1
Buitenlandsclie Revue.
I
I
De Bolswardsche Courant en Westergoo
SABOTAGE.
Slan de SIBonné's
die ons hierover schreven,
deelen wij mede, dat het
nummer van Dinsdag 11
Februari
niet verschenen is
Welke bons
zijn thans geldig?
Stadsnieuws.
Uit den Omtrek.
Dinsdag 18 Februari 1941
37212 Jaargang
No. 13
Uitgever Fa. A. J. OSTNGA, Marktstraat, BOLSWARD
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
em
de
len
dl
Hl
k)
I
n:
g,
d.
d,
•tl
MAKKUM.
Vervolgens leest de secr., de heer
ar
Dinsdagsnummer
Vrijdagsnummer
t
an
of
en
en
n!
Wat verstaan wij onder sabotage?
Sabotage is het vernielen of bescha
digen van andermans goed, speciaal zijn
gereedschap, waardoor den benadeelde
het uitoefenen van zijn beroep of bedrijf
onmogelijk wordt gemaakt. In den regel
wordt sabotage een wraakneming en
wel een wraakneming van het allerminst
aanbevelenswaardige soort. Het is een
geniepig middel om anderen te beletten
hun wettige werkzaamheden naar be-
hooren uit te voeren.
Ieder weldenkend mensch verwerpt de
sabotage als middel van verzet. Het
rechtsgevoel komt op tegen het gebruik
van middelen, waartegen de Nederland-
sche wet met straf dreigt. Het ergste van
alles is, dat vaak onschuldigen moeten
boeten voor dit misdrijf, dat buitendien
in vele gevallen zijn doel mist. De ware
daders zien den meesten tijd kans, ano
niem te blijven en anderen de verant
woordelijkheid te laten dragen.
Dit alleen reeds moet een reden zijn,
om af te zien van het plegen van sabo
tage. Het moet iemand tegen de borst
stuiten, een feit te plegen, waarvoor an
deren moeten boeten, die er part noch
deel aan hebben. Een dergelijke handel-
OVERGEPLAATST.
Met Ingang van 1 Maart a.s. wordt
onze plaatsgenoot P. Planting, Adj.
Commies bij de Directe Belastingen al
hier, overgeplaatst naar het kantoor te
Leeuwarden.
13 Febr.
In afwijking van de oude en goede
gewoonte om de jaarvergaderingen van
de Vereeniging voor Chr. Onderwijs te
houden in het eigen schoolgebouw, heeft
men deze ditmaal gehouden in het ver
gaderlokaal „Ons Gebouw”, omdat de
Niet alleen in Europa, maar ook in de
andere werelddeelen Is de spanning tot
een dergelijke hoogte gestegen, dat we
ieder oogenblik een uitbarsting kunnen
verwachten
De Balkanlanden,
die in tegenstelling met den vorigen oor
log in dit Europeesche conflict een zoo
lang mogelijke neutrale houding hebben
aangenomen, worden nu langzaam maar
zeker in den strijd betrokken.
De Joego-Slavische minister-president
t..
dl
rt,
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 et.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
et,
ït!
et-
te
n,
|e,
en
is,
te
el,
te
<t,
:tl
|s,
in
11
in,
ARUM
NUTSVERGADERING.
13 Februari 1941.
Het Nutsdepartement Arum-Achlum-
Kimswerd hield een ledenvergadering te
vens toegankelijk voor huisgenooten,
waarbij Ds. O. Westmljse te Rotterdam
als spreker optrad.
Wegens ziekte van den voorzitter, den
heer J. L. Hilarides, beruste de leiding nu
bij den heer H. F. Bakker, die het klein
aantal opgekomenen welkom heette. In
een boeiende rede die 2 uren duurde,
over „De vloek van he Friesche goud”,
behandelde Ds. Wesmijse het leven van
onzen grooten schilder Rembrandt en de
tragische invloed op zijn verder leven
van ’t goud afkomstig uit de erfenis van
zijn overleden eerste vrouw Saskia van
Uilenburgh, de burgemeestersdochter uit
Leeuwarden.
