LS.C. I
Buitenlandsche Revue.
De Bolswardsche Courant en Westergoo
op reis
met een
r
De taak van de Pers,
dienende voorlichting van eigen
volk in trouw aan eigen zedelijk»
godsdienstig beginsel.
Donderdagavond naar de
voeiMettiiii c.o.b.1
AANVANG 8 UUR
36— Jaargang
Woensdag 10 Juli 1940
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
P. LUNTER,
Stadsnieuws.
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
No. 53
waar-
openbaart zich een
3739.49
655.09
hoog uitgaaf cijfer heeft.
Inkomsten
Uitgaven
Voetbalwedstrijd D. B. S.
Idem R. E. S.—R. Z. S.
DE NATIONALE COLLECTE.
Ook Bolsward heeft zich, zooals te
verwachten was, goed gehouden bij de
Bij de straatcollecte werd
in totaal
Weeshuis
Spaarbank Bolsward
Cheque particulier
DE LOTERIJ TEN BATE VAN HET
GROENE KRUIS.
Hedenavond zal in den Hof van Hol
land de trekking plaats vinden van bo
vengenoemde loterij. Alle 800 loten zijn
uitverkocht, er zijn 80 prijzen waaronder
de hoofdprijs een rijwiel.
Als het batig slot van deze loterij kan
ongeveer f 150.aan het Groene Kruis
worden afgedragen, wa* voorzeker een
mooi resultaat genoemd
ƒ3571.56
- 140.15
- 27.78
BRANDSMA’s WINKELS
zijn nu dubbel voordeelig. Door
groote voorraad nog „lage
prijzen” en „alles nog
te krijgen”.
VOETBAL.
Zooals we reeds in het Vrijdagnum-
mer bekend maakten, speelt C. A. B. I
versterkt met J. de Wilde, van Bi. Boys,
Donderdagavond een vriendschappelij
ke wedstrijd tegen het momenteel ster
ke L. S. C. I van Sneek.
Dat het C. A. B.-bestuur de medewer
king thans van De Wilde vroeg vindt
zijn oorzaak in: 1ste het feit dat ver
schillende echte liefhebbers dit ten zeer
ste waardeerden en 2e dat hierdoor het
tempo in de voorhoede en het onver
wacht benutten der kansen wordt opge
voerd. Het ijverige C. A. B.bestuur is
ook voor den 3den wedstrijd reeds druk
bezig om te trachten ook de wedstrijd
tegen Black Boys zoo aantrekkelijk mo
gelijk te maken; voor deze wedstrijd
worden pogingen in het werk gesteld om
C. A. B. te versterken met den oud-inter-
national Bonsema uit Groningen.
We hopen van harte dat het C. A. B.
bestuur mag slagen, daar deze bekende
en handige speler ongetwijfeld weer veel
publiek naar den Sneekerweg zal trek
ken.
Het C. A. B.-elftal is voor Donderdag
als volgt:
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Vour het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
gekocht bij
Appelmarkt,
BOLSWARD.
473.95
- 1129.04
belangstelling den loop der gebeurte
nissen. Voor Turkije speelt belangrijk
meer dan dit voor de reeds genoemde
landen het geval was, de Oostersche
kwestie mee. Wat in Egypte gebeurt
raakt meer direct de Turksche belangen.
Het Roemeensche blad „Tevere” meldt
uit Ankara, dat men aldaar van meening
is, dat een Engelsche manoeuvre tegen
Syrië de Turksche belangen zou bena-
deelen. In Turksche politieke kringen
neemt de belangstelling voor de toe
komst van Syrië toe. Men acht het voor
al na de Britsche verklaringen over het
statuut van Syrië zeer goed mogelijk,
dat Engeland stappen tegen Syrië zal
ondernemen.
Er is sedert de vorige week nog wei
nig verandering in den internationalen
toestand merkbaar. Het is merkwaardig
stil en de algemeene gedachte over-
heerscht dat dit een stilte voor den storm
is. Wanneer Duitschland die tot nu toe
de aanvallende partij geweest is klaar
is voor den strijd tegen Engeland, zal
het opnieuw losbranden met alle ver
schrikkelijke gevolgen. In veler harten
is gedurende deze betrekkelijk stille we
ken de hoop herleefd, dat het misschien
mogelijk zou zijn door overleg tot een
vreedzame oplossing te komen, maar
wanneer men de persberichten moet ge-
looven, is de haat zoo diep geworteld,
dat overleg niet meer mogelijk is. Het
zal nog hard tegen hard moeten gaan.
