1f40-1lf41l Rentebijschrijvino bij de BOAZSPAARBAUK De Bolswardsche Courant en Westergoo DANCING BOERMANS 6R00T RIEUUMAARSRAL NI EEROMANS, RölSUiard Marktstraat 36— Jaargang Dinsdag 31 December 1940 No. 102 EEN OPEN DEUR.... Binnenlandsch overzicht. Buitenlandsch overzicht. I Fa. A. J. OSINGA, Marktstraat 13 Bolsward vrij entrée 1 v Stadsnieuws Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel Uitgever Fa. A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD Telefoon No. 451 :en ee, de ie at e- e- (e e De Heer heeft gegeven, de Heer heeft genomen, Zijn Naam zij gebenedijd, Dinsdagsnummer Vrijdagsnummer Het oude jaar is weer ten einde Het nieuwe staat thans voor de deur, Laat ons niet omzien naar ’t voorbije, Het bracht niét enkel rozengeur Veeleer de toekomst tegenblikken Vol goede moed het leven door, Als Volksgenoten elkaar helpend Daar.leven wij toch mede voor! Jawel, maar bedenkt.’t is een kwestie van dagen, Alvorens ook deze weer dicht wordt geslagen. Dan staat ge, precies weer als nu op den drempel En lokt U ook ginds weer een hemelsche tempel. Dan ook zult ge weer de verzuchtingen slaken, Om.even die deur nog weer.open te maken. D’r was iets, dat u nog graag wéér zoudt beginnen. Bij de wisseling van het jaar. Guus Betlem Jr. van lar- jcht het om te rstel post 2t 8 Verschijnt DINSDAGS- en VRIJDAGSAVONDS Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50 Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct. Voor.het Buitenland f 7.- per jaar. Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal. W ij belasten plaatsen van advertentiën in alle bladen n g e t- s i fa- pro- ver. :lder der MEN DANST IN STEEDS GEZELLIG I 1 JANUARI 3 UUR: MATINEE 7 UUR: GROOT SOIREE. an it- :r- tel on- eze en, en- <an 3g- ner jke >en en ul- ‘iat je an - in jet en je- iet jn, •e- ons trouw bleef in het afgeloopen jaar en waarop we ook voor 1941 een toeroep doen. deze issie de deze laat- prijs [i is n de De zaak’lijke kant dezer dichtregels is Een goede, tevens voordelige raad; Koopt bbk in 1941 Uw Rookgerei Advertentiën per regel: 10 cent 12 cent Tusschen de tekst dubb. prijs Giro no. 87926 Maar zie, wat is dót daar.ge moogt dus nog hopen? Daar staat toch een Andere, wijd voor U open? Een deur, die Uw bloed weer wat sneller doet stroomen Veel mooier dan die, waar U dóór bent gekomen. Een deur met wie wéét wat voor heerlijks daarachter, Het leven dat lokt en de toekomst die licht er. ’t Is alles weer nieuw en het doet U vergeten Die deur.die ge achter U dicht hebt gesmeten Ook wat betreft ons eigen landje willen we de meest actueele pun ten even in vogelvlucht memoree- ren. In den maalstroom van de meest schokkende wereldgebeurtenissen is ook ons land op den lOden Mei meegesleept. Het streven van onze regeering om ons land buiten den oorlog te houden, werd hoe langer hoe moeilijker. Aan de verdediging van het land werd hard gewerkt. De mobilisatie kostte geweldige sommen, zoodat een herwaardee- ring van het goud van de Neder- landsche Bank noodzakelijk was. Een Staatsleening van 300 mil- lioen was spoedig volteekend. Bo vendien de instelling van een fonds voor de economische landsverdedi ging, ten doel hebbend, prijsstij ging van onmisbare levensbehoef ten te voorkomen, alsmede de in voering van eenige nieuwe en ver- hooging van bestaande belastin gen, te weten nieuwe heffingen ten behoeve van het Leeningfonds verhooging van de invoerrechten op benzine en benzol, op de suc cessiebelasting, verhooging van den suikeraccijns en invoering van een heffing op koffie. Na tallooze neutraliteitsschendin- gen van ons luchtruim door beide oorlogvoerende partijen, waardoor van ons zelve en daarover zal men in de geschiedenis een oordeel vellen, ons ter eere of ons te schan de. Over de dagen van 1940 zal ons volk in zijn geheel zich niet hebben te schamen; geslagen te worden is geen schande, de manier waarop men het geweld verdraagt, legt ons