor
doorgaat zijn een menschel ij k
noodlot.
Er zou geen oorlog wezen deze
zou niet m o g e 1 ij k zijn wanneer
de mensch tenminste den moed bezat
om zich ten aanzien van de waarde van
het leven te gedragen en zich er over
te uiten, zooals hij het in werkelijkheid
meent.
Er is heel wat onwezenlijk heldendom
en te groote bereidheid om den schijn
daarvan voor „echt” te aanvaarden.
Daardoor is er een steeds groeiend stre
ven naar roem, grootheid, vertoon van
dapperheid en moed, welke in wezen
ten hoogste vermetelheid zijn.
Elk mensch is zorgelijk om het leven
en daardoor bangelijk.
Maar we vertoonen „moed”
onder het uitstaan van duizend angsten.
Aan dit soort moed is de wereld be
zig onder te gaan.
moeid is. De krampachtige pogingen tij
dens den vorigen oorlog om bij woning
gebrek de huren te begrenzen, hebben
allerlei vormen van ontduiking niet kun
nen voorkomen. Van het budget der
werkende arbeider maakt de huur 20
uit, van dat der werklooze 30 Zeker
is, dat er gebouwd zal moeten worden,
wfil voorkomen w|orden, dat de ramp
van een woningnood over ons volk komt
Niet alleen uit materieel oogpunt, maar
ook van godsdienstig zedelijk standpunt
bezien, is woningbouw een eisch van
gezonde Christelijke politiek. Slaat dit
vorenstaande voor een groot deel op de
bouw van arbeiderswoningen, zoo is dit
probleem niet minder actueel voor den
burgerwoningbouw.
Speciaal Bolsward verkeert daarvoor
in een zeer ongunstige positie. Een mid-
denstandswoning in de huurprijs van 5
gulden per week is in Bolsward niet te
krijgen en meermalen komt het voor, dat
personen, die hier hun werkkring heb
ben, elders een geschikte woning moe
ten zoeken.
Is hierin verbetering mogelijk?
Ik lees in ons blad van j.l. Zaterdag
een advertentie van een woningbouw-
maatschappij, die aanbiedt in Bolsward
middenstandswoningen te bouwen.
Onwillekeurig komt de gedachte bo
ven: maar kunnen we dat zelf dan niet?
Wat voor één ondernemer niet moge
lijk is, kan door samenwerking best
voorelkaar komen. Om eens een voor
beeld te noemen. Wanneer allen die be
lang hebben bij de woningbouw, nu
eens bijelkaar stappen; de timmerman,
de schilder, de loodgieter, de stoffeerder
de leveranciers van bouwmaterialen en
die van andere grondstoffen (vult u zelf
dit lijstje maar verder in) en déze vorm
den een stamkapitaaltje voor deze
nieuwe N.V. dan kwam er werk, dan
werd de werkloosheid op prachtige wij
ze bestreden, want door den bouw van
nieuwe huizen moesten ook de nu be
staande middenstandswoningen verbe
terd en gemoderniseerd worden.
Wie neemt het initiatief?
13 Januari 1940.
Hedenmiddag hield de ijsclub „Wit-
marsum” een estafette-rijderij onder de
leden.
De uitslag is als volgt:
1ste prijs: W. Reitsma, mej. E. Ynte-
ma en Joh. Werkhoven.
2de prijs: S. Tuinstra, mej. Gr. Werk
man en G. Smit.
3de prijs: L. Hibma, mej. Gr. v. d.
Honing en Jac. de Groot.
Na afloop deelde de voorzitter, de
heer R. Yntema, de prijzen uit bij den
heer J. Kuperus.
Begunstigd door mooi winterweer en
de muziek, verzorgd door den heer Fop-
ma en aangeboden door den heer Hof-
stra, mag deze middag geslaagd hee-
ten.
VAN HET EERSTE HEBBEN WE TE
WEIN1G EN VAN HET TWEEDE
TE VEEL.
Ik geloof dat de mensch slechts over
een bitter klein beetje „moed” beschikt
als karaktereigenschap. We verbeel
den het ons wel, dat we moedig zijn
vooral de mannen maar we ver
gissen ons. Vaak zijn we vermetel, soms
koppig; we trotseeren dikwijls heel
wat (onder duizend angsten) om moe
dig te 1 ij k e n en menigeen aarzelt niet
om de scherpste risico’s daarvoor te
aanvaarden.
