Buitenlandsche Revue.
Beperkte
iransporunogeiilMen.
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Uit de oude doos.
Woensdag 3 Juli 1940
36!*g Jaargang
Stadsnieuws.
S. J. PRAAMSMA. t
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD Telefoon No. 451
1
No. 51
H. J. B.
1
Russische eischen te voldoen, maar of
een dergelijke houding niet evengoed
moeilijkheden meebrengt aan een andere
kant, is aan gerechten twijfel onderhe
vig. Bulgarije en Hongarije zullen den
Russischen invloed zoover mogelijk bui
ten hun grenzen willen houden en bo
vendien hebben zij zelf groote belang
stelling voor een deel van Roemenië.
Wanneer Roemenië dus een oorlog met
Rusland riskeert, zullen de twee hier-
voren genoemde landen wel niet lijdelijk
blijven toezien. Aanvaardt daarentegen
Roemenië de Russische eisch, dan is dat
voor Bulgarije en Hongarije een pracht-
gelegenheid het ook op die manier te
probeeren, tenzij.de centrale mogend
heden er prijs op stellen dat voorloopig
de Balkan niet in het Europeesche con
flict betrokken wordt.
Noch Berlijn, noch Rome zullen het
momenteel op prijs stellen, dat de situ
atie in het Donaubekken ook maar iets
wordt gewijzigd, omdat daardoor een
der belangrijkste grondstoffen, noodig
voor de voortzetting van den oorlog, in
gevaar kon worden gebracht. Roemenië
is n.l. de voorraadschuur van de olie en
dit product speelt in de moderne oorlog
een zeer belangrijke rol.
In ons vorig weekoverzicht hebben we
in verband met de wapenstilstand tus-
schen Frankrijk en Duitschland de vraag
gesteld: Wat zal de Fransche vloot
doen?
Als onderdeel van de Fransche weer
macht moet de vloot worden ontwapend
en teruggevoerd naar de Fransche ha
vens om daar voor het meerendeel te
worden ontwapend. Een deel, noodig
voor kustbewaking, zal door Duitsch
land mogen worden gebruikt.
Tot nu toe zijn over de Fransche Mid-
dellandsche Zeevloot geen berichten bin
nen gekomen. Wel is er een bericht uit
Syrië van den Franschen commandant
Mittelhauser, die opdracht gegeven heeft
EENIGE GEMEENTE-SECRE-
TARISSEN VAN BOLSWARD.
Vrijw. Vrouwen-Hulp-Actie.
Commissie voor Bijz. Nooden.
P. LUNTER,
Appelmarkt,
BOLSWARD.
II.
Wij laten hier een brief volgen van
den heer Sibo Braaksma, een neef van
Elgersma. Deze laatste heeft de lezer al
leeren kennen. De heer Braaksma zou
ook op deze lijst prijken, indien wij niet
hadden gemeend bij de pruikentijd te
kunnen eindigen.
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Vour het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
I
boek opgedragen aan de doema-
lige Heeren Staten van Vriesland
den 10 Febr. in het gemelde jaar.
Een voornaam Hollandsch rechts
geleerde en Hoogschatter van
dezen Grooten man heeft mij
verzogt zo doenlijk, hem enig na
richt te doen toekomen van des-
zelvs afkomst, geboorte en leven,
benevens de tijd zijns overlijdens.
Ik meen mij te kunnen erinneren,
dat UEd. onder de versameling
Uwer bijzondere aanteekeningen
der oudheden onzer Stad mede
iets heeft van onzen Siccama. Dit
zo zijnde zoude UEd. mijj zeer
verpligten met een afschrift daar
van te mogen bekomen.
Ik ben na groeten aan Nicht
WelEdele Heer en Neef
UEds Neef
S. BRAAKSMA.
Tot die takken van dienst, welke door
de tegenwoordige omstandigheden ern
stig ontwricht zijn, behooren de midde
len van vervoer.
Juist in dezen tijd wij behoeven er
niet op te wijzen wordt er echter bui
tengewoon veel van hef vervoer ge
vergd. En er zijn nog altijd menschen,
die schijnen te denken dat de enkele
weken, welke achter ons liggen sedert
Nederland in den oorlog werd betrokken
met al de gevolgen van dien, voldoende
zijn geweest om, zooals men dit letter
lijk zou kunnen uitdrukken „den boel
weer aan het rollen te krijgen.”
