Buitenlandsche Revue.
HET SKI-ONGELUK VAN
ALBERT RIGHTER.
ul
De Bolswardsche Courant en Westergoo
De nieuwe Burgemeester
van Bolsward.
L
7
Woensdag 24 Januari 1940
Jaargang
No. 6
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
r
HOE STAAT HET BIJ ONZE OOSTER
BUREN MET DE PERSOONLIJKE
RECHTS VERZEKERDHEID?
Dus nu weten we precies, wat er
met Richter is gebeurd? Het zou wat!
Wat we weten is enkel, dat men ons
politieke leering
valt er te ver-
bestuurssysteem,
rechtsverzekerd-
r
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
h
Advertentie pet regel:
Woensdngsnummer 10 cent
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
land en Finland, dan slaat de schaal wel
in groote mate over naar de Finsche
kant. Ondanks hun nummerieke meerder
heid hebben de Russen hun terreinwinst
uit de eerste weken weer geheel moeten
afstaan, met verlies van zeer groote
hoeveelheden munitie en honderdduizen
den menschenlevens. Dit resultaat heeft
tweeërlei oorzaak. Ten eerste, de supe
rioriteit van de Finsche soldaat boven
zijn Russische collega en ten tweede
de slechte legerleiding in Rusland,
waardoor de met zooveel ophef aange-
kondigde kracht van het Roode leger op
een groot fiasco is uitgeloopen.
Geheel de beschaafde wereld voor
zoover we die in onzen tijd nog be
schaafd kunnen noemen is vervuld
met groote sympathie voor het dappere
Finsche volk.
Maar laten we ons niet te vroeg il
lusies maken, dat dit kleine land die
groote kolos blijvend kan temmen. Zon
der vreemde hulp is dat, ondanks ge
toonde dapperheid, niet mogelijk. De
sympathie moet worden omgezet in da
den. Toezending van oorlogsmateriaal
levensmiddelen en vooral vliegtuigen, is
een dringende eisch.
Is er ook nog andere hulp voor Fin
land mogelijk? Wanneer we de laatste
berichten uit het buitenland eens aan-
dachtjg lezen en speciaal ons oor te
luisteren leggen naar wat in de Balkan
en Italië gebeurt, dan gelooven we, dat
er in die hoek wat broeit. Het is ge
noegzaam bekend, dat Italië niets moet
hebben van het Russische Communisme.
De Spaansche oorlog heeft daarvoor con
crete feiten opgeleverd. Een verder
voortschrijden van dit wereldcommunis
me in zuidelijke richting stuit op de on
wrikbare tegenstand van Italië. Wan
neer we de kaart van dem Balkan eens
aandachtig beschouwen, aan zien we.
dat Roemenië in 1919 met Bessarabië is
gaan strijken. Een provincie rijk aan
voor Rusland zeer nuttige mineralen en
graan.
Deze annexatie is natuurlijk niet naar
den zin van de tegenwoordige Russische
machthebbers en reeds vorig jaar is door
Rusland aan Roemenië voorgesteld een
pact te sluiten van wederzijdschen bij
stand. 'Een dergelijk pact heeft Rusland
eveneens gesloten met Lithauen, Estland
en Letland. We weten uit het verloop
van dit jaar wat een dergelijk pact voor
trokken
zocht.
„Wij allen betreuren ten zeerste, dat
hij, die eenmaal een der onzen was, op
deze wijze zijn vaderland, dat op dit
moment met moeilijke uren te kampen
heeft, verraden heeft. Zijn naam is vooi
immer uit onze rijen geschrapt”.
zal niemand verwonderen, en ook door
niet-Katholieken als billijk erkend. Bols-
ward heeft een overwegend deel R.-K.
en bovendien de herinnering aan den
vroegeren Katholieken Burgemeester Mr.
Berger zijn van dien aard, dat men ook
thans met vertrouwen den nieuwen Bur
gemeester tegemoet kan treden.
De heer De Jong die de eerste Katho
lieke Gedeputeerde geweest is, wordt nu
oek de eerste Katholieke Fries die tot ’t
Burgemeesterambt is geroepen.
