uan de distributie.
Buit enlandsche Revue.
De Bolswardsche Courant en Westergoo
j Wal leder welen moeil
8
8
Een koffiepraatje.
Stadsnieuws.
36g!g Jaargang
Woensdag 7 Augustus 1940
No. 61
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
-
X
Dinsdagsnummer
Vrijdagsnummer
de
we
Nog enkele weken en we herdenken
de eerste verjaardag van deze Europee-
sche oorlog. Nog steeds bidden en hopen
millioenen menschen, dat er spoedig een
einde mag komen aan deze verschrik
king, maar wanneer we de vooruitzich
ten aandachtig bestudeeren, bewegen de
teekenen zich langzamerhand naar een
tweede oorlogswinter.
Ook voor Nederland als bezet gebied
zal dit een buitengewone verandering
meebrengen. De steeds meer en meer om
zich heen grijpende distributiemaatrege-
len en de moeilijkheden bij den aanvoer
van de voor de industrie noodzakelijke
grondstoffen, zijn slechts een paar van
die perikelen waarvoor de economische
leiding van dit land zich geplaatst ziet.
De vraag kan gesteld worden, waaruit
we de gevolgtrekking van een tweede
oorlogswinter maken en het antwoord is
dan als volgt:
Toen in Mei van dit jaar het Duitsche
leger in een stormachtige aanval Neder
land, België en ten slotte Frankrijk be
zette, hebben velen gemeend, dat ook
in datzelfde tempo de aanval op Enge
land zou plaats vinden. Voortvarende
lieden hebben zich teleurgesteld gevoeld
toen week na week verliep, zonder dat
men een geweldige massale aanval in
zette. Deze langere pauze is evenwel
verklaarbaar. Voor de stoot op Engeland
kan niet van de geweldige aanvalskracht
van het Duitsche landleger worden ge
profiteerd en de Duitsche vloot is door
verschillende oorzaken voor dit werk
uitgeschakeld. Blijft dus over de lucht
macht. Hoewel deze in den strijd in het
eerste vraag. Een aanval vanuit Eüropa
is naar het oordeel van Goering ondenk
baar; blijft dus alleen over een bedrei
ging van Japan en dan is het weer ver
klaarbaar, dat Japan niet alleen op eigen
kracht, maar liever in samenwerking met
andere groote mogendheden een even
tueel conflict met Amerika tegemoet
ziet.
zijn,
feïne
Voor
(o.a.
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f 2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
Alleen uit de opsomming van deze vier
landen blijkt reeds, dat er in het afge-
loopen jaar heel wat moet zijn veran
derd. Dat het Communistische ideaal
van een wereldrevolutie zich zoo goed
kan vereenigen met de doelstellingen
van het Nationaal Socialisme of Fascis
me is iets, wat ons ietwat vreemd in de
ooren klinkt, hoewel aan den anderen
kant beide doelstellingen deze overeen
stemming hebben, dat de dictatuur als
de beste leiding wordt beschouwd.
Ook Japan gaat meer en meer in die
richt$ng,( zich dan natuurlijk oriëntee-
rende naar Duitsche of Italiaansche
geest. Een eigenaardigheid van de Ja-
pansche politiek is, dat zij zich telkens
bij de gewijzigde toestanden tracht aan
te passen.
In het begin van dezen oorlog meende
men zich op Engeland en Amerika te
moeten instellen, maar toen Frankrijk in
eenstortte, werd van koers veranderd.
Men kreeg toen in Japan een beweging
van de nieuwe orde en zag perspectie
ven voor een groote Aziatische levens
gemeenschap. Voorloopig bepaalde men
zich tot Japan, Mandsjoekwo en China,
maar de jongste Japansche regeerings-
communiqué’s spreken reeds van een
Groot Oost-Azië.
Tot deze nieuwe levensruimte voor Ja
pan wordt dan ook gerekend Fransch
Indo-China en Nederlandsch-Indië. Het
koloniaal bezit zal daarom na dezen we
reldoorlog wel eens een belangrijke wij
ziging kunnen ondergaan.
