Buit enlandsche Revue.
wegens uacanile
zijn onze Magazijnen
en Kantoor
Fa. JOHS. TROMP
D. S. KEIZER
AFWEZIG
■i Ulelke mslribuüebonnen ii
ii hebben nu waarde?
De Bolswardsche Courant en Westergoo
DE WAARDE VAN
HET GELD.
Woensdag 21 Augustus 1940
36= Jaargang
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
Stadsnieuws.
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
No. 65
vaarden, zullen we sterk staan en bereid
10 cent
12 cent
orde zal worden opgelegd naar behoo-
ren te vervullen.
BRANDSTOF-DISTRIBUTIE.
We herinneren onze lezers nogmaals
aan de invulling van de formulieren voor
de brandstof.
ZWEMSCHOOL.
De temperatuur van het water is he
den 16 graden.
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
2. Wagens, welke gevorderd zijn
tegen afgifte van een bon of
zonder eenig bewijs.
Ten aanzien van wagens, waarvoor
geen „Abschatzungsurkunde” is afgege
ven, moet opgave geschieden aan de
Secretarie van de plaats van inwoning
Afd. Militaire Zaken, onder overlegging
van het vorderlngsbewijs. Dit geldt ook
voor de in Wesel gevorderde wagens.
Indien men niét in het bezit is van
een vorderingsbewijs, dan dient eveneens
opgave te geschieden. Alsdan zal een
verklaring moeten worden afgelegd, on
der opgave van getuigen of ander be
wijsmateriaal. Men wende zich eerst tot
de gemeentesecretarie.
Indiening van vorderingen voor wa
gens onder 2 bedoeld moet geschieden
vóór 31 Augustus a-s. ter Gemeente
secretarie van de woonplaats.
vanaf Woensdag 21 Augustus
t.e.m. Maandag 26 Augustus
GESLOTEN
Oosterdijk, Sneek
BETALING GEVORDERDE AUTO’S
DOOR DUITSCHE WEERMACHT.
Vorderingen indianen vóór
31 Augustus a.s.
De Bond voor Bedrijfsautoverkeer in
Nederland (B. B. N.) meldt ons:
Uit de vele vragen, welke men ons
stelt, blijkt, dat velen nog onkundig zijn
van de wijze waarop zij schadevergoe
ding zullen kunnen verkrijgen.
Er zijn 2 gevallen te onderscheiden:
1. Wagens, waarvoor een „Ab-
schatzungsurkunde’’ is afge
geven.
Zij, die in het bezit zijn van een ge
drukte verklaring, waarboven staat:
„Aschatzungsurkunde” zullen recht
streeks van de Duitsche autoriteiten be
richt ontvangen op welke wijze de uit
betaling geregeld zal worden.
De „Abschatzungsurkunde” is afgege
ven ten aanzien van wagens, welke ge
taxeerd zijn door 2 Nederlandsche des
kundigen.
Advertentiën per regel:
Dinsdagsnummer
Vrijdagsnummer
Tusschen de tekst dubb. prijs
Giro no. 87926
TANDARTS - BOLSWARD
van 19-25 Augustus
KAATSPARTIJ LANGE LAND.
Op bovengenoemd terrein werd Zon
dag j.l. de traditioneels buurfkaatspartij
gehouden. Alhoewel heel veel festivitei
ten door de tijdsomstandigheden worden
afgelast, was voor de telkenjare terug-
keerende feestdag de aandrang op de
commissie zoo groot, dat zij hiervoor be
zweek en nadat door onzen Burgemees
ter de toestemming hiervoor was ver
leend, namen de voorbereidende werk
zaamheden een aanvang.
Door de commissie werd aan de
buurtbewoners een inteekenlijst aange
boden, met als resultaat, dat over een
flinke som kon worden beschikt.
Van onze Kaatsvereen. „Bolsward”
ontvingen wij ’het benoodigde materiaal,
waarvoor wij langs dezen weg onzen
hartelijken dank betuigen en toen kwa
men de kaatsers om 11 uur bijeen om
elkaar om de prachtige prijzen te be
kampen.