Na de rede dankte de waarn. voor
zitter den spreker voor zijn gloedvolle
en heldere uiteenzetting, waardoor we
dezen grooten kunstenaar ook van een
andere zijde dan ons op de schoolbanken
is bijgebracht, hebben leeren kennen.
opleverde. De vergadering stond onder
leiding van den Weleerw. Heer Ds. L.
Touwen, die ook het openingswoord uit
sprak. Vooraf werd gezongen Ps. 105
3, waarna de leider voorging in gebed,
en nog voorlas Ps. 78 114. De spre
ker zegt: in verhouding tot het bezoek
van vorige jaren, is de kring klein, wel
licht ook al door ziekte. Ook de be
stuursvoorzitter en de onderwijzers
Post en Van Kuiken, zijn door onge
steldheid verhinderd deze vergadering
bij te wonen. Vervolgens wijst Ds. T. op
op het voorrecht dat er nog Chr. scho
len mogen zijn. Het wordt ons echter
soms wel wat moeilijk om het hart met
de omstandigheden waarin wij nu leven.
Spreker wijst niet alleen op het voor
recht, doch ook op het goed recht van
Chr. scholen. Ach, de menschelijke sa
menleving, die toch door God is inge
steld, licht krom gebogen. Men ziet dit
in het huwelijk, in het gezinsleven, in
het maatschappelijk en kerkeijk leven.
In allerlei verband van de samenleving
heeft men zich te richten naar het woord
van God. Men wordt opgeroepen om te
strijden tot de eer van God, zoo alleen
zal er een echte ware samenleving zijn.
De school heeft het verband met het
kind en het kind behoort aan God.
Daarom moeten de ouders mogen be-
slissen over het onderwijs voor hunne
kinderen. Wij mogen niet anders dan
strijd voeren voor ons hoog recht. Wij
hopen, dat zij die ons thans regeeren,
ons vrije recht zullen laten behouden.
Laten wij allen bidden voor het behoud
van onze Chr. Scholen.
Na dit openingswoord werd gezon
gen: „Een vaste burcht is onze God”,
vermicelli of macaroni of spaghetti.
GORT enz. Tot en met 21 Febr. a.s. op bon 44 uitsluitend 250
Advsrtentlën per regel:
10 cent
12 cent
Tusschen de tekst dubb. prijs
Giro no. 87926
14 Febr.
De afd. „Makkum” van de Schip-
persvereeniging „Schuttevaer”, hield
hedenavond vergadering in een der za
len van hotel „De Prins”. De voorz., de
en de minister van buitenlandsche zaken
hebben een bezoek gebracht aan den
Führer en von Ribbentrop.
Deze besprekingen hebben meer dan
drie uren geduurd en zooals dat bij der
gelijke conferenties gebruikelijk is, wordt
er hoegenaamd niets over gepubliceerd.
Daarna kwamen de Bulgaarsche mi
nisters op bezoek en de derde in deze
reeks is de ontmoeting tusschen Franco
en Mussolini.
Wat beoogt men met deze bedrijvig
heid op den Balkan? Moeten Joego-Sla-
vië en Bulgarije aan de zijde van de as
mogendheden daadwerkelijk aan dezen
strijd deelnemen? of is het voldoende dat
men een welwillende neutraliteit be
tracht en wat voor taak krijgt Spanje
in dit conflict? Het is voldoende bekend,
dat Spanje de geweldige slagen van den
burgeroorlog nog lang niet te boven is,
maar bovendien zöu een partij-kiezen
van Spanje aan den kant van de As-mo-
gendheden dit land onmiddellijk afsnij
den van den toevoer van grondstoffen,
die voor da industrie van dit land onont
beerlijk zijn.