Ten slotte hebben we Amerika ge
noemd. Weliswaar is dit land niet recht
streeks betrokken bij den Europeeschen
oorlog, maar staan de sympathiën toch
wel het meeste naar één richting. De
hulp, welke Amerika nog steeds aan En
geland verleent, in den vorm van oor
logsmateriaal, kan moeilijk met het
woord „neutraal” vereenigd worden.
Bovendien worden er den laatsten tijd
zeer groote sommen voor de verdediging
uitge^oikkep. JTegen wiel |is de aller-
Advertentiën per regel:
10 cent
12 cent
Tusschen de tekst dubb. prijs
Giro no. 87926
MAAR WAT DRINKEN WE, ALS WE
NIET MEER THEE EN KOFFIE
KUNNEN BEKOMEN?
van den bon,
welke recht geeft op het extra
rantsoen van 1% kg, zal om-
steeks 10 Aug. a.s. bekend ge
maakt worden.
VLOEIBARE BRANDSTOFFEN.
Voor aflevering of koopen van
vloeibare brandstoffen (ben
zine, petroleum, spiritus enz.)
zijn speciale distributiebons
noodig. Van 14 Juli tot en met
11 Augustus kan men op het
zegel „periode III” 2 liter pe
troleum koopen. Bon „Periode
IV” is ongeldig verklaard.
BROOD.
Van 5 tot en met 11 Augustus
wordt op de bons 91 tot en
met 100 van het Broodbon-
boekje tezamen 2 kg brood
per persoon verkrijgbaar ge
steld. De bonnen, die op 11
Augustus nog niet gebruikt
zijn, blijven voorts tot en met
15 Aug. geldig.
BLOEM EN BAKMEEL.
Gedurende het tijdvak van 13
Juli tot en met 9 Aug. 1940
geeft de met 90 genummerde
bon van het algemeen distri-
spijsvertering eenigszins tegenhoudt,
zoodat men met minder voedsel toe kan
en schrijft daaraan toe, dat vooral het
armere volk instinctief naar een kop
koffie grijpt, weer een andere arts
noemt koffi eeven giftig als brandewijn!
De normale mensch laat de medicijn
mannen twisten, is matig in alles, dus
ook in het gebruik van het kopje koffie,
voelt er zich dikwijls aangenaam door
opgewekt, beschouwt een warmen dronk
op een kouden dag als een weldaad en
acht het gevaar van koffiemisbruik vrij
wel een hersenschim. Hij geeft haar niet
aan te kleine kinderen en begrijpt, dat
er storingen in zijn constitutie mogelijk
die totale onthouding van caf-
en theeïne wenschelijk maken,
diegene is caffeine-vrije koffie
Hag) een zeer goede plaatsver
vanger.
VEREENIGING PAARDENSPORT.
Maandagavond vergaderde bovenge
noemde vereeniging in hotel Boermans.
De heer Tj. Kramer opende de bijeen
komst met een kort woord van welkom,
waarna de secretaris, de heer A. An-
driesma, notulen las en financieel over
zicht gaf.
De inkomsten bedroegen vorig jaar
f 1041.15, de uitgaven f 1277.76, zoodat
er een tekort is van f236.61.
Deze rekening, nagezien door een
commissie, werd in alle opzichten in orde
bevonden.
De aan beurt van aftreden zijnde secr.
penningmeester werd met algemeene
stemmen herbenoemd.
Over de vraag of men dit jaar we
derom een draverij zal houden, ontspon
zich een drukke discussie. De eene groep
wil een 300 meter- de andere een 800
meter-draverij. Voor de eerste zijn de
kosten geraamd op f700.— voor de
tweede op f 1200.
Ten slotte beslist de vergadering ten
gunste van de 800 meter-draverij.
