De Oorlog.
Buitenlandsche Revue.
or. J. TH. R. SCHREUDER
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Uit den Omtrek.
OPBOUW DOOR
EENSGEZINDHEID.
Stadsnieuws.
i
9
‘j
•I
36= Jaargang
Woensdag 17 Juli 1940
No. 55
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
ARUM
is
54.
t
MAKKLTM,
Uit de thans gepubliceerde oorlogsbe
richten valt moeilijk een juist oordeel
over het verloop van den strijd tegen
Engeland op te maken. Luchtbombarde
menten over en weer, waarvan de bur-
DE GYSBERT JAPIKS-
KAATSPARTIJ.
Onder zeer gunstige weersomstandig
heden is j.l. Zondag deze traditioneele
kaatspartij gehouden.
Scheidsrechter E. de Groot van Wom-
VOETBAL.
Donderdagavond speelt C. A. B. haar
3de vriendschappelijke wedstrijd, thans
tegen de Black Boys van Sneek.
Het is lang geleden, dat C. A. B. en
Black Boys tegenover elkaar hebben ge
staan. Steeds kenmerkten die wedstrij
den tegen BI. Boys zich door vurig en
enthousiast spel en ook thans gelooven
we zeker, dat in den a.s. wedstrijd alle
spelers, zoowel van BI. Boys, als van
C. A. B. zich geheel zullen geven.
De wedstrijd wordt weer opgeluisterd
door het Sted. Muziekkorps, terwijl een
gedeelte der opbrengst afgestaan wordt
aan het Nat. Steuncomité.
Dus Donderdag allen op naar den
Sneekerweg.
8-8-2-8-8-8-S
g-4-8-6-4-2-4
Dinsdagsnummer
Vrijdagsnummer
15 Juli 1940.
Onze jeugdige plaatsgenoot de heer Y.
Hoeksema behaalde heden bij het exa
men te Leeuwarden zijn diploma voor
4-jarige cursus op de Muloschool te
Witmarsum.
1
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
ZWEMSCHOOL.
De temperatuur van het water is he
den 20 graden.
50.
34.
DOOPSGEZINDE BROEDERSCHAP.
Ds. M. J. Kosters Gz.
Ds. M. J. Kosters Gzn., leeraar der
Doopsgezinden alhier, heeft eervol eme
ritaat aan gevraagd.
Ds. Kosters werd in 1875 geboren en
in 1904 proponent om 5 Febr. 1905 in
zijn eerste gemeente te Noordeind van
Graft te worden bevestigd. Vandaar ver
trok hij in 1908 naar Bovenknijpe, in
1911 naar Hallum, in 1917 naar Purmer-
end, in 1923 naar St. Anna Parochie, in
1929 naar Giethoorn en 5 Febr. 1933 ver
bond hij zich aan zijn tegenwoordige
gemeente.
gerbevolking het slachtoffer wordt en
een strijd ter zee, die voor het meeren-
deel de koopvaardijvloot treft. De eene
zoowel als de andere partij tracht door
een blokkade de aanvoer van de meest
noodzakelijke grondstoffen en oorlogs
materiaal te verhinderen en tusschen die
zich langzaam toeknijpende tang zitten
ook de vroegere neutralen, thans bezet
gebied.
De hoop van al die niet-oorlogvoeren-
de landen Is gevestigd op het spoedig
beëindigen van dezen strijd, waardoor
weer normale verhoudingen kunnen ont
staan en have en goed van rustige bur
gers gespaard.
Voorloopig echter is er weinig kans,
dat een vrede door overleg mogelijk is.
De haat zit te diep geworteld, maar ook
staan voor beide partijen te belangrijke
zaken op het spel. Wat zal er van het
oude Europa worden? Dit is de vraag die
in aller oogen is te lezen. Niet alleen
dat wij, bewoners van het vasteland,
deze vraag stellen. Ook in andere we-
relddeelen wordt de publieke opinie
door deze vraag beïnvloed.
Wanneer we b.v. eens zien hoeveel
in Amerika voor de nieuwe bewapening
wordt uitgegeven, dan vraagt men zich
toch met eenige verwondering af: waar
voor? In een speciale boodschap, die
president Roosevelt tot het Congres heeft
gericht en waarin hij in totaal 4.7 mil
liard vraagt voor de bewapening, zegt
genoemde president: „Het doel is een
marine te vormen, die tegen iedere mo
gelijke combinatie van vlootstrijdkrach-
ten is opgewassen. De grondig veran
derde wereldsituatie en de nieuwe be
dreigingen maken deze legeruitbreiding
noodzakelijk. iDe mannen en vrouwen
van de Vereengde Staten verwachten,”
aldus Roosevelt, „dat men hen tegen
alle binnen- en buitenlandsche vijanden
beschermt. Wij zullen onze wapenen niet
in een aanvalsoorlog gebruiken. Wij
willen onze mannen niet voor het deel
nemen aan Europeesche oorlogen uit
zenden, maar wij willen een aanval te
gen de Vereen. Staten afslaan.”