Natuurlijk valt er in de tegenwoordige
situatie, waarin we leven, niet aan te
denken een kansberekening op te zetten.
Wat evenwel in deze situatie als een
concreet en niet te weerspreken feit
naar voren komt, is de algemeen natio
nale concentratie die men thans in ver
schillende deelen van het oude Europa
ziet optreden. Nederland is zoekende
naar nieuwe vormen. In Denemarken
hebben de drie groote partijen in de
Deensche rijksdag, n.l. de sociaal-demo-
craten, de conservatieven en de z.g.
Door dr. Alb. van de Poel.
nationale inzameling op j.l. Zaterdag.
opgehaald
ƒ2771.56
- 200.—
- 100.—
- 500.—
Advertentiën per regel:
Woensdagsnummer 10 cent
Zaterdagsnummer 12 cent
Tusschen de tekst dubb. prijs
Giro no. 87926
INGEZONDEN.
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.
Mijnheer de Redacteur,
De mededeelingen in de Pers omtrent
de aanleg van den spoorweg over den
Afsluitdijk, brengen mij in herinnering
de plannen, die zijn besproken bij den
aanleg van dezen weg.
De bedoeling was ook toen een spoor
baan te leggen en is daarbij druk be
sproken de vraag, welke de richting zou
zijn vanaf den afsluitdijk in onze pro
vincie.
Indien mijn herinnering juist is, heeft
toen Bolsward een toezegging van de
Regeering ontvangen, dat bij aanleg van
de spoorbaan, óók Bolsward aangesloten
zou worden.
Wij behoeven niet in herinnering te
brengen, hoeveel moeite en kosten in ’t
verleden Bolsward’s bevolking zich heeft
getroost om deze aansluiting te verkrij
gen.
Nu komt de gelegenheid opnieuw en
is de bedoeling van dit schrijven alle in
stanties in Bolsward mobiel te maken,
om bij de overheid aan te dringen op
verwezenlijking van onze wenschen.
Laten alle middenstands-organisaties
en andere corporaties zoo mogelijk in
samenwerking met ons gemeentebestuur
geen middel onbeproefd laten om Bols
ward thans aan het spoorwegnet te ver
binden.
U dankend voor de opname,
Hoogachtend,
D. B. EERDMANS.
FRIESCH VOLKSSANATORIUM.
Vrijdagavond vergaderde onder voor
zitterschap van den heer W. Ph. Hen
driks de afd. Bolsward van bovenge
noemde stichting in de Doele.
Buiten de pers was er geen belang
stelling van de kant der leden.
In zijn openingswoord memoreerde de
voorzitter de nog steeds noodzakelijke
strijd tegen de t. b. c. Zelfs is dit afge-
loopen jaar meer gedaan dan voorgaan
de jaren. Daarom is het zoo jammer, dat
het ledental van deze zoo nuttige veree-
niging achteruit gaat.
Spreker hoopte, dat na deze voor ver
schillende vereenigingen moeilijke tijd ’n
opleving mag worden geconstateerd.
Aan de vereen, is door mevr, de Jong-
Zeilmaker een legaat geschonken, groot
f 500.—waarvan de rente kan worden
besteed voor t. b. c.-patiënten uit Bols
ward.
Uit het jaarverslag van den pennin-
meester, den heer A. J. Osinga, bleek,
dat de vereen, dit jaar een belangrijk
Aantal, leden 266. Aantal gesteunde
patiënten 7, met in totaal 989 verpleeg-
dagen. 2 patiënten zijn gestorven; 3 her
steld teruggekeerd, 2 worden nog ver
pleegd.
Door den Voorzitter wordt een kort
verslag gegeven van de algemeene ver
gadering te Appelscha.
Als afgevaardigden naar de eerstvol
gende algemeene vergadering worden
aangewezen mevr, ten Cate-Beekhuis en
den heer Y. Ypenga.
Herkozen tot bestuursleden mevr, ten
Cate en den heer Hazenberg.
De rondvraag leverde niets op,
na sluiting.
„Venstre” zich aaneengesloten tot een
Rechtsstaatspartij met de bedoeling een
nationale Deensche samenwerking tot
stand te brengen.
