Voedsel in de gootsteen.
heDben nu waarde? ii
Buit enlandsche Revue.
Ulelke distributiebonnen
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Stadsnieuws.
Uit den Omtrek.
36— Jaargang
Woendags 4 September 1940
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
No 69
de drie
van den Raad dezer gemeente, waar
vol
Dinsdagsnummer
Vrijdagsnummer
Toe, adem diep de geur van ’t najaar,
En buig uw hoofd eens in den wind,
Aanschouw den rijkdom van dat wonder
En zegt U dan eens, hoe U ’t vindt?
Dan blijft U niet meer binnen zitten,
U hebt U zelf een pad gebaand.
En 't zomerafscheid wordt.een
welkom!
Weest welkom dus, Septembermaand I
het verbod werd uitgevaardigd, tot het
oplaten van vliegers.
de weg naar Edens te laten verbeteren,
terwijl de heer Galema als werkgelegen
heid aanwijst het vervoeren van sintels,
die op de opslagplaats te Welsrijp aan
wezig zijn.
De Voorzitter zegt dank voor de ge
geven vingerwijzingen en geeft de ver
zekering, dat door B. en W. al het mo
gelijke zal worden gedaan om werkge
legenheid te vinden.
wijs geraakte het 4-jarig zoontje van den
expediteur Groeneveld tusschen de lier
bekneld en liep dientengevolge een vrij
zware hoofdwonde op.
Dokter Boersma uit Baard werd ter
stond gewaarschuwd, die dan ook on
middellijk kwam en heelkundige hulp
verleende. Gelukkig, dat de brugwach
ter het jongetje tijdig opmerkte, anders
veest
De kleine maakt het thans naar om
standigheden redelijk goed.
OOSTERLITTENS
ONGEVAL.
31 Augustus 1940.
Eenige kinderen speelden Vrijdagmid
dag bij de brug, toen de brugwachter
Joh. D. bezig was enkele onderdeden
NIEUWE BUSDIENSTEN,
De bemoeiingen van de middenstands
organisaties in Bolsward en Makkum tot
verbetering van de dienstregeling zijn
succesvol afgeloopen.
Ingaande 2 September zullen naar
Franeker driemaal per dag n.l. om
6.05 - 10 en 13.50
en naar Makkum om
8.45 - 12.15 - 13.50 - 16.45
gedeeltelijk per bus en per tram loopen.
ONTHOUDERSVISCHCLUB.
De 5de wedstrijd welke de O.V.C. or
ganiseerde en die gehouden werd in de
Leeuwarder vaart j.L Zondag, is succes
voller geworden dan de voorgaande
wedstrijden. Niet minder dan 40 baarzen
boven de wettelijke maat werden er ge
vangen. De grootste baars 25 c.M. werd
gevangen door K. Nieuwenhuis, die
AMBACHTSTEEKENONDERWIJS.
Wij verwijzen nog even naar een ad
vertentie in dit nummer, waarin wordt
gewezen op de aangifte voor het am-
bachtsteekenonderwijs alhier.
Een aanbeveling van dit onderwijs is
eigenlijk overbodig.
In dezen tijd vooral is elk studie
object van zeer groot belang.
Een nieuwe manier om den vrede in
den Balkan te consolideeren, is thans
door de As-mogendheden Italië en
Duitschland toegepast. Voor diegenen,
die er maar niet aan kunnen wennen,
dat er op het vasteland van Europa zich
een geheel veranderde situatie baan-
breekt, is dit nieuwe feit van zeer bij
zondere beteekenis.
Na den vrede van 1918 heeft men in
dit geval de Engelsche en Fransche re-
geering getracht aan elk, die een steen
tje had bijgedragen tot het bereikte suc
ces, een kleine vergoeding te geven in
den vorm van een grooter grondgebied,
dat natuurlijk voorheen tot het bezit der
verliezende partij behoorde.
door K. Nieuwenhuis,
hiermee de eerste prijs verwierf.
2de prijs:
3de
4de
5de
6de
7de
8ste
9de
10de
van de paardenmarkt te Rien.
Vastgesteld werd een wijziging van
HENNAARDERADEEL.
WOMMELS, 31 Aug. 1940.
