Buil eniandsciie Revue. De Bolswardsche Courant en Westergoo DAM PO Lange afstandsgeschut. NAAR DE TOEKOMST. Welke bons zijn thans geldig No. 97 Dinsdag 10 December 1940 36S!g Jaargang Uitgever Fa. A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD zeep, of 200 Dinsdagsnummer Vrijdagsnummer zich hieromtrent niet tot Duitschland heeft gewend, bovendien deze kwestie als zinloos moet worden beschouwd, nu de Engelsche minister-president heeft verklaard, dat Engeland met een Kerst- wapenstilstand niet accoord kan gaan. Hierdoor wordt de hoop op een rus tige Kerstviering dus wel tot nul gere duceerd. We zullen na deze ietwat lange inlei ding weer enkele feiten uit het wereld gebeuren, die natuurlijk verband houden met den oorlog bespreken. novan, is met het Clippertoestel naar Europa vertnokkdn. Volgens dd „New York Times” zal hij Afrika, Griekenland en Spanje bezoeken. Op het ministerie van buitenlandsche zaken verklaart men, niets te weten over het doel van deze reis. geleden reeds beschreven in zijn beide boeken „In het jaar 2000” en „Gelijk heid voor allen” die' in millioenen exem plaren verschenen, in vele talen gedrukt zijn. Hij beschrijft de ontwikkeling van techniek en wetenschap, het werkloos heidsvraagstuk, de opkomst der vakbe weging, het invoeren van sociale wet- 1 t s s e - r s r r r Advertentifin per regel: 10 cent 12 cent Tusschen de tekst dubb. prijs Giro no. 87926 Allereerst de kwestie Ierland. i Tot nu toe is Ierland neutraal geble ven en wil zelf deze neutraliteit met alle kracht handhaven en heeft daartoe nog- i maals een verklaring gepubliceerd, dat het lersche volk bereid is om met de wa- penen in de hand zijn vrijheid te verde- J digen, waar en wanneer dit ook noodig zou blijken. Na de ineenstorting van Nederland en België zijn de verdedigingsmaatregelen in Ierland aanmerkelijk bespoedigd. Wanneer men deze legermacht verge lijkt met de legers der oorlogvoerende landen dan heeft dit natuurlijk niet veel te beteekenen, maar men moet hierbij niet vergeten, dat een inval in Ierland met groote moeilijkheden gepaard gaat. Dit geldt voor beide partijen, zoowel voor Engeland als Duitschland. Het ler sche leger kan op elk gewenscht oogen- blik en op elk gewenscht punt sterke gemotoriseerde strijdkrachten in het ge vecht werpen en alle kusten, havens en gebieden, die blootstaan aan een vijan- delijken inval, staan onder voortduren de bewaking. Naar onze meenlng is deze houding voor de beide oorlogvoerenden Engeland en Duitschland, het beste in de gegeven omstandigheden. Ook de houding van Amerika begint iets meer de aandacht te trekken. Het bezetten van verschillende Engelsche steunpunten door de Amerikaansche vloot, heeft voor Engeland dit voordeel, meegebracht dat de hiervoor noodzake lijke schepen voor andere doeleinden kunnen worden gebruikt. Bovendien gaat de Amerikaansche hulpverleening aan Engeland in stijgende lijn. Niet al leen met torpedojagers en vliegtuigen uit eigen reserve, maar ook met de nieuw ste typen gevechtsvliegtuigen. Nog dezer dagen werd bekend, dat 12 van de jnieuwste oorlqgsvliegtuigen, z.g. vlie gende forten naar Engeland waren ge leverd. Bovendien worden in Amerika Engelsche scheepswerven opgericht, waarop de onderdeden van vrachtsche pen in serie zullen worden gemonteerd. De afzonderlijke deelca zullen in Ame rikaansche fabrieken worden vervaar digd en aan twee werven worden gele verd, waarvan één aan de Westkust en de andere aan de Oostkust van Noord- Amerika zal worden gevestigd. Wanneer de Britsche scheepvaart-missie, die mo menteel in New York zetelt, de verdra gen heeft onderteekend, zal ’t plan voor deze werven worden