Buiteniandsclie Revue.
De Oorlog.
zoinnun....
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Uit den Omtrek.
Stadsnieuws.
36*£ Jaargang
Woensdag 12 Juni 1940
No. 45
werk, kinderen op te voeden tot discipe-
2.
12.
22.
10 uur
-(o)-
P. LUNTER,
Appelmarkt,
BOLSWARD.
NOORWEGEN CAPITULEERT.
Het Zweedsche Telegraaf agentschap
verspreidt het volgende uit Tromsö ge
dateerde bericht van het Noorsche Tele
graaf agentschap:
Het Noorsche opperbevel deelt mede:
Het Noorsche opperbeve’ heeft bevel
ZWEMSCHOOL.
De temperatuur van het water is he
den 22 graden.
ZURICH.
ONGENOODE GASTEN.
7 Juni 1940.
Hedenavond werden drie jongemannen
verrast door de Rijkspolitie, toen zij
in de leegstaande barakken bij den Af
sluitdijk bezig waren zich koperen kra
nen en andere metalen toe te eigenen.
Deze personen zijn dienzelfden avond
gevankelijk naar Witmarsum overge-
btlacht.
INSTALLATIE HOOFD REHOBOTH-
SCHOOL.
J.l. Vrijdag werd de heer L. J. D. Stuip,
benoemd hoofd der Geref. School al
hier, dooit het schoolbestuur geïnstal
leerd.
De Voorzitter van het bestuur hield
een korte toespraak. Aan den tijdelijken
waarnemer, den heer Wester werd een
woord van dank gebracht voor zijn uit
nemende leiding. Dr, Polman sprak na
mens den Kerkeraad, de heer Eerdmans,
oud-bestuurslid, wekte de ouders op de
onderwijzers door hun gebed te steu
nen.
De heer J. de Jong hoopte namens het
personeel op een onderling vertrouwen
en prettige samenwerking. Ook deze
spreker richtte een woord van dank tot
den heer Wester.
De heer Haitsma bracht de gelukwen-
schen over van den heer Bierling, In
specteur van het L. O., die verhinderd
was deze installatie bij te wonen.
De heer Stuip, hierna het woord
voerend, vertrouwde, gezien de kennis
making, in Friesland best te zullen
„wennen”. Hij dankte de verschillende
sprekers. Laten we uit de wetenschap,
dat God regeert, zoo besloot hij, kracht
putten, voor ons moeilijk, maar schoon
INGEZONDEN.
Bulten verantwoordelijkheid der Redactie.
Zaterdag 15 Juni a.s. zal over geheel
Nederland een nationale inzameling ge
houden worden ten behoeve van de be
volking der geteisterde gebieden.
Reeds tweemaal is door de Commissie
v. Bijz. Nooden een beroep gedaan op
de Ingezetenen van Bolsward en beide
keeren is er veel, heel veel zelfs gegeven
om den eersten nood te helpen lenigen
voor de slachtoffers van Rotterdam.
Nu er een groote nationale actie op
touw wordt gezet, om zooveel en zoo
goed mogelijk te helpen, overal waar de
menschen zoo ontzettend veel geleden
hebben door den oorlog, is er hier in
Bolsward onder voorzitterschap van
onzen EdelAchtbaren Heer Burgemeester
een Comité gevormd op breedere basis,
om zoodoende iedereen in deze hulpactie
te betrekken. Het comité voor Bijzondere
Nooden in samenwerking met de Vrij
willige Vrouwen Hulpactie, heeft het
plan opgevat om hier een inzameling te
houden, waartoe ieder het zijne kan bij
dragen.
Het doel is alles te verzamelen, wat de
arme burgers die hun huis en haard ver
loren hebben, weer kunnen gebruiken
om, zij het dan ook heel eenvoudig, hun
eigen huishouding weer op te zetten. Wij
vragen dus van U, kijkt uw huisraad
eens na, en geeft, niet hetgeen U zelf niet
meer kunt gebruiken, maar juist iets
goeds, geef iets wat U zelf nog dierbaar
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
Advertentiön per regel:
Woensdagsnummer 10 cent
Zaterdagsnummer 12 cent
Tusschen de tekst dubb. prijs
Giro no. 87926
len van, Jezus.
Nadat de voorzitter nog een Psalm
vers had laten zingen, werd de bijeen
komst gesloten en ging Dr. Polman voor
in dankgebed.
DOOR ELKAAR LOTEN KAATSPARTIJ.
Niet minder dan 24 parturen namen
Zondag deel aan de door de Kaatsveree-
niging „Bolsward” uitgeschreven kaats-
partij. Verschillende bekende kaatsers,
maar ook heel veel onbekende sterren.