In de heden gehouden vergadering
Th. Walstra.
S. van der Schaaf Jr.
W. Leurink.
P. de Jong.
Tj. van der Hauw.
P. de Wit
J. Bosker.
J. Molenaar.
A. Nieuwenhuis.
ZWEMSCHOOL.
De temperatuur van het water is he
den 17 graden.
waarin opgenomen
Advertentiën per regel
10 cent
12 cent
Tusschen de tekst dubb. prijs
Giro no. 87926
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS
l.eesgeld Ir. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
besluit van 24 Januari 1934, no. 8, voor
alle reeds gesloten en nog te sluiten
geldleeningen gebruik te maken, van de
bij art. 5 der wet van 29 December 1933,
Stbl. no. 780, gegeven bevoegdheid,
door bij uitbetaling van rente de door
de gemeente verschuldigde couponbe-
lasting af te houden.
Met het oog op de bestaande onmo
gelijkheid om asfaltbetonwegen uit te
voeren werd besloten:
L In het bestek voor uitvoering van
het' verbreeden en verbeteren van het
weggedeelte Dronrijp-Winsum-Span-
num-grens Franekeradeel, voorzoover
dit ligt in de gemeente Hennaarderadeel
de noodige wijziging aan te brengen
door het wegdek van asfaltbeton te laten
vervallen en te vervangen door dikke
waalstraatklinkers, le soort;
II. ten behoeve van dit weggedeelte
onderhands aan te koopen van de firma
de Boer eh Feikema te Leeuwarden pl.m.
610.000 dikke waalstraatklinker, 1ste
soort, voor de som van f33.25 per 1000
franco voor den wal te Franeker of
Dronrijp.
Verder werd nog vastgesteld een wij
ziging der gem.begrooting voor 1940.
Bij de rondvraag informeert de heer
Pagels er naar of er ook wat aan ge
daan kan worden, dat de arbeiders, die
bij het wegenwerk ontslagen worden,
aan ander werk worden geholpen.
Naar aanleiding hiervan wordt door
den Secretaris verslag uitgebracht om
trent een te Leeuwarden gehouden ver
gadering,- waarvan de strekking was, der basculebrug te smeren. Spelender-
dat zooveel mogelijk werklooze arbei
ders in Duitschland te werk dienen te
worden gesteld en dat de arbeidsvoor-
Uw werklust wordt er door vergroot, waarden aldaar beter zijn dan vaak
wordt verondersteld.
De heer Pagels bepleit daarna het te
werk stellen van die menschen, die niet
naar Duitschland kunnen gaan. Ook de
heer Hellinga sluit zich hierbij aan.
De Voorzitter antwoordt, dat B. en W. waren de gevolgen niet te overzien ge-
ook gaarne de menschen aan het werk
zullen houden.
De heer Wljnstra geeft In overweging
Zoo werd o.a. van Rusland Bessarabië
afgenomen, van Bulgarije de Dobroedsja,
van Hongarije het gebied rondom Ze
venburgen en van deze mengelmoes plus
een reeds bestaand gedeelte, werd Roe
menië gevormd. Het spreekt van zelf dat
dit Roemenië in zeer groote mate En-
gelsch georiënteerd was. Na de oorlogs
jaren immers was het economisch leven
van Roemenië voor een groot deel met
Engelsch kapitaal opgebouwd. Evenals
Polen, Tsjecho Slowakije en meer andere
staten had ook Roemenië de Engelsche
garantie van een bescherming kunnen
krijgen, maar Roemenië heeft er de voor
keur aan gegeven zoolang mogelijk de
neutraliteit te bewaren. Dat gelukte zoo
lang er nog sprake was van eenige En
gelsche invloed in Europa. Na de ineen
storting van Frankrijk en het deelnemen
van Italië aan den oorlog, werd de toe
stand van Roemenië minder gunstig. Een
Engelsche garantie had geen zin meer en
langzaam maar zeker zag Roemenië de
tijd komen, dat er een revisie van het
vredesverdrag van 1918 zou komen.
