I
1
MOSKOU IS COnSEQUHIT.
Buit enlandsche Revue.
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Nieuwjaars
groeten
rniiiiiinniiiTiiiiiiiiiiiiiiiiniiniinniinnnni
Welke bons zijn thans
geldig
1941 nadert
1;
Stadsnieuws.
Uit den Omtrek.
36~ Jaargang
Dinsdag 17 December 1940
No. 99
Uitgever Fa. A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
lUllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllimill
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
a-
){ieuwjaarsqroeten
n
t
t
id
es
Md.
J
I
t
r
Dinsdagsnummer
Vrijdagsnummer
e
a
Met een bewonderenswaardige open
hartigheid, die scherp afsteekt tegen de
manlier, waairop in de strijd tusschen
Duitschland en Engeland de oorlogsbe
richten in elkaar worden gezet, vertel
len ons de
Italiaansche legerberichten
dat het momenteel de Italianen niet bijs
ter gelukkig gaat.
In Oost-Afrika zit maarschalk Grazi
ani met een half millioen mannen, waar
voor de noodzakelijke aanvoer met den
dag moeilijker wordt en in Griekenland
is de situatie thans zoo, dat men geheel
vecht op Albaneesch grondgebied.
In het Duitsche weekblad „Das Reich”
wordt in een beschouwing over de strijd
in Albanië o.a. gezegd:
De Italiaansche weermachtsberichten
hebben in nuchtere taal gezegd wat er
te vertellen viel. Op de linkervleugel zijn
zware verliezen geleden. Koritza werd
opgegeven, de druk op Progradetsj houdt
aan en iets noordelijker zijn nieuwe stel
lingen betrokken met verlies van ma
teriaal. De Grieken zijn op sommige
plaatsen ongeveer 50 K.M. in Albanië
gedrongen.
Feitelijk, zoo gaat het blad verder, ligt
het accent van de Albaneesche strijd
thans niet bij de vijf veroverde Albanee
sche steden, maar op de vraag, hoe daar
de moderne bewegingsoorlog aan den
gang te brengen.
De natuurlijke hinderpalen in dit land
zijn in niet geringe mate in het voor
deel van de Grieken. Het bovengenoem
de blad gaat verder in een beschouwing
over de strategische opzet van deze
Middellandsche Zee-oorlog, waarbij na
tuurlijk Engeland een belangrijke rol ver
vult.
Wanneer Griekenland het uithoudt tot
wij hebben afgerekend met de Italianen
in Egypte, aldus redeneeren de Engel-
schen, dan hebben wij voor onze legers
een bruggehoo'fd verkregen, vanwaar wij
de flank van de geheele aanval op Tur
kije kunnen bedreigen. Vandaar uit kun
nen wij dan eventueel met onze legers
van de geldkoers zonder hulp van den
gouden standaard op peil. Japan bevindt
zich in een soortgelijke positie en Enge
land moet zijn laatste reserves aan goud
thans afstaan aan Amerika. Wat kan
Amerika met al dit goud doen? Dat is
een probleem, waarmee Amerika zoo da
delijk geen weg weet. De 20 milliard
aan goud zou voor Amerika wel eens
een geweldige schadepost blijken. Naar
het oordeel van bevoegde kringen gaat
het goud onvermijdelijk den weg, die het
zilver gegaan is. Ook het goud zal in
de toekomst nog slechts een ról spelen
op die terreinen waar het als metaal
bruikbaar zal zijn. Dan zal het uit zijn
met de waanzin, dat goud met grooter
kosten gewonnen wordt om het in ze
keren zin later weer in dezelfde aarde te
deponeeren.
13 December 1940.
Door het kiescollege der Ned. Herv.
kerk werden door het bedanken van Tj.
van den Berg, ouderling en Tj. Jellema
diaken, gdkozen de heeren D. Sj. de
Boer en S. Posthumus.
HINDELOOPEN
ONGEVAL.
14 December 1940.
Toen hedenmiddag de heer O. Boot-
sma de motor van zijn visschersboot zou
aanslaan, sloeg de kruk evenwel terug
en wel zoo erg dat zijn pols gebroken
werd.