In Zwitserland heeft de Bondsraad
een manifest tot de bevolking gericht,
waarin hij eveneens een nieuwe koers
voor de oude republiek aankondigdie.
Het tijdstip voor een innerlijke wederge
boorte is gekomen, aldus dat manifest.
Ook in Frankrijk
streven in die rionting. De tegenwoor
dige regeering wil binnen het kader der
republikeinsche beginselen en van de
geldende staatswetten een nieuwe con
stitutie tot stand brengen. In Roemenië
is men zelfs nog even verder gegaan. De
alles omvattende partij der natie onder
leiding van Koning Carol zal hier de
nieuwe koers inluiden.
Zoo zien we overal een streven naar
opbouw, een bijna harmonisch geheel
van klanken, welke alleen nog vertroe
beld wordt door één dissonant, de strijd
tusschen Duitschland en Engeland. In
die strijd is het optreden van de Engel
sche vloot tegen de Fransche vloot in
de Afrikaansche haven Oran nog steeds
het onderwerp van veel perscommenta
ren.
De Fransche openbare meening is ten
zeerste verontwaardigd over de Engel
sche actie bij Oran.
De „Petit Dauphinors” spreekt van ’n
brutale en hatelijke verminking van de
Fransche vloot, een vrucht van de Fran
sche arbeid der laatste decennia. Wij,
die ons hebben opgeofferd om Enge
land te redden, aldus dit blad, zijn thans
teruggeplaatst in het verleden, dat wij
niet zullen vergeten. Het is de lange ge
schiedenis van een land, dat zijn vrijheid
zoekt tegenover de Engelsche tuchtroede.
Deze Engelsche aanval heeft boven
dien nog tot gevolg gehad, dat de di
plomatieke betrekkingen tusschen Frank
rijk en Engeland verbroken zijn. Zooals
men weet lag het niet in het voornemen
van de Duitsche regeering de Fransche
vloot in het bezit van Duitschland te
brengen, doch uitsluitend te verhinderen
dat deze vloot verder aan den oorlog
tegen Duitschland deelneemt. Na de bot
sing tusschen de Engeische en Fransche
vloot heeft de Führer aan de Fransche
regeering toestemming verleend, overal
waar de Fransche schepen zich niet aan
verovering door de Engelschen kunnen
onttrekken, deze tot zinken te brengen.
Dit besluit is geheel overeenkomstig het
wapenstilstandsverdrag. De vraag werd
nu gesteld: hoe staat het met de an
dere gedeelten van deze Fransche vloot?
Reeds op 3 Juli zijn door de Engelsche
regeering maatregelen genomen alle in
Britsche havens verblijf houdende Fran
sche oorlogsschepen onder Engelsche
contröle te stellen. Naar het D. N. B. uit
Londen verneemt, is dit met succes ge
schied.
We hebben zoo juist bij de bespre
king van de oriëntatie in de verschillen
de landen even Roemenië genoemd, een
land dat ook gedurende het geheele ver
loop van den oorlog min of meer in de
algemeene belangstelling heeft gestaan.
Roemenië is n.l. de groote leverancier
van de olie en hield zich in dit wereld
conflict strikt neutraal. Dat was van eco
nomisch standpunt bezien de meest
practische weg, maar heeft niet kunnen
verhinderen, dat Rusland een vroegere
Russische bezitting na den wereldoorlog
in Roemeensch bezit gekomen, heeft te
ruggevorderd en bezet. Roemenië heeft
zich deze aderlating moeten getroosten.
Tegen ’n dergelijke grootmacht was ook
Roemenië niet opgewassen, maar boven
dien heeft deze Russische verovering tot
gevolg gehad, dat Roemenië zich, wat
de buitenlandsche politiek betreft, ge
heel op de as Rome-Berlijn gaat oriën-
teeren. De nieuwe regeering heeft de
volgende oproep tot het volk gericht.
Roemenië staat in de buitenlandsche
en in de binnenlandsche politiek voor
problemen van beslissenden aard. In de
buitenlandsche politiek is de regeering
voornemens een gedragslijn te volgen,
waarbij Roemenië op eerlijke wijze een
plaats zal gaan innemen in het systeem
dat door de as Rome-Berlijn is gescha
pen en zulks niet alleen als uitdrukking
van een politiek realisme, maar als lo
gische consequentie der politieke en
ideologische opvattingen van de leden
der regeering als trouwe tolken van de
gevoelens der natie.