Niet minder dan 17 parturen namen
aan den wedstrijd deel. In ons stadsge
deelte wonen nu eenmaal diverse kwali
teiten en kaatsers van naam en namen
van geheel onbekende kaatsers komen
op dezelfde lijst voor. Het lot is dan
vaak grillig, maar gelukkig meestal tot
ieders voldoening.
Prachtig kaatsweer, een gezellige
sfeer en geen enkele wanklank. Scheids
rechter H. Feenstra kweet zich „reuze”
van zijn taak, daarin flink bijgestaan
door een staf van keurmeesters, allen
buurtbewoners.
Spannende partijen kwamen voor en
zelfs in den eindstrijd werd het 5-5 6-4.
Juist op tijd was de partij beëindigd,
want reeds begon het te dreigen en toen
schrijver dezes naar huis ging, vielen de
eerste druppen neer.
Door J. van Dalen Sr. werden de prij
zen uitgereikt.
Hij bracht daarbij dank aan allen, die
hadden medegewerkt tot het welslagen
van dezen dag.
Aan alle deelnemers, die niet in de
prijzen vielen, kon een mooie herinne
ring (kop en schotel) worden aange
boden. Door den heer H. Reinsma, mr.
bakker in onze buurt, werd de 5e prijs
beschikbaar gesteld, de heer Ate Fer-
werde gaf een prachtig cadeau voor den
versten bovenslag, terwijl de heer H. van
den Oever, porceleinwinkel, een pracht-
beker disponibel stelde als koningsprijs.
De prijzen werden als volgt gewon
nen:
1ste prijs: Jan Ferwerda Jr. (koning),
P. van der Veer en Geert Zwaagstra.
2de prijs: C. de Waij (verste boven
slag), E. Punter en H. Tuil.
3de prijs: K. Nieuwenhuis Azn., J.
Rietdijk en Germen Zwaagstra.
4de prijs: R. van der Zee, P. Kramer
en J. van Dalen Sr.
5de prijs: Johs. Vellinga, G. Flameling
en Sj. Nota.
De commissie kan ook nu weer met
voldoening op haar werk terugzien. Tot
de volgende keer.
kaak in prima conditie heeft behouden,
hield datgene over, wat hem een nieuw
bestaan verzekert De zakenman ver-
gete daarbij ook niet de conserveering
van zijn naam. Adverteeren in dezen tijd
is een goede geldbelegging. Laat de le
zer het maar eens nagaan, hoe gemak
kelijk hij bekende klanten uit het zaken
leven vergat, alleen omdat hij de namen
van eertijds zoo bekende firma’s sedert
enkele maanden mist in de advertentie
kolommen van de krant. Als de oorlog
nog een tijd voortduurt en deze firma’s
van meening blijven, dat adverteeren
nu niet tot direct grooter voordeel kan
leiden, dan zullen, als de vrede er weer
is, alle oude klanken verklonken zjjn en
krijgt iedere willekeurige gelukzoeker
een gelijke kans in het herstelde zaken
leven.
De reputatie van een gevestigde zaak
is de kostbaarste goodwill van de on
derneming en zou men deze waarde,
welke altijd geldend blijft bij juiste ver
zorging, prijsgeven omwille van wat
gold, dat na den oorlog misschien hee-
lemaal niet meer in tel zal komen
Het houtwerk van een huis zal jer-
rotten, als het van tijd tot tijd nie?on
der een deugdelijke verflaag wcxrdt ge
zet; adverteeren is de verf, waarmee ’n
firmanaam geschreven en behouden zal
worden in de memorie van de koopers.
Md.
44 THEE en KOFFIE. Van 3 tot en 4 -
met 30 Augustus wordt op bon 53 I
een half ons thee of een half pond
1 4 koffie beschikbaar gesteld. 4
4 SUIKER. Van 26 Juli tot 31 Aug. I
4 geeft bon 66 van het Algemeen Dis- 4
J J tributiebonboekje recht op het koo-
4 pen van 1 kg suiker.
4 4 Van 15 tot en met 30 Aug. geeft 4
bon no. 74 recht op het koopen van j J
4 een extra rantsoen van 1 kg. suiker.