Door het groote aantal parturen moest
worden gekaatst in drie perken, wat-
voor een goed verloop van de verschil
lende partijen niet bevorderlijk is. Het is
heel moeilijk de aandacht op een bepaal
de partij geconcentreerd te houden.
In de eerste omloop sneuvelden de
nummers: 1, 4, 6, 8, 10, 11, 13, 15, 18,
19, 21, 24. Verschillende partijen uit de
zen omloop waren zeer spannend.
In de tweede omloop vielden de num
mers: 3, 7, 9, 14, 20, 23.
Van de derde lijst verdwenen nu nog
de nummers: 5, 16 en 17, zoodat om de
prijzen moesten kaatsen de parturen:
B. Rijpma, Bolsward.
S. de Jong, Bolsward.
P. v. d. Molen, Bolsward.
A. Paassen, Huizum.
G. Jellema, Weidum.
U. Rijpma, Bolsward.
D. Schuil, Harlingen.
S. Stelpstra, Huizum.
K. Riemersma, Winsum.
Tot aan 3 eersten speelden de nos.
212 een prachtpartij, om beurten wer
den bordjes verdiend, maar daarna liep
no. 12 snel uit en wist no. 2 geen enkel*-
bordje meer te bemachtigen.
De eindstrijd tusschen 12 en 22 begon
eerst in het voordeel van no. 22, welk
partuur tot 3 eersten uitliep. „Nou moat
it mar wêze net?” zoo was het devies
van Jellema aan z’n partuur en werke
lijk het ging ook weer. Regelmatig werd
de stand gelijk en even regelmatig ook
de partij gewonnen.
De uitslag is dus als volgt:
1ste prijs: partuur no. 12.
2de prijs: partuur no. 22.
3de prijs: partuur no. 2.
EEN SCHUWE GAST.
8 Juni 1940.
Vanmorgen werd door eenlge melkers
op de Hocht, een ree waargenomen, die
tusschen de koeien liep. Bij de nadering
der melkers is het dier met bekwamen
spoed verdwenen.
Vermoedelijk is het beest uit Gaaster-
land afgedwaald.
VOETBALWEDSTRIJD
D. B. S.—A. M. S.
Bovengenoemde wedstrijd zal heden-
Dinsdagavond ten bate van Het Nat.
Ssteuncomité op ’t Sportterrein aan ’t
Oordje gespeeld worden (aanvang pre
cies 8.15 uur).
De aftrap zal geschieden door den
oudsten inwoner van de D. B. S.-buurt,
den WelEd. Heer P. D. van der Klei.
Door Hotel den Hof van Holland is
nog een groote vergulde medaille uitge
loofd voor dat elftal, wiens spelers van
de -11 doelschoppen de meeste doelpun
ten scoren. Deze 2 X 11 doelschoppen
zullen in de pauze genomen worden.
Aangezien de heer H. Gaarman Sr.
niet van de partij kan zijn, zal de heer
G. Monsma als aanvoerder van A. M. S.
fungeeren. Aanvoerder van D. B. S. is
de heer G. Dijkstra. De belangstelling
is natuurlijk enorm.
De prijisuf^deeljng heeft om
plaats in den Hof van Holland.
De wedstrijd wordt opgeluisterd door
het Stedelijk Muziekkorps.
ITALIË VERKLAART DEN OORLOG.
Gisteravond heeft Mussolini het deel
nemen van Italië aan den oorlog aan de
zijde van Duitschland medegedeeld.
In zijn rede verklaarde de Duce dat
het Italiaansche volk een groote en
zware taak wacht, maar dat het de
strijd opneemt voor een nieuw Europa.
Zuid-Slavië blijft in het conflict neu
traal. De neutraliteit van Griekenland
en Turkije zal door Italië worden ge
ëerbiedigd.
In Amerika heeft het deelnemen van
Italië aan den oorlog groote teleurstel
ling gewekt
In een dezen nacht gehouden rede
heeft president Roosevelt verklaard, met
de geheele natie sympathiek te staan ten
opzichte van de strijd der geallieerden.
De Fransche minister-president Rey-
naud heeft in een radiorede verklaard,
dat de vijandelijkheden in de Middel-
landsche zee hedennacht begonnen zijn.
vele jaren gestreden en inzonderheid de
Malthezer Mizzi heeft- een zeer belang
rijk aandeel in dit werk gehad.
In zijn politiek testament heeft Mizzi
zijn landslieden gewezen op de plicht
voor het Italiaansche wezen van dit
eiland het hoogste offer te brengen.