Toch geeft de tegenwoordige houding
van Spanje de overtuiging, dat de strikte
neutraliteit is prijsgegeven. Door de
bezetting van het Internationale
Tanger
heeft Spanje actief ingegrepen In
BROOD. Op bon 03 tot en met 23 Februari (eventueel tot en met
2 Maart X elke bon 100 gram brood of een rantsoen gebak.
BLOEM. Op bon 4 tot en met 23 Februari elke der 8 bons 50
gram brood of een half rantsoen gebak, of 35 gram meel of bloem.
BOTER. Op bon 02 van de boter- en vetkaart tot en met 23 Fe
bruari (event, tot 2 Maart) 250 gram boter of margarine.
VET. Op bon 03 tot en met 16 Februari (eventueel tm. 23 Febr.)
250 gram margarine of boter, of 200 gram vet.
Boter- of vetbons no. 21 blijven voor slaolie geldig tot en met
28 Februari 1941.
VLEESCH. Op bon 02 tot en met 23 Februari elk der 4 bons 100
gram vleesch (been inbegrepen) of 100 gram vleeschwaren of 100
gram ongesmolten vet.
WORST, VLEESCHWAREN. Op bon 02 tot en met 23 Februari
één rantsoen vleeschwaren.
SUIKER. Op bon 06 tot en met 16 Maart 1 kg suiker.
KAAS. Op bons 19, 32, 45, 58 tot en met 23 Februari elke bon
100 gram kaas.
ZEEP. Op bon 01 tot en met 28 Februari 150 gram toiletzeep, of
120 gram huishoudzeep of 150 gram zachte zeep of 300 gram zachte
zeeppasta of 250 gram zeeppoeder, of 125 gram zeepvlokken, of 250
gram zelfwerkende waschmiddelen of 200 gram vloeibare zeep.
Speciale bon 117 uitgereikt met de textielkaart tot en met.
30 April 50 gram scheerzeep of een tube scheercrême dan wel een
pot scheerzeep.
EIEREN. Op bon 04 tot 23 Februari één ei, bon 05 tot 2 Maart
één ei.
KOFFIE EN THEE. Op bon 02 algemeen boekje van 3 Febr. tot
16 Maart 125 gram koffie of 50 gram thee.
GRUTTERSWAREN:
RIJST, enz. Tot en met 21 Februari a.s. op bon 92 250 gram rijst
of rijstmeel of rijstebloem of rijstgries of gruttenmeel (gemengd meel)
VERMICELLI enz. Tot en met 21 Febr. a.s. op bon 31, 100 gram
ien de eilandengroep daaromheen. Dat is
- ,’een beetje een eigenaardige toestand die
wijze strijdt tegen het moreel gevoel. Sa- j der italiaansche eilanden aan de Turk-
sche kust, Patmos, Leros, Kos, Rhodos.
Deze versterkte eilanden vormen een te-
genbolwerk in het Oostelijk bekken van
de Middellandsche Zee en speciaal ten
opzichte van Kreta. Het is daarom ver
klaarbaar, dat deze eilanden gedurig aan
Engelsche bombardementen staan bloot
gesteld. Zeer waarschijnlijk doet Enge
land alle mogelijke moeite deze eilanden
groep in bezit te krijgen. Dit is niet al
leen een strategisch voordeel, maar
maakt de posite van Engeland ten op
zichte van Turkije veel sterker.
Voor wie uit deze beschouwing de
conclusie zotl trekken dat dus de beslis
sing van dezen strijd wel eens in het
Middellandsche Zee-bekken
zou komen te liggen, moeten we beslist
deze illusie ontnemen.
Ook het Balkanvraagstuk, ook de Mid
dellandsche Zee, ook de strijd in Oost-
Afrika, is een deel van het vooropge
zette plan een nieuwe wereldorde in
Europa te stichten.