Rusland vroeg en kreeg Bessarabië en
de Noordelijke Boekowina terug. Bulga
rije werd tevreden gesteld met de Do
broedsja en als derde hap uit het Roe-
meensche rijk kwam Hongarije met de
eisch van teruggave van de strook rond
om Zevenburgen.
Een oogenblik hebben sommigen nog
verwacht, dat Roemenië niet zonder strijd
zich deze aderlating zou laten welgeval
len, maar de nuchtere werkelijkheid
heeft gelukkig gezegevierd en daardoor
een nieuwe uitbreiding van den oorlog
voorkomen. Toen Hongarije en Roe
menië het onderling niet eens konden
worden, heeft men een scheidsrechter
lijke uitspraak van de asmogendheden
Duitschland en Italië gevraagd en ook
verkregen.
Bij deze uitspraak krijgt Hongarije ’n
gebiedsuitbreiding van ongeveer 45000
i km, welke Noord-Zevenburgen met in
begrip van Klausenburg en
Szekler Komstaten omvat.
In de redevoering van den Rijksmi-
nister van buitenlandsche zaken Von
Ribbentrop leest men, dat in tegenstel
ling met de Engelsche politiek, die
steeds getracht heeft de brandfakkel van
den oorlog ook in het Donaugebied te
werpen; de asmogendheden vastbeslo
ten en ook in staat zijn, een uitbreiding
van den oorlog tot dit gebied te ver
hinderen.
Na de Sowjet-Russische-Roemeensche
overeenstemming over de Bessarabische
kwestie en na de reeds tot stand geko
men overeenstemming tiisschen Roeme
nië en Bulgarije in de kwestie van de
zuidelijke Dobroedsja, is vandaag met
door de spilmogendheden gegeven en
door de twee partijen aanvaarde scheids
rechterlijke uitspraak, het laatste in het
Donau-gebied nog hangende territoriale
probleem tot oplossing gebracht. Een
definitieve toestand van pacificatie zal
thans ten profijte van allen ook in dit
deel van Europa intreden. Ik ben er van
overtuigd, dat hierdoor een hechte
grondslag voor het tot stand brengen
van duurzame en vriendschappelijke be
trekkingen tusschen Roemenië en Hon
garije in het leven is geroepen.
Misschien dat door sommigen de ge
dachte wordt geopperd, dat het gemak
kelijk vrede te sluiten is, wanneer je al
les maar toegeeft, maar zoo is de toe
stand nu ook weer niet.
Voor Hongarije, dat bij het verdrag
van Trianon in stukken werd verdeeld,
en van zijn 21 millioen inwoners er 13
millioen onder vreemde nationaliteit zag
brengen, is deze nieuwe oplossing na
tuurlijk zeer welkom. Maar ook Roe
menië zal zich over deze scheidsrechter
lijke uitspraak niet behoeven te bekla
gen, omdat het minder behoeft af te
staan dan door de Hongaren gewenscht
werd. Als compensatie heeft het nu ge
kregen de garantie van Duitschland en
Italië dat de nieuwe grenzen van Roe
menië nu onvoorwaardelijk zijn vastge
steld; naar alle waarschijnlijkheid be-
teekent deze garantie meer dan de in
dertijd door Engeland toegezegde, maar
niet aanvaarde garantie. Een blik op de
nieuwe kaart van Eüropa is voldoende
om te zien dat een vrede in het Donau
gebied ook van vitaal belang is voor
Duitschland en Italië en de thans gevon
den oplossing zeker tot behoud van die
vrede kan bijdragen.
Een Duitsche journalist, die na een
tocht door Frankrijk en België ook ons
land bezocht, noemt Nederland een oase
in Europa.
Inderdaad is dit het geval, wanneer
we slechts een vergelijking maken niet
onze nabuur België. De rantsoenen, vast
gesteld door de Duitsche overheid, zijn
even groot als hier, maar het Is een
AFSCHEID OF.... WELKOM?
Guus Betlem Jr.
Nog maar wat lutt’le dagen zomer,
En het seizoen is weer gedaan,
En wij, we trekken met een zuchtje
Weer onze regenjassen aan.
De wind, die giert weer om de hoeken,
De zee, die striemt het leege strand,
De regen klettert langs de daken.
We zijn inééns weer kikkerland!