4 4 VLOEIBARE BRANDSTOFFEN. 4 4
o Voor afleveren of koopen van vloei- o
4 bare brandstoffen (benzine, petro- 4 4
4 4 leum, spiritus enz.) zijn speciale dis- 4
o tributiebons noodig. Van 12 Aug. tot
4 4 en met 8 September kan men op het 4 4
4 zegel „Periode V” 2 liter petroleum I
koopen.
4 4 BROOD. Van 19 tot en met 25 4
f Augustus wordt op de met 2 genum- j
4merde dubbele bonnen van het nieuwe 4
4 Broodbonboekje tezamen 2y2 kg rog- 4 4
4 gebroed of 2 kg ander brood per per- 4
soon verkrijgbaar gesteld. De bonnen 41
44 die op 25 Augustus nog niet gebruikt 4 4
zijn blijven voorts tot en met 29 14
4 Augustus a.s. geldig.
j 4 Tot en met 31 Aug. wordt op bon 4
4no. 1 van de voederkaart voor honden j
4 4 en op bon no. 1 van de voederkaart
4 voor katten resp. honden- en katten- 4
brood beschikbaar gesteld. 41
44 VLEESCH en VLEESCHPRODUC- 44
4 4 TEN IN BLIK. Verkoop van in blik 4
4geconserveerd vleesch of in blik ge-
4 conserveerde vleeschproducten is ver- 4 4
4 J boden. 0
4, BOTER, MARGARINE en VET. o
4 4 Van 29 Juli tot en met 23 Aug. ge- 4
4ven de bons 01 tot en met 04 van de 4 J
4 boterkaart elk recht op het koopen 4
4 van >/2 pond boter, bons 01 en 02 van 4 4
4de vetkaart elk recht op het koopen
4 4 van een y2 pond margarine of gesmol- 4
jten vet of boter, bons 03 en 04 van de 4 4
4 vetkaart elk recht op het koopen van 4
een y2 pond boter met 10 cent reduc- 44
tie per >/2 pond. 4 4
J J Verder mag geen room, op welke j
4 wijze ook vervaardigd, en voor wel- 4
4 4 ke doeleinden ook bestemd, worden 4
4betrokken, tenzij op dokters advies.
o GRUTTERSWAREN. Gedurende ’t o
j 4 tijdvak van 10 Augustus tot en met 4
46 September 1940 geeft de met 40 ge- j
44 nummerde bon van het algemeen dis-
J tributiebonboekje recht op het koopen 4 4
van 2y2 ons tarwebloem, of tarwe- 4
4 meel of boekweitmeel of roggebloem 4 4
j 4 of roggemeel of zelfrijzend bakmeel. j 4
4 Bon 14 geeft van 12 Augustus tot 4
4 4 en met 6 September recht op het koo- 4
pen van 250 gram rijst of rijstemeel j
4of rijstebloem. 4
J Bon 27 geeft van 12 Augustus tot 44
4en met 6 September recht op het koo- j
4 4 pen van 250 gram havermout, haver-
T vlokken, gort of grutten. 4
4 Bon 105 geeft van 22 Juli tot en 11
4 met 11 September recht op het koo- 4
4, pen van 100 gram maizena, griesmeel 4J
4 of puddingpoeder. (Puddingpoeders, 4
4 die niet vervaardigd zijn van of niet 4
4hoofdzakelijk bestaan uit producten, 4
bereid uit granen, rijst of tapioca, zijn 4
J vrij van de distributieregeling)4
- Bon 110 geeft van 22 Juli tot en met 4
4 11 September recht op het koopen van j
4 100 gram macaroni, vermicelli of 4
j spaghetti. 4
4 KOLEN enz. Tot 30 September kan 4
4 men bij handelaren koopen 20 pct. van 4
j het verbruik van April 1939 tot en met 4
4 4 Maart 1940. 4
4 SCHOENEN. Schoenen mogen al- 4
4leen ge- en verkocht worden op ver- 4 J
4 toon van een speciale distributiebon, 4
welke, zoo noodig, door het plaatse- 4
4lijk distributiekantoor wordt verstrekt, j
4 Leerloos en z.g. zomerschoelsel vallen 4
4 buiten de distributie-regeling. 4
.4 ZOETWATERVTSCH. Het afleve- K
4 ren van zoetwatervisch is verboden, 4
J tenzij ontheffing is verleend door het 4
4 Rijksbureau voor de voedselvoorzie- 4
4 4 ning in oorlogstijd. Deze ontheffing 4
4, wordt geacht verleend te zijn, indien
4 de minimumprijzen, welke aan de vis- 4
j4 schers moeten worden betaald zijn 4 4
4in acht genomen. j
LEVERTRAAN. Levertraan mag 4
4 alleen worden afgeleverd op recept 4 4
4 van een arts of tegen overgave van ’n j
4 4 door een in Nederland gevestigden 4
Jarts afgegeven bon. j4
Niemand behoeft er aan te twijfelen,
dat thans de grootste luchtslag sedert
het begin van dezen oorlog zich voltrekt
aan de kusten van Engeland. Het gaat
hier in de eerste plaats om de heer
schappij boven het Kanaal en Zuid-En-
geland. Slaagt de Duitsche legerleiding
in haar poging om deze tegenstand te
breken, dan is daarmee tevens het lot
van Engeland bezegeld.