Dr. Wiersma van Koudum verleende
de eerste hulp.
Ier
er
■It
n
e
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal
VOETBAL.
Hedenmiddag had de voetbalwedstrijd
plaats tusschen H. V. V. I en Stormvo
gels I van Workum. De gasten keerden
huiswaarts met een 3-1 overwinning.
en
che
be-
ier-
ijke
te
dat
ïkt,
op
rin
de
Ve-
va-
oor
n”.
tot
ten
het
ran
rdt
re
in-
er
;s-
n”
5t-
de
ch
;h-
is
an
le
ze
m,
e-
k-
:t-
te
e-
:ts
n-
it-
n-
in
n-
;n
s-
in
len.
gal
heb
let-
in
en-
een
ing
het
HET NAT. SOCIALISME,
15 December 1940.
Bij den heer Lukkes werd een verga
dering belegd voor het N. S. Slechts een
11-tal personen waren aanwezig, wat
vrij zeker te wijten was aan de niet vol
doende bekendmaking.
De heeren De Jong uit Beetgum en
Stienstra uit Franeker voerden *t woord.
De heer de Jong begon met te zeggen
dat er nog te veel menschen zijn, die
zulke vergaderingen niet durven bijwo
nen om verschillende redenen. Genoem
de spreker zette op een duidelijke en
begrijpelijke wijze uiteen het doel, stre
ven en werken van het N. S. De arbeid
op den voorgrond en het kapitaal er
achter, betoogde de spreker. Met vele
tegen den prijs van 40 ct.
voor ten hoogste 4 regels.
Elke regel meer 10 cent.
Deze Nieuwjaarsgroeten
kunnen ook worden opge
geven aan onze Agenten.
Opgaven in te zenden uiterlijk tot
en met Zaterdag 28 December,
Amerikaansche beschermers in Oost-
Azië te verslaan.
Tokio heeft de doelstellingen van het
anti-komintern-(pact verloochend, maar
dat heeft niet mogen baten. Wat be
grijpelijk is. Dat het anti-komintern-pact
wel anti-communistisch, maar niet anti-
Russisch zou zijn, is een sophisme. Een
anti-fascist hoeft toch waarlijk niet aan
Mussolini te komen verzekeren, dat hij
niet anti-Italiaansch is en een anti-
nationaal-socialist kan zich ónmogelijk
tot een bewonderaar van Hitler en een
bondgenoot van Duitschland verklaren.
Zoowel in Rusland als Duitschland en
Italië is het politieke streven van het
land zoodanig vereenzelvigd met het we
zen van den staat, dat deze twee niet te
scheiden zijn.
In de houding van Moskou is ontegen
zeggelijk een zekere politieke conse
quentie te onderkennen. Dat Rusland
nooit de militaire bondgenoot van de as
mogendheden zal worden, valt op zich
zelf al te concludeeren uit het uitblijven
van elke wezenlijke verandering in de
houding van Moskou na het bezoek van
Molotof aan Berlijn. Maar evenmin zul
len de Russen ooit de redders worden
van Engeland of zich zelfs maar leenen
tot het bewijzen van hand- en span
diensten aan Albion, op de manier der
Amerikanen. Ruslands houding is con
sequent: de bolsjewisten halen als buit
uit den internationalen volkenstrijd bin
nen, wat hun voor de hand is komen te
liggen en wachten voor het overige de
ineenstorting door uitputting van een der
beide partijen af om hun eigen uiteinde
lijke doelstelling te verwezenlijken, de
wereldrevolutie.
Noch aan de geallieerden, noch aan
de Duitschers hebben de Russen ooit iets
anders aangeboden dan hun welwillende
neutraliteit, waarvoor ze een prijs vroe-
.gen, welke door het Poolsche en door
de Baltische volkeren zou worden be
taald. Het schijnt, dat de Britten en de
Franschen hun in Augustus van het vo
rige jaar dien prijs hebben geweigerd.
