Buitenlandsche Revue.
Hengst
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Levenslang
overal te kunnen gaan
■taan. Wat een weelde
NEUTRALITEIT.
•J5VUTEAL
UTHALEN
36±g Jaargang
Woensdag 8 Mei 1940
No. 35
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
Stadsnieuws.
TROMP, SNEEK
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
en
a
■^rkracht
G^EFTJEüCDI
Let op de gele prijscourant met
„Pinkster-reclame”, die U dezer
dagen bezorgd wordt.
De schoen met de wereldberoemde
verende en steunende bodem
Dit no. bestaat uit 2 bladen.
Porto Binnenland 1M ct.
Buitenland 2^ ct.
Het oude Friesche spreekwoord: „De
eerste klap is een daalder waard” i s
door de Duitschers in dezen oorlog wel
op succesvolle wijze in practijk gebracht.
Een uiterst snelle overrompeling van
Tsjecho Slowakije en Polen maakte in
zeer korten tijd deze landen onderwor
pen aan het Duitsche regiem. Na een
grondige voorbereiding kwam toen de
bezetting van Denemarken en het ge-
heele Zuidelijke deel van Noorwegen en
weer is het voorloopige succes aan de
Duitsche kant.
De Noorsche weermacht moest nog
gemobiliseerd worden, toen de eerste
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f 2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
S -
Feestvreugde
wordt verhoogd door
lekkere sigaren.
Schimmelpenninck
worden daarom bijzonder
aanbevolen. Kwaliteit en
prachtige verpakking.
Groothandel in alle bekende
Tabaksfabrikaten
GESLAAGD.
Naar wij vernemen behaalde de heer
Frans Zantman alhier het Manufacturen-
brevet en diploma voor Vakbekwaam
heid en Handelskennis.
Schoenwinkels
Duitsche troepen reeds geland waren en
zoodoende werd dit land een zeer ge
makkelijke prooi van de Duitsche ge
mechaniseerde legeronderdeelen. Toen
alle groote havens in Noorwegen bezet
waren, kwamen de geallieerden en
iedereen verwachtte nu eens te zien de
overweldigende meerderheid van de En-
gelsche vloot Inderdaad is het de En-
gelsche vloot gelukt een zeer groot deel
van de Duitsche vloot te vernietigen
en voor het andere deel in enkele Noor
sche havens op te sluiten, maar wat men
niet kon verhinderen, dat was de regel
matige aanvoer van Duitsche troepen
naar Noorwegen. Ook de bezetting van
enkele groote havens is de Engelschen
mislukt, zoodat er niets anders overbleef
dan in kleine, slecht geoutileerde havens
troepen aan land te zetten. Dit bracht
het niet te onderschatten nadeel met zich
mee, dat zwaar oorlogsmateriaal niet
ontscheept kon worden en juist dit was
tegen ’t gemotoriseerde Duitsche leger
corps een eerste vereischte. Van dit
voordeel hebben de Duitschers handig
gebruik gemaakt, zelfs in die mate, dat
plotseling in het laatst der vorige week
we werden verrast met de mededeeling
dat de Engelsche troepen uit Noorwegen
werden teruggetrokken.
We hebben een oogenblikje perplex
gestaan en ons afgevraagd, waar blijft
nu de zoo hoog geroemde beschermer
van de kleine naties?
Er valt uit deze les in Noorwegen
slechts één conclusie te trekken en wel
deze: redt u zelve.
Wanneer men in dezen uitzonderlijken
tijd nog zijn zelfstandigheid wil bewaren
dan is er maar één weg, die van geweld
tegen geweld. Wat de situatie in Noor
wegen betreft, mag de vraag wordén
gesteld: is nu dit Noorsche avontuur
voor beide partijen afgeloopen? Natuur
lijk niet. Een der doelstellingen van de
Duitsche bezetting van Noorwegen is
geweest een kortere verbinding te krij
gen via de vliegvelden naar Engeland en
ten tweede, om door de overrompeling
en snelle bezetting van Noorwegen in
druk te maken op Zweden, opdat dit
land, gezien de onmogelijkheid zich door
eigen kracht tegen de Duitschers te ver
dedigen, en de onmacht van Engeland,
die kleinere naties ter hulp te komen, ge
makkelijk bereid zal zijn het voor
Duitschland onontbeerlijke ijzererts aan
Duitschland te leveren.