Nuchter-weg zou men dan de vraag
kunnen stellen: hebben we daarvoor dan
de verschrikkingen van dezen oorlog
noodlg? Wanneer het eene land door
zijn steeds groeiende bevolking levens-
ruimte moet hebben en het andere land
deze levensruimte zonder bezwaar kan
afstaan, dan is het toch eigenlijk te gek
dat we daarvoor een wereld vol haat en
tweedracht stichten, dat we onherstel
bare verliezen toebrengen aan het ge
zinsleven, aan de cultuur, aan alles wat
deze wereld aan levensvreugde zou kun
nen opbrengen. Naar onze meening is
het gezond verstand langzamerhand ho
peloos zoek geraakt. Bij meer dan een
gelegenheid heeft de Dultsche leider de
doelstellingen, waarlangs het nieuwe
Europa zal moeten loopen, uiteengezet,
en we geven gaarne toe, dat veel van
die ideeën voor ons nog wat onwennig
zijn, maar.waar blijft de oorlogsdoel-
stelllng van den anderen kant? Herstel
van het oude? Asjeblieft niet. We hebben
nu langzamerhand wel geleerd, dat er
in hei nieuwe Europa een geheel andere
geest moet komen. Dat is voor sommigen
niet gemakkelijk, we denken hier aan
Frankrijk dat de les van dezen oorlog
nog nooit begrepen heeft. Men zoekt
daar nog altijd naar een vorm, die lei
ding en volk kan bevredigen. Men mar
chandeert dan eens naar deze en dan
eens naar die kant, maar een resoluut
partij-kiezen, begrip toonen voor den
nieuwen geest, in het besef van de gele
den nederlaag mee te bouwen aan het
herstel van het zoo zwaar geschokte
Frankrijk, daarvoor zijn de krachten zeer
moeilijk te vinden.
We hebben In het begin van dit bul-
tenlandsch overzicht gememoreerd, dat
niet alleen in Europa, maar ook In de
andere werelddeelen de spanning zich
langzaam maar zeker toespitst. Speciaal
gaan onze gedachten hierbij uit naar
Amerika en Japan.
De nieuwe Japansche ambassadeur in
Washington, Nomoera, heeft bij de over
handiging van zijn geloofsbrieven aan
president Roosevelt verklaard, dat de re
cente ontwikkeling in de Japansch-Ame-
rikaansche verhoudingen, groote be
zorgdheid heeft gewekt. Een der groote
Japansche bladen heeft voor het vertrek
van Nomoera naar Amerika nog geschre
ven, dat de betrekkingen tusschen Japan
en Amerika zoo slecht waren geworden,
dat men het zenden van een ambassa
deur maar beter achterwege had kunnen
laten. Thans is het te laat voor de Ver-
eenigde Staten nog een keer tot bezin
ning op te wekken, want men is in
Washington reeds te ver gegaan. De
Amerikaansche steunpunten op Hawaii
de Philippijnen en andere plaatsen in den
Stillen Oceaan, worden dagelijks ver
sterkt, terwijl de Pacific-vloot voortdu
rend wordt verbeterd. Weer een ander
bericht maakt melding van het afstaan
van wapenmateriaal van de Amerikaan
sche vloot aan de Phillippijnen.
Voorts werd er een geheime vergade
ring van de vlootcommissie belegd,
waarin admiraal Stark verklaringen zal
afleggen over het crediet van 8 millioen
dollar dat is aangevraagd voor het ves
tigen van een luchtbasis op Samoa.
Ook de contröle op den in- en' uit
voer wordt in Amerika verscherpt. De
Regeering wil zich een duidelijk beeld
vormen, van het prestatievermogen van
de koopvaardijvloot, Ook uit Japan ko
men meerdere berichten, die wijzen op
een verscherping van den toestand.