Ook al zouden ze van Moskou toch nim
mer de daadwerkelijke medewerking in
den strijd tegen Duitschland hebben ver
kregen. De Russen zijn even anti-demo-
cratisch als anti-nationaal socialistisch
en anti-fascistisch. Het bolsjewistische
oogmerk is: af te wachten tot het oogen-
blik, waarop de thans in Europa strijden
den eikaars krachten zullen hebben uit
geput, om dan van de verwarring te
profiteeren ter verbreiding van het bol
sjewisme en de vestiging eener Russi
sche opperheerschappij.
en daarmee de tijd voor be
taling van 't abonnementsgeld.
Wanneer U het bedrag stort
op onze girorekening 87926
of het per postwissel zendt,
heeft alles een vlot verloop en
hebt U de minste kosten. Wij
vertrouwen dat onze abonnees
aan ons verzoek zullen vol
doen. Het bespaart ons in de
overdrukke tijd veel werk.
Nè 1 Januari worden de kwi
tanties afgegeven.
DE ADMINISTRATIE
Advertentlfin per regel:
10 cent
12 cent
Tusschen de tekst dubb. prijs
Giro no. 87926
In dit verband mag ook wel even de
aandacht gevestigd worden op
de vele gezantenwisselingen
in den laatsten tijd.
De belangrijke post te Berlijn is thans
ingenomen door een persoonlijke vriend
van Stalin, n.l. Dekanesov, een Georgiër
die zijn benoeming dankt aan het volle
vertrouwen dat Stalin in hem stelt,
waardoor hij bijna de positie van per
soonlijk afgevaardigde van den heer-
scher uit het Kremlin verkrijgt.
Ook Japan en Engeland wisselen de
laatste weken herhaaldelijk in de gezan
tenposten. Japan doet dit in verband met
de veranderde politiek, waardoor jon
gere menschen, die zich gemakkelijker
kunnen inleven in de consequenties van
het drie-mogendheden-pact, een kans
krijgen. Engeland doet dit meer nood
gedwongen. Het plotselinge overlijden
van Lord Lothian, die met een uiterst
delicate zending naar Amerika was be
last, plaatst Engeland weer voor de
uiterst moeilijke taak een geschikte
plaatsvervanger te vinden, en.diplo
maten van groot formaat zijn den laat
sten tijd in Engeland ook niet dik ge
zaaid. Als opvolger van Lord Lothian
worden nu reeds genoemd Sir Anthony
Eden, Lloyd George, Lord Cramborne
en anderen. Bijzondere aandacht trekt
momenteel het bezoek van den Hertog
van Windsor aan President Roosevelt.
De Hertog van Windsor, vroegere ko-
ning van Engeland, bekend om zijn de
mocratische ideeën en getrouwd met een
Amerikaansche, is misschien juist nu de
geschikte persoon om de zending, die
Lord Lothian was toevertrouwd, tot een
goed einde te brengen.
Zoo zien we, dat ook op diplomatiek
terrein, er heel wat werk aan den win
kel is.
FILMAVOND IN DE DOELE.
Zondagmiddag bleef het bezoek aan
deze filmvoorstelling beneden onze ver
wachting.
’s Avonds was de opkomst zeer be
vredigend. Het voorprogramma was ook
nu weer uitstekend verzorgd. De hoofd
film „De spooktrein” is een echte grie
zelfilm, vol van de meest onwaarschijn
lijke verwikkelingen.
We zullen onze lezers den inhoud van
deze film maar besparen. Verhandelin
gen over spoken en spooktreinen zijn in
deze verduisteringstijden minder ge
schikt.
16 December 1940.
Benoemd met ingang van 1 Jan. 1941
tot keurmeester-hoofdopzichter aan het
abattoir te Leiden de heer W. Themmen
thans keurmeester opzichter aldaar,
voorheen hulpkeurmeester alhier.
e
en met behulp van den nieuwen bond
genoot de Duitsche draak den doodsteek
geven.
Deze fanfare’s, zoo vervolgt „Das
Reich”, kennen wij. Tegenover Grieken
land moet echter onvermijdelijk het Ita
liaansche overwicht tot uiting komen. De
kracht van het Italiaansche onderzee-
wapen en de voortreffelijke luchtmacht
zijn hiervoor een waarborg.
Afwachten is ook hier de boodschap.