Kan Engeland deze in- en uitvoer ver
hinderen? Voorloopig niet. Wat is hier
van de reden? De luchtmacht van En
geland schijnt r.og niet groot genoeg te
zijn (of men is in Engeland te zuinig)
om met succes de Duitsche luchtvloot te
bestrijden en gedeeltelijk te vernietigen.
Gebeurt dit niet, dan is en blijft Duitsch
land meester van de situatie in het
Noorden en zal Zweden noodgedwongen
zich meer en meer moeten oriënteeren
op Duitschland. Wel wordt door het te
rugtrekken van de Engelschen het ge
vaar voor een landing van Duitsche
troepen op Zweedsch grondgebied be
langrijk minder, nu een omtrekkende be
weging tegen de geallieerde troepen niet
meer noodig is, maar zekerheid dat de
Zweedsche neutraliteit geëerbiedigd zal
worden, bestaat er niet.
Als een gunstige factor in de Zweed
sche neutraliteitsbalans mag worden
aangemerkt, dat ook de Sovjet-Unie
groot belang heeft bij een Zweedsche
neutraliteit.
KIEVITSEIEREN IN EEN NEST.
Zaterdag vond de knecht van I. IJke-
ma o.d. Bolsward een nest met zes kie
vitseieren. Dit geldt als een bijzonder
heid.
Men besloot met het maaien van het
gras de nestplaats te vermijden.
Onderschat dit genot niet.
Zoekt de zon op en geeft
Uw voeten levensvreugde.
Nu en later
Advertentiën per regel
Woensdagsnummer 10 cent
Zaterdagsnummer 12 cent
Tusschen de tekst dubb. prijs
Giro no. 87926
INGEZONDEN.
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.
BLOEDTRANSFUSIEDIENST.
De ondergeteekende vestigt de aan
dacht op de advertentie van den bloed
transfusiedienst, waarin donors
bloedgevers zoowel manlijke als
vrouwelijke, worden gevraagd.
Het is zeker niet noodig, nogmaals ’t
belang van den bloedtransfusiedienst,
door het Nederlandsche Roode Kruis ge
organiseerd, uiteen te zetten.
Iedereen is nu wel ten volle bekend
met het menschlievende doel van deze
actie.
Meldt U thans aan en maakt het
daardoor mogelijk, in voorkomende ge
vallen het leven van gewonde en zieke
militairen en burgers te redden.
Een bloedtransfusie zal zooveel moge
lijk plaats vinden in de naaste omgeving
van de woonplaats van den bloedgever.
Bloedtransfusie is volstrekt onschadelijk
en pijnloos.
De Burgemeester van Bolsward,
S. W. DE JONG.
Bolsward, 7 Mei 1040.
I den.
Mevr, ten Cate-Beekhuis onderstreept
deze woorden van den Burgemeester en
wijst er op, dat vele jonge menschen
zich kunnen opgeven. De jeugd, die
steeds is vol idealen zal zich zeker ge
roepen gevoelen het ideëele doel van de
bloedtransfusiedienst voor Bolsward te
doen slagen.
Nadat het muziekkorps nog een num
mertje gespeeld had, begon men met de
reciteerwedstrijd, waarvoor zich 10 re-
citators (trices) hadden opgegeven.
De jury bestond uit de heeren M. Ver
hoeven, U. de Boer en F. v. d. Spoel.
De uitslag van de jury is als volgt:
Afdeeling ernst:
le prijs: mej. L. Bruinsma te Arum,
73 pnt, met „Hwet scille üs jonges wir-
de?”
2e prijs: mej. M. Brouwer, te Tjerk-
werd, 70 pnt., met „Memmetriennen”.
3e prijs: K. Bakker te Bolsward, 69
pnt., met: ,,’t Jurkje”.
Afdeeling luim:
1ste prijs: Jac. de Vos te Oldeboorn,
77 pnt., met „Swiet priuwke”.
2de prijs. S. Hoekstra te Pietersbierum
74 pnt, met „De Jagersvangst”.
3de prijs: A. v. d. Witte te Bolsward,
72 pnt., met „It skilderij”.
Publieksprijs luim: Jac. de Vos.
Idem ernst: mej. L. Bruinsma.
In de pauze hebben zich 40 personen
voor de bloedtransfusiedienst opgegeven.