Onwillekeurig stelt men zich hier de
vraag: Door wie en wat voelt Amerika
zich bedreigt? Is het Japan dat eerlang
de handen in China wel vrij zal krijgen?
of wil Amerika zoo krachtig staan, dat
eerlang bij de liquidatie van dit groote
conflict ook een woordje valt mee te
spreken? Voorspellingen dienaangaande
vallen er, voorloopig althans, niet te ma
ken.
We maakten zoo juist de opmerking,
dat eerlang de kans bestaat, dat Japan
de handen iets meer vrij kreeg en daar
mee bedoelen we natuurlijk *t Japansch-
Chineesche conflict.
Het was algemeen bekend dat de wa-
pentoevoer voor de Chineesche regeering
nog regelmatig geschiedde door Fransch
Indo-China. Nu deze weg door de ca
pitulatie van Frankrijk geheel is afgesne
den, bleef natuurlijk nog over de Engel-
sche invoer. Hierover is de laatste weken
regelmatig onderhandeld met ten slotte
dit resultaat, dat de Engelschen alle ver
voer van oorlogsmateriaal over Birma
ten behoeve van Tsjang Kai Sjek zal
verbieden en dat Japansche consulaire
ambtenaren zoo noodig te Rangoon toe
zicht zullen houden op goederen, die uit
die plaats naar het binnenland zullen
worden verzonden. Hier heeft dus En
geland waarschijnlijk uit noodzaak heel
wat water In de wijn gedaan.
Advertentiön per regel:
10 cent
12 cent
Tusschen de tekst dubb. prijs
Giro no. 87926
BERLIJN, 15 Juli (D. N. B.). Het op
percommando der weermacht maakt be
kend:
Groepen gevechtsvliegers hebben in
den loop van de gewapende verkenning
boven het Kanaal Britsche convooien
aangevallen en drie koopvaardijschepen
tot zinken gebracht met in totaal 17000
bruto registerton inhoud. Een torpedo
jager, een hulpkruiser en nog vier koop
vaardijschepen werden met inslaande
bommen zwaar beschadigd en deels in
brand gezet. Herhaaldelijk kwam het tot
luchtgevechten tusschen Duitsche en
Britsche groepen jachtvliegtuigen, in den
loop waarvan vier Engelsche jagers van
het type Hurricane en twee eigen vlieg
tuigen werden neergeschoten.
In den loop van den nacht van 14 en
15 Juli hebben Duitsche gevechtsvlieg
tuigen haveninstallaties, 'den en
derde lijst
zien we nu 2-5 en 9.
Met wisselend succes worden hier de
bordjes behaald, maar ten slotte krijgt
partuur 5 door beste opslag van Roden
huis en zeer goed perkwerk van Bosma
de overhand.
2. 6-8-2-8-4-8-8-2-4-4
5. 8-2-8-2-8-6-2-8-8-8 60.
De eindstrijd
ging nu nog tusschen 5 en 9.
Ook hier was de opslag van Rodenhuis
superieur aan die van «Zijlstra. We no
teerden van Rodenhuis 2, van Bogaardt
4, van Zijlstra 7 en van Reitsma 4 bui
tenslagen.
Met een voorslag van Zijlstra wordt
deze partij beslist.
5. 8-6-2-8-8-8-8-6-2-8 64.
9. 4-8-8-4-2-2-4-8-8-6 54.
De uitslag is dus als volgt:
1ste prijs, part. no. 5: J. Rodenhuis,
H. Bogaardt en W. Bosma.
Rodenhuis werd koning en houder van
de Hollandia-wisselbeker.
2de prijs, part. no. 9: E. Zijlstra, W.
Reitsma en F. van Vliet.
3de prijs, part. no. 2: B. Wiersma, A.
Braam, Tj. Zijlstra.
Arts voor inwendige ziekten
te SNEEK
heeft de practijk hervat
BRAND.
13 Juli 1940.
Hedenmiddag brak brand uit in de
boerderij, eigen aan den heer Meekma
te Witmarsum en in gebruik bij diens
zoon. Deze plaats stond onder het be
heer van Arum. In een oogenblik tijds
stond de geheele huizinge in lichte laaie.