De boomen schudden weer hun weelde
Van donkergroenen tooi, omlaag.
De laatste zonnestralen geven
’t Verwelkend blad, een gouden kraag,
’t Is voor een jaar weer afgeloopen,
We praten zuchtend van... een strop,
We duiken veilig in ons huisje,
En sluiten ons weer maanden op.
Ziedaar een fout, die velen maken.
Waarom? vraag ik U in dit lied,
Waarom, ziet U alleen dien zomer,
En ’t wondermooie najaar.niet?
Waarom in huis te zitten kleumen,
Wanneer de wind daarbuiten giert,
Maar.in het bosch, de herfst,
luister
Z’n kleurig, geurig welkom viert?
Waarom, o mensch, die zomers uren
In heete zon te bakken ligt.
Uw schreden thans niet, frisch, veer
krachtig,
Naar ’t wijde, open veld gericht?
O, nee.U wordt er niet meer bruin
van,
Maar warm, gezond en rozig-rood,
Uw bloed, dat tintelt door uw lichaam,
heele kunst het toegewezen ransoen bin
nen te krijgen.
Het brood is b.v. niet zoo goed als in
Nederland, maar toch stukken beter als
in de periode 1916-1918.
Met de vetdistributie loopt het in Bel
gië heelemaal mis. De overgroote meer
derheid van de menschen kan haar vet-
kaart niet opbruiken. Er is in werke
lijkheid te weinig boter in België. Reeds
in Februari hebben de deskundigen een
boterkaart in uitzicht gesteld. Er was te
veel afgeslacht voor het leger tijdens de
mobilisatie. Bovendien is de margarine-
aanmaak zeer beperkt en wordt er doof
de Duitsche soldaten veel boter gekocht.
Wanneer er geen krachtige maatregelen
worden genomen, zal in de komende
winter de toestand inderdaad ernstig
worden. Ook met de andere artikelen is
het niet beter gesteld, suiker is er vol
doende maar door het gebrekkige ver
keer is de bevoorrading voor de winke
liers zeer beperkt. Van koffie waren er
zeer groote voorraden, maar er zijn
enorm veel Duitsche soldaten in België
en iedere Duitscher wil na een koffie-
loos tijdperk wel eens een lekker kopje
drinken en bovendien iets opzenden naar
de Heimat.
Over het algemeen is men, wat de
distributie betreft, in België belangrijk
ten achter bij ons land, wat ook ver
klaarbaar is, omdat de oorlog daar zoo
veel langer heeft geduurd. De openbare
diensten werken nog lang niet normaal.
De telefoon Is nog steeds niet hersteld.
Intercommunaal telefonisch verkeer be
staat er nog niet. Het treinverkeer her
stelt zich heel langzaam. Een reis van
Antwerpen naar Brussel, vroeger een
kwestie van 20 minuten, duurt thans 1
uur en 20 minuten, Brussel-Parijs, de
groote expresse, voorheen 3y2 uur, thans
14 uren.
Wanneer we de couranten der laatste
dagen eens doorsnuffelen naar belang
rijke objecten ter bespreking, dan valt
het direct op, hoe weinig nieuws er van
de eigenlijke oorlog valt te melden en
hoe moeilijk het wordt, daaraan zelfs ’n
korte beschouwing te wijden. Regelma
tig vinden er vliegtuigaanvallen plaats,
zoowel op Engeland als op Duitschland,
maar van de resultaten wordt niet zoo
hoog opgegeven,1 tenminste wanneer
men het stelsel van den gulden midden
weg bewandelt, en toch mag naar onze
bescheiden meenin g de aanvallen niet
verslappen, teneinde de verdediger niet
in de gelegenheid te stellen de geleden
verliezen aan te vullen. Met het lucht
wapen alleen heeft men tot nu toe geen
overwinning kunnen bewerkstelligen en
juist in dit verband staat Duitschland
ten opzichte van den oorlog tegen Enge
land voor een nieuw probleem, aan wel
ker oplossing zeer zeker wordt gewerkt,
maar wat voorloopig voor ons nog een
vraagteeken blijft.