Na deze wedstrijd werd door den heer
W. Bijleveld van Franeker een kort pro-
pagandawoord gesproken, waarna de
voorzitter deze goéd geslaagde, feest
avond sloot.
Alleenverkoop voor
BOLSWARD e.o.
Nog sterker dan tot nu toe, werd in
de afgeioopen dagen eerst door de af
kondiging van den Staat van Beleg en
daarna door de Persverordening, ons de
plicht opgelegd, in onze uitingen een
strikte neutraliteit te handhaven.
Over het algemeen staat de Neder
landsche pers hoog genoeg, om een der-
gelijken dwangmaatregel niet noodig te
hebben. Maar voor de goedwillende,
rustig hun woorden” afwegende en zich
niet door hartstochten meesleepen laten
de Nederlanders is de eene noch de an
dere verordening afgekondigd. Niemand
zal ontkennen, dat er elementen zijn in
onze maatschappij, tegen welke streng
moet worden opgetreden, vooral na wat
in het buitenland is geschied.
Wie onzer zou het niet zijn leven
lang betreuren, wanneer door een on
voorzichtige uitlating van een mensch
of een krant aan een der strijdende par
tijen een aanleiding werd gegeven om
ons verwijten te doen, en ten slotte zelfs
een verontschuldiging te zoeken voor ’n
aanval op ons goede vaderland? De
prijs van een stukje van onze vrijheid
of eigenlijk meer van onze losbandig
heid, die bovendien slechts tijdelijk be
taald behoeft te worden, is waarlijk niet
hoog, wanneer we daardoor uit den
oorlog en al zijn ellende kunnen blijven.
Komt deze ellende ook onverhoopt over
ons, dan mag niemand zich iets te ver
wijten hebben, omdat hij iéts deed wat
evengoed nagelaten had kunnen wor
den.
Voor iemand met een krachtige eigen
meening, met een zuiver gevoel voor
goed en kwaad, is het begrip neutraliteit
niet aanlokkelijk. Als idealistische jonge
lui hadden wij destijds een leus, volgens
welke neutraliteit lafheid was. Wanneer
je later wat bezadigder wordt, ga je in
zien, dat dit maar een halve waarheid
is, zooals er zooveel zijn. Leuzen, die
wel mooi schijnen, maar toch niet altijd
opgaan. Neutraliteit kan dikwijls meer
moed en kracht vereischen dan het er
maar op los uiten van je meening over
Iedereen.
Bovendien is het niet de bedoeling van
onze regeering, dat wij er geen meening
op na zouden houden. Ook zij wil ons
niet maken tot marionetten, die niet, of
gramofoonplaten, die alleen maar na
spreken. Maar wij leven nu eenmaal niet
in een normale samenleving. De oorlog
voerenden zijn, de een meer, de ander
minder, geprikkeld en nerveus. Ook het
best bedoelde woord kan verkeerd uit
gelegd worden of begrepen. Dat moeten
we voorkomen.
Ten slotte verlangt niemand van ons,
dat we neutraal staan tegenover de
vraag van goed of kwaad. Integendeel,
deze tijd is er een, waarin zooveel din
gen, die wij in een strijd van eeuwen
hebben verworven, op losse schroeven
worden gezet, dat wij bijzonder waak-
zaak dienen te zijn, opdat ons moreele
besef ongerept blijft. Voor dien strijd
met onszelf is een tijd als deze uitermate
geschikt. Er is ongetwijfeld op andere
volken heel wat aan te merken, maar
hoe staat het bij ons zelf? Wanneer wij
zouden willen protesteeren met alle hef
tigheid tegen wandaden, die in den oor
log bedreven worden, moeten wij die
verontwaardiging maar eens afreagee-
ren, door na te gaan, wat er in ons
volk en vooral in ons persoonlijk leven
nog valt op te knappen. Dat is een uit
stekende en zeer nuttige manier, om
dezen tijd door te komen. Dan zijn we
straks, als de vrede weer terugkeert
tusschen de volken, misschien geschikt,
om een rol te vervullen bij den opbouw
van de internationale samenleving.
Inderdaad, neutraliteit is lafheid, ten
zij we onze positie als neutraal land
goed gebruiken.
C. A.B. I-Olyphia 1-6.
Deze wedstrijd tusschen twee kampi
oenen in hun afdeeling, is voor C. A B.
op een debacle uitgeloopen en toch had
niemand in het eerste half uur van den
wedstrijd een dergelijke uitslag ver
wacht.