karakter bloot. Onze eer is in 1940 niet geheel en al onbesmet geble ven. Weinigen, maar nog altijd- te velen onzer, hebben door hun woord en gebaar herinneringen ge wekt aan die Joden uit een ver verleden, die het eene oogenblik „Hosannah” riepen toen ze Jezus machtig waanden en enkele dagen daarna „Kruist Heml”, toen zij Hem in handen van zijn vijanden gevangen wisten. We zijn niet allen geschapen om Saulussen te zijn. En later, in de geschiedenis zal men slechts een grijns over hebben voor het betoon van een moed, welke overgaat in verloochening, wanneer er per soonlijk gevaar dreigt. Maar men zal ons verachten, onverschillig hoe de oorlog eindigt en hoe onze toe komst wordt bepaald, wanneer we ons als Judassen hebben gedra gen in den tijd, waarin we niet weten konden, of het verleden ons nog ooit van eenig voordeel zou kunnen zijn. Met rouw in het hart nemen we afscheid van 1940 en het nieuwe jaar gaan we in met het vertrou wen, dat het ons niet te schande zal worden. Mogen we in 1941 heel dicht toekomen tot den vrede, welke inhoud zal geven aan ons nieuwe nationale bestaan. Hoe dat ook zal wezen, met het bestaan van welke andere volkeren het ook zal zijn samengeweven, we zullen er trotsch op zijn en er het beste van trachten te maken, in eerlijk heid en trouw. Deze Nederland- sche deugden zullen de basis vor men van ons nationale recht in el ke wereldorde. Die deugden ver- eischen niet enkel een hartelijke samenwerking met de leiders van morgen, maar evenzeer een blij vend respect voor die uit het ver leden. Eens hebben we gezucht onder Spaansche overheersching, maar toen onze voorvaderen zich hadden vrijgevochten, zijn ze zich het misschien maar weinige goeds uit het verleden blijven herinneren en ze stelden er prijs op om het telkens weer te herhalen, dat ze „den coninck van Hispanien altijd geëerdt” hadden. Wie het goede en de weldaden uit het verleden verloochent, toont zich een betere toekomst onwaardig. Tot de Nederlandsche toekomst zal 1941 ons een schrede, mis schien wel een heel eind, nader brengen. Bereiden we ons zoo waardig mogelijk op die toekomst voor, opdat we haar zullen ver dienen in edele vormen. Schragen we daartoe elkander in ons Neder landsche karakter, d.i. in ons be toon van trouw, in ons geloof aan eigen recht, in het bewustzijn van een eigen roeping. Alle goede vaderlanders hand in hand. En dan samen vooruit, als een Nederlandsche eenheid ons scharende in de rij van volkeren, welke doelbewust naar de horizont schrijdt, waar het teeken des krui ses in hoe signo glanst op de grens der nieuwe wereld, waar vrede en liefde zijn, omdat er ge arbeid zal kunnen worden op den bodem van waarheid en recht. Md. Welnu, maar dat kin toch, U bént nog niet binnen? De deur van het jaar ja, dat achter ons ligt, Die trokken we zacht, met een plofje nu dicht, Maar wijd voor U wagenwijd opengestooten, Staat nu nog die ind’re.die ééns wordt gesloten, Bedenkt dat bij al, wat ge straks zult verrichten, Dót zal U het leven, de toekomst verlichten! telkens reeds hachelijke situaties werden geschapen, viel eindelijk, hoewel gevreesd, nu toch nog on verwacht, vlak voor het stralende lentefeest van Pinksteren de zwa re slag, die ons land voor het eerst sinds bijna honderd jaar in den oorlog stortte. Het) opperbevel van het le|ge;r werd op 5 Februari in handen ge legd van generaal G. Winkelman, die den wegens interne verschillen ontslagen generaal O. H. Reynders in diens verantwoordelijke functie opvolgde. Half April werd de staat van beleg, die 1 November 1939 voor een deel van het land was afgekondigd, tot het geheele land uitgebreid. Gezwicht voor den verplette renden druk der overmacht van moderne strijdmiddelen en troepen moest de opperbevelhebber gene raal G. H. Winkelman op 14 Mei de overgave van de vesting Hol land aanbieden, een daad, waar voor heel het Nederlandsche volk den legerleider dankbaar moet zijn want daardoor