Waarschijnlijk zal door sommigen de
vraag worden gesteld: waarom Duitsch.
land, dat momenteel geen voldoende
werk heeft voor zijn landleger
de Italiaansche collega
niet met een half millioen gemotoriseer
de troepen te hulp snelt.
Een spoedige en afdoende beslissing
daar in de Balkan is evenzeer in het
belang van Duitschland als Engeland.
Bovendien heeft de Duitsche inval in Po
len het bewijs geleverd, dat natuurlijke
hindernissen door gemotoriseerde strijd
krachten kunnen worden overwonnen.
Bij deze veronderstelling moeten we
in de allereerste plaats rekening houden
dat Albanië geheel omsloten wordt door
Joego-Slavië, dat tot nu toe neutraal is
gebleven. Duitschland zal er niet veel
voor gevoelen nogmaals een tegenstan
der in deze Balkan te maken, maar dat
is ons inziens niet het hoofdmotief. Me
dunkt, we moeten dit zoeken in de reis
van den Russischen Volkscommissaris
Molotof naar Berlijn.
Heeft deze diplomaat de Duitsche re-
geering gewaarschuwd voor een inmen
ging in het Balkan-conflict? We weten
het niet, maar achten de veronderstelling
geenszins uitgesloten.
lel
st
8
ig
ts
)r
:n
--
:ze
sie
de
ze
it-
In het nummer van 31 Dec.
a.s. zal gelegenheid be
staan tot het plaatsen van
OPBRENGST COLLECTE
WINTERHULP.
Naar we uit een opgave voor de ge
heele provincie Friesland in de Leeuw.
Crt. lezen, is de opbrengst van boven
genoemde collecte voor onze stad
f 366.93.
In de groote rede, welke Rijkskanse-
lier Hitler de vorige week vóor? de ar
beiders in de bewapeningsindustrie heeft
gehouden, zijn meerdere passages op te
noemen, die een nadere beschouwing
waard zijn.
Zoo o.a. wanneer de Rijkskanselier
het goudprobleem behandelt
Duitschland heeft zich pertinent van
de gouden standaard afgewend en daar
voor de Duitsche arbeidsstandaard in de
plaats gesteld.
In de gedachtengang van de aan het
goud vastgeroeste regeeringen moet het
eventueele verlies van dezen oorlog
ernstige gvvolgen hebben. Immers, dan
stort het wereldkapitalisme uiteen. Ook
wanneer er geen verliezende partij in
dezen oerlog is en het besef bij de groo
te massa levendig wordt dat de arbeid
veel meer een beslissende en bindende
factor is, ook dan heefi het opgestapel
de geld geen waarde meer.
Naar het oordeel van de westelijke
mogendheden zal dit moeten leiden tot
een ineenstorting van de wereld. Naar
hef oordeel van onze Oostelijke buren is
dit geen probleem meer, maar werkelijk
heid.
Rusland houdt sinds lang de stabiliteit
nt-
ing
Lei-
nt-
De vorige week had te Tokio een be
spreking plaats tusschen den Japanschen
minister van buitenlandsche zaken en
Sovjet-Russischen ambassadeur. De Ja-
pansche minister maakte een uiterst
vriendelijk gebaar tegenover den Rus
sischen diplomaat; hij legde de officieele
verklaring af namens zijn regeering, dat
het anti-komintern-pact niet was gericht
tegen de Russische regeering, maar
slechts betrekking had opj de binnen-
landsche politiek van Japan. De minister
wilde daarmee zeggen: wij willen het
Communisme enkel weren in eigen land,
maar tegen het Communisme in Rusland
hebben we niet het minste bezwaar. De
Japansche regeering aldus verklaar
de haar woordvoerder gevoelde be
hoefte aan het afleggen van deze ver
klaring.
Toen de minister dit had gezegd,
kreeg ook de Russische ambassadeur in
eens behoefte om een verklaring af te
leggen. „Ik stel er prijs op,” zei hij, „na
mens mijn regeering te verzekeren, dat
er geen wijziging wordt gebracht in de
politiek van mijn land jegens China.”