Naar het blad United Press verneemt
hebben vele Amerikanen, die tot nu toe
hun vertrek uit het Verre Oosten hadden
uitgesteld, thans passage besproken. Het
is ook opvallend, dat vele missionarissen
die zeer lang in het Verre Oosten heb
ben gewoond, zich thans onder de ver-
trekkenden bevinden.
Ten slotte nog een feit, dat in duide
lijke termen accentueert, dat de spanning
tusschen Amerika en Japan het hoogte
punt bijna overschreden heeft.
In zeer korten tijd is voor de vierde
maal het Australische oorlogskabinet
bijeen gekomen. Na deze laatste confe
rentie is te Sidney verklaard, dat de
oorlog de Australische kusten steeds
meer nadert en dat alle verdedigings-
voorbereidingen dienen te worden ge
troffen. Het behoeft ons dan ook in geen
enkel opzicht te verwonderen, dat Japan
alle mogelijke moeite doet de betrekkin
gen met Rusland op de meest spoedige
wijze te regelen. Men heeft zich hierbij
echter de handen gebonden met het
Antl-Kominternpact. De Japansche mi
nister van buitenlandsche zaken Hatsoe-
oka heeft naar aanleiding van een inter
pellatie verklaard, dat het raadzaam zou
kunnen zijn het Anti-Kominternpact te
beëindigen, alleen uit een oogpunt van
regeling der betrekkingen met de Sovjet
Unie. Dit pact, aldus de minister, is niet
tegen de Sovjet Unie gericht, maar tegen
de communisten en de communistische
actie in de geheele wereld.
Het is maar juist welke uitlegging men
aan het bekende vodje papier geeft.
gram gort of gortmout of grutten.
HAVERMOUT enz. Tot en met 21 Febr. a.s. op bon 57, 250 gram
havermout of havervlokken of haverbloem of aardappelmeelvlokken
of gort of gortmout of grutten.
MAÏZENA enz. Tot en met 21 Febr. a.s. op bon 87, 100 gram
maizena of griesmeel of sago of aardappelmeel, dan wel een hoe
veelheid puddingpoeder of puddingsauspoeder.
BRANDSTOFFEN. Op brandstoffenbons 15, 16, 17, 18, 19, 20 21,
22, 23 en 24 „centrale verwarming” en nrs. 08, 09, en 10 „haarden en
kachels tot en met 15 Februari 1941, elk één eenheid vaste brand
stoffen. Voorts de met 11, 12, 13 en de met 25 tot en met 32 genum
merde bons elk één eenheid tot li Maart.
De bons „één eenheid vaste brandstoffen vierde periode” en „één
eenheid cokes vierde periode” geven tot en met 28 Februari recht op
één eenheid vaste brandstoffen.
PETROLEUM. Op bon 8 van 30 Dec. tot en met 23 Febr. 2 liter
petroleum.
Petroleumzegel „d”. Tot én met 23 Februari 2 liter petroleum,, uit
sluitend voor verlichting in het huishouden.
enz. Vervolgens leest de secr., de heer
R. Tjeerdema de notulen en het jaarver
slag voor. Uit het laatste blijkt, dat ons
schoolwezen weinig door den oorlog
heeft geleden. De rapporten waren over
het algemeen zeer gunstig. Het gemid
deld aantal leerlingen bedroeg onge-
-veer 142. Men heeft echter wel heel wat
vereischte verduistering te veel bezwaar wederwaardigheden doorgemaakt, doch
- deze j8 men oqIj a| weer |e boven geko
men. Notulen en verslag werden beiden
onder dankzegging goedgekeurd. Nu
werd nog gezongen het bekende lied:
Beveel gerust uw wegen, enz. Vervol
gens kreeg de penningmeester, de heer
J. Holwerda het woord. Was het een
vaste gewoonte, dat deze zijn financieel
verslag uitbracht in de Friesche taal,
ditmaal deed hij het in de Hollandsche
taal. Uit dit financieel verslag bleek,
dat er nog geen reden voor ernstige be
zorgdheid behoeft te zijn. Wel is er nog
eenige schuld, doch daarvoor heeft men
een paar goede, waardevolle panden.