DE VELDLOOP.
De veldloop op Pinkster-Maandag be
looft eveneens een groot succes te wor
den. In de klassen A en B hebben reeds
een 30-tal Ingeschreven, waaronder de
kampioenen van. Friesland.
Als extra prijs is nog een medaille
beschikbaar gesteld door A. V. Vitesse
te Leeuwarden, voor eerstaankomende
Bolswarder.
Hoogstwaarschijnlijk worden nog
eenige extra prijzen toegevoegd. Lief
hebbers uit Bolsward geeft u dus spoe
dig op bij den heer W. K. Hoekstra.
In het Vrijdagnummer komen we
hierop nog nader terug.
In een bijeenkomst tusschen vertegen
woordigers van de Sovjet-Unie en die
van Duitschland, is uitdrukkelijk ver
klaard, dat beide staten groot belang
hebben bij een behoud van de Zweed
sche neutraliteit
Waarschijnlijk zullen sommigen onder
onze lezers uit deze beschouwing de
conclusie trekken, dat het Noorsche
avontuur thans voor Engeland finaal
is afgeloopen, m.aar deze conclusie is
iets te voorbarig. De vele en sterk ge
kleurde berichten van Duitschen kant
moet men met een zeker voorbehoud
aanvaarden. Vast staat, dat uit het zui
delijk deel van Noorwegen alle Engel
sche troepen zijn teruggetrokken, maar
deze troepen zijn op andere punten in
Noorwegen weer aan land gezet. Men
mag veronderstellen, dat vooral de om
geving van Narvik binnenkort geheel in
Engelsche handen zal zijn.
Dat te verwachten kleine plaatselijke
voordeel kan niet opwegen tegen het
moreele échec voor de Engelsche vloot
die niet in staat gebleken is de troepen
transporten naar Noorwegen van
Duitschland af te snijden.
Volgens Chamberlain heeft het terug
trekken van de troepen niet tot gevolg,
dat de Engelsche hulp aan Noorwegen
nu geheel wordt stopgezet. Engeland
zal niet toelaten dat Noorwegen een
oorlogsterrein van ondergeschikte betee-
kenis wordt, maar zich evenmin laten
verleiden tot een zoodanige versnippe
ring van strijdkachten, dat dientenge
volge een belangrijk centrum zwak
wordt. Wat ligt in deze zinsnede opge
sloten?
Allereerst, dat met de uitbreiding
wegen het oorlogsfront nog niet is afge
loopen. Men vertrouwt elkaar over en
weer niet en ziet nauwlettend toe welke
duistere yerwikkelingen thans weer wor
den voorbereid. Het karakter van die
verborgen acties is voor beide partijen
radicaal verschillend.
Duitschlana trekt zich van volkeren
recht en wat daarmee samenhangt, niets
aan. Engeland en Frankrijk kunnen niet
het moreele risico nemen de integriteit
van de neutrale landen te schenden. Dat
is een groot voordeel voor Duitschland.
Onwillekeurig richten we thans onze
oogen naar het Zuiden. De Middelland-
sche Zee en wat daar om en bij ligt, Dat
de Engelsche scheepvaart voor een groot
deel niet meer gebruik maakt van het
Suez-kanaal. Dat een Engelsch-Fransch
vlooteskader in Alexandrië is aangeko
men. Dat Italië zijn vloot aan de Dode-
kanesos concentreert. Dat Egypte in
staat van verdediging is gebracht en ten
slotte in de Balkan een ongekend diplo
matieke bedrijvigheid heerscht; zie dat
zijn allemaal voorteekenen van een na
derende actie.
Hoe én waar deze nieuwe slag zal
vallen is en blijft voorloopig nog een
raadsel. Ook de vraag hoe en wanneer
Italië aan deze oorlog zal deelnemen.
Niet dus de vraag: zal Italië aan dezen
strijd deelnemen, daarover bestaat in be
voegde kringen geen twijfel; alleen het
juiste moment en dan zeer waarschijnlijk
aan Duitsche kant. Dat zou voor
Duitschland een belangrijk voordeel be-
teekenen.