De Japansche minister moet op dat
oogenblik, al was hij nog zoo’n goed di
plomaat, wel een eenigszins beteuterd
gezicht hebben getrokken, want door
zijn antwoord gaf de Russische ambas
sadeur op overduidelijke wijze blijk, dat
hij de bedoeling van de verklaring der
Japansche regeering heel duidelijk had
begrepen. Het anti-komintern-pact werd
tusschen Tokio, Berlijn en Rome geslo
ten op een politiek-onzalig oogenblik,
toen de regeeringen dezer drie landen
het bolsjewistische gevaar nog het
grootste ter wereld achtten. Nu Japan,
Duitschland en Italië op heden in een
strijd om hun bestaan zijn gewikkeld te
gen de Engelsche plutocratische demo
cratie en dezer Amerikaansche satallie-
ten, zit hun dat anti-komintern-pact lee-
lijk dwars bij het streven om Rusland in
te schakelen in het Internationale blok
van anti-Angelsaksers. Toen de Japan
sche minister aan den Russischen am
bassadeur verzekerde, dat het anti-kom-
intern-pact slechts was gericht tegen het
Communisme in het eigen land, maar
niet tegen den communistischen struc
tuur van Rusland zelf, bedoelde deze
Japanner te kennen te geven: laat dat
anti-komintern-pact u geen beletsel zijn
om ons de vrije hand te laten in China;
trekt dus uw handen af van Tsjang Kai
Sjek en stel ons in de gelegenheid om
dezen Chineeschen nationalist te over
winnen en daarmee diens Engelsche en
BROOD. Op bon no. 19 tot en met 22 De
cember (eventueel t.m. 29 December) elke
bon 125 gram roggebrood of 100 gram ander
brood of een rantsoen gebak.
BLOEM. Op bon no. 2 tot en met 29 De
cember elke der 8 bons 60 a 65 gram rogge
brood of 50 gram ander brood of een half
rantsoen gebak, of 35 gram meel of bloem.
BOTER. Op bon 21 tot en met 20 Decem-
ver 250 gram boter of margarine of een halve
flesch slaolie.
VET. Op bon 21 tot en met 20 December
250 gram margarine of boter of een halve
flesch slaolie.
Boter en Vetbons no. 20 blijven geldig tot
en met 20 Dec. Bons 21 t.e.m. 27 Dec.
VLEESCH. Op bon 12 tot en met 25 De
cember elke der 4 bons 100 gram vleesch
(been inbegrepen) of 100 gram vleeschwaren
of 100 gram ongesmolten vet.
WORST, VLEESCHWAREN. Op bon 12
tot en met 25 Dec. één rantsoen vleeschwa
ren.
SUIKER. Op bon 30 tot en met 20 Decem
ber 1 kg. suiker.
KAAS. Op bonnen no. 49, 50, 62, 63 tot
en met 29 December ieder een ons kaas. Bon
24 blijft geldig t.m. 18 December.
ZEEP. Op bon 17 tot en met 31 December
150 gram toiletzeep, of 120 gram huishoud
zeep, of 200 gram zachte zeep, of 250 gram
zeeppoeder, of 125 gram zeepvlokken, of 250
gram zelfwerkende waschmiddelen, of 200
gram vloeibare zeep.
Op speciale bon 116 (uitgereikt met de tex-
tielkaart) tot en met 31 December 50 gram
scheerzeep of een tube scheercrême dan wel
een pot scheerzeep.
EIEREN. Op bon 22 tot en met 22 Decem
ber (eventueel t.m. 29 December) één ei. Bon
23 geldt nog t.m. 22 December).
PEULVRUCHTEN. Op bon 103 tot en met
12 Januari een pond peulvruchten, aan
vankelijk slechts groene- en spliterwten en
wellicht capucijners.
KOFFIE en THEE. Op bon 81 tot en mei
20 December i/2 pond koffie of ons thee
GRUTTERSWAREN:
Op bon 43 tot en met 27 December 2'/2 ons
rijst of rijstemeel of rijstebloem of grutten^
meel.
Op bon 83 tot en met 27 December 2l/2 ons
havermout of havervlokken of haverbloem oi
aardappelmeelvlokken of gort of gortmout of
grutten.