In algemeenen zin kan er voldoening
zijn met deze benoeming, omdat daar
mee het bestuur van onze stad in han
den komt van iemand die in een lange
Gedeputeerden-periode bewezen heeft
over groote bestuurstalenten te beschik
ken. Als financieele specialist in dit Col
lege kwam; de heer de Jong met de noo-
den en de behoeften van alle Friesche
steden in aanraking. Juist deze arbeid in
dit hooge College maakt den nieuwen
Burgemeester bij uitstek geschikt voor
de lang niet gemakkelijke taak een ach
teruitgaande plaats nieuw leven in te
blazen.
Wanneer Burgemeester de Jong er in
kan slagen de oude Bolswardsche saam-
hoorigheid, den wil tot samenwerken, ’t
„allen voor één en één voor allen” ook
met de eischen van onzen nieuwen tijd
te vereenzelvigen, dan twijfelen we er
geen oogenblik aan dat onder nieuwe
krachtige leiding met en door elkaar ge
werkt kan worden aan de opbloei van
onze oude maar altijd nijvere stad.
Het spreekt van zelf, dat we, voor ons
blad, direct nadat de benoeming bekend
was, getracht hebben een persoonlijk on
derhoud met onzen nieuwen Burgemees
ter te krijgen en werkelijk gelukte het
ons reeds Maandagmorgen enkele minu
ten met ZijnEd. op het Provinciehuis te
Leeuwarden te kunnen spreken.
We hadden een lange lijst met vra
gen opgesteld, maar reeds na onze eer
ste vraag bleek duidelijk, dat önze Bur
gemeester naast een serieuze werker ook
diplomaat is, dat wil zeggen, niet meer
loslaat dan strikt noodig is.
Op vele van onze vragen moest Z.Ed.
het antwoord schuldig blijven, wat ons
eerlijk gezegd niet verwonderde. Kran
tenlui nietwaar, hebben nu eenmaal de
onhebbelijkheid het naadje van de kous
te willen weten.
We kunnen en mogen van dit vraag
gesprek alleen de algemeene indruk
weergeven en deze is als volgt te for-
muleeren.
De benoeming van den heer de Jong
die dit jaar 60 jaar wordt, moet worden
beschouwd als een bewijs van waardee-
ring voor het vele werk in dienst van
de gemeenschap verricht en is daardoor
voor de nieuw benoemde een hooge eer.
Met een program kon de Burgemeester
nog niet komen, maar uit de antwoorden
op de gestelde vragen bleek ons over
duidelijk, dat de volle werkkracht zal
worden gesteld in dienst van Bolsward’s
burgerij.
de kleine staten beteekent en kunnen
ons indenken, dat Roemenië voor de eer
bedankte. Rusland heeft toen bakzeil ge
trokken en de kwestie voorloopig laten
rusten, maar thans duiken in de Russi
sche bladen weer meer of minder offi
cieel geïnspireerde berichten op, die wij
zen op een hernieuwde actie in die rich-
itng. Ook nu weer wijst Roemenië elke
toenadering tot Rusland van de hand,
maar ondertusschen is daar op de Bal
kan in de onderlinge verhoudingen tus
schen de verschillende staten iets gewij
zigd. Italië en Roemenië hebben een
anti-bolsjewistische entente gesloten.
Turkije en Bulgarije hebben hun neu
traliteit nogmaals bevestigd. Onder lei
ding van Italië wordt op de Balkan een
muur opgetrokken tegen verder voort
dringen van het Communisme.
Volgens de laatste berichten voelt ook
Hongarije zich door Rusland bedreigd.
Wanneer nu ook Hongarije tegelijk
met Roemenië door Rusland zou worden
aangevallen, dan behoeft men er geen
oogenblik aan te twijfelen, dat Italië dit
lijdelijk zou aanzien. Integendeel, reeds
nu houdt men in Italië ernstig rekening
met deze mogelijkheid.
Uit zeer bevoegde bron wordt mede
gedeeld, dat Italiaansche troepen zich
reeds op Hongaarsch grondgebied be
vinden. In de groote kazerne te Boe
dapest zijn meerdere honderden Italiaan-
sche soldaten volledig bewapend, aan
gekomen. Ook in andere deelen van Hon-
gafije liggen reeds Italiaansche solda
ten.