Dit verkeerde denkbeeld moet uit de
wereld worden geholpen. Integendeeli:
de boel rolt nog slechts op zeer beschei
den schaal en daarmede zal nog ge-
ruimen tijd rekening moeten worden ge
houden. Het zijn niet alleen de beper
kende maatregelen, waaraan het moto
rische vervoer is onderworpen en de
sterk verminderde hoeveelheid van het
rollend materiaal, dat iedereen de oogen
moet openen voor het feit, dat er op’
transportgebied een groote verandering
heeft plaats gehad. Ook de verbindingen
in het binnenland die naar het bui
tenland laten wij maar geheel buiten
beschouwing zijn door de gevolgen
van den korten, maar hevigen oorlog,
nog lang niet zooals wij dat gewoon
waren.
Dit moet niet uit het oog worden ver
loren. Er wordt gewerkt, hard gewerkt
met man en macht, om den normalen
toestand zoo spoedig mogelijk en zoo
veel mogelijk te herstellen. Doch zoo
lang die normale toestand niet weder in
het leven is geroepen, moet ieder zich
onderwerpen aan de noodzakelijke maat
regelen, welke door de overheid zijn be
volen.
Uiteraard beteekenen deze maatrege
len een beperking. Daaraan is onder de
gegeven omstandigheden niet te ontko
men, zooals iedereen zal inzien. Aan
deze beperking dient elk zich te onder
werpen: het openbare leven, de handel,
de industrie, zoowel als de particulier.
Dat is niet altijd aangenaam, doch wij
moeten ons er mede verzoenen. En niet
alleen, dat wij er ons mede moeten ver
zoenen, doch wij moeten er, ieder op
eigen terrein, toe medewerken, dat de
stagnatie tot het allernoodzakelijkste
wordt beperkt.
Daartoe behoort o.m. dat wij ons niet
onnoodig verplaatsen, hetgeen önnoo-
dige en hinderlijke drukte teweeg brengt
en niet aandringen op het vervoer van
zendingen, groot of klein, die zonder be
zwaar nog wat zouden kunnen wachten.
■En vooral ook, dat wij bij gebleken on
mogelijkheid of bij vertraging niet mop
peren. Mopperen is een speciale eigen
schap van ons volk; maar onder de ge
geven omstandigheden dienen wij ons
ook te beperken in.het mopperen.
Wij doen beter met ons af te vragen,
hoe wij persoonlijk kunnen medewerken
tot verbetering van den toestand. Velen
hebben hun vindingrijkheid te baat ge
nomen, om op verschillende wijzen dit
probleem op te lossen. Wij denken aan
de voor benzineloos geworden vracht
auto’s gespannen paarden, aan vernuf
tige en weinig kostende vehikels, die
men nog nooit op onze wegen heeft ont
moet, zooals het nieuwe soort „jinrik-
sja’s”, dat men bijvoorbeeld in Amster
dam kan bewonderen. Men heeft zelfs
reeds een trouwpartij met behulp van dit
voertuig georganiseerd.
Er bestaan dus verschillende midde
len, om tegemoet te komen aan het op
dit oogenblik bestaande tekort aan ver
voermiddelen. Doch de hoofdzaak is,
zooals gezegd, dat er in den meest alge-
meenen zin worde medegewerkt om
stagnatie te voorkomen. Er kan geen
twijfel aan bestaan of men zal er in af-
zienbaren tijd in slagen, om weder een
bevredigenden toestand te scheppen. Tot
zoolang zullen wij ons eenigszins moe
ten behelpen en vooral: niet mop
peren.
worden. Gijsbartus is in de Groote Kerk
begraven 2 Juni 1681.
Er komen in het grafboek verschillen
de graven op zijn naam voor als eige
naar. Ook een grafkelder wordt opge
geven, die later in bezit is van de familie
Van der Meulen te Franeker. De kerk
zal de kelder onderhouden en krijgt
daarvoor de Siersma-bank in bezit.
Ijsbrand van Alema is de volgende
secretaris. Hij is werkzaam geweest van
28 Maij 1681 tot 15 October 1696. Vol
gens het grafbo'ek is hij in de kerk be
graven 22.8 1696 en werd hij op zijn
sterfdag beluid. Hij scheen van adellijke
familie te zijn, want in 1700 wordt een
heer Fredericus Alema begraven en in
dat jaar wordt een aanteekening ge
vonden voor inkomst van het ophangen
van een enkel wapen in de kerk.
Gerhardus Balk, benoemd 19 October
1696, is de laatste van de te noemen
heeren. Ieder weetgraag lezer kan de
volgende penvoerders uit een geschied-
kundig werk lezen, zoodat er aan eenige
nadere beschrijving op deze plaats geen
behoefte bestaat.