Op bon 88 tot en met 27 December uitslui
tend 250 gram gort of gortmout of grutten.
Op bon 93 tot en met 27 December 1 ons
maïzena of griesmeel of sago of aardappel
meel of puddingpoeder.
Op bon 98 tot en met 27 December 1 ons
vermicelli oi macaroni of spaghetti.
HONDENBROOD. Op bon 11 van de voe-
derkaart honden t.m. 31 December voor
groep 1 en 2 10 kg., groep 3 8 kg., groep 4
5 kg. en groep 5 4 kg. en groep 6 3 kg. hon
denbrood.
KATTENBROOD. Op bon 11 van de voe-
derkaart katten t.m. 31 December ljA kg.
kattenbrood.
BRANDSTOFFEN. Op brandstoffenbons
15, 16, 17, 18 19, 20, 21, 22, 23 en 24 „cen
trale verwarming” en nrs. 08, 09 en 10
„haarden en kachels” tot en met Vrijdag 31
januari 1941 elk één eenheid vaste brandstof
fen.
De geldigheidsduur der met „brandstoffen,
één eenheid tweede periode” en de met „co
kes één eenheid tweede periode” gemerkte
bons wordt veriengd tot en met Dinsdag 31
Dec. a.s. De verbruikers vallend onder de
groep B. B en D, met een verbruik van 25 of
meer eenheden per periode, dienen zich voor
alsnog niet ter verkrijging van nieuwe toe-
wijzigingen tot de distributiediensten te wen
den.
Nader zal worden bekend gemaakt, wan
neer hiertoe de gelegenheid bestaat.
PETROLEUM. Op bon no. 7 tot en met
29 December 2 liter petroleum voor kookdoel-
einden.
Op Petroleumzegel „b” tot en met 15 De
cember 2 liter petroleum, uitsluitend voor
verlichting in het huishouden.
tegenwerking zal echter eenmaal het N.
S. zegevieren, dat staat zoo vast als een
paal boven water, aldus zeide de Jong.
Wij zijn op Duitschland aangewezen.
Het goud aan de kant, maar aan den
arbeid, dat is de weg.
De heer Stienstra meende aan het ge
sprokene van den heer de Jong niets
behoeven toe te voegen, maar beant
woordde de vragen, die door enkele be
zoekers waren gesteld, op een bevatte
lijke wijze.
Vijf nieuwe leden gaven zich tijdens
de vergadering op.
OVERPLAATSINGEN.
Onze stadgenoot de heer J. Wouters,
rijksklerk op het belastingkantoor alhier
is per 1 Januari 1941 als zoodanig be
noemd op het kantoor der Dir. Belas
tingen, registratie en domeinen te
Drachten.
De schrijver 1ste klas B. van Kampen
van de inspectie, registratie en domeinen
2e afd. te Leeuwarden, wordt per 1 Jan.
overgeplaatst naar het kantoor der Dir.
Belastingen en Accijnzen te Bolsward.
WITMARSUM.
13 December 1940.
Onder voorzitterschap van den heer
I. A, Bierma had heden een buitenge
wone ledenvergadering plaats van de
Coöp. boerenleenbank „Witmarsum”.
Het te behandelen punt was het voor
stel tot wijziging van de Statuten en
Huishoudelijk reglement.
Na toelichting door den voorzitter
werd het voorstel met algemeene stem
men aangenomen.
EEN DER GROOTSTE GEVAREN
VOOR DE WERELD.
ARUM
ONDERHANDSCHE VERKOOPINGEN.
15 December 1940.
Een dezer dagen verkocht de heer H.
Bruinsma, gepensionneerd postbeambte,
zijn woonhuis aan den heer J. Wijngaar
den, alhier.
Vervolgens verkocht de heer J. Keizer
zijn huis aan den heer Joh. Belksma van
Pingjum.
f i
-
1
1
1
1
1
I
a
l
l
1
1
1
i
I
1
1
7
7
n
-
n
»t
’n
ijs
j:
O-
ERS2SSSSSi2S2S2S2SBS2S2S2f^
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