gepubliceerd. Er heerscht ook nog op ander gebied samehwerking tusschen Engeland en Amerika, n.l. financieel. De oorlog kost Engeland geweldige sommen. Volgens geloofwaardige cijfers moet er per dag een bedrag van 45 millioen pond ster ling mee gemoeid zijn. Natuurlijk wordt deze kwestie die voor het winnen van dezen oorlog even belangrijk is als de strijd met de wapenen, in Duitsche krin gen met groote belangstelling gevolgd. Dr. Halfeld schrijft in het Hamburger Fremdenblatt dat de financiering van de Britsche oorlog de eenige uitweg is ‘om daarmee de ineenstorting van Engeland een tijdlang uit te stellen. De Engelsche strijd om de Amerikaansche dollar wordt voortgezet. Thans echter op den grond slag, dat Engeland nog niet aan ’t einde is van zijn financieel vermogen en daar om aanspraak mag maken op het ver trouwen van den Amerikaanschen belas tingbetaler. Uit deze financieele confe renties blijkt, volgens Duitsche lezing, dat Engeland vreest geheel met zijn volle rijkdom te moeten instaan voor de ge volgen van dezen oorlog. Omtrent de onderhandelingen van den Britschen onderstaatssecretaris Philips met de financieele instanties te Was hington, schrijft de correspondent van de „New York Times” o.a., dat deze on derhandelingen stellig de inleiding vor men tot een officieel Engelsch verzoek om financieele ondersteuning. Volgens raming zou Engeland een crediet van 2.7 milliard noodig heb ben. We blijven na het slot van deze week- revue ook nog maar even in Amerika en wel betreffende de vlootuitbreiding. Het bouwprogramma heeft dusdanige vorderingen gemaakt, zoo wordt ver klaard, dat elke twaalf dagen een oor logsschip van stapel loopt. Van de 7.7 milliard dollar, die voor den vlootbouw beschikbaar zijn gesteld, schen arbeid en kapitaal toe, 50 jaren is reeds 3.8 milliard aan opdrachten uit- - - - gegeven. De „New York Herald Tribune” meldt uit Mexico, dat de V. S. weldra dertig verbouwde torpedojagers ter versterking van de kustverdediging aan dit land zul len afstaan. Dit zijn oude jagers van het zelfde type als Engeland heeft gekregen. De militaire deskundige, Kolonel Do- Verschijnt DINSDAGS- en VRIJDAGSAVONDS Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50 Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct. Voor het Buitenland f 7.- per jaar. Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal. t- snelheid werd geteekend; een projectiel afgeschoten uit een loop, welke in ho rizontale richting is gesteld, zal heel spoedig de aarde hebben bereikt en daar inslaan. Hoe verder het doel ligt, des te geringer is natuurlijk de trefkans, want het afgeschoten projectiel staat op den weg naar het doel bloot aan allerlei in vloeden, welke zijn richting beïnvloeden als: vochtgehalte van de lucht, windrich ting, windsterkte, enz. Over de loopbaan van kogels en andere projectielen uit vuurmonden zijn dan ook allerlei theo- riën opgesteld, welke tesamen de leer van de ballistiek vormen, een zeer inge wikkelde wetenschap. Onder de ballis tic! van wereldnaam kan de Nederland- sche artillerie-officier Hojel worden ge noemd. Het vuurgeschut heeft een langere ge schiedenis dan de meeste leeken ver moeden. Vuurgeschut schijnt voor het eerst te zijn toegepast in 1330, in den strijd tusschen Venetië en Genua. De Turken slingerden in 1453 voor Kon- stantinopel uit vuurmonden steenen ko gels tegen de muren, welke (de kogels) tot 1200 pond wogen, hetgeen zou wij zen op een kaliber van 83 c.M. Het laatst der 15de eeuw bracht de Ijzeren kogels, gevolgd door de holle, met buskruit ge vulde bommen. Md. De Int. Ver. Bellamy schrijft ons het vo leende- - De nood in ons Vaderland is hoog; ^m-beL.elke_derA b?