Tot waar verzinkt de moed van er
kend „dappere” mannen, als ze op den
stoel van den tandarts moeten plaats
nemen? Welke „flinke kerel’ laat het na
om schielijk te denken aan z’n hart, als-
ie ergens een steek in zijn lijf voelt?
Wie peinzen dadelijk over longontste
king en andere akelige complicaties als
ze een flinke verkoudheid hebben opge-
loopen? Ik ben er vast van overtuigd,
dat de vrouwen zich in al zulke omstan
digheden rustiger, objectiever en „moe
diger” betoonen dan mannen.
Zeker, wij mannen durven u
vechten als we daartoe worden ge
drongen. Omdat we bang zijn om laf te
schijnen. Om dezelfde reden loopen wt
in den oorlog tegen de kogels in. We
aanvaarden in zoo’n geval den aanval
om den ban te verbreken van den angst
waarin de afwachting ons gevangen
hield.
Ik zeg niet, dat er in het geheel geen
moed ter wereld zou bestaan, maar 't
komt me voor, dat hij ten deele de re
actie op angst is en voor een ander deel
op bravour steunt.
Als een loopend vuurtje ging..Zondag
morgen het gerucht, dat de internatio
nale toestand verscherpt was.
Men concludeerde dit uit de maat
regel van de Nederlandsche regeering,
betreffende het niet meer verleenen van
periodieke verloven. Een zuiver binnen-
landsche aangelegenheid, zult ge mis
schien zeggen en geen onderwerp voor
een buitenlandsch overzicht.
Toch houdt deze maatregel wel de
gelijk verband met meer of mindere
spanning in het buitenland. Speciaal
wordt hier de aandacht gevestigd op
België.
De laatste dagen hebben herhaaldelijk
Duitsche vliegtuigen over Belgisch
grondgebied gevlogen en protesten van
Belgische zijde worden door de Duit
sche regeering eenvoudig onbeantwoörd
gelaten. Geen wonder, dat België niet
erg gerust gestemd is ten opzichte van
de Duitsche verzekering, dat de neutra
liteit van België geëerbiedigd zal wor
den.
Nood breekt wetten, zegt het spreek
woord. Een langdurige stellingsoorlog,
zooals zich thans afspeelt aan de
Fransch-Duitsche grens, kan Duitsch-
land zich niet permitteeren. Er moet op
de een of andere manier iets gebeuren
om de stemming, die in Duitschland ge
durende de laatste maanden wel eenige
graden is gezakt, weer een beetje op
peil te brengen. Óp zee schijnt dat niet
mogelijk, de duikboot- en mijnenoorlog
heeft zijn hoogtepunt gehad; daarmee
willen we niet zeggen, dat er nog niet
heel veel slachtoffers vallen, maar meer
dat een groote belemmering van de
scheepvaart op en van Engeland niet
mogelijk is gebleken.
In de lucht is Duitschland evenmin
superieur. Wel beschikt men over een
groot aantal vliegtuigen, maar door ge
brek aan hulpmiddelen kan men in
Duitschland niet experimenteeren met de
lessen die deze oorlog meebrengt.
Geheel anders staat Engeland er voor,
die steunen kan op de geweldige tech
nische industrie van Amerika. Als een
bewijs van deze technische meerderheid
kan men aanvoereh, dat Engelsche
vliegtuigen over elk deel van Duitschland
hebben gevlogen en Duitsche vliegtuigen
nog niet verder gekomen zijn dan de
Engelsche kust. Dat de Engelsche
vliegers daarbij geen bombardementen
hebben uitgevoerd op Duitsche steden,
mogen we voor het grootste deel schrij
ven op rekening van de Engelsche doel
stelling van dezen oorlog: niet strijden
tegen het Duitsche volk, maar tegen het
Duitsche regiem.
Blijven dus voor Duitschland succes
sen uit ter zee, in de lucht en in de stel
lingsoorlog, dan dringt zich onwillekeu-
ri rr Ha af-, 7 nl mon nm rlo c om
3de klasse, van 46 jaar en ouder.
1ste prijs: H. de Jong.
2de F. Schukken.
3de T. Kooijenga.
De prijzen bestonden uit luxe voor
werpen. In het geheel werd er door 38
leden aan deelgenomen.
ARUM
HARDRIJDERIJ VAN
INGEZETENEN.
13 Januari 1940.
De ijsclub „Arum” had een hardrijderij
van ingezetenen uitgeschreven om
vleeschprijzen.