Het is dus voor ons als neutrale toe
schouwers denkbaar, welke groote be
langen hier op het spel staan. Voor
Duitschland wordt de geheele aanvals-
kracht nu thans alleen van het
luchtwapen gebruik kan worden ge
maakt Ingezet om opnieuw een door
braak te forceeren en zoodoende de
eindresultaten van den geheelen oorlog
in de wacht te sleepen. Voor Engeland
gaat het om het bestaan van het En-
gelsche rijk niet alleen in Europa, maar
ook en in niet mindere mate van de ge
weldige overzeesche bezittingen.
In het thans een beslissing naderende
laatste bedrijf van dezen oorlog, wordt
van weerskanten gestreden met een fel
heid, die ons voor de gevolgen doet hui
veren. Er wordt aan weerskanten een
waardoor de mogelijkheid van een
rechtvaardige vrede reeds bij voorbaat is
uitgesloten. Een compromis is niet meer
mogelijk. Hier spreekt alleen het recht
van den sterkste. We zullen ons-niet be
geven op het glibberige pad der be
spiegelingen over een mogelijke afloop
van dezen oorlog. Ter illustratie van de
moeilijkheid een zuiver oordeel te vellen
geven we hier twee berichten, een uit
Amerikaansche en een uit Engelsche
bron.
In het Amerikaansche huis van Afge
vaardigden heeft Knox, de. minister van
marine, onder meer gezegd, dat de in
eenstorting van Engeland binnen 60 da
gen mogelijk is. Indien Engeland de ne
derlaag lijdt, bezit Amerika in deze we
reld geen enkele vriend meer. Geen
Amerikaan heeft een nauwkeurig beeld
van den strijd om Engeland, want Ame
rika verneemt niet de volle waarheid en
kent niet de omvang van de werkelijke
verliezen.
Het tweede bericht is uit een radiorede
van den Engelschen minister Eden,
waarin deze volgens ’t Duitsche Nieuws
bureau onder meer zeide:
„Een blik op de kaart van Europa zou
- ..- voor Engeland met recht verpletterend
over hebben, verloren is, maar wie zijn bunnen zijn, maar een blik op de wereld-
j i.x._ 1 xi. fcaarf toont, dat Groot-Brittannlë altijd
nog een beslissend woord heeft mee te
spreken. De positie van Engeland wordt
gekenmerkt door een superieure vloot-
macht, door de heerschappij in de lucht,
welke het wil veroveren en door een
steeds groeiend leger. De minister be
weerde voorts, dat er weer een expe
ditiecorps gereed staat, dat een groot
leger in opleiding is en dat de binnen-
landsche weerkorpsen, die reeds meer
dan iy2 millloen leden tellen, van een
schitterenden geest bezield zijn. Eden
meende, dat ter bescherming van de
eilanden een offensief de vereischte tac
tiek is en dat dit ook in het voornemen
Hgt.”
Met groeiende belangstelling, maar
ook met angst en vreeze volgt Europa
deze worsteling tusschen twee groot
machten. Slechts één probleem kan met
deze algemeene belangstelling wedijve
ren en dat is de voedselvoorziening van
Europa.