™ 100 gram Y’^h nu en vóór 10 Mei. Vele pogingen om tot daadwerkelijken opbouw te komen, worden aangewend, maar van concrete plannen wordt nog niet veel vernomen. Reeds 8 jaren lang hebben wij gewezen hoe tot arbeid en welvaart is te komen en hebben wij als oorzaak van de toe nemende ellende aangegeven het hand haven van een individualistisch ingesteld economisch stelsel, het handhaven van het op het belang van den enkeling inge stelde concurrentie- en winstsysteem; de productie was niet ingesteld op de be hoeften van allen, maar op het belang van een enkeling of groep. Ondanks leuzen van moreele en gees telijke herbewapening en de vaak inten sieve arbeid der vakbeweging, werd het persoonlijk-, groeps- en volks-egoïsme met den dag gevoed en werd de dage- lijksche strijd voor steeds meer menschen al heviger. Ieder mensch en elk Volk moest zich zelf maar bedruipen. Hoe staat het nu? Het kapitalistisch-economisch stelsel heeft, zijns ondanks, een productie-ap- - -1 BROOD. Op bon no. 18 tot en met 15 De cember (eventueel t.m. 22 December) elke bon 125 gram roggebrood of 100 gram ander brood of een rantsoen gebak. BLOEM. Op bon no. 2 tot en met 29 De cember elke der 8 bons 60 a 65 gram rogge brood of 50 gram ander brood of een half rantsoen gebak, of 35 gram meel of bloem. BOTER. Op bon 20 tot en met 13 Decem ber 250 gram boter of margarine. VET. Op bon 20 tot en met 13 December 250 gram margarine of boter. Boter- en Vetbons no. 19 blijven geldig t.e.m. 13 Des. Bons 20 t.e.m. 20 Dec. VLEESCH. Op bon 11 tot en met 15 De- (been inbegrepen) of 100 gram vleeschwarên of 100 gram ongesmolten vet. WORST, VLEESCHWAREN. Op bon 11 tot en met 15 Dec. èèn rantsoen vleeschwa- ren. SUIKER. Op bon 30 tot en met 20 Decem ber 1 kg. suiker. KAAS. Op bonnen no. 49, 50, 62, 63 tot o? December ieder een ons kaas. Bon 24 blijft geldig t.m. 18 December. ZEEP. Op bon 17 tot en met 31 December 150 gram toiletzeep, of 120 gram huishoud- 9 gram zachte zeep, of 250 gram zeeppoeder, of 125 gram zeepvlokken, of 250 gram zelfwerkende waschmiddelen, of 200 gram vloeibare zeep. Op speciale bon 116 (uitgereikt met de tex- tielkaart) tot en met 31 December 50 gram scheerzeep of een tube scheercrême dan wel een pot scheerzeep. EIEREN. Op bon 23 tot en met 15 Decem ber (eventueel t.m. 22 December) één ei. Bon 36 geldt nog t.m. 15 December). PEULVRUCHTEN. Op bon 56 tot en met 16 December een pond peulvruchten, aan vankelijk slechts groene- en spliterwten en wellicht capucijners. ,nKl°FFIt.“ THEF- °p 81 tot en mei Op bon 43 tot en met 27 December 2% ons rijst of njstemeel of rijstebloem of grutten- meel. Op bon 83 tot en met 27 December 2>A ons havermout of havervlokken of haverbloem oi aardappelmeelvlokken of gort of gortmout of 2pJ^n 88 tot en met 27 December uitslui tend 25° gram gort of gortmout of grutten. Op bon 93 tot en met 27 December 1 ons maïzena of griesmeel of sago of aardappel- meel of puddingpoeder. Op bon 98 tot en met 27 December 1 ons vermicelli ot macaroni of spaghetti HONDENBROOD. Op bon 11 van de voe- derkaart honden t.m. 31 December voor groep 1 en 2 10 kg., groep 3 8 kg., groep 4 denbroed^0613 5 4 kg’ gr°ep 6 3 kg‘ hon’ KATTENBROOD. Op bon 11 van de voe» derkaart katten t.m. 31 December lJ/2 kg. kattenbrood. 