Er werd gereden in twee klassen, n.l.
tot en met 40 jaar en daarboven.
Jongste klasse (15 deeln.).
1ste pr., bon van f3.Klaas Jager-
sma.
2de pr., bon van f 2.50: Lolke van der
Weerd.
3de pr., bon van f2.Pier Tjeer-
dema.
4de pr., bon van f 2.Simon de
Groot.
De verdere afvallenden ontvingen
ieder een bon ter waarde van f 1.
De kamp om prijs en premie werd in
4 ritten beslist.
Oudste klasse (15 deeln.):
1ste pr., bon van f3.Pier Jager-
sma.
2de pr., bon van f2.50: Hidde Terp-
stra.
3de pr., bon van f2.Jouke Terp-
stra.
4de pr., bon van f2.H. B. Tolsma.
De verdere afvallenden ontvingen ook
hier een bon ter waarde van f 1.
Ik kwam tot het schrijven van deze
regelen na de lezing van een artikeltje
„Levenseerbied” van de hand van A. B.
Kleerekooper. Kleerekooper nam zijn
Joodsche rasgenooten in bescherming
tegen de beschuldiging dat ze laf zouden
zijn. Echter zoo zegt K., de Jood heeft
grooten eerbied voor het leven, ook voor
het leven van zich zelf. Deze eerbied,
die in alle menschen leeft, is bij hem
door tal van godsdienstige voorschriften
aangekweekt. Een Jood mag geen o n-
n o o d i g e risico’s voor het leven ne
men. En daarom K. erkent het zal
men inderdaad maar weinig Joden met
de schaatsen onder de voeten op het ijs
aantreffen, alvorens daaronder „balken”
zijn gevroren.
Vele anderen plegen inderdaad meer
te wagen. Maar waar loopt dat op
uit? Hoevelen zijn er in deze dagen niet
eenzaam verdronken in wakken en hoe
velen zullen nog vergaan, als het ijs is
gebroken en men zijn „moed” kan be
toonen met het z.g. schotsenspringen?
Let wel, geen redelijk mensch kan be
zwaar maken tegen de schaatsensport
op behoorlijk ijs van vaarten en vijvers,
maar waartoe is het noodig, dat men de
gladde ijzers reeds onderbindt na b.v.
twee nachten vorst, als iedereen omtrent
de sterkte nog in twijfel verkeert? Waar
toe zich eenzaam te wagen op onbegane
vlakten van een meer of van een bin
nenzee? Waartoe, voor welk redelijk
doel, hebben degenen het offer van het
leven gebracht, die van zulke tochten
niet uit zich zelf wederkeeren?
Zooals er thans velen vergaan door
de ijssport, d.w.z. door een roeke-
1 o o z e beoefening van deze sport, zoo
komen er des zomers honderden om bij
het „zich te ver in zee wagen” of door
op andere wijze een te vermetel ver
trouwen te stellen in hun beperkte
zwemvermogens.
Duizenden komen om door bravour
welken zij voor m o e d willen laten
doorgaan. Maar met moed heeft verme
telheid niets uit te staan. Men wil kun
nen pochen op den goeden afloop van
een riskant avontuur, maar het is geen
moed, welke dezulken leidt. De beken
de Oceaanvlieger Mollison erkende open
hartig in een boek, dat hij over zijn ge
maakte wereldvluchten schreef, dat hij
bang was, doodsbang, als het oogen-
blik van de start naderde. En als hij
koerste over de onmetelijke zee, dan
moest-ie drinken, steeds meer drin
ken, tot hij dronken was om zijn
angst te kunnen onderdrukken. Maar
was de tocht weer met succes volbracht
dan voelde hij zich trotsch en genoot hij
van alle hem om zijn „moed” toege
zwaaide lof.
gezet, vermoedelijk voor troepenver-
plaatsing, zie, dat is iets, waarover de
menschen gaan piekeren en zich afvra
gen: wat hangt ons nu weer boven het
hoofd.
Anderen zeggen: dat Belgische pro
bleem, dat raakt ons niet, maar ik geloof
nie( dat deze stelling juist is. Het is maar
een veronderstelling die we niet zoo ab
surd vinden; dat er tusschen ons land en
België een geheim verdrag van weder-
zijdsche bijstand bestaat. Wanneer de
kleine staten elkander steunen vormen
zij een niet te onderschatten macht.