Hoe zullen eventueel de andere Bal-
kanlanden op deze Italiaansche zet rea-
geeren? Turkije staat onomwonden aan
den kant der geallieerden. Bulgarije en
Roemenië staan sympathiek ten opzich
te van de geallieerden, maar kiezen voor
loopig geen partij. Geheel anders staat
het met Hongarije, dat geheel binnen de
Duitsche invloedssfeer is getrokken en
dan ten slotte Joego-Slavië. Men herin
nert zich misschien nog wel, dat het
kleine Albanië door Italië is geannexeerd
waardoor een vast punt in dit Balkan
concert werd veroverd.
Dat Albanië is sedert een paar jaar
door Italië volgepropt met soldaten, veel
meer dan voor de verdediging van dit
kleine hoekje nuttig en noodig is. De
gevolgtrekking ligt voor de hand. Wan
neer Italië besluit aan dezen oorlog deel
te nemen, moet Joego-Slavië onder den
voet worden geloopen om met ’n krach
tige stoot Roemenië en Bulgarije te on
derwerpen. Wanneer men dan dc situatie
in Midden-Europa beschouwt, bekruipt
je onwillekeurig de vrees: zullen Enge
land en Fankrijk als verdedigers van de
democratie tegen deze macht op kunnen
tornen? of zullen we de dan geschapen
wereldorde hebben te aanvaarden als de
best mogelijke oplossing voor onze ont
redderde samenleving?
Het perspectief is niet erg hoopvol.
DE BLAUWE WEEK-ACTIE.
Als inzet van de Blauwe Week werd
gisteravond in de Doele een propa-
ganda-feestavond gehouden.
De heer Nawijn opende deze goed be
zochte bijeenkomst met een woord van
welkom tot de aanwezigen, inzonderheid
tot den heer Burgemeester, de recita-
tors, jury-leden en de muziekvereen.
„Oranje”.
Spr. schetst daarna in korte trekken
de buitengewone tijdsomstandigheden,
die meer dan ooit een drankvrije samen
leving noodzakelijk maken. Spreker
hoopt, dat naast de ernst van dezen
avond ook gepaste vroolijkheid mag
heerschen en het succes van, dezen avond
moge bijdragen tot den groei en de bloei
van de drankbestrijding in Bolsward.
De muziekver. „Oranje” speelde hier
na een marsch.
De heer Burgemeester De Jong hier
na het woord verkrijgende, brengt al
lereerst dank aan den Voorzitter voor de
invitatie op deze bijeenkomst een kort
woord te mogen spreken. Als hoofd de
zer gemeente heeft het sprekers volle
sympathie te spreken over de drankbe
strijding, dat is ’n goed en sociaal werk
van den eersten rang. Door de drank
bestrijding is bereikt, dat het drankmis
bruik onder de jongeren belangrijk is
verminderd en de drinkgewoonten radi
caal zijn veranderd.
Het drankmisbruik is een zeer ernstige
volkskwaal en daarom is de drankbe
strijding een zoo zegenrijk sociaal werk.
Het verkeer in onzen tegenwoordigen
tijd vraagt alcohol-vrije menschen en
wat zou onze sport zijn, wanneer niet
de jonge mensdien alcoholvrij werden
opgevoed?
Wanneer men mij vraagt, aldus de
Burgemeester, is de Blauwe beweging
voor onzen tijd nog noodig, dan zeg ik
direct: zeker, nu meer dan ooit. De actie
voor onthouding is niet alleen het niet
gebruik van drank, maar ook een krach
tig middel voor onze jongere menschen
om met een krachtige wil te worden
toegerust. In de onthouding wordt de
deugd van soberheid beoefend, maar
daarom behoeft de beweging niet te
worden een dorre, taaie boel. Het stand
punt iets te geven ter liefde Gods en
tot heil van de naaste, geeft elke mensch
reeds levensvreugde.
Het is een gelukkige gedachte ge
weest van het comité op dezen eersten
avond van de Blauwe Week een groot
deel voor de kunst in te ruimen.
Daarna spreekt de Burgemeester een
propagandawoord voor de bloedtrans
fusiedienst Deze dienst moet in deze
maand voor Bolswhrd nog 100 donors
leveren en waar zal de Burgemeester
beter een beroep kunnen doen op de of
fervaardigheid der medeburgers, dan in
een bijeenkomst van menschen, die het
offer tot een tweede natuur is gewor-
t
t
I
(2)©©©©©@@©©@©©@
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