Ook in Turkije volgt men met groote
Tekort 655.09
In deze groote uitgaafpost is begre
pen een bedrag van f 1024.39 voor ver-
pleeggelden.
Het totaalbezit van de vereen, is van
f2394.85 teruggeloopen tot f 1739.76.
De flnancieele commissie rapporteerde
bij monde van den heer H. A. J. Alma,
dat alles keurig in orde was en dus de
penningmeester kon worden gedechar
geerd.
Het jaarverslag van den secretaris,
den heer Hazenberg, vermeldde de vol
gende bijzonderheden:
Men heeft kennis kunnen nemen van
een mededeeling over de oprichting van
een Raad van Voorlichting der Neder-
landsche pers.
Het gaat hier om een initiatief, in de
lijn der verwachting van Rijkscommis-
saris Seyss Inquart, dat Nederlanders
zelf zich zouden inzetten voor de doel
einden, welke de gewijzigde omstandig
heden ons, Nederlanders, te vervullen
geven.
Ten eerste wil de gevormde Raad een
Nederlandsche perskamer of perscorpo
ratie voorbereiden met publiekrechte
lijke bevoegdheid, niet alleen om de be
langen van uitgevers en journalisten in
stoffelijken zin te behartigen, maar ook
om de pers en daardoor het Nederland
sche volk leiding te geven in volkschen
zin.
Ten tweede zal de Raad onmiddellijk
een bemiddelende rol te vervullen heb
ben tusschen de Nederlandsche pers en
de overheid en verder raadgevend je
gens de overheid optreden.
Ook de Nederlandsche pers ziet zich
in de gewijzigde omstandigheden voor
de taak gesteld van een aanpassing
aan de nieuwe Eurpeesche verhoudin
gen. Een nieuwe taak, die feitelijk niets
der Nederlandsche volksgemeenschap
anders is dan zich instellen op een
nieuwe werkelijkheid.
Dit geldt niet alleen voor enkelingen,
maar ook voor menschel ijke verbanden.
Uit de natuurlijke banden vloeit steeds
een zedelijke plicht voort voor bepaalde
1 handelwijzen. Het geldt voor den arbei
der tegenover zijn werkgever, voor den
werkgever tegenover den arbeider. Het
geldt voor den burger van een bezet
land tegenover de bezettende overheid,
evengoed als voor den veroveraar ten
opzichte van degenen, die door hem
zijn overwonnen.
Het gaat nu om de toepassing van
dit beginsel in het door Duitschland ver
overde Nederland.
Thans moet de pers bekend maken,
verspreiden, toelichten en onderrich
ten, wat voor ons eigen volk noodzake
lijk en mogelijk is en in volkomen loya
liteit tegenover de bezettende overheid.
Die bezettende overheid heeft ons
bepaalde, weliswaar beperkte, maar
toch zeer ruime mogelijkheden gelaten
voor vruchtbare werkzaamheden in het
gemeenschappelijk belang van het Ne
derlandsche gebied en van het bezet
tende Rijk.
Tot die mogelijkheden behoort de
verdieping, verbreiding en toepassing
van het volksche beginsel, van het be
ginsel der nationale verbondenheid in
volkschen zin van het beginsel der his
torisch gegroeide volksgemeenschap
ook buiten de wapenrusting van een ot
andere toevallige staatsordening.
Rijkscommissaris, rijksminister Seyss
Inquart heeft uitdrukkelijk verklaard,
dat de Duitschers niet zijn gekomen om
ons volkskarakter in het nauw te bren
gen, en hij sprak de hoop uit, dat Ne
derland later weer een vrij land zou
worden. Bovendien sprak hij de ver
wachting uit, dat er Nederlanders zou
den opstaan, met voldoende begrip en
wilskracht om hun roeping in de nieu
we Europeesche gemeenschap, die ko
men zal, te volbrengen.