Gedurende de laatste weken trekken
de gebeurtenissen in Rusland, Japan en
Amerika meer dan bijzondere aandacht.
In de allereerste plaats mogen we wel
noemen de rede, door volkscommissaris
Molotof voor den Oppersten Sovjet ge
houden.
In deze rede werd met bijzondere na
druk gewezen op de vriendschappelijke
betrekkingen die tusschen Duitschland
en Rusland bestaan. Alle beweringen van
Engelschen kant over een wrijving tus
schen die twee grootmachten, moet als
fantasie worden beschouwd. Ook met
betrekking tot Italië is de toestand de
laatste maanden veel verbeterd. Dat was
noodig ook, wanneer we nog even te
rugdenken aan de Spaansche oorlog, dan
zien we Rusland'en Italië als geïnteres
seerden bij dezen strijd tusschen Fascis
me en Communisme als twee scherpe
vijanden tegenover elkaar staan. Maar
er kan in enkele maanden veel verande
ren. Molotof verklaart thans, dat de
buitenlandsche politiek van de Sovjet
unie, zoowel als die van Italië de volle
dige mogelijkheid biedt tot wederzijdsch
begrip en een gunstige ontwikkeling der
betrekkingen. Misschien juist in verband
met die vriendschappelijke betrekkingen
hapt Rusland zoo nu en dan stukjes uit
die Europeesche gemeenschap.
’f Halve Polen kon die landhonger niet
stillen. Finland werd onder den voet ge-
loopen en om eenzelfde lot te ondergaan
hebben Estland, Letland en Lithauen
zich maar bij het groote Russische rijk
aangesloten.
Maar daarmee zijn we er nog niet.
Bassarabië moest weer worden vrij
gegeven en het laat zich aanzien, dat
Roemenië nog wel iets meer aan de Rus
sische verlangens zal moeten toegeven,
maar dit kan, aldus Moltof, op normale
wijze gebeuren, omdat ook Sovjet-Rus-
land belang heeft bij een consolideering
van den toestand in Zuid-Oost-Europa,
op rechtvaardige en geordende grond
slagen.
Een ander belangrijk punt in deze rede
vormt de zinspeling op een Duitsch-
Russisch-Japansch-Itallaansch mogend-
heden-comblnatie.
De koffieboon is de vrucht van den
koffieboom (cofea arabica), een der ru-
bicaeën, die, in het wild levend, een
hoogte van 5 tot 7 meter bereikt, leer
achtige bladen heeft, van boven donker,
van onderen bleekgroen, en trechter
vormige witte bloemen krijgt. De vruch
ten zijn, als ze rijp zijn, eirond en pur
perrood en bevatten in een vleezig om
hulsel twee boonen. Een boom draagt
jaarlijks tot 1J^ K.G. vruchten.
De boonen bevatten 0.81.75 pet.
coffeïne die chemisch van dezelfde sa
menstelling is als de theeïne, en de
eigenlijke verwekker ,is van de bizon-
dere uitwerking der koffie.
Het branden heeft plaats, omdat de
koffieboon in verschen toestand eenigs
zins wrang smaakt en moeilijk te malen
is; door roosteren worden ze droog, zeer
breekbaar en beter van smaak, door het
verdwijnen van eenige zuren.
Voor de kwaliteit van de koffie is het
van het grootste belang, tot welke
warmtegraad de boonen worden verhit.
Het branden moet snel in zijn werk
gaan, omdat de boonen niet teveel aan
aroma en gewicht verliezen; ze moeten
na de bewerking niet donkerbruin, of
zelfs zwart, maar geelbruin zien.
De vraag of koffie een genot- of voe
dingsmiddel is, is nog steeds onopge
lost. Terwijl de eene professor haar een
sterk en wezenlijk voedingsmiddel
noemt, ontkent de ander, dat ze als zoo
danig de geringste beteekenis zou heb
ben. De eene dokter beweert, dat ze de
In deze dagen, nu de koffie en
thee sterk gerantsoeneerd zijn en
„monjesmaat” koffie kunnen drinken, is
het wel eens aardig om eens iets meer
over deze geurige drank te weten, want
wanneer waardeeren we iets? Pas dan,
als we het niet meer vrij bevitten!