We| (veronderstellen daf U uit deze
berichten concludeert, dat ook in deze
hoek van Europa nog wel eens de oor
log kan uitbreken. Een conclusie, die
alleszins juist is. Dat is het ook, wat we
bedoelen met daadwerkelijke hulp aan
Finland, n.l. een afleidingsoffensief in de
Balkan. Dit zou de Finnen zeer gelegen
komen. Uit deze opsomming van de laat
ste concrete feiten komt weer overdui
delijk de steeds moeilijker wordende
positie van de neutralen naar voren.
Dit geldt niet alleen voor de Balkan-
landen, maar in niet mindere mate voor
Noorwegen, Zweden, Denemarken, Ne
derland en België. Momenteel is Zwe
den weer aan bod. Naar het oordeel van
de Russische bladen (die men zeer goed
als de officieele spreektrompet van de
regeering mag beschouwen) speelt
Zweden met zijn hulp aan Finland een
gevaarlijk spel. Men veronderstelt (altijd
aan Russische kant natuurlijk) dat
Frankrijk en Engeland pressie op Zwe
den uitoefenen. De Russische meening is
dat Engeland en Frankrijk een basis in
het Noorden willen scheppen, om vol
doende beslag te leggen op het ijzererts
waaraan Duitschland dringende behoefte
heeft. Ten tweede zou men dan in
Zweden vliegtuigbases willen aanleggen
om zoodoende Duitschland in de flank
aan te vallen. Deze meening vond voor
een deel bevestiging in een Engelsche
correspondentie waarin gewezen wordt
op de noodzakelijkheid van de toevoer
van voor Duitschland onmisbare mine
ralen stop té zetten.
Speciaal denken we hier aan de me
talen, noodig voor de oorlogsindustrie.
Duitschland heeft wel iets meer voor
raad dan in 1914-1918, maar men moet
niet vergeten, dat de rijke ijzermijnen
in den Elzas en Luxemburg niet meer
disponibel zijn. Zweden nu kan voor
meer dan de helft de Duitsche behoefte
aan ijzererts vullen. Noorwegen kan
voorzien in een groote hoeveelheid
molybdenum; Turkije, Joego-Slavië en
Griekenland leveren Chromium erts;
België kan koper, radium en kobalt, ter
wijl Nederland tin kan leveren.
Worden deze leveranties van de neu
trale Staten afgesneden of door de En-
Bij Koninklijk besluit is met ingang
van 1 Februari 1940 benoemd tot Bur
gemeester van Bolsward, de heer Sipke
Willems de Jong te Heerenveen.
De heer de Jong werd 27 Juni 1880 te
Lemmer geboren en opgeleid in het vak
van zijn vader W. S. de Jong, destijds
aannemer te Lemmer.
In 1913 trad hij daar als zelfstandig
patroon op en werd achtereenvolgens
bestuurslid van den Alg. Ned. Aanne-
merspatroonsbond en hoofdbestuurslid
van den Ned. R.K. Bond van bouwpa-
troons. Vele jaren was hij voorzitter van
de R.K. Kiesvereeniging in Lemmer en
vice-voorzitter van den Frieschen Bond.
In Juli 1923 werd de heer de Jong ge
kozen tot lid van de Prov. Staten en door
een ietwat eigenaardige samenloop van
omstandigheden direct gekozen tot lid
van Gedeputeerde Staten.
Verder is de nieuwe Burgemeester lid
van den Zuiderzeeraad en Voorzitter van
de Cömmissie in verband met de aan
sluiting van den.N. O.-polder. Hij is Rid
der in de Orde van de Ned. Leeuw en
drager van het Kruis van verdienste van
de Burgerwacht. Ook is hij jarenlang
Postcommandant van de Luchtwacht ge
weest. In veel sociale en andere veree-
nigingen had de heer de Jong zitting,
o.a. Voorzitter van het Kruisverbond in
het Aartsbisdom en lid van het federa
tief bestuur van Sobriëtas, lid van de
Friesche commissie Petrus Canisius en
lid van het dag. betuur van de Ned. Mij.
van bedrijfsvereen. voor ziekteverzeke
ring.
In Augustus 1933 vestigde de heer De
Jong zich te Heerenveen en nam ook hier
actief deel aan het vereenigingsleven.
De heer de Jong is en blijft nog Staten
lid.
Wanneer we dit staatje van dienst
even ernstig beschouwen, dan krijgen
we direct den indruk, dat Bolsward een
Burgemeester heeft gekregen met een
veelzijdige ontwikkeling en een harde
werker voor de gemeenschap.