Als er nu één taak voor de Neder
landsche pers in haar algemeenheid
duidelijk is, dan is dit ontegenzeggelijk
dat niet langer kolommen en beschou
wingen mogen worden gewijd aan het
onderhouden, betasten of bestreden
van eigen verdeeldheid, van onderlinge
verscheurdheid, integendeel alle zeilen
dienen te worden bijgezet tot verster
king van de eigen Nederlandsche volks
verbondenheid, van de Nederlandsche
volkskracht, over het geheele ge
bied van Dollard tot Duinkerken, waar
Nederlanders wonen, Nederlanders naar
wezen en afstamming, naar beschaving
en naar de uitdrukking dier eeuwen
oude beschaving: onze eigen, rijke,
krachtige en vloeiende Nederlandsche
taal. ||iq
De vrijheid in volkschen zin, welke
h't overwinnende Duitschland ons
t' '.ns wil gunnen, moet de Nederland
sche'pers met beide handen aangrijpen
en benutten om het besef van de gees
telijk en cultureel zelfstandige Dietsche
geen Duitsche natie in de Neder
landen diepe en onuitroeibare wortels
te doen schieten.
In totaal
Naast het vele zilvergeld zag men in
de schalen veel papiergeld, waaronder
verschillende giften van f50.f25.
en f 10.
Het eindresultaat van deze nationale
inzameling is voor onze stad dus zeer
goed te noemen, en bewijst weer op
nieuw, dat voor noodlijdende landgenoo-
ten ook hier gaarne geofferd wordt.
In dit verband kunnen we ook nog
iets mededeelen over de gehouden goe-
deren-inzameling.
De vorige week is de groote Jumbo-
auto volgepakt, nadat eerst de dames
commissie op verzoek van het hoofdco
mité alle doozen en dat was heel wat
opnieuw heeft moeten sorteeren, naar
Amsterdam vertrokken, waar in een
loods aan de Sumatrakade het centraal
punt voor deze hulpverleening is onder
gebracht.
Een der Bolswarder Commissieleden
heeft deze tocht meegemaakt en zijn be
vinding over deze organisatie is die van
een uiterst perfect loopend geheel.
Elke dag werden de aangekomen goe
deren ook direct soort bij soort gesor
teerd en zoo mogelijk direct verzonden.
De commissie voor ontvangst van de
goederen was zeer tevreden over de ma
nier van inpakken en de goede staat
waarin de goederen verkeerden.
De commissie betuigde haar groote er
kentelijkheid voor de ruime zending goe
deren, die zeer zeker veel zal kunnen
bijdragen tot leniging van den nood in
,de geteisterde streken.
Hoe overweldigend ook de overwin
ning der Duitsche wapenen in Europa
moge zijn, toch moet en mag zij geen
aanleiding geven tot de politieke ge
volgtrekking, dat de historisch Lage
Landen aan de zee met hun duizend
jaar oude eigen Dietsche gemeenschap,
hoezeer ook in afstamming en wezen
verwant aan Duitsche stammen,
slechts verlengstukken zouden zijn van
het Duitsche gebied, zonder eigen volks
karakter. Deze, onze Lage Landen, blij
ven geroepen tot een zelfstandig be
staan in geestelijk en cultureel opzicht
naast het vereenigde Duitsche volk van
het overwinnende Rijk, waarmede het
Nederlandsche volk vreedzaam en
vruchtbaar zal moeten samenwerken in
wederzijdsche achting en tot weder
zij dsch nut.
De nu door de pers te volgen taak
kan geschieden overeenkomstig de
groote verscheidenheid van het Neder
landsche dagbladwezen, naar het eigen
zedelijk en godsdienstig beginsel van
ieder blad. Dit geldt dus voor een ka
tholiek blad in katholieken geest, vol
gens de eeuwige beginselen van eerbe
toon aan God, naastenliefde en recht
vaardigheid, die Christus ons In Zijn
Evangelie geopenbaard heeft en ons
door de Moederkerk voorhoudt. Dit
geldt voor de protestanten overeenkom
stig hun protestantsche belijdenis van
Gods Woord en het geldt voor de vrij
zinnigen ingevolge het beginsel van
gewetensvrijheid, dat de edele Neder
landsche tradities behoort.
Utrique Fidelis: aan beiden trouw.
Trouw aan eigen volk, trouw aan
eigen geloof: dét is de grondslag, waar
op ieder Nederlandsch blad nu geroe
pen is mede te werken aan den opbouw
in eigen land van het nieuwe, wordende
Europa.
Laten we aanpakken met biddend
vertrouwen op Gods almachtige goed
heid en op de volmaakte wijsheid van
Zijn onnaspeurende wegen.
R. van der Zee
A. Vlagsma - E. Ruiter
G. Draaisma - P. de Vries - Anholt
A Hoekstra - Agema - S. Bosma - J. de
Wilde - J. de Jong.
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