Hier eindigt de brief. Beide Heeren
woonden te Bolsward. Waarom deden
ze de zaak niet mondeling af? Speelden
ze nog een weinig het spel met belang
rijke brteven als magistraatspersonen?
Of liet de staat van hun gezondheid geen
klein wandelingetje meer toe? Gelukkig
zette Braaksma zijn verzoek op papier.
Gelukkig, anders hadden wij niet het
genoegen den lezer dit sierlijke briefje
te kunnen aanbieden.
Ongetwijfeld zal een uitvoerig schrij
ven den Heer en .Neef geworden zijn.
Wij zien in gedachte de deftige huis
knecht het huis van Elgersma op de hoek
van den Dijlakker en Nieuwmarkt
(noordzijde) verlaten. Hij zal wel even
voornaam en deftig voortgegaan zijn
over de straat als zijn principaals neef
over het papier. De reis was niet lang.
Woonde de heer Braaksma op de Merk
of was het huis, waar de wed. Gosling
Braaksma woonde, en drie huizen van
Elgersma af op de Koemarkt, ook zijn
woning?
Besluiten wij de bijzonderheden over
Siccama met zijn grafschrift: „1662 Maii
31 Vir Doctissimus Clarissimus Si-
brandus Siccama. I. U. D. Deputatus or-
dinum Frisiae en Secretarius hujus Urbis.
Successor Patris”.
Reymer Harings was de volgende
secretaris. Vreemd was hij niet aan het
stadsbestuur, toen hij in deze functie ge
kozen werd, want hij had zitting in de
magistraat en wel als burgemeester. Wij
treffen hem in de qualitèit aan bij den
bouw van het stadhuis. Door eenig we
tenschappelijk werk treedt hij niet op
den voorgrond. Waarschijnlijk had hij
een handel in bouwmaterialen, want hij
huurt van de stad de calckbaan buiten
blauwpoort in 1615 voor 7 car. gis. Ook
staat hij genoteerd als kooper van de
Doele met Jan van Marsum in het jaar
1632. De heer van der Meulen noemt
hem in zijn werk Reinier, wat zeker een
vergissing is.
In ’t grafboek van de Hervormde ge
meente werd zijn graf toegewezen aan
de erfgenamen. Welk van de twee num
mers, die op hun naam staan 58 en 121
het graf van den secretaris is, valt moei
lijk uit te maken. Achter de preekstoel
moet het gebeente van den secretaris
liggen onder een steen, waarop staat:
„Ao 1652 den 2 Decemb. stierff den E.
Reijmer Harings Secretaris in Bolswerdt
na 30 jaren bedieninge van dien, oud
76 jaren.”
Als zesde van de lijst komt Gijsbar
tus Siersma. Ten tijde van zijn benoe
ming 17 December 1652 was hij regee-
rend burgemeester van de stad. Volgens
een afstammeling van dezen is het waar
schijnlijk, dat de Siersma’s afkomstig
zijn uit Oost-Friesland, waar deze naam
in gewijzigden vorm ook voorkwam.
Acten en besluiten van zijn hand zijn
er vele. In 1609 komt een Ciersma in het
burgerboek voor met de namen Cyrck
Fongers en daar wordt deze opgegeven
als burgersoon, waardoor hij het burger
recht kan verkrijgen voor een kanne
wijns. Waren de Siersma’s reeds in 1609
in de stad, Gijsbartus, de secretaris,
komt in 1647 naar Bolsward vanuit
Leeuwarden en wel op 19 September. Hij
wordt voor burger opgenomen na het af
leggen van een solemneelen eede en be
taalt het recht A 12 gld. en 10 st.
Dit sluit niet uit, dat hij voordien
reeds burger was geweest, want iemand
die een jaar lang buiten de stad woon
de, had zijn burgerrecht verspeeld en
moest het opnieuw winnen. Het beroep
van Gijsbartus was niet bekend. Of hij
ook in het hout- of steenkoopersvak
was opgeleid, zooals een S. Siersma, die
in een rekenboek van de stad in 1614
wordt genoemd „ter causa van gelever
de stien” is onbekend.
In 1655 treedt nog een Dr. Phoceus
Siersma de stad binpen, maar of dit
familie was, moet in het midden gelaten
Een nieuwe zet op het Europeesche
schaakbord, zoo kunnen we de jongste
ontwikkeling der gebeurtenissen op den
Balkan het beste kwalificeeren.