8 08B Op brandstoffenböns 07, 08, 09, 10, 11, 12, 13 en 14 „centrale-verwar- >en T’k04’ °5’ 061 07 »baarden en ka- eenhAid b?"f gem^rkt brandstoffen een 2 P?"ode en de bons een eenheid cokes 2e periode, tot en met 14 December, eIk een eenheid vaste brandstoffen. PETROLEUM. Op bon no. 7 tot en met efndenCember 2 petroleum voor kookdoel- P^o'ennizegel „b” tot en met 15 De- v“iS!i„2g nniiinniiniiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiniiiiiiinni ten, de radio en televisie, de oprichting van waren- en eethuizen, de vorming van concerns, kartels, en trusts, de giro clearing en tolmuren, het Instéllen van al meer Overheidsdiensten, enz. Voor ons allen is dat reeds historie gewor den. Wat nog in de toekomst besloten ligt, is, dat heel de productie en distri butie zal worden beheerd door en alle arbeidskrachten in dienst zullen zijn van de Overheid als hoedster van het waar achtig volksbelang. Dat iedereen, na tes ting, in het arbeidsleger de plaats zal kunnen innemen, die hem op grond van aanleg en karaktereigenschappen toe komt en waardoor hij de hoogst moge lijke bevrediging en de gemeenschap het hoogst mogelijke nut daarvan zal trek ken. Dat aan allen zonder onderscheid mits men zijn best doet, een gelijk aan deel in de gezamenlijke welvaart zal worden gewaarborgd van wieg tot graf en dat het thans onpersoonlijke en dus vervreemdbare geld vervangen wordt door persoonlijk giraal geld. Ook de verwezenlijking van dit alles ligt, stap voor stap, in den verderen ont wikkelingsgang van den tijd. De tee- kenen des tijds te verstaan is eisch voor ieder Nederlander, die het wel meent met zijn volk. Ons aller belang ligt besloten in het instellen van een centraal ge leide economie op het belang van heel het volk gericht, in het produceeren en distribueeren naar behoefte van allen. Donker is het heden, maar de toekomst wenkt ons hoopvol toe. Om dat te kun nen begrijpen en dan mee de hand aan den ploeg te kunnen slaan, is het noodig om de evengenoemde boeken te lezen. Wij verwijzen naar de advertentie in dit blad. Is misschien deze bede tot nu toe niet verhoord, doordat we hog te opper vlakkig hebben gebeden? laten we dan in deze adventsdagen met nieuwen ijver dit gebed herhalen, laten we bidden, dat de leiders van de volken tot inkeer mo gen komen en deze tot nu toe somber schijnende Kerstdagen het eerste uit gangspunt mogen worden voor een lich tende toekomst, waarin geen plaats meer is voor oorlog en al de andere rampen, die daaraan verbonden zijn. Zou er zoo wordt deze week in verschillende landen de vraag gesteld kans bestaan dat er op de Kerstdagen een wapenstilstand wordt afgekondigd? De vorige week lanceerde er een bericht dat de Paus aan de bisschoppen der oor logvoerende landen een verzoek gericht had er bij de desbetreffende regeeringen op aan te dringen, dat gedurende de Kerstdagen de strijd gestaakt werd. Uit Duitschland komt nu een mede- deeling, dat daar niets bekend is van paraat weten in te stellen, dat naar de uitspraak van een duizend economen een wereldproductie heeft, die meer be draagt dan de menschheid aan noodza kelijke en zelfs minder noodzakelijke levensbehoeften noodig heeft. Het distri- butie-apparaat echter werd niet in ge lijke mate ontwikkeld. Dat zou ook strij dig zijn met het wezen van het kapita lisme. De menschen hadden het voort gebrachte wel noodig, maar konden het niet koopen, omdat ’t den meesten aan dq noodige koopkracht ontbrak. De ma chine verdrong de persoonlijke arbeids kracht, de bedrijven werden al meer ge rationaliseerd en al meer menschen kwamen op straat te staan. Zonder werk wil zeggen weinig inkomen en veel solli citanten wil zeggen; lage loonen. Zoo kregen we den dwazen toestand: overproductie en toch onderconsumptie; overvloed en toch gebrek. Moeten we weer daarheen? Na den oorlog komt er weer vrede. Zal dat ook een economi sche vrede zijn? Een toestand dus,.waar in de eene burger zich, gedreven door een innige overtuiging en een sterk ont wikkeld gemeenschapsgevoel, instelt op het