Nadat er enkele vragen waren gesteld,
welke door den penningm. werden be
antwoord, werd ook dit verslag goedge
keurd. De penningmeester was aan de
beurt van aftreden doch werd met over-
groote meerderheid herkozen, ’t welk hij
zich liet welgevallen.
Ondertusschen werd nog gezongen
Ps. 25 6. De heeren Tj. de Jong en D.
Dijkstra werden uitgenoodigd het boek
met al de bescheiden de controleeren.
Bij de rondvraag werden nog eenige
interne vragen gesteld, welke in hoofd
zaak door den Weled. heer Pruiksma,
H. d. Sch. werden beantwoord. Nadat
de agenda was afgewerkt werd het
laatste vers van Ps. 68 nog gezongen,
werd Ds. Touwen bedankt voor de lei
ding, waarna deze met dankgebed de
vergadering beëindigde.
het
conflict en zijn neutrale houding defini
tief opgegeven, ook al neemt het geen
deel aan den oorlog.
Nu de belangstelling in den strijd voor
een groot deel naar de Middellandsche
Zee is verplaatst, krijgt de positie van
Spanje een zeer bijzondere beteekenis,
maar ook die der andere landen aan de-
<ze zeer belangrijke zee-engte. Meer nog
(dan Joego-Slavia geldt dit voor Turkije
J
botage kan dan ook niet genoeg veroor- I
deeld worden, en om het feit op zich zelf
en om de daaruit voor derden voort
vloeiende gevolgen.
Daarbij komt nog, dat dergelijke da
den dikwijls volstrekt zonder het ge-
wenschfce resultaat blijven,, zelfs bijna
onopgemerkt voorbijgaan. Niet alleen
dus, dat de gewone gang van zaken er
niet door wordt gestoord, doch de da
ders hebben zelfs niet eens de statis-
factie, dat zij buitengewone ergernis ver
wekken.
Wanneer men sabotage uit dezen ge
zichtshoek beschouwt, moet men wel tot
de slotsom komen, dat het niets meer
is dan een negatieve „daad”, zonder nut
of waarde. De pleger of plegers van een
dergelijke daad zullen voor zichzelf
moeten erkennen, dat zij zich daardoor
een valschen schijn van moed hebben
gegeven voorzoover men van moed
kan spreken bij het plegen van een feit,
dat wordt begaan onder begunstiging
van de duisternis.
Sabotage is steeds en onder alle om
standigheden een verwerpelijk middel,
dat zeer terecht met straf wordt be
dreigd. Het vernielen van andermans
goed om daardoor ongerief te veroorza
ken moet met alle ten dienste staande
middelen worden bestreden. Het plegen
van dergelijke daden is in de hoogste
mate minderwaardig, ongeacht het doel,
waar het om gaat. Strijden met open vl-
zier is ridderlijk; doch sabotage is laag
en verachtelijk.
Het Is an ook ondenkbaar, dat men-
schen, die nog eenig gevoel van eigen
waarde hebben, zich er aan zullen schul
dig maken. Er zit iets in het gevoel, dat
wij zelf buiten schot blijven, terwijl an
deren die met het geval niets te ma
ken hebben en het vermoedelijk zelfs
sterk zullen afkeuren er voor verant
woordelijk worden gesteld. Dit moet men
vooral niet uit het oog verliezen.
Wie zich dit alles goed indenkt, zal
ongetwijfeld zijn handen thuis houden.
De meesten, die zich aan sabotage schul
dig maken, zullen zoo ver niet hebben
doorgedacht. Het is van harte te hopen,
dat het voldoende is, hen op de ernstige
gevolgen voor onschuldigen te wijzen,
om hert voorgoed van sabotage terug te
houden.
TMt
1
m,
4 j
i”,
in,
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
I