Het ultimatum door Rusland aan Roe
menië gesteld, en door dat land vanzelf
sprekend aanvaard, heeft Roemenië te
ruggebracht tot de grenzen van voor
1914. De Russische invloed in Roemenië
dateert reeds van 1812, toen Bessarabië
bij Rusland werd gevoegd. In den we-
INGEZONDEN,
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.
HUISVESTING VAN KINDEREN UIT DE
GETROFFEN GEBIEDEN
TE BOLSWARD EN OMGEVING.
De Commissie, die in de afgeloopen
week de inzameling van goederen ter
hand had genomen, was zeer getroffen
door de ondervonden medewerking. Het
was echter niet in de allereerste plaats
het mooie resultaat dat werd bereikt,
maar vooral het medeleven met allen,
die in nood en ellende verkeeren, dat
sprak uit de steeds maar toestroomende
goederen. Datzelfde medeleven doet ook
de gedachte uitgaan naar al die kinderen,
die niet begrijpend de meest verbijste
rende verschrikkingen doormaaktën. Het
gebeurde heeft een nooit te vergeten in
druk nagelaten, doch van een andere
rustige omgeving temidden van vriende
lijke, meevoelende menschen kan een
weldadige kalmeering uitgaan. Geluk
kig zijn er nog plekjes in ons land waar
het leven kalm en vreedzaam is. Tot
deze bevoorrechte plaatsen behoort ook
onze stad. En nu komt de vraag naar
voren zijn er ook inwoners van Bols
ward en Omgeving die tijdelijk deze
kinderen ter verzorging in hun gejzin
willen opnemen? In tijden van nood en
ellende heeft men zoo vaak een drang
in zich iets te doen om het leed te ver
zachten; een daad te verrichten en zulk
een daad kan hier nu gedaan worden.
Vóór a.s. Zaterdag 6 Juli, ’s middags
4 uur kan men zich schriftelijk opgeven
bij Mevrouw ten Cate, Jongemastraat te
Bolsward. Hierbij s.v.p. vermelden: aan
tal, jongens of meisjes en van welken
leeftijd.
Bolsward, den 13 Dec. 1808.
Weledele‘Heer en Neefl
Daar ik thans in mijn ambteloos
“leven, zedert een geruimen tijd
onder anderen bezig ben met het
lezen en beoefenen van het ge-
leerde werk van den uitmunten
den Sibrandus Siccama, in leven
Secretaris deezer Stad; welkes
Titel is: „Lex Frisionum” (hier
volgt de Latijnsche titel, welke
wij wegleaten). Dit is vertaald
zijnde aldus: Wet der Friezen
ofte wetten der oude Friezen in
onderscheiding der Wetten van
de overige oude Duitschers, af
zonderlijk uitgegeven en met aan
teekeningen opgehelderd door Si
brandus Siccama, Rechtsgeleerde
te Franiker bij loannes Lamrinck,
Lands Drukker in het jaar 1617.
De beroemde schrijver heeft dit
reldoorlog trachtte Roemenië de verlo
ren gebieden terug te krijgen en slaagde
daarin eerst, toen door een opstand in
Roemenië en gesteund door de Fransche
generaals Berthelot en d’Esperey geheel
Bessarabië en zelfs Tijansylvanië kon
worden bezet. Niet alleen dat Roemenië
dus een gedeelte wat aan Rusland be
hoorde heeft ingepikt, maar ook stukken
van Bulgarije en Hongarije vormden een
onderdeel van het groot Roemeensche
rijk, zooals dit na den wereldoorlog tot
stand kwam. We hebben dit kleine
stukje geschiedenis even aangehaald om
daarmee het bewijs te leveren, dat de
uitzonderlijke toestand, waarover we in
onzen tijd nogal eens zorg maken, toch
in wezen niet zoo bijzonder is en in veel
gevallen weer een correctie inhoudt van
vroeger begaan onrecht.
Een nuchtere beschouwing over des
Europeesche toestanden van de laatste
maanden heeft bij velen de vraag doen
stellen: Hoe lang zal de Balkan nog bui
ten dit conflict blijven? Immers, bij elke
oorlog op het vasteland, was de Balkan
het middelpunt of de oorzaak van strijd.
We hebben zoo juist het woord van
zelfsprekend gebruikt, en doelden daar
bij op de afhankelijke positie waarin de
kleinere staten in Europa ten opzichte
van de groote mogendheden verkeeren.