Reeds meermalen is door Eingelsche
de taak die ons in de nieuwe wereld- 44
deskundigen de verwachting uitgespro-
ken, dat het Europeesche vasteland door 1
een slechte oogst en door de Engelsche 1
blokkade een hongersnood zal doorma-
ken.
Volgens de „dienst aus Deutschland”
bestaat daarvoor niet de minste reden.
Noch in Europa, noch in Duitschland
zelve is de oogst slecht. Over het alge
meen kan van een goede gemiddelde
graanoogst en die der hakvruchten wor
den gesproken. Reeds nu kan er op
worden aangedrongen een voldoende
varkensstapel aan te houden, opdat de
rijke voederoogst ten volle kan worden
benut
Het internationale landbouwinstituut
te Rome heeft verklaard, dat in geheel
Europa een goede gemiddelde oogst te
verwachten is. Roemenië bijv, meldt een
normaal goeden oogst en denkt een uit-
voeroverschot van 400.000 ton ter be
schikking te zullen hebben. Uit Bulgarije'
wordt gemeld, dat de oogstcijfers onge
veer overeenkomen met het gemiddelde
der laatste jaren; Ook in Hongarije ver
wacht men een goeden gemiddelden
oogst. Alleen in Zuid-Slavia en Grieken
land schijnt de oogst tamelijk ongelijk
matig te zijn, doch tegenover een achter
uitgang van sommige producten zal wel
een stijging van andere staan.
Voor Frankrijk ziet de zaak er minder
rooskleurig uit
Door de in dit land gevoerde oorlog
is van een stelselmatige verbouw van
voedingsproducten niets gekomen, zoo-
dat Frankrijk voor een groot deel is
aangewezen op invoer. Van overzee is
dit niet meer mogelijk en geld om deze
producten te koopen, heeft Frankrijk
niet meer, zoodat alleen overblijft de be
reidheid van andere landen in Europa
iets van de thans niet meer heerschende
overvloed, maar van het normale ver
bruik af te staan.
We hebben in ons vorig weekoverzicht
iets uitvoeriger de toestanden in de Bal-
kanlanden Roemenië, Bulgarije en Hon
garije besproken. Gedurende dit week
end is in die algemeene toestand wei
nig verandering gekomen. Alleen zou
men kunnen zeggen, het overleg vordert
goed. Het overleg tusschen Hongarije
en Roemenië is thans ook Ingezet. De
vertegenwoordigers der beide staten
hebben te Turna Severin een bijeen
komst gehad. De; Roemeensche delegatie
wil thans de voorstellen die haar door
de Hongaren zijn overhandigd, aan de
regeering te Boekarest voorleggen en
^.eAWeek.t’ zal het begin dezer week te Tuma
Severin terugkeeren.
Deze poging tot een vreedzame op
lossing in dit deel van Europa kan er
veel toö bijdragen, dat eindelijk die toe
stand zich consolideert. Een niet te on
derschatten factor vormt hierbij het be
talingsverkeer. Ook voor ons land opent
dit nieuwe perspectieven. De uitbreiding
van het Nederlandsche clearingsverkeer
tot Zuid-Slavië en het protectoraat Bo-
hemen en Moravië met inschakeling van
de Duitsche clearing toont aan, dat het
betalingsverkeer tusschen deze landen in
nieuwe banen wordt geleid.
Wanneer de indertijd door den rijks-
minister Funk, de president van de Duit
sche Rijksbank, geopperde denkbeelden
tof stand zouden komen, dan zal de eco
nomische politiek van het Europeesche
vasteland in geheel nieuwe banen wor
den geleid. In dat geval zal Berlijn voor
een belangrijk deel het financieele cen
trum van het Europeesche contigent
worden, daarbij een taak ovememende,
die na den wereldoorlog in hooge mate
door Amsterdam werd vervuld. In hoe
verre deze toekomstmuziek mogelijk is,
zal de tijd moeten leeren. Tal van vraag
stukken dienen nog opgelost en behan
deld te worden.