De voorzitter vlan het Malthezer Co
mité van actie heeft in een bijeenkomst
verklaard, dat Engeland zich indertijd
meester heeft gemaakt van Malta onder
het voorwendsel de bevolking van het
eiland te willen beschermen tegen de
Fransche tyrannie. Het eiland is veran
derd in een vesting van een vreemd Im
perium. Niet alleen dit eiland vormt een
der verschilpunten, maar ook de ver
sterkte haven Gibraltar, de sterk verde
digde havenplaats aan de Straat van
dien naam.
Voor het wereldverkeer is deze haven
van buitengewoon belang, vooral sedert
de opening van het Suez-kanaal. Jaar
lijks passeeren ca. 7000 schepen met on
geveer 27 millioen netto reg. ton. Het
behoeft niéjmand té verwonderen, dat
deze Engelsche haven op Spaansch
grondgebied niet welgevallig is aan de
Italiaansche meenlng van een beheer-
sching van de Middellandsche Zee.
Ook de Duitsche bladen spreken van
een terugkeer van Gibraltar aan Spanje.
Zoo schrijft de Berliner Börsen Zei-
tung:
Gibraltar en de tegenoverliggende ge
bieden in de handen van den bevrienden
Spaanschen heerscher te weten, zal voor
de As-mogendheden de grootste voldoe-
ning zijn, want Spanje wordt daarmede
niet alleen weer baas in eigen huis, doch
zal ook voor alle landen aan de Middel
landsche Zee een onafhankelijke gevol-
machtigde zijn, In wiens hand deze be-
langrijke Europeesche zee-engte het vei
ligst en onpartijdigst wordt bewaard.
Ook in dit opzicht komen de belangen
der As-mogendheden met die van Spanje
overeen. Duitschland is er niet op uit
twee tyrannen omver te werpen om dan
zelf een tyrannie in te stellen.
Ten slotte nog „even een oogenblik
stil gestaan bij Japan. Merkwaardig rus-
i tig is het daar den laatsten tijd.
De bezetting van Oost-China blijft
i en
verdedigingswijze in toepassing en bovendien veel geld en dit kan Japan’s
in het nauw gebrachte economie en bui-
tenlandsche handel zeer moeilijk meer
leveren. Japan is voor zijn economische
behoefte voor een groot deel aangewe
zen op Amerika en daarom behoeft het
niemand te verwonderen, dat Japan
direct bereid gevonden werd de status
quo in Zuid-Oost-Azië te helpen hand
haven.
Vanaf den aanvang van het Chinee-
sche conflict hebben vooraanstaande
mannen in Japan gewaarschuwd, dat de
Japansche indrustrie niet was voorbereid
op qen modernen oorlog, speciaal de
zware industrie.
Verbetering hiervan is alleen mogelijk
door een binnenlandsche ordening. Dit
wil men nu trachten te bereiken door de
stichting van een eenheidspartij onder
leiding van Prins Konoje. Missschien
ook dat Japan rustig de ontwikkeling
van het Europeesche conflict afwacht om
te zijner tijd zijn buitenlandsche doel
einden té kunnen verwezenlijken.
Door de verdere ontwikkeling van den
oorlog heeft een aantal bronnen waar
aan de Nederlandsche economie, zij het
dan ook in mindere mate dan in vredes
tijd, nog steeds kon laven, opgehouden
te vloeien. De invoer is aldus geheel en
al stopgezet. En niet alleen uit dip lan
den, welke ons van hun overvloed zon
den, doch ook onze koloniën zijn voor
het oogenblik geheel en al uitgeschakeld.
Met andere woorden, Nederland is nu
geheel en al op zichzelf aangewezen,
aangezien de invoer van schier alle ar
tikelen waaronder de levensmidde
len natuurlijk de voornaamste plaats in
nemen plotseling is stopgezet.
Wil dit nu zeggen, dat wij plotseling
zullen verstoken blijven van datgene, dat
ons leven in den gezegenden tijd van
weleer veraangenaamde? Allerminst.
Maar wat is dan wel de beteekenis daar
van?
Wij willen dit in enkele woorden uit
leggen.
Weinig woorden zullen voldoende
zijn om den toestand zoo voor te stel
len als die in werkelijkheid is. Wij zou
den (geneigd zijn te volstaan met dit
korte zinnetje: Men wete, dat alles in
voldoende mate aanwezig is, doch dat
slechts zuinigheid in het verbruik de
voorraden zoo lang mogelijk kan doen
duren.