belang van den ander en waarin het eene volk ten nauwste rekening houdt met het belang van het andere? Dat is de benauwende vraag voor de toekomst, die velen bezig houdt en waarvan de be antwoording in het heden besloten ligt. In het verleden ligt het heden, in het nu wat worden zal. Wij zullen samen moeten werken, hoog en laag. Iedereen zal naar eigen aanleg volwaardige opbouwdiensten hebben te bewijzen. Dat kan niet meer particulier, maar dat moet centraal ge schieden. De oude individualistische economie heeft afgedaan. Het goud is niet meer de basis voor welvaart. De kracht en de welvaart, ja het geestelijk welzijn en de cultureele vorming van ons volk hangen af van den arbeid van ons allen tesaam en in een billijke ver- deeling van het resultaat daarvan. Daar heen gaan we nu. Dat ligt in de ont wikkeling van maatschappij en mensch opgesloten. Het is alleen maar de vraag hoe. Door een sterk ontwikkeld gemeen schapsgevoel tegenover elkaar en tegen over andere volken, kunnen we langs den best denkbaren weg het doel be reiken. Niet anders. Dat doel moet men kennen en de oorzaak der ellende moet men weten. Edward Bellamy heeft alles wat we nu doormaken, tot den feilen strijd tus- Wanneer we de gedurende de laatste weken telkens opduikende berichten over veranderingen in de legercomman- do’s eens toetsen aan den werkelijken stand van den oorlog, dan blijkt direct, dat deze veranderingen voor het mee- rendeel plaats vinden in de hoek waar de slagen vallen, m. a. w. bij die partij die momenteel op bepaalde punten in het defensief is. Maarschalk Badoglio die zijn groote kwaliteiten heeft bewezen in den vorigen wereldoorlog aan het Italiaansch-Oos- tenrijksche front, is vervangen door Ca- vallero en een bericht uit Engelsche bron zinspeelt er op, dat ook Engeland ver anderingen overweegt in het opper-com- mando van de vloot. Is dit een bewijs voor een mindere krachts-ontplooiing? Neen. Naar onze meening juist het tegendeel. De nieuwe wijze van oorlogvoering maakt ook nieu we methodes noodzakelijk en tegenover deze nieuwe systemen staan de jongeren altijd iets gemakkelijker open. De naaste toekomst zal nu moeten leeren in hoe verre de nieuwe leiders voor hun taak berekend zijn. Wanneer we aan die naaste toekomst denken, dan zien we, dat na enkele weken ook in deze wereld vol strijd en vernietiging het Kerstfeest zal worden gevierd. Vrede op aarde, zoo zal het ook in dezen Kerstnacht weer- klinken, maar de menschen van goeden wil zijn niet te vinden en toch, we ge- looven dat we op deze manier dit pro- bleem niet moeten benaderen. De men- schen van goeden wil vindt men ook in onze dagen bij duizenden, neen honderd- duizenden. Hoe bidden er duizenden da- gelijks de bede: Heer, geef Uwe diena- ren den vrede, die deze wereld ons niet t geven kan. Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel A Telefoon No. 451 DE „DICKE BERTHA VAN LUIK” EN „DIE PARISERIN” :- Den laatsten tijd verneemt men tel kens uit de Duitsche legerberichten, dat de haven van Dover beschoten wordt met kanonnen, welke aan de Fransche kust in de buurt van Calais bij Kaap Griz Nez om precies te zijn staan opgesteld. Niet weinigen iconcludeeren daaruit, dat het Engelsche Kanaal, hetwelk met dit geschutvuur wordt overspannen, dus nog smaller is dan ze dachten. De breedte van het Kanaal is echter heusch wat meer dan die van een fatsoenlijke boerensloot; zij bedraagt op het nauwste punt de afstand van Kaap Griz Nez tot Dover toch nog 32.464 M. Men moge er zich al over verbazen dat een dergelijke ruimte door kanons kogels kan overspannen worden wie w)at meer weet van de moderne ge- schutstechniek, vindt een