HET UIEUUIE BULGARIJE.
Buit enlandsclie Revue.
I
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Stadsnieuws.
Welke bons
zijn thans geldig?
Uitgever Fa. A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
Dinsdag 11 Maart 1941
Op bon 15 tot en met 30 Maart een pond
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
JAARVERSLAG
van de Vereen, voor ambachts-
teekenonderwijs te Bolsward,
over 1940.
Het aantal leden bedraagt thans 31.
In de bestaande vacature van wijlen
den heer S. J. Praamsma Is voorzien
door het benoemen van den heer S. W.
de Jong, Burgemeester, als gedelegeerde
van de gemeente Bolsward, terwijl de
heer D. van der Werf Gz., in de plaats
kwam van den heer S. E. Lunter.
Volgens lesrooster geeft de directeur
J. P. Postma les aan de timmerlieden en
andere bouwkundige vakken in vaktee-
kenen en materialenkennis,
de heer T. van der Meer geeft les aan
EEN VOLK MET EEN BEWOGEN
GESCHIEDENIS.
Advsrtentiön per regel:
10 cent
12 cent
Dinsdagsnummer
Vrijdagsnummer
Tusschen de tekst dubb. prijs
Giro no. 87926
nis, dat eerst bij de meerderjarigheid
van zijn zoon is opgeheven.
Voor de jongere geschiedenis van het
land, herinneren we aan de Balkanoor
log van 1912 en 1913, waarbij de Bal-
kanstaten gezamenlijk de Turken ver
sloegen, maar zien ten slotte mèt de
Turken tegen de Bulgaren keerden, die
het grootste deel van de aanvankelijke
overwinningsbuit binnen wilden halen.
Bulgarije’s winst ging toen verloren en
het land werd wederom van de Egeïsche
Zee afgesneden. De teleurstelling deed
Bulgarije een jaar later beislulten om
zich aan de zijde der Centrale mogend-
heden in den wereldoorlog te storten.
Het einde van dit avontuur kostte weer
gebiedsafstand en aan Ferdinand, die
zich in 1908 den titel van koning had
aangemeten, den troon.
Zijn zoon Boris volgde hem op; deze
huwde met een dochter van het Italiaan-
sche koningspaar en hij' zoekt met Duit-
schen steun nu eindelijk te herwinnen,
wat zijn vader als bondgenoot der Duit-
schers aan land en aan illusies verloor.
Md.
en met 16 Maart (eventueel tot en met
andere, motieven aan ten grondslag lig
gen.
De boodschap van den Duitschen
Rijkskanselier is in de Turksche pers en
radio met gemengde gevoelens ontvan
gen. In officieel^ Duitsche kringen is men
zeer gereserveerd in de verklaringen
over de Duitsch-Turksche betrekkingen.
De groote militaire opmarsch in Bul
garije, zoo zegt men, kan zich natuur
lijk niet in het openbaar voor een groot
publiek afspelen. Ook het diplomatiek
offensief, dat tegelijkertijd wordt ont
plooid, moet voorloopig geheim worden
gehouden.
Nog eens: met groote belangstelling
wordt de ontwikkeling van den toestand
in den Balkan tegemoet gezien, een ont
wikkeling, die waarschijnlijk in dit deel
van Europa een algeheele verandering
teweeg kan brengen, maar die als bij
drage tot de eindphase van den oorlog
toch van geen beslissende beteekenis
moet worden geacht
Nog veel valt over dit onderwerp te
schrijven, vooral wanneer we daarbij
denken aan Syrië, Transjordanie, enz.,
maar voor vandaag zullen we van deze
onderwerpen afstappen om nog wat
ruimte te reserveeren voor andere be
langrijke punten in het wereldgebeuren.
Allereerst de vraag: hoe staat het met
de Amerikaansche hulpverleening
aan Engeland?
Waarschijnlijk is de stemming over ’t
ontwerp-hulpverleening reeds j.l. Zater
dag gehouden en zullen we in onze
nieuwsberichten enkele bijzonderheden
kunnen mededeelen. Over het geheel ge
nomen zal aan het órigineele ontwerp
weinig veranderd worden. Verschillende
amendementen zijn verworpen, slechts
enkele aangenomen.
Tot een van die eigenaardige amende
menten behoorde b.v. ook het voorstel
van Senator Reynolds, om Rusland uit
te sluiten van de staten die eventueel on
dersteuning kunnen ontvangen. Dit voor
stel werd met 56 tegen 35 stemmen af
gewezen. Hieruit blijkt, dat de openbare
meening in Amerika nog geen positieve
rol aan Rusland in dit wereldconflict
heeft toebedeeld, wat met Amerika na
de aanneming van de wet op de hulp-
verleening wel het geval is.
Met koortsachtige haast wordt thans
gewerkt aan de uitbreiding van leger en
vloot. De ingediende dienstplichtwet
brengt in dit land van onbegrensde mo
gelijkheden weer geheel eigenaardige
toestanden. Talrijke
jonge Amerikanen
die blijkbaar geen lust gevoelen soldaat
i te worden, vluchten thans over de gren-
zen en speciaal Mexico kpijgt ’n groot
deel van deze gasten. Nu was dit feit
op zich zelf niet zoo erg, wanneer niet
de laatste weken een aantal beruchte
gangsters uit Amerika, eveneens Mexico
i als woonplaats gekozen hebben.