De Nederlander nu is niet altijd zuinig
geweest. Men begrijpe wat wij bedoelen.
Ver van ons de gedachte, dat onze
landgenooten verkwisters zijn. Dit is al
lerminst waar: de Nederlander is „van
huis uit” spaarzaam. Hij houdt er van
zich, zooals hij dit noemt, „op te wer
ken”. Ten einde de maatschappelijke
ladder steeds hooger te beklimmen, is
hem geen moeite te groot. Hij arbeidt
van den vroegen morgen tot den laten
avond maar, zoodra zijn dagelijksch
werk verricht is, en hij zijn schoenen
kan verwisselen voor een paar pantof
fels, wordt de Nederlander een geheel
ajnder mensch, in dier voege, dat hij
„het er dan van nemen wil”.
Den ganschen dag heeft hij noest ge
arbeid en als hij dan thuis komt, wenscht
hij allerminst zich te moeten bekrimpen,
vooral niet daar, waar het voedings- of
genotmiddelen betreft. Eerst een lekker
kopje thee, liefst zoo sterk en.zoo zoet
mogelijk. Dan een krachtig soepje
hoewel niet lederen dag en, in ieder
geval, vleesch, groenten en aardappelen
en, wanneer moeder de vrouw een goe
de bul heeft, nog een „toetje”.
Kan dit dagelijks zoo blijven? Het
categoriek antwoord op deze vraag moet
luiden: NEEN.
Waarom niet?
Men begrijpt toch wel, dat men geen
bokkesprongen kan maken met een half
ons thee of (niet en) een half pond
koffie per persoon en per maand? Dus
moet men minder, althans minder sterke
thee drinken. Van koffie zal men een
waar genotmiddel moeten maken. De
oogen op de soep zullen allengs kleiner
van omvang worden en misschien wel
eens geheel en al verdwijnen. Die van
de aardappelen daarentegen zullen ons
meer en meer misschien wel mede
lijdend aankijken.
Groenten zullen hoe langer hoe gerin
ger in verscheidenheid worden. Wij
moesten ons nu ten eenenmale aan de
nieuwe toestanden aanpassen. Ons
„toetje” zal wel geheel en al verdwij
nen. Immers, de toebereiding daarvan
eischt het gebruik van een dikwijls
groote dosis suiker; en met een kilo
suiker per maand en per hoofd, is het
zaak zuinig te zijn.
Nederland staat dus nu in het teeken
van de zuinigheid. Nogmaals, er is van
alles genoeg, doch slechts een rationeel
gebruik zal het mogelijk maken, zij het
dan in mindere mate, zijn gewoonten te
blijven behouden. Men zette de tering
naar de nering. Men deele zijn leven
systematisch in. Het is den Nederlander
steeds mogelijk geweest uit te komen,
ook al waren in vele gezinnen wel eens
moeilijke dagen, nadat de kalender den
vijf-en-twintigsten dag van de maand
aanduidde.
Men weet nu, dat men van alles een
zekere hoeveelheid en niets meer krijgt.
Het is dus zaak, dat de Nederlandsche
huisvrouw een groote zuinigheid be
tracht en dit nu een ieder weet het
is een van de schoonste eigenschap
pen van onze vrouwen.
Zuinig zijn is dus het parool I
Er valt weinig overeenstemming te
bespeuren in den oorlog van 1914 en de
strijd, die we thans mee moeten maken.
Het karakter is geheel verschillend.
Toen een stellingsoorlog, welke door
een oorlogsmoeheid van een der partijen
tot een nederlaag kon uitgroeien.thans
een bewegingsoorlog met al de ver
schrikkelijke offers aan menschen en ma
teriaal, maar ook met de zekerheid, dat
op deze manier een beslissing moet ge
forceerd worden.
Het snelle overrompelende van de
strijd is een zeer belangrijke factor ge
worden en de bezetting van Nederland
en België is het tastbare resultaat van
deze nieuwe strijdmethode. Elk nieuw
systeem van aanval brengt ook een nieu- groote militaire inspanning kosten
we
het is nu maar de vraag of de gealli
eerden tegen deze strijdmethode van de
Duitsche troepen de juiste afweer kun
nen plaatsen. Bij de opmarsch door Bel
gië was het voordeel geheel aan den
Duitschen kant. De Engelsche minister
president Churchill heeft dit eerlijk en
openlijk verklaard. Met heel veel moeite
heeft men het Engelsche expeditieleger
weer voor een groot deel over het Ka
naal terug kunnen voeren en zeer waar
schijnlijk zal dit leger na een grondige
restauratie wel weer naar het vasteland
vertrekken.