Dat Bolsward nu voor de tweede
maal een R.-K. als burgemeester krijgt,
Z'
Maanden geleden werden door Duit
sche beambten een Nederlandsch offi
cier, een Nederlandsche chauffeur en
een paar Engelsche onderdanen van
Nederlandsch gebied weggesleurd.
De Nederlanders zijn waarschijnlijk
gedood, maar weten doen we het
niet zeker, want tevergeefs informeerde
de Nederlandsche regeering tot heden
in Berlijn naar de omstandigheden. De
Britten, zoo weten we enkel, leven nog
Niet al onze lezers zullen voldoende
thuis zijn in de sportwereld om de na
men te kennen van alle grootheden,
welke haar beheerschen. Daarom zij
hier iets gezegd omtrent Albert Richter
Deze was de grootste renner van onzen
tijd? Olympisch kampioen in den
sprint, meen ik en wereldkampioen.
De beste Nederlandsche wielrenners
hebben herhaaldelijk maar met weinig
succes den strijd met hem aangebon
den.
Albert Richter is thans dood. Omge
komen, zoo heette het in de eerste be
richten daaromtrent uit Duitschland, bij
een ski-ongeluk in de bergen.
Maar geleidelijk begonnen er praat
jes te loopen, dat de doodsoorzaak een
andere zou zijn geweest en dat het ver
scheiden van Albert Richter in verband
zou staan met een of ander vergrijp te
gen de „nieuwe Duitsche orde”. Het is
het orgaan van den Duitschen Wieler
bond „Der Duitsché Radfahrer”, dat
eindelijk eenig meerder licht op de zaak
heeft geworpen. Het bedoelde orgaan
bericht als volgt:
„Uit de berichten in de Duitsche pers
en hebben dingen verklapt, waarvan de
publieke opinie in Nederland zal op
zien. Onthullingen worden aangekon-
digd, „onthullingen” 1
Onthullingen van menschen, die door
de Gestapo worden verhoord in ver
trekken, van waaruit geen geluid naai
buiten doordringt. Menschen, die nooit
in de gelegenheid zullen komen om zich
tegenover een objectief oordeelend ge
rechtshof te verantwoorden.
Gaan deze dingen ons aan? Wis en
zeker! Md.
De buitengewone koude, die momen
teel geheel Europa teistert, heeft de ac
tie in de krijgsverrichtingen op de ver
schillende fronten beïnvloed.
Voor de Finnen en de Russen, die
meer gewend zijn aan deze Siberische
temperatuur speelt deze koude niet die
belangrijke rol, maar toch komen ver
schillende bijkomstige omstandigheden,
onvermijdelijk verbonden aan elke oor
logvoering, in het gedrang.
We denken hier speciaal
transportmoeilijkheden, die vooral
de Russische kant heel wat
geeft. Wanneer men eens even
balans tracht samen te stellen over de
eerst aan een ski-ongeluk heeft doen
gelooven en ons thans vertelt, dat
Richter zelfmoord heeft gepleegd.
Is het waar? Bestaat er inder
daad een Keulsche Jood, voor wien
Richter heeft trachten te smokkelen?
Deze dingen zouden door een be
hoorlijke procesvoering gebleken kun
nen zijn, maar waarom tracht men in
Duitschland bij der gelijke zaken de
waarheid vóór te zijn door levens on
tijdig af te snijden? Het einde van
Rjchtei is gelijk geweest aan dat van
honderden anderen in het Derde Rijk.
Nu en dan wordt er door het volks-
gerecht te Berlijn een doodvonnis
uitgesproken, maar in de gevallen,
waarbij aan schuld wordt geloofd zon
der dat deze kan worden bewezen,
alsmede dan wanneer een proces na
righeden zou blootleggen, welke de
gestapo, S.S. en S.A. liever „onder”
ons” houden, drukt men den verdachte
een revolver in de vuist en wee! den
genen, die er binnen de gestelde uren
geen nuttig gebruik van hebben ge
maakt.