Ook in normale tijden zijn reeds
meermalen stemmen opgegaan die er te
gen opkwamen, dat menige huisvrouw
bij het koken van het dagelijksch menu,
onwetend veel, misschien zelfs wel het
beste deel van het voedsel weggooit.
Dat is natuurlijk in elk geval en in alle
tijden te veroordeelen.
Er ligt iets zeer respectabels in, wan
neer een ouderwetsche moeder haar
kinderen leert, dat zij nimmer voedsel,
bijvoorbeeld broodresten, mogen weg
gooien. Er zijn, die naar dat brood
snakken, dat weggooien een zonde is
tegen de schepping.
Nu is het ten slotte in een tijd van
overvloed nog te begrijpen en te ver
goelijken, wanneer met voedsel eens wat
royaal wordt omgesprongen. Maar
wanneer alles ons krap wordt toegeme
ten en wij een onzekere toekomst tege
moet gaan, wordt het verspillen van
voedzame stoffen een misdaad tegen de
gemeenschap van ons volk.
Nu moeten wij daar onmiddellijk bil
lijkheidshalve bijvoegen, dat de zonde
gewoonlijk uit onwetendheid en volko
men te goeder trouw wordt begaan.
Vandaar dat reeds in den vorigen we
reldoorlog, daarna en ook nu weer tel
kens opnieuw pogingen worden gedaan,
om die onwetendheid weg te nemen.
Van de commissies die zich daarmee
vrijwillig hebben belast, zijn de Com
missie inzake Huishoudelijke Voorlich
ting en Gezinsleiding en de Stichting
voor Huishoudelijke Voorlichting ten
plattelande algemeen bekend wegens
hun uitstekend werk. Zij hebben ook
den laatsten tijd niet stil gezeten en wij
maken gaarne van deze gelegenheid ge
bruik, om nog eens te wijzen op de cur
sussen, die begin September overal in
den lande zullen worden gehouden voor
de huisvrouwen en meisjes, in het kort
voor allen, die op eenigerlei wijze met
de bereiding van dagelijksche maaltij
den zijn belast. Deze cursussen van 4
lessen zullen kennis bijbrengen omtrent
de meest actueele vraagstukken op voe-
dingsgebied en slechts enkele centen per
les kosten. Het zal noodig zijn, dat men
niet alleen vele wijzen van behandeling
der voedingsmiddelen verandert, maar
dat men ook zijn gezin er toe brengt,
desnoods met een eenigszins gewijzig-
den smaak van het eten genoegen te ne
men en zijn best te doen, daaraan te
wennen. Wij hebben wel aan erger din
gen moeten wennen en dit is een voor
beeld er van, hoe men in sommige om
standigheden kleine vooroordeelen moet
overwinnen, om een groot voordeel te
behalen.
De smaak van modern toebereid
voedsel is vaak anders, maar daarom
allerminst slechter dan die van het op
de ouderwetsche manier gekookte eten.
En aangezien de mensch over het alge
meen wat conservatief van aard is, is
de aansporing, om die eigenschap nu
eens overboord te werpen, zeker niet
overbodig.
Wij moeten nu eenmaal trachten rond
te komen met de ons toegemeten hoe
veelheden. De Commissie van Voorlich
ting gaat van het standpunt uit, dat het
noch voor het moreel, noch voor de ge
zondheid van ons volk gewenscht is, nu
maar eenvoudig den iraad te geven: pas
u maar aan, eet andere dingen, dan die
ge gewend waart en vraagt niet naar
dingen, die ge toch niet kunt krijgen.
Men dient zich in elk huisgezin zoo
ver aan te passen als strikt noodzakelijk
is, maar dan ook niet verder te gaan.
Het is zeer zeker ook in dezen tijd mo
gelijk en daarom onze plicht, ons goed
te voeden. De mogelijkheid wordt op
de genoemde cursussen geleerd en daar
om dient elke huisvrouw, wie het lot van
haar gezin ter harte gaat, ze stellig te
bezoeken.
O THEE EN KOFFIE. Van 31 Aug. o
tot en met 27 Sept, wordt op bon 73 J
een half ons thee of een half pond
koffie beschikbaar gesteld.
j J SUIKER. Van 1 tot en met 27 Sept. 4 k
geeft bon 72 van het Algemeen Dis-
o tributiebonboekje recht op het koo-
J J pen van 1 kg suiker.