bleef nutteloos bloedvergieten en een onafzienbare ellende althans aan de overige groote steden bespaard. Het voor beeld van Rotterdam gaf den door slag tot dit zware besluit. Het vertrek van H. M. de Ko ningin en van de regeering had trouwens den moreelen weerstand van het volk reeds een zwaren slag toegebracht. Vijf dagen later volgde de ca pitulatie van de Zeeuwsche eilan den. Na de eerste dagen van alge- meenne ontreddering en ontwrich ting trad nu weldra het herstel in. De overwinnaar nam snel en door tastend het bestuur over het be zette gebied op zich. De leiding hiervan werd in handen gelegd van Dr. Seyss Inquart met den titel van Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied. Reeds zeer korf na de bezetting werd het Nederlandsche leger grootendeels gedemobiliseerd, in Juli gevolgd door de demobilisatie van het beroepskader. Degenen, die geen werk of beroep hadden, dat hen wachtte, werden georga niseerd in den Opbouwdienst on der leiding van majoor Breunesse, een overgangsinstituut, dat later werd omgezet in een algemeenen Arbeidsdienst naar Duitsch model. De luchtoorlog bracht ook voor ons land de noodzakelijkheid van verscherpte verduisteringsbepalin- gen. Op het terrein der binnenland- sche politiek voltrokken zich als gevolg- der bezetting tal van ver anderingen. Het meerendeel der bestaande politieke partijen werd tot werkloosheid gedoemd, daaren tegen traden de nationaal-socialis- tische groepeeringen meer op den voorgrond. De S. D. A. P. werd ontbonden, de vakbonden onder nationaal-so- cialistisch beheer gesteld. Doch daarnaast ontstond een nieuwe be weging, de Nederlandsche Unie, welke# stichters en voormannen, Mr. L. Einthoven, mr. J. Linthorst Homan en Prof. Dr. J. E. de Quay, het Nederlandsche volk wilden aaneensluiten in één nationaal ver band, dat alle krachten beoogt sa men te binden en in dienst te stel len van het herstel en den weder opbouw van het land, zulks in zoo goed mogelijke samenwerking met de bezettende overheid. Ook voor de Pers is het afge loopen jaar zeer moeilijk geweest. Een vrije meeningsuiting was in ’t tweede halfjaar niet meer mogelijk Noodgedwongen moesten ook wij ons aanpassen aan de voor ons land gewijzigde toestanden. Dat we hierbij wel eens in botsing kwamen met de een of andere meening uit onze zeer verscheiden lezerskring, is begrijpelijk. Ieder die de moei lijke positie van de pers begrijpt, zal moeten erkennen, dat we ge tracht hebben het beste ervan te maken in het besef, dat we op deze manier ons land en ons volk heb ben gediend. Zoo gaan we ook met nieuwe moed en met nieuw vertrouwen ’t jaar 1941 in. Met nieuwe moed in bescheiden mate mede te werken aan den opbouw en de eenheid van ons Nederlandsche volk. Met nieuw vertrouwen ook in onze uitgebreide lezerskring, die De deur van het jaar, dat weer achter ons ligt, Die trokken we zacht, met een plofje, weer dicht. En al wat gebeurd is, waar ’t leven toe leidde, Bevindt zich daarachter, aan d’ andere zijde! Véél moois, gelijk kostbare levensgeschenken, Veel droefheid waaraan we nog vaak zullen denken. Maar ook.zooveel dingen, onszelve berokkend, Want zwak is de mensch, en het kwade verlokkend. Terug! wilt ge nog maar de Deur is gesloten, Ge zijt voor Uw leven lang.buitengestooten. TE BOLSWARD vanaf 2 Januari 1941. KANTOORUREN 10—12^ en 2—5 uur. Donderdags van 103 uur Zaterdags van 10—1 uur Met weemoed en met bittere herinneringen neemt ons volk af scheid van het jaar, dat thans'weer ten einde spoedt. Niet met gulden letteren, maar wel met onuitwisch- baren inkt zal 1940 in ’t geschied boek van Europa en in dat van het Nederlandsche volk worden aangeteekend. En eens zal achter dat jaartal een ander prijken het jaartal onzer herrijzing of dat van onzen ondergang. De tijd, die e# tusschen bigt, «is die vjan ide naaste toekomst, welke we thans tegemoet gaan. Geve God, dat ons nageslacht zich over ons gedrag in dien tusschentijd niet te scha men krijge! 