De motorspuit uit Witmarsum was
spoedig aanwezig, maar kon weinig te
gen deze vuurzee doen. Het muurwerk
bleef gedeeltelijk staan, maar anders
brandde vrijwel alles uit. De inboedel
kon echter tijdig in veiligheid worden
gebracht.
De oorzaak van de brand was hooi-
broei. Een groote massa menschen uit
de omliggende plaatsen was ter plaatse
ooggetuige van deze felle brand. Pl.m.
45 jaar geleden brandde de toenmalige
plaats ook af.
Een en ander was verzekerd bij de
Achlumer Brandassurantie. De nieuwe
bewoner der boerderij was circa 4 we
ken geleden in het huwelijk getreden en
woonde dus maar zeer kort in de thans
afgebrande boerenhuizinge.
ZURICH.
VERGADERING.
14 Juli 1940.
De Kaatsvereen. „Zurich”, hield door
tijdsomstandigheden eerst nu haar jaar
vergadering.
Om 3 uur opende de voorzitter, Br. v.
Popta de bijeenkomst met een woord
van welkom tot de aanwezigen en sprak
zijn misnoegen er over uit, dat de op
komst zoo gering was. Toch is deze ver
gadering weder geslaagd.
Nadat de voorzitter het zijne gezegd
had, werd de secretaris J. Nadema ver
zocht de notulen voor te lezen. Deze
werden onveranderd goedgekeurd.
Hierna moest de penn. op het matje
komen. De inkomsten bedroegen f 163.99
de uitgaven f 158.30J/2, zoodat met een
batig saldo van f 15.68^ de kas sloot.
De boeken en bescheiden werden door
een commissie, bestaande uit de h.h. D.
D. de Boer en Sj. Faber nagezien en in
prde bevonden.
Bij monde van den Voorzitter werd de
penn., de heer T. Posthuma de Boer,
dank gebracht voor zijn accuraat beheer.
Hierna was er bestuursverkiezing. De
aftr. voorzitter werd met algemeene
stemmen herkozen, die de benoeming
wederom aanvaardde.
Wedstrijden. De gewone jaarlijksche
door elkaar loten partij vindt dit jaar
geen doorgang. In plaats zullen twee le-
denpartijen worden georganiseerd. De
eerste zal plaats hebben op Zondag 28
Juli a.s.
De contributie voor de leden blijft
f 1.50 per lid. Er zal echter niet, zooals
vorige jaren, inleggeld van de leden ge
vraagd worden.
Na nog eenige kwesties behandeld te
hebben, sloot de voorzitter om 5 uur
deze slecht bezochte vergadering.
Sedert de goed gelukte Russische ma
noeuvre betreffende Bessarabië is het in
dat deel van den Balkan betrekkelijk
rustig geworden.
Roemenië oriënteert zich meer en meer
op de as Rome-Berlijn. De nieuwe Roe-
meensche partij, de partij der natie, om
vat alle rangen en standen in Roemenië
en teekenend voor de mentaliteit van
deze nieuwe partij is wel, dat het toe
treden van Joden is verboden. Dit geldt
ook voor Roemeensche vrouwen, die met
Joden gehuwd zijn of voor Joodsche
vrouwen van Roemenen.
Ln Bessarabië vindt daarentegen de
Sovjetteering in versneld tempo plaats.
Tijdens een persconferentie heeft de
vice-president van den raad van Volks
commissarissen van de Sovjetrepubliek,
Moldavië, gezegd: De regeering van
Moldavië heeft de noodige maatregelen
genomen teneinde Bessarabië en Noord-
Boekowina te helpen bij het doen ver
dwijnen van de pijnlijke consequenties
van het regime der Roemeensche bojaa-
re.
Men is bezig alle organismen onder de
macht der Sovjet te brengen. Het nieu
we leven wordt opgebouwd. Meer dan
duizend organisatoren, zeer goede me
dici, landbouwers, en experts op ander
gebied begeven zich op het oogenblik
naar Bessarabië. Er zijn vrachtauto’s ge
zonden om den oogst binnen te halen.
Ontegenzeggelijk ligt in dit nieuwe sy
steem een zekere vooruitgang, vooral in
die streken, waar tot nu toe de moderne
tijd geen kans van slagen had.
Ook aan de andere kant van het Rus
sische rijk is men druk bezig de leerstel
lingen van het Bolsjewisme te propa-
geeren. We bedoelen daarmee Finland.