Laten we daarom thans eens de koffie
gaan waardeeren en met des te meer
plezier zullen we eerlang, als de koffie
weer vrij komt, deze drank nuttigen.
Het gebruik van koffie als genotmid
del is reeds van oerouden datum: som
mige bijbelkenners meenen sporen
daarvan zelfs aan te treffen in de boe
ken van Samuel, terwijl ook verschil
lende basreliëfs, te Ninevé gevonden, er
op schijnen te wijzen, dat de zwarte
drank reeds bij de Assyriërs bekend
was. Volgens Arabische schrijvers was
het drinken van koffie in Ethiopië reeds
gebruik sedert onheuglijke tijden; een
jonge herder zou haar opwekkende uit
werking bemerkt hebben bij kameelen,
die van de koffie-bes aten, en daardooi
de eerste geworden zijn die dezelfde in
vloed op het menschelijk organisme ont
dekte. Een feit is in ieder geval, dat om
streeks het begin van de zeventiende
eeuw de koffie in het grootste deel van
Europa bekend was.
Hoe sterk het verbruik is toegenomen,
Ljjkt wel uit de volgende cijfers, die het
totaalverbruik van koffie in geheel
Europa in kilogrammen aangeven:
In 1750
1811
1838
1869
1871
1920
En waarom nu dit koffiepraatje ge
schreven is? Hierom. Ons is bekend,
dat de voorraad in ons land veel groo-
ter is dan die van de thee. Degene, die
nadenkt, zal ongetwijfeld tot dezelfde
conclusie zijn gekomen, aangezien ons
maar een half ons thee in vier weken
wordt verstrekt, óf een half pond koffie.
En met een half pond koffie doet men
langer als met een half ons thee.
Uit het bovenstaande moge blijken,
dat de koffie een onschadelijke drank
is. Komt men dus niet uit met de thee
hetgeen voor de hand ligt welnu,
schaf de thee dan voorloopig af en neem
koffie. U krijgt een grootere hoeveelheid
en men kan er dus wat langer mee toe.
En dan: er is nog wel meer te drinken.
Waarom zouden we niet eens beginnen
aan de goede gewoonte, die reeds in
verschillende deelen van het land is in-
geburgerd: om elf uur een beker cacao,
(nplaats van koffiq? Cacao, (jnits van
goede kwaliteit, is een zeer voedzame
drank; het grootste gedeelte is immers
melk? Over melk gesproken; ook deze
drank is nog vrij te verkrijgen. Waarom
zouden we de kinderen inplaats van
koffie of thee, voortaan niet een beker
melk geven? Men ziet, er zijn mogelijk
heden genoeg om de schaarschte van
de koffie en de thee te ondervangen.
Hebt U al eens des avonds, voor het
naar bed gaan, een kop bouillon ge
dronken? Ook een zeer voedzame
drank, die het avondlijke kopje thee kan
vervangen. En des middags vervangt
men in deze warme dagen de thee door
een glaasje limonade, of karnemelk.
Men ziet, er zijn mogelijkheden te over;
te veel om op te noemen. Dus als de
koffie en de thee begint te verminderen,
ga dan eens vlug naar Uw leverancier
en koop een flesch limonade, een half
pond cacao en een blikje met bouillon.
En de melkboer zal U graag een liter
melk meer leveren, terwijl U bij hem te
vens terecht kunt voor karnemelk!
Zoolang al deze mogelijkheden nog
bestaan, zullen we er maar niet om
treuren, dat we zuinig moeten doen met
onze koffie eh thee!
Westen belangrijke verliezen heeft ge
leden, kunnen we toch gevoegelijk aan
nemen, dat de hoofdmacht nog intact is.