We herinneren voor een en ander
aan de gebeurtenissen in den fatalen
nacht van den 30 Juni 1934, toen on
geveer 300 persoonlijkheden van alle
richtingen, w.o. directe medewerkers
van Hitler o.m. rijksminister Rhöm
en Greorg Strasser), voorts een groot
aantal vooraanstaande S.A.-leiders,
benevens vele geëxponeerde persoon
lijkheden van alle richtingen (Von
Sleicher), zonder vorm van proces
werden neergeschoten, wanneer ze
geen gebruik hadden gemaakt van de
geboden gelegenheid om zelfmoord te
plegen.
We herinneren ook aan de velen,
die gezond naar een concentratiekamp
zijn overgebracht en wier families en
kele dagen later werden verrast met
de toezending van een urn met wat asch
en een „overlijdensbericht”.
Gaan ons, Nederlanders, deze din
gen aan.
Natuurlijk gaan ze ons aan in zoo
verre als alles, wat het huidige ge
slacht voor de historie kenmerkt, ons
aangaat. We kunnen het niet verhinde
ren, dat in de geschiedenis de vreese-
lijke dingen zullen worden opgeteekend,
waarvan we hiervoren gewaagden, maar
onze eigen schande zou het zijn, wan
neer de historie óók zou vermelden: en
We herinnerden aan den aanslag op
Hitler in München, waarbij acht men
schen den dood vonden. In dolle woede
gingen redenaars en persmenschen in
Duitschland te keer tegen de Britten,
die dezen aanslag zouden hebben ge
organiseerd en gefinancierd. Vijf hon
derd duizend Mark werd uitgeloofd
voor de aanwijzing van den dader, en
kele dagen later werd deze som nog
eens met met honderdduizend Mark
verhoogd.
Een poosje later vernamen we ineens,
dat de dader was gearresteerd. Hij zat
al tien dagen in de gevangenis alvorens
een bericht over zijn arrestatie werd ge
lanceerd. Waarom die geheimzinnig
heid? In uitzicht werd gesteld, dat het
onderzoek intensief zou worden voort
gezet en dat binnenkort opzienbare in
lichtingen zouden volgen over het si
nistere werk van den Britschen Gehei
men Dienst.
Maanden zijn er intusschen verloopen
en uit Duitschland werd nimme r met
een woord nog nadere melding ge
maakt over deze sensationeele affaire.
Evenmin verneemt men iets van
een proces. Leeft de „dader’ ’nog? Was
de aangehoudene wel de dader? Waar
om beijvert men zich in Duitschland in
eens zóózeer in het zwijgen over den
bomaanslag, terwijl men begon met aan
te kondigen, dat er zooveel van te zeg
gen zou zijn.
Vragen, raadselen, even onoplosbaar
als het mysterie van den Rijksdag-
brand.
is het den wielervrienden wel bekend,
dat Albert Richter niet meer tot de le
venden behoort. In het belang van de
Duitsche wielersport is het echter nood
zakelijk om den juisten samenhang van
de oorzaak vast te stellen, ter weerleg
ging van alle oncontroleerbare ge
ruchten.
„Albert Richter, over wiens kwali
teiten als wielrenner hier geen woord
wordt verspild, heeft bij zijn laatste
reis naar Zwitserland, die een privé-
aangelegenheid was, een misdaad be
gaan, waarvan de Duitsche wielersport
in haar geheel niet genoeg kan gruwen.
Richter heeft, om het met harde woor
den te zeggen, voor een Keulschen
Jood dezen keer God zij dank zon
der succes getracht groote bedragen
in Marken naar Zwitserland te smok
kelen. Hij heeft zich daarmee buiten de
Duitsche volksgemeenschap en natuur
lijk buiten de gemeenschap van de
Duitsche sport gesteld. Daaruit heeft
hij de eenig mogelijke consequentie ge
en een vrij willigen dood ge-
wnnrln opgonomen
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
aan d;
aan
zorgen
een
de overige menschheid dier dagen tot nu toe gevoercie strijd tusschen Rus-
gruwde niet, noch verhief zij haar stem. -
En ook gaan die dingen ons aan, in
zooverre ze ons een
zijn. Wat voor heil
wachten van een
dat de persoonlijke
heid uitschakelt?
i)
n
i.
Niet mee blijven doorloepen.
Direct bestrijden met het
onovertroffen geneesmiddel
bij griepi ASPIRIN. Zorg
vooral in grieptijd ASPIRIN
bij de hand te hebban.
3
n
DE JONG s NIEUWSBLAD