Roemenië heeft ingezien dat een gewa
pend verzet geen kans meer heeft, vooral
niet nu eventueele hulp van Engeland bouwen, wanneer men beschikfover de
practisch is uitgesloten. Vooralsnog lijkt berichten van de bevelhebbers van de
het de meest practische weg aan de Fransche vloot. Wanneer deze steunpun
ten niet voor de Engelschen behouden
blijven, is dit voor hen een groote te
leurstelling, maar dwingt ook de Engel-
sche vloot een veel uitgestrekter gebied
te bewaken.
Alles bijeen genomen kan het komen
de week-end wel eens belangrijke be
slissingen brengen.
tot staking der vijandelijkheden. De
strijd óp het vasteland van Europa is
nu practisch gesproken, afgeloopen en
rust nu nog de groote strijd tegen Enge
land.
Hoe die strijd zal worden ingezet, is
voorloopig een geheim, maar dat er
krachtige voorbereidingen worden ge
troffen, daarover is men het over het al
gemeen roerend eens. Verrassingen zul
len hierbij niet uitgesloten zijn en het
zal hard tegen hard gaan.
De positie van het door Duitschland
bezette Nederland, waarvan nu de ha
vens kunnen worden gebruikt als uit-
valspoort voor de Duitsche marine, de
vliegvelden, die het mogelijk maken een
veel kortere afstand af te leggen, wordt
er iets gevaarlijker op, wat reeds bewe
zen is, door de bombardementen van
verschillende steden.
Onwillekeurig stelt men zich wel eens
de vraag: Is er geen enkele kans dat men
op de een of andere manier tot een com
promis komt? Deze vraag is ook gesteld
door het Amerikaansche nieuwsbureau
Associated Press en als antwoord wijst
dit bureau op de vredesactie die door
Chamberlain zou worden ondernomen.
In hoeverre dit bericht eenige waar
heid bevat, zal de toekomst moeten lee
ren. Vooralsnog lijkt ons dit bericht iets
voorbarig. Ten opzichte van Engeland
is het conflict thans in zijn eerste sta.-
dium en we gelooven niet, dat de pu
blieke opinie in Engeland nu reeds rijp
is voor een serie offers, die ongetwijfeld
gebracht zullen moeten worden.
Duitschland en Italië hebben elk voor
zich hun zeer concrete gedachten ten op
zichte van de Engelsche heerschappij.
Duitschland wenscht een ongehinderde
levensruimte op het vasteland; Italië
geen contróle meer op den zeeweg naar
Indië.
Beide doelstellingen tomen aan het
levensbestaan van Engeland, zooals zich
dit in de voorbije eeuwen heeft ontwik
keld. Van zeer groot belang voor En
geland is daarbij de houding van Ame
rika.
Over ’n deelnemen aan dezen Euro-
peeschen oorlog is eigenlijk nooit geen
sprake geweest, wel de meest mogelijke
materieele hulp, die, nu Frankrijk is uit
geschakeld, ook nog aan Engeland ver
leend wordt. In de economische hulp
verlening komt evenwel een kleine ken
tering doordat verschillende groepen in
Amerika stelling hebben genomen tegen
de wel wat vrijmoedige handelwijze van
den Amerikaanschen president inzake
de verstrekking en den verkoop van wa
penen, schepen, vliegtuigen en ander
oorlogsmateriaal aan Engeland.
Over de positie, welke Engeland in ’t
Verre Oosten zal kunnen innemen, valt
eerst dan een concrete stelling op te
Advert en tiön per regel:
Woensdagsnummer 10 cent
Zaterdagsnummer 12 cent
Tusschen de tekst dubb. prijs
Giro no. 87926
Zaterdagmorgen is nog onverwachts
in het ziekenhuis te Sneek op 71-jarigen
leeftijd overleden onze oud-Burgemees-
ter, de heer S. J. Praamsma.
Niemand van de vele vrienden, die
hem bij zijn afscheid als burgemeester
op 29 November van het vorig jaar de
hand hebben gedrukt, zal toen gedacht
hebben, dat de hem zoo spontaan toege-
wenschte rust slechts zoo kort zou du
ren.
De heer S. J. Praamsma werd 23 Oct.
1869 te Joure geboren. Hij vestigde zich
in 1890 te Bolsward als meubelmaker,
welke zaak in 1902 werd uitgebreid tot
een fabriekmatig bedrijf. In 1902 werd
de heer Praamsma lid van den gemeente
raad en was vele jaren wethouder. In
1921 volgde de benoeming tot Burge
meester van Bolsward. Zijn ambts
periode is.driemaal hernieuwd, zoodat
hij gedurende 18 jaar Burgemeester is
geweest.
I
I lil
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