Immers, de doelstelling van deze oorlog
is niet het bezetten van Noorwegen, Ne
derland, België en Frankrijk, maar de
strijd om de macht in Eiuropa. Deze
macht, die in de afgeloopen eeuwen
steeds aan Engeland behoorde, wordt
thans door het Duitsche Rijk betwist en
daarom ook gaat deze strijd reeds van
het begin af aan tegen Engeland.
Wie dus zou denken, dat de Duitsche
reserves speciaal wat betreft het lucht
wapen reeds verbruikt zijn, vergist zich.
Naar onze meening moet Duitschland
voor de beslissende stoot naar Engeland
nog over onbekende reserves beschikken
en dan denken we in de allereerste
plaats aan het luchtwapen. Het karakter
van een Blitzkriech heeft deze strijd niet.
De rede, welke rijksminister Goering
dezer dagen gehouden heeft, wijst er op,
dat ook Duitschland van oordeel is, dat
de strijd tegen Engeland van langer duur
zal worden. In belangrijke mate is deze
gedachte versterkt door een mededee-
ling van den bekenden Italiaanschen pu
blicist Goyda, die in een artikel in de
Popolo de Romano betoogde, dat men
zal trachten Engeland uit te hongeren
door het blokkeeren van de Invoerhavens
en het afsnijden van den aanvoer van
overzee. Wanneer we in dit verband
Amerika even buiten beschouwing laten,
dan richt zich onze aandacht allereerst
op den strijd in en om de Middelland-
sche Zee en in Afrika. Aan de Italiaan
sche troepen in dit moordende klimaat
worden zware eischen gesteld, afgezien
nog van de zeer ongunstige en moeilijke
terreinsgesteldheid. Italië strijdt hier van
Abessinië uit naar twee fronten. Naar ’t
noorden tegen de Engelsch-Egyptische
Soedan en naar het zuiden Kenia. De be
doeling van dit offensief is duidelijk, n.l.
de Engelschen te verdrijven van de ver
bindingen met Britsch-Somaliland, één
der belangrijkste verbindingen met het
Suez-kanaal.
Wat de strijd in de Middellandsche
Zee betreft, hoort men bijna alleen van
luchtbombardementen. Mocht evenwel
de Italiaansche vloot er in slagen hier de
Engelsche supprematie op gevoelige
wijze afbreuk te doen, dan was daar
mee een der onmisbare levensaderen
voor Engeland afgesneden. Al deze over
wegingen geven eenige waarde aan de
gedachtengang van het gesignaleerde
artikel in de Popolo de Romano welke
schrijver meermalen als spreektrompet
van de Italiaansche regeering wordt be
schouwd.
39.600
66.750
157.500.000
369.287.450
420.599.000
517.425.000
(Cijfrs uit Müller’s Lexion).
Het gebruik per hoofd is van geheel
Europa in Nederland het grootst. Eeni
ge jaren geleden althans werden de vol
gende cijfers daaromtrent verstrekt.
Jaarlijks gebruikt
de Nederlander
Belg
Amerikaan
Noor
Zwitser
Zweed
Deen
Duitscher
Franschman
Griek
Brit
Rus
THEE en KOFFIE.
Van 3 tot en met 30 Augustus L
worden op bon 53 een half C
ons thee of een half pond kof- f
fie beschikbaar gesteld. r
SUIKER.
Van 26 Juli tot 23 Augustus
geeft bon 66 van het Algem. V
Distributiebonboekje recht op
1 kg suiker. Distributiebonnen
moeten nauwkeurig worden
afgescheurd.
Inplaats van tot 23 Augustus
zal men met deze suikerbon 66
tot 31 Augustus moeten rond
komen.
Aangezien men dus met het
loopende rantsoen 5 weken in
plaats van 4 weken zal moe
ten toekomen, is besloten ter
compensatie hiervan het
extra rantsoen voor den in
maak te stellen op 1 kg, in
plaats van, zooals aanvanke- r
lijk de bedoeling was, op 1
kilogram.