De bekende badplaats Viborg zal de
zen zomer door duizenden gezinnen uit
Leningrad worden bezocht. In de groote
huizen en de kantoren van eertijds rijke
fabrikanten en bankdirecteuren wonen
thans de officieren en de partijmenschen
van het Roode leger.
Reeds het eerste seizoen belooft voor
de voormalige Finsche badplaatsen druk
te worden. Een groot aantal autobussen
treinen en booten is ingezet in het zo-
merverkeer tusschen Leningrad en Vi
borg en de overige kuur-oorden aan de
Finsche Golf.
Wanneer we dan ten slotte na deze
rondreis weer iets dichter bij huis terug-
keeren, dan willen we nog even vermel
den de veranderingen, welke zich door
den drang der omstandigheden, in Frank
rijk hebben voltrokken. Het schijnt, dat
dat de regeering in Frankrijk gevormd
na de vlucht van de oude Fransche re
geering teveel in hetzelfde kader regeer
de en daardoor aan de Duitsche bezet
ters niet voldoende waarborg kon ge
ven voor een rustige ontwikkeling der
dingen in verband me thet wapenstil-
standsverdrag. Nu maarschalk Pétaln
chef der natie is geworden, is de ge
heele uitvoerende en wetgevende macht1
in één hand gekomen, zoolang tot de in
de nieuwe grondwet voorgeschreven
vergaderingen nog niet zijn gevormd.
In een rede voor de Fransche radio
heeft Pétaln o.m. gezegd: Voor de ont
spoorde Fransche maatschappij is het
geld maar al te vaak middel om tot de
heerschappij te geraken.
In het nieuw te bouwen Frankrijk zal
het geld slechts het loon voor arbeid zijn
Pétain keerde zich daarop tegen het in
ternationale kapitalisme en socialisme,
die hand in hand (,wat<en gegaan om
Frankrijk uit te buiten. Hij gaf de verze
kering, dat de arbeid en het gezin van
nu af aan beschermd zouden worden.
Het Fransche gezin blijft de drager
van de Fransche traditie en het heeft dit
goed door de generaties heen gehand
haafd.
OPBRENGST COLLECTE.
De Sobriëtas-speidjesdag (R.K. drank
bestrijding) heeft in onze stad ruim f 43
opgebracht.
0-8-8-8-2-6-8-8-6-6-8 68.
8-4-6-4-8-8-0-6-8-8-2 62.
Tusschen 9 en 12 een zeer slechte
wedstrijd. Falkena zeer slecht aan den
opslag en Paassen veel kwaadslagen.
Met slechts één bordje moest dit partuur
verdwijnen.
9.
12.
Op de
en
moeten werken, is de eenheid van ons
volk. Groote rampen smeden een volk
steviger aaneen. Een groot leed is het
cement, dat de steenen van het hechte
gebouw door saamhoorigheid aaneen-
voegt en bindt tot een onverbrekelijk
geheel. Alles, wat ons onderling zou
kunnen verdeelen en verscheuren, moe
ten en kunnen wij opzij zetten; wij zijn
tenslotte loten van één stam, zonen van
één volk. Laten wij dat vooral niet ver
geten en niet de wereld het beeld bieden
van een land en volk, verdeeld in zich
zelf, gelijk de oude Prediker reeds zei-
de.
Wanneer wij voortgaan op den weg
dier verdeeldheid, zal de toekomst nog
donkerder zijn, dan zij in vele opzichten
toch reeds is. Wij hebben en terecht
altijd den naam gehad van nuchter
denkende menschen, met een open oog
voor de werkelijkheid der dingen. Laten
wij een streep zetten onder het verleden
en de handen ineenslaan ten nutte van
het vaderland, dat immers ons aller va
derland is.
Er valt, juist in deze oogenblikken,
zooveel goeds, zooveel nuttigs, zooveel
noodigs te doen; doch dat kan alleen
bereikt worden door eensgezindheid,
door Samenwerking van allp groepen
en partijen. Wij hebben gezien en onder
vonden, wat oorlog is; zullen wij dien
dan binnen onze landpalen voortzet
ten?
Neen dat mogen wij niet en dat
zullen wij niet. Wij zullen en wij moe
ten het zwijgen opleggen aan opwellin
gen, die leiden tot ondoordachte daden,
waarvan de terugslag ons geheele volk
zou treffen. Wij willen ons zelf niet ma
ken tot een aanfluiting voor de geheele
wereld; slechts een eensgezind Neder
land kan krachtig medewerken aan dat
gene, dat voor ons allen thans het
zwaarste moet wegen: den opbouwI
3. 2-8-4-4-2-4-4 28.