VLOEIBARE BRANDSTOFFEN.
o Voor afleveren of koopen van vloei-
bare brandstoffen (benzine, petro-
leum, spiritus enz.) zijn speciale dis- J
o tributiebons noodig. Van 12 Aug. tot o
en met 8 September" kan men op het
o zegel „Periode V” 2 liter petroleum
koopen.
BROOD. Van 2 Sept, tot en met
Jk 8 Sept, wordt op de met 4 genum-
merde dubbele bonnen van het nieuwe
o Broodbonboekje tezamen 2y2 kg rog- o
gebrood of 2 kg ander brood per per-
soon verkrijgbaar gesteld. De bonnen J
o die op 8 September nog niet gebruikt o
zijn blijven voorts tot en met 12 Sep- o
I tember a.s. geldig j J
o VLEESCH en VLEESCHPRODUC-
TEN IN BLIK. Verkoop van in blik
geconserveerd vleesch of in blik ge-
o conserveerde vleeschproducten is ver-
o boden. o
o BOTER, MARGARINE en VET. o
Van 24 Augustus tot en met 18 Oc-
o tober geven de bons 05 tot en met 12
van de boterkaart elk recht op het
koopen van een y2 pond boter, bons J*
05, 06 en 07 van de vetkaart elk recht
J op het koopen van l/2 pnd margarine
o of boter, bon 08 van de vetkaart recht
op het koopen van een /2 pond ge-
Jk smolten spijsvet of boter, bons 09, 10,
o H en 12 van de vetkaart elk recht op
het koopen van een 'A pond boter met
J* 10 cent reductie per >/2 pond.
o Verder mag geen room, op welke o
wijze ook vervaardigd, en voor wel-
J ke doeleinden ook bestemd, worden J
betrokken, tenzij op dokters advies.
GRUTTERSWAREN. Gedurende ’t I
tijdvak van 10 Augustus tot en met
6 September 1940 geeft de met 40 ge-
nummerde bon van het algemeen dis-
tributiebonboekje recht op het koopen
J van 2'A ons tarwebloem, of tarwe- J
meel of boekweitmeel of roggebloem
of roggemeel of zelfrijzend bakmeel.
Bon 14 geeft van 12 Augustus tot
en met 6 September recht op het koo-
pen van 250 gram rijst of rijstemeel
aanwezig waren 8 leden, werd medege- J of rijstebloem.
deeld dat H.H. Ged. Staten hebben goed- Bon 27 geeft van 12 Augustus tot
gekeurd het raadsbesluit tot opheffing "Taa’^^h^n^
vlokken, gort of grutten.
de algemeene politieverordening waarbij met 11 September recht op het koo-
o pen van 100 gram maïzena, griesmeel
j of püddingpoeder. (Puddingpoeders,
o die niet vervaardigd zijn van of niet Jk
In verband met de gewijzigde wet tot hoofdzakelijk bestaan uit producten,
heffing van een couponbelasting werd I bereid uit granen, rijst of tapioca, zijn
besloten met intrekking jan hetjaads- - ^no^f^^
11 September recht op het koopen van
100 gram macaroni, vermicelli of
spaghetti.
JI ZEEP: Bon 115 geeft tot en met 24 J
Sept, recht op 150 gram toiletzeep
(nieuwe samenstelling) of 120 gram
Ihuishoudzeep, o,f 200 gram zachte zeep J
of 250 gram zeeppoeder of 125 gram
Jk zeepvlokken of 250 gram zelfwerkende
h waschmiddelen of 200 gram vloeibare
Jk Van 31 Aug. tot en met 31 Dec. Jk
geeft bon 116 van de bij de textielkaart
gegeven extra-bonnen recht op 50
I gram scheerzeep of één tube scheer- J J
crème of een pot scheerzeep.
KOLEN enz. Tot 30 September kan
j men bij handelaren koopen 20 pct. van
o het werbruik van April 1939 tot en met
o Maart 1940. o
w
ff
I
DE JONG s NIEUWSBLAD
vaoigvoium num van Bon 105 geeft van 22 Juli tot en
zeep.