Neem b.v. nog eens het Frankrijk van
thans. De economische en financieele
structuur is nog dermate gedesorgani
seerd, dat men zelfs niet kon komen tot
een zeer bescheiden handelsverkeer. Een
blijvende verandering in de Europeesche
financieele politiek is alleen mogelijk,
wanneer orde en rust zijn weergekeerd.
Het doet er niet toe hoe men de zaak
beziet, uiteindelijk moet elk komen tot
deze conclusie, dat aan het einde van
dezen oorlog moet komen een wereld
orde met meer rechtvaardiger verhoudin
gen niet minder belangen-tegenstellingen
met veel minder egoïsme. Wanneer het
ontzaggelijke leed, dat thans geleden
wordt, het bloed dat vergoten en de tra
nen, die worden geschreid ons kunnen
brengen tot een levensgemeenschap met
meer vreugde, meer naastenliefde, meer
Godsvertrouwen, dan zullen we de
moeilijkheden van onze tijd met ootmoed
aanvaarden in het besef dat ons lijden
niet vergeefsch geweest is. Wanneer we
in dit geloof onze beproevingen aan-
Niet weinig menschen maken zich
zorg over de waarde van het geld in
verband met den oorlog en in het bij
zonder met den uitslag van den oorlog.
Zal de gulden den gulden blijven? Ze
vragen het zich zelf en anderen voort
durend met zorg af en intusschen
zijn ze er met de guldens erg zui
nig mee. Het is een onwillekeurige re
actie, dat men datgene omklemt, dat
men vreest te verliezen. Maar ten aan
zien van het geld is deze reactie niet
steeds een verstandige.
Hoe het met den gulden en met gelds
waarden in het algemeen gaan zal, kun
nen wij niet voorspellen. Misschien zal
na den oorlog heel het geldwezen ge
reorganiseerd moeten worden. Wat de
gulden na den oorlog nog waard zal
zijn, wordt natuurlijk ook bepaald door
het antwoord op de vraag, wie den oor
log zullen winnen en in welke verhou
ding de gulden tot andere muntwaarden
zal komen te staan. We bedoelen dit:
als alle waarden van geld worden ge
schokt, dan zal de depreciatie van den
gulden zich minder ernstig laten ge
voelen.
Geld heeft tenslotte slechts de waar
de van de goederen, welke men er zich
oogenblikkelijk voor kan verschaffen en
daarom is het oppotten en bewaren van
meer geld dan voor een verstandige re-
serveering noodig is, iets doms. Zeker
nu we er van overtuigd kunnen zijn, dat
een waardevergrooting niet in het ver
schiet der dagen ligt. Geld is geen be
zit, maar de goederen, welke men er
voor koopen kan, vormen bezit. In een
tijd als de huidige behoort het geld
meer dan anders te rollen. Wie geld uit
geeft voor goed, stelt zijn materieele
positie veilig en bezorgt ook aan ande
ren de gelegenheid om zich bezit te ver
werven.
Beter dan geld kan men thans b.v.
een huis rijk zijn of een stuk grond. De
zakenman zal goed doen met zich een
zoo deugdelijk mogelijke outilage te
verschaffen, deugdelijke machines te
koopen - voor zoover dat mogelijk is -
zijn winkel een beter aanzien te geven
enz. Dan weet hij tenminste, wat hij
over heeft, als de oorlog is afgeloopen.
Hij heeft dan een deugdelijken grond
slag om er zijn bestaan op te herbou
wen. We wijzen ook op het groote be
lang van onderhoudswerken, ’n belang,
dat voor lederen bezitter geldt. Na den
oorlog zal het er op aankomen, wat de
dingen waard zijn in de munt, welke
dan zal gelden; die waarde wordt vooi
een groot deel bepaald door den staat
van onderhoud.
Wie onderhoudswerken laat verrich-
teng^bezorgt zich daarmee het grootst
denkbare voordeel, dat op ’t oogenblik
te bereiken valt én hij helpt anderen aan
arbeid en brood, aan een eervolle posi
tie in de komende nieuwe ordening.
Zakelijk bezien eischt het huidige
oogenblik van iederen bezitter, dat hij
deugdelijk conserveert. Velen zullen na
den oorlog wellicht het inzicht be
komen dat het geld, hetwelk ze nog
I
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