beschieting van Dover vanaf de Fransche kust slechts een simpel oorlogsspel. De Londenaars kunnen misschien nog wel eens worden verrast met een granaatvuur, dat hun vanaf het vasteland wordt toebedeeld; de technische mogelijkheid daarvan is reeds in den vorigen wereldoorlog be wezen, toen Parijs onder het vuur lag van een kanon, dat op circa 80 K.M. van de Fransche hoofdstad stond opge steld. Juist! zoo zullen zich de ouderen misschien herinneren de „Dicke Ber tha”. Maar dan hebben ze het mis. De Dicke Bertha was een kanon, dat schrij ver dezes in de Augustusdagen van 1914 in werking heeft gezien. Het was toen in onderdeden aangevoerd per spoor en werd opgesteld in een stadspark van Luik, van waaruit met drie schoten het fort Loncin in een puinhoop werd ver anderd. Het is niet waarschijnlijk, dat dit kanon in serie is vervaardigd en ook niet bekend, dat het elders zijn diensten heeft bewezen. Het is dan ook bekend gebleven als de „Dicke Bertha van Luik”. Deze Dicke Bertha had het zwaarste kaliber dat ooit werd aangemaakt; het was n.l. ingericht voor granaten met ’n middellijn van 42 c.M. Het was echter een stuk belegeringsgeschut, bestemd om van betrekkelijk korten afstand zwa re verdedigings-kunstwerken in puin te gruizelen. De loop was dan ook betrek kelijk kort, niet langer dan 4 A 5 M.; deze was vrij steil naar boven gericht, opdat het zware afgeschoten projectiel vanaf zoo groot mogelijke hoogte recht op het doel zou inslaan. Het lange afstandsgeschut is eveneens van een zwaar kaliber (breede middel lijn der projectielen) maar de loop van het kanon is zoo lang mogelijk, opdat de snelheid van de afgeschoten grana ten zoo hoog mogelijk kan worden op gevoerd. Het lange afstandsgeschut wordt voornamelijk gebruikt op de oor logsschepen en aan de kusten. In zee gevechten is het immers van groot be lang, dat geschutvuur kan worden ont wikkeld op een afstand, waarop de ka nonnen van den tegenstander nog niet met kans op succes aan het woord kun nen komen; aan de kust moet men over lang afstandsgeschut kunnen beschik ken om vijandelijke oorlogsbodems te verhinderen, de havenwerken onder vuur te nemen. Het kanon onze Nederlandsche ar tilleristen plachten van „de” kanon te spreken dat in 1917 Parijs beschoot, stond onder de Duitsche belegeraars be kend als „die Pariserin”. Het had een loop van 34 M. lengte en twee mannen konden hem nauwelijks omspannen. Niet vanwege het kaliber, maar we'gens de geweldige pantsering; de loop had n.l. een dikte van 40 c.M. Het leelijke ding stond op een betonnen vlak van 12 bij 12 M. Na 65 schoten werd de loop ge vaarlijk voor de kanonniers zelf. De ko gels wogen tot 230 pond en waren on geveer 1 M. lang. Ondanks hun ge wicht legden zij in bijna vier minuten een afstand van 130 K.M. af, het hoogste punt der kromme baan was 40 K.M. Het hoogste punt der kromme baan.eert initiatief in deze richting en dat men Men moet zich vooral niet voorstellen, dat de loop van een kogel of granaat een horizontale baan kan afleggen. Het projectiel krijgt eerstens al een opslag, als het uit den loop komt en richt zich enkel reeds daardoor wat naar boven. Naarmate het doel verder weg ligt, moet de schutter de loop van geweer of ka non omhoog richten (vandaar de vizier- stelling op het geweer), omdat het pro jectiel, zijn baan vervolgende, door de zwaartekracht steeds verder terugzakt uit de lijn, welke door zijn aanvangs- et in e e e e ZIEK VAN - VERKOUDHEID? 1 t i I DE JONG s NIEUWSBLAD waarin opgenomen WrljlrugenboritlnmetDampo.Dèr* onder de woll Volgende morgen be- Pot 50ct. Tube 40ct. Doo«30d.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1940 | | pagina 1