Het nummer
7.20 K.G.
4.34
3.65
3.53
3.02
2.66
2.45
2.29
1.45
0.75
0.44
0.10
(Cijfers uit Müller’s Lexion).
Men ziet: de cijfers loopen sterk uit
een; de „gezellige” aard van ons volk
is wellicht mee debet aan dit verbruik
van zoovele „kopjes troost”. Wanneer
men dan nog bedenkt, dat vooral in de
lagere kringen de koffie vaak door sur
rogaat hierover later meer wordt
vervangen of ermee vermengd, dan kan
men zich een denkbeeld vormen, een hoe
belangrijke rol de koffie speelt in het
Nederlandsche volksleven.
butiebonboekje recht op het
koopen van 2*/2 ons tarwe
bloem of tarwemeel of boek-
weitmeel of roggebloem of 1
zelfrijzend bakmeel. 1
VLEESCH EN VLEESCHPRODUC-
TEN IN BLIK.
Verkoop van in blik geconser-
veerd vleesch of in blik ge
conserveerde vleeschproducten 1
is verboden.
BOTER EN VET.
.Van 29 Juli tot en met 23 Aug.
geven de bon 01 tot en met 04
van de boterkaart elk recht op
het koopen van een y2 Pond
boter, bons 01 en 02 van de 1
vetkaart elk recht op het koo-
pen van een Zi pond marga-
rine of gesmolten vet of bo-
ter, bons 03 en 04 van de vet
kaart elk recht op het koopen 1
van een y2 pond boter met 10 1
cent reductie per y2 pond.
Verder mag geen room, op
welke wijze ook, vervaardigd
en voor welke doeleinden ook
bestemd, worden betrokken,
tenzij op dokters attest. 1
GRUTTERSWAREN.
Bón 95 geeft van 22 Juli tot en
met 11 Augustus recht op 250
gram rijst of rijstemeel.
Bon 100 geeft van 22 Juli tot 1
en met 11 Augustus recht op
250 gram havermout, haver
vlokken, gort of grutten.
Bon 105 geeft van 22 Juli tot
en met 11 September recht op
100 gram maizena, griesmeel
of puddingpoeder. (Pudding-
poeders, die niet vervaardigd
zijn van of niet hoofdzakelijk* i
bestaan uit producten, bereid
uit granen, rijst of tapioca, zijn
vrij van de distributieregeling) f
Bon 110 geeft van 22 Juli tot r
en met 11 September recht op
100 gram macaroni, vermi-
cell! of spaghetti.
KOLEN, ENZ.
Tot 30 September kan men bij
handelaren koopen 20 van 1
het verbruik van April 1939 tot
en met Maart 1940. W
Een belangrijk punt vormde nog de
financieele risico, die niet door de en
kele bestuursleden kan worden gedra
gen. Na langdurige discussie besloot men
alsnog te trachten een waarborgfonds te
vormen waarvoor dezer dagen een com
missie bij de burgerij en ook bulten de
stad zal rondgaan.
Staande de vergadering werden reeds
een twintigtal aandeelen geplaatst.
ORGELCONCERT.
De groote toeloop van menschen bij
het 8ste orgelconcert deed reeds dade
lijk vermoeden, dat de verwachting van
de saamgekomenen was gespannen op
een mooien avond.
Deze verwachting is niet geschaamd
geworden. Het grootsche kerkgebouw
met het machtige koninklijke instrument
de begaafde organist die zijn orgel door
en door kent, de zanger met zijn prach
tige bariton-geluid, de mooie liederen,
dit alles bracht ons een verheven avond
van hoogstaand kunstgenot.
Als bijzonder mooi willen we aan
stippen no. 2 van het programma Fan
tasia en Fuga van Bach en no. 6, de
laatste zangnummers.
I
I*
ff
ff
ff
ff
ff
ff
ff
ff
ff
ff
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