4. 8-2-8-8-8-8-S '50.
Een zeer goede partij speelden de
nos. 5 en 6. Ook hier geeft het schema
een goed overzicht.
5. 8-8-8-4-4-8-8-6-6-8 60.
6. 4-6-4-8-8-4-2-8-8-0 52.
7 en 8 speelden een langdurende par
tij met vijfmaal 6-6, het werd ten slotte
5-5 en 6 gelijk met flinke kaats, die door
Seerden niet werd gepasseerd.
9 en 10 werd door taai volhouden van
het Witmarsumer partuur een verrassing,
met een achterstand van 2-5 kwam Wit
marsum goed op slag en wist den ach
terstand op te halen en ten slotte te
winnen.
11 en 12 was een partij met weinig
spanning. Aan weerskanten zeer middel
matig spel.
Op de
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
Het valt niet te ontkennen of te ver
doezelen, dat er in onze dagen zeer velen
rondloopen, die iets voor ons volk zou
den willen doen, die om zich heen hoo-
ren praten over den opbouw van een
nieuw Europa, maar die, ondanks hun
hevig verlangen om daaraan mede te
werken, niet kunnen inzien, hoe zij hun
krachten daaraan moeten besteden.
Wanneer de tegenwoordige strubbe
lingen voorbij zijn en iedereen hoopt,
dat dit spoedig zal zijn en Nederland
in de rij der Europeesche staten weer de
plaats inneemt, die het zich steeds waar
dig heeft betoond, dan zal er overvloed
van werk te doen zijn; daaraan kan niet
de minste twijfel bestaan. Maar wat
moeten wij doen in de tegenwoordige
periode van overgang?
Moeten wij niets anders doen dan met
de handen over elkaar blijven zitten en
maar afwachten, hoe de omstandigheden
zich verder zullen ontwikkelen? Dat zou
al een zeer verkeerde opvatting zijn van
onze taak; wij moeten met al onze
krachten medewerken aan den opbouw,
dien wij allen als iets noodzakelijks
aarbij zouden wij willen opmerken,
dat die opbouw moet beginnen bij ons
zelf; dat is het allereerste vereischte.
Wie onzer zou durven ontkennen, dat er
aan hem of haar nog veel valt te verbe
teren en te veranderen? Dat er aan ons
zelf, aan ons karakter, aan ons gezins
leven en aan de opvoeding van onze
kinderen nog veel valt te verbeteren, in
eigen kring, in eigen huis, voordat wij
kunnen zeggen, dat die kinderen wor
den opgevoed tot zelfstandige menschen
met ruggegraat en karakter?
En toch zal ons land behoefte hebben
aan zulke menschen, wil het niet onder
gaan in den stroom van dezen tijd. Meer
dan ooit moeten wij de oude, beproefde
leus voor oogen houden: Verbeter de
wereld, maar begin bij je zelfl
Een tweede, waaraan wij kunnen
tweede lijst
komen nu de nos. 2-4, 5-8 en 9-12.
Een mooie partij is die tusschen 2-4.
Na een aanvankelijk succes van no. 4
met anderhalf spel weet no. 2 door goe
de opslag in te loopen en ten slotte on
bedreigd te winnen.
2. 8—2—6—4—8—8-8-8-8 60.
4. 2-8-8-8-0-4-6-6-2 54.
Tusschen de nos. 5 en 8 eveneens een
zeer goede partij. Jammer, dat Koldijk
een groot aantal buitenslagen plaatste,
waardoor zijn partuur nogal eenige pun
ten verloor. Toen Jellema de opslag
overnam, werd dit beter. Aan den ande
ren kant was de opslag van Rodenhuis
prima en ook het perkwerk van partuur
5 zeer goed. Het schema ziet er uit als
volgt:
5.
8.
mels had een gemakkelijke taak, hoewel
hij naar onze meening lang niet krachtig
genoeg optrad tegenover den te laat ko
menden Fr. Helfrich van Harlingen, die
zich zonder eerst den scheidsrechter te
raadplegen, gewoon bij zijn partuur
voegde. Deze jongeman moet eens in de
leer gaan bij de voetbalsport, waar een
dergelijk negeeren van den scheidsrech
ter tot de onmogelijkheden behoort.
De partij tusschen 1 en 2 verliep na
het eerste succes van no. 2 ook verder
geheel in dit voordeel. Het schema
als volgt:
1. 4-4-8-8-4-4-2-4 38.
2. 8-8-6-6-8-8-8-8 60.
Tusschen 3 en 4 een nog veel slappere
partij.
f
5
i
f
MP®
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