We zien aan Finland hoe een klein
land eensgezind van wil, zich tegen den
grooten indringer verzet en met succes.
Men moet bewondering hebben vóór
de strategische kennis van de Finsche
legerleiding, maar ook voor den geest,
die in dit leger heerscht. Van hoog tot
laag zijn allen bezield met deze eene ge
dachte: te strijden voor de vrijheid, het
geloof en het volksbestaan.
Men is in Finland niet gediend van de
primitieve ontwikkeling die het Commu
nisme biedt. Mep zou het succes van de
Finsche troepen ook kunnen noemen de
overwinning van den geest op het brute
geweld. Ondanks hun numerieke meer
derheid zijn de Russen er niet in ge
slaagd hun terreinwinst van het begin
van December te behouden, maar heb
ben zij zich op eigen grondgebied moe
ten terugtrekken.
Het Finsche leger heeft dapper stand
gehouden en vol vertrouwen ziet men de
toekomst tegemoet. Van alle kanten
wordt Finland hulp geboden en dat is
dringend noodig ook. Bovendien hebben
de weersomstandigheden meegeholpen.
Zelfs de Russen waren tegen het ver
schrikkelijk klimaat wat thans in Fin
land heerscht, niet opgewassen.
Finland heeft geprofiteerd van een
gunstige winter, die drie weken eerder
begonnen is dan gewoonlijk. Sedert 20
jaar was er niet zooveel sneeuw geval
len en was de koude niet zoo fel ge
weest.
In dit opzicht leven we ook weer in
een uitzonderlijke tijd. Terwijl aan den
eenen kant van de aardbol een Noord-
pooltemperatuur heerscht, noteert men
in Argentinië een hittegolf, zooals in ja-
ren niet is voorgekomen. Natuur en
mensch, ze zijn beide uit hun normale
doen gerukt en welke macht zal nu in
staat zijn de gewone orde weer terug
te brengen? Het antwoord kan niet
moeilijk zijn, n.l. het vertrouwen op den
Schepper van het heelal.
De actie in het zuidelijk deel van het
Europeesche vasteland heeft nog geen
tastbare resultaten opgeleverd.
Joego-Slavië confereert met Roeme
nië en Hongarije en Italië tracht van
Turkije de beschikking te krijgen over
enkele zeehavens. We veronderstellen
dat al die actie gericht is tegen het Rus
sische communisme, wat vooral in Italië
een doodsvijand vindt. Ook de Balkan
blijft nog steeds onze volle aandacht
vragen. Zou deze actie onder leiding van
Italië misschien ook de inleiding kunnen
vormen tot een poging om op die wijze
Finland te hulp te komen? De wegen van
de diplomatie zijn zoo ondoorgronde
lijk, dat men zich over niets meer be
hoeft te verwonderen.
We hadden ten slotte nog even willen
spreken over den toestand in Japan en
China, maar nu onze toegestane ruimte
reeds weer is verbruikt, bewaren we dit
onderwerp voor een volgende keer.
rig de vraag op: Zal men, om de stem
ming in het land een beetje op peil te
houden, de een of andere keer moeten
overgaan tot een noodschot, n.l. een in
val in Nederland en België teneinde
daardoor het strijdende front zooveel
grooter te maken en dus verplaatsing
van een stellingsoorlog in een bewegen
de strijd.
De laatste dagen deden zich weer ge
ruchten voor over troepenconcentraties
aan de Zwitsersche en Belgische grens.
Juist al%. op die bewuste Zaterdag in
ons land, nemen die geruchtén bij ont
stentenis van officieele verklaringen
veel grootere vormen aan dan gewenscht
is voor de rust van het Belgische volk.
Dat de Koning met zijn militaire staf
beraadslaagt is een zeer gewoon ver
schijnsel; maar dat enkele treinen met
geëvacueerden uit de grensgebieden
Brussel passeeren, dat elk vervoer in
sommige districten geheel wordt stop--
13 Januari 1940.
Heden werd alhier ’n ledenrijderij ge
houden in 3 klassen.
De uitslag is als volgt:
1ste klas tot 30 jaar:
1ste prijs: O. Schukken.
2de S. Visser.
3de J. van der Wal.
2de klasse, van 31-45 jaar:
1ste prijs: Joh. Reitsma.
2de J. Twijnstra.
3de D. van der Meer.
F'
i
DE JONG s NIEUWSBLAD
waurln opöenomcn