1940 was niet roemvol voor ons, maar althans onze eer is er niet in ten onder gegaan. We hebben er een korten strijd in gestreden, zwaar geofferd en veel geleden. We hebben veel verloren; eenige duizenden jonge volksgenooten lie ten Hun leven voor de nationale idealen, zooals we die zagen en er kenden; met hen gingen honderden burgers ten onder in het geweld der vreemde machten; onze mate- rieele welvaart brokte af met groote brokken; we werden ge dwongen om te breken met een verleden, dat ons dierbaar was, met tradities, waaraan we gehecht waren, met edele figuren, die ons ondqr Gods zegen door eeuwen heen hadden geleid op dep weg des vredes en van ons nationale welzijn. De mensch wikt, God beschikt. We weten niet, wat achter het dal der beproeving ligt, waarin we voor het oogenblik gedrongen zijn. We klagen niet, want we kunnen het niet weten, wat de Voorzienig heid met ons voorheeft. Misschien zal ons verlies ons duizendvoudig vergolden worden en zijn onze lei ders ons slechts ontnomen, opdat ons nóg krachtiger en nóg trouwer hand kan worden toegestoken. Al leen God weet dat. Wat er van de toekomst zijn zal, daaraan vermogen we weinig of niets te doen, maar hoe we het „heden”, de omstandigheden van het oogenblik, beleven, is een zaak DE INLEVERING VAN OUDE BATTERIJEN. Een interessante proef. In verband met den oproep aan particulieren en handel om mee te werken een tekort aan materiaal voor droge batterijen te voorko men door bij aankoop van een nieuwe batterij een in te leveren schrijft men van officieele zijde, dat het hier een bijzonder interes sante proefneming geldt. Of schoon men bij oppervlakkige be schouwing zou kunnen meenen, dat deze kwestie het gemakkelijkst en het snelst zou worden opgelost door eenvoudig een verbod tot verkoop van nieuwe zaklantaarn- en andere droge batterijen uit te vaardigen wanneer niet tegelijk een oude wordt ingeleverd, meent men te bevoegder plaatse, dat men daartoe thans nog niet behoeft ovgr te gaan. Op zichzelf geno men zou een gedwongen inleve ring van oude batterijen de doel treffendste methode zijn. Het De partement van Handel, Nijverheid en Scheepvaart geeft er echter sterk de voorkeur aan vooral met het oog op andere gebieden reeds bestaande, onvermijdelijke verbodsbepalingen daar zoo min mogelijk nieuwe aan toe te voegen. Bovendien zou bij spon tane medewerking van het publiek den winkelier veel werk en admi nistratiekosten bespaard worden. Wanneer deze proefneming slaagt zullen wij niet alleen het gemak van onze lantaarns enz. mogen houden, doch bovendien zou daar mee het bewijs geleverd zijn dat publiek zoowel als winkeliers vrij willig kunnen bijdragen tot het vermijden van ingrijpen van hoo- ger hand in die gevallen waar dat mogelijk is. In tegenstelling met onze gebrui kelijke weekrevue, waarin we de actueele punten uit den buiten- landschen toestand bespraken, wil len we op de laatste dag van 1940 een korte terugblik wijden aan ’t afgeloopen jaar. Met zeer zwarte letters moet dit jaai; 1940 worden aangeteekend in de annalen der geschiedenis. Hon derdduizenden jonge levens zijn door den oorlog verwoest en de angstige vraag komt onwillekeurig boven: wat zal ’t nieuwe jaar ons nog brengen? Reeds het begin van 1940 is in gezet met een groote ramp, n.l. de aardbeving in Turkije, die veel slachtoffers eisclltte en een groot Toen Roosevelt op 9 Nov. voor de derde maal tot President werd gekozen, verwachtte men algemeen een versterkte sympathie voor En geland in den vorm van de grootst mogelijke militaire hulp, zonder daarbij Amerika direct in dezen tfc.log te betrekken. De spanning tusschen Japan en Amerika nam toe. Voor Ned. Indië staan groote belangen op het spel. De strijd in China duurt nog on verminderd voort. Griekenland is nu ook in den oorlog betrokken en na een aan vankelijke terugtocht op eigen ge bied, thans in een groot deel van