Het bezetten van de Belgische havens
aan de Kanaalkust heeft voor het oogen
blik dit voordeel voor de Duitschers
meegebracht, dat het geheele In België
strijdende legercorps thans gebruikt kan
worden voor een nieuwe stoot op
Frankrijk. Met welk een kracht deze
nieuwe stoot op het hart van Frankrijk
wordt uitgevoerd, vertellen u de ver
schillende legerberichten, welke we el
ders in ons blad afdrukken.
Van niet minder belang is de vraag:
hoe staat het in het overige deel van.
Europa? De Balkan houdt zich voorloo-
pig nog rustig en naar onze meening
hangt hier veel af van de houding van
Italië.
Reeds een week lang is de verwach
ting uitgesproken, dat Italië aan dezen
strijd en dan aan de zijde van Duitsch
land zou deelnemen.
Tot nu toe heeft Mussolini nog niet
het wachtwoord gegeven, hoewel de
oorlogstoebereidselen in Italië met ver
sneld tempo worden uitgevoerd. Maar
schalk De Bono Is tot opperbevelhebber
van de Zuidelijke legergroep benoemd.
Wanneer we ons afvragen, onder welk
motief de Italianen willen deelnemen aan
dezen oorlog, dan behoeven we slechts
te wijzen op de oude eischen Tunis, Cor
sica en Dzjiboeti, of kortweg gezegd: de
heerschappij in de Middellandsche Zee.
Dit is speciaal voor Engeland een zeer
moeilijke kwestie, in verband met het
Suez-kanaal en de weg naar Britsche
koloniën. Enkele van die Italiaansche
eischen kan men niet onbillijk noemen,
neem b.v. Malta.
In 1789 door Bonaparta overmeesterd
op zijn tocht naar Egypte, kwam het in
1800 in bezit van Engeland, die bij de
vrede van Amiens beloofde het aan de
Malthezer ridders te zullen teruggeven,
wat niet geschied is. Malta is thans een
kroon-kolonie en wordt bestuurd door
een gouverneur. Voor de bevrijding van
Malta uit de Engelsche heerschappij Is
is, daardoor krijgt uw gave een dubbele'
waarde voor de slachtoffers van dezen
vreeselljken oorlog. Laten wij Bolswar-
ders onze dankbaarheid voor ’t behoud
van ons eigen have en goed toonen,
door met milde hand te schenken: klee-
ding, dekking, schoeisel, huisraad, ser
viezen, keukengerei en alles wat nog
goed bruikbaar is.
Deze goederen zullen bij U van huis
gehaald worden, wanneer en op welke
manier zal nog nader worden bekend
gemaakt.
Maar Zaterdag 15 Juni is de dag van
de Nationale Collecte. Op dien dag zul
len de dames-collectrices met open scha
len bij U aan huis komen collecteeren.
In dit jaatste jaar is reeds zoo dikwijls
uw financieele steun gevraagd voor sym
pathieke doeleinden en iedere keer weer
werd de collecte een succes. Daarom is
onze verwachting deze keer, nu het gaat
om onze eigen landgenooten te helpen,
heel hoog gespannen en we hopen hierin
niet teleurgesteld te worden. Is het hier
voor noodig nog eens de ellende en ver
schrikking te beschrijven van de velen,
die in enkele dagen tijds hun dierbaren,
hun have en goed en broodwinning ver
loren?
We weten 't Itamers allen genoeg wat
er geleden is en nog geleden wordt en
daarom: laten we de handen ineen slaan
om te helpen en spoedige hulp is in
dezen dubbele hulp.
Inwoners van Bolsward, mogen wij
vertrouwen op uw aller bekende mild
dadigheid; als ieder geeft om te toonen
hoe dankbaar hij is dat eigen dierbaren,
have en goed gespaard bleven, dan zul
len onze collecteschalen a.s. Zaterdag
te klein blijken te zijn.
Het Comité:
S. W. DE JONG, Voorzitter.
SJ. HOLLANDER.
B. J. ZANTMAN.
L. ZELLE.
Mevr. ALT—WESSELING.
Mevr. NAWIJN—RATSMA.
Mevr. TEN CATE—BEEKHUIS.
Mevr. KOSTERS—v. d. ZWART.
Mevr. POSTMA—NOORDBRÜIS.
Mevr. POELSTRAv. d. SLEEN.
Mevr. POLMANIEDEMA.
Mevr. VERHOEVEN—v. d. HOEK
Mevr. VAN DEN OEVER
—v. d. WERF.
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD A Telefoon No. 451
i
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