Albanië opgedrongen. Ook de strijd in Egypte en Afrika verloopt de laatste maand niet in het voordeel van de Italianen. De reis van Molotof, de Russi sche Volkscommissaris naar Berlijn heeft geen voor de buitenwereld tastbare resultaten gehad. Resumeerende komen we tot de slotsom, dat de algemeene toe stand verre van rooskleurig is en het jaar 1940 ons veel verder ge bracht heeft van de zoo vurig ver beide wereldvrede. WINTERHULP. Door de offerzin van een deel onzer stadgenooten, is met Kerst mis en Nieuwjaar door de plaat lijke „Winterhulp” in menig ge zin een welkome verrassing ge bracht. Een woord van dank aan de gevers en geefsters, aan collec tanten en collectrices is hier op zijn plaats. Een groot aantal aanvragen om hulp komen dagelijks bij het plaatselijk bureau binnen en aan vele aanvragen kan niet worden voldaan, omdat de gecollec teerde bijdragen eenmaal niet toereikend zijn. Hierin kan verbetering worden gebracht wanneer ieder Neder lander met burgerzin zijn eere- plicht verstaat in dezen moeilij ken tijd door het schenken van bijdragen en velen zich spoedigst aanmelden als collectant of col- jectrice. FINALE VERKOOPING. Ten overstaan van notaris Alma werd Zaterdag j.l. finaal verkocht: De Burgerhuizinge aan de Nieu we Turfkade 5 alhier, laatst in eigen gebruik bij wijlen mevr, de Wed. P. de Jong. Kooper de heer F. Terpstra, rus tend onderwijzer te Leeuwarden, voor f4809. deel van het wegen- en spoorweg net verwoestte. De oorlog in Finland is ten slot te door de geweldige overmacht van de Russen tot een einde ge bracht. Einde Maart bracht ’n kabinets wijziging in Frankrijk, die tot doel had een krachtige politiek te voe ren. De neutrale scheepvaart werd hoe langer hoe meer bestookt door de duikbootactie. Protesten van de neutralen hadden geen succes. In April van dit jaar ontscheepte Duitschland troepen in Noorwegen en werd Denemarken bezet. Noor wegen verklaarde den oorlog aan Duitschland. Hoewel Engeland en Frankrijk trachtten aan Noorwegen steun te verleenen, bleek dit on voldoende en moest ten slotte Noorwegen op eigen houtje vrede sluiten, of het land laten bezetten. Eén nieuwe Nationaal Socialisti sche regeering werd gevestigd on der leiding van Quisling. De geruchten, dat Duitschland voornemens zou zijn ook Neder land en België binnen te vallen,, na men vasteren vorm aan en op 10 Mei gebeurde, wat door velen ge vreesd was, n.l. de bezetting van Nederland. Ook België werd over rompeld en in een niet te stuiten stormloop werden de Fransch-En- gelsche troepen teruggeworpen. Een deel van deze troepen heeft zich bij Duinkerken moeten over geven, terwijl de Engelschen er in slaagden het grootste deel van hun troepen weer naar Engeland te verschepen. De bekende Maginotlinie kon zonder groote gevechten worden genomen. Hierdoor ontstond een algeheele desorganisatie In het Fransche leger. De regeering vluchtte en tot overmaat van ramp verklaarde Italië op 10 Juni den oorlog aan Frankrijk en Engeland. In deze groote verwarring greep Rusland zijn kans en annexeerde de drie Baltische republieken Est land, Letland en Lithauen. Op 22 Juni sloot Frankrijk een wapenstilstand. Het verbond tus schen Frankrijk en Engeland was hiermede afgeloopen. Rusland nam van Roemenië Bes- sarabië en een deel van de Boeko- wina. Begin Juli begonnen de Duitsche luchtaanvallen op Engeland. Deze werden beantwoord door Engel- sche luchtaanvallen op Duiisch- land. De duikbootoorlog neemt onge kende afmetingen aan. De Engel- sche blokkade werd beantwoord met een tegenblokkade. Een aan zienlijk aantal koopvaardijschepen werd vernietigd. ant- hting hoei- I hier-, ont- Jie. t het I van /ordt ;eze- I kun- I waarin opgenomen ons met het DE JONG s NIEUWSBLAD d i Dit no. bestaat uit 2 bladen Porto Binnenland ct. Buitenland 2H ct. it ’n be leer ring iets ge- oor zen be- ■n s, 3g e- Ijs

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1940 | | pagina 1