H&t departement van Justitie in Mexi
co heeft de medewerking van dat te
Washington ingeroepen om te zamen
met de Mexicaansche politie en re
cherche het gevaar dat deze elementen
uit de onderwereld voor de Mexicaan
sche samenleving vormen, krachtig te
bestrijden.
Het in de hoofdstad verschijnende blad
„Excelsior” schrijft o.m., dat alleen
reeds in de afgeloopen maand ruim 100
beruchte Amerikaansche gangsters in de
meeste gevallen met hun gezinnen, een
toevlucht in Mexico zochten. Hiertoe
behooren o.a. Toni Valetti, de tegen
woordige staatsvijand no. 1, een Ameri
kaan van Italiaansche afkomst, berucht
moordenaar en kinderroover, Jerry
Tuoghty een befaamd brandkasten-ex-
pert en John Jackson, die zich met zijn
bende reeds jaren specialiseert op dief
stal van automobielen.
Geen wonder, dat Mexico alle moge
lijke moeite doet deze rommel uit de
Amerikaansche onderwereld de toegang
te weigeren. Het is niet alleen de wei
nige lust om soldaat te worden, die deze
menschen beweegt Amerika te ont
vluchten, maar meer nog, dat de nieuwe
dienstplichtwet alle antecedenten van
iedere dienstplichtige onderzoekt en men
begrijpt, dat een dergelijk onderzoek de
vele boeven die Amerika herbergt niet
gelegen komt.
Ten slotte nog een enkele gedachte
over de verhouding Japan-China-Ameri-
ka.
De bezetting van Pakhol, een belang
rijke haven van Tonkin, heeft de Japan
ners voor ’n deel de contröle verzekerd
De gedachte, in ons vorig weekover
zicht uitgesproken, dat in de komende
weken de Balkan in het middelpunt van
de belangstelling zou staan, is nog eer
der uitgekomen, dan wij vermoed had
den.
Bulgarije heeft zich geheel bij de As
mogendheden aangesloten en Duitsche
troepen hebben nu ook
Bulgaarsch grondgebied
betreden.
Het wachten is nu nog op Joego-Sla-
vië; dat is te zeggen niet welke partij
dit land zal kiezen, maar hoe spoedig
dit gaat gebeuren. Een andere keuze
dan aansluiting bij het driemogendheden
pact Duitschland-Italië-Japan blijft Joe-
go-Slavië niet over. Aan alle kanten in
gesloten door de landen, die direct of in
direct sympathiseeren met de Aspolitiek
helpt een garantie van Engeland of zelfs
Amerika niet veel. Geruchten, welke
dienaangaande de laatste dagen de ron
de doen, mogen gerust naar het rijk der
fabeltjes verwezen worden. Naar onze
meening is de ommezwaai van Bulga
rije veel belangrijker dan die van Joego
slavië, vooral met het oog op Grieken
land.
Wanneer het werkelijk in de bedoeling
van de As-mogendheden ligt om de druk
op het Italiaansche leger te verminderen,
door via Bulgarije Griekenland binnen
te dringen en zoodoende het Grieksch-
Engelsche leger tusschen twee vuren te
zetten, dan vreezen we dat het met Grie
kenland wel eens kon gaan als met
Noorwegen en België. Slaagt deze opzet,
dan heeft in zekeren zin Duitschland een
zeehaven aan de Egeïsche Zee, maar
zoolang de Engelschei vloot nog een be
langrijke macht beteekent in de Mid-
dellandsche zee is een dergelijke haven
van weinig belang.
Zou daarentegen Bulgarije toestem
ming geven tot gebruik van een zeeha
ven aan de Zwarte Zee, dan wordt de
situatie nog ingewikkelder, want daar
komen Russische en Turksche belangen
in het spel. Turkije zal de contröle over
de Bosporus niet loslaten en misschien
dat dan ook Rusland een woordje mee
gaat spreken.
Met groote belangstelling wordt nu af
gewacht welke houding Turkije zal blij
ven aannemen. De reis van den Engel-
schen Minister van Buitenlandsche Za
ken naar Ankara en de overkomst van
den Engelschen ambassadeur in Rusland
naar Ankara, zijn teekenen, die er op
wijzen, dat er belangrijke beslissingen
in de Balkankwestie te verwachten zijn.
In een Russisch communiqué, uitgege
ven over het onderhoud tusschen den
plaatsvervangenden volkscommissaris
voor buitenlandsche zaken en den Bul-
gaarschen gezant te Moskou wordt ge
zegd, dat de Sovjetregeering niet de
meening kon deelen, dat Bulgarije’s toe
treding tot het pact van drie in het
belang van den vrede op den Balkan
was.
Groote verrassingen zijn in dit deel
van Europa in de komende weken niet
uitgesloten.
Naar Engeland’s meening bestaat er
geen twijfel aan of het doel van de Duit
sche actie in Bulgarije is het met Enge
land verbonden Griekenland te bedrei-
der verkeers- en aanvoerswegen, om op
deze wijze het verzet van Tsjang Kal
Sjek te breken. Dat dit tot nu toe niet
gelukt is, pleit voor het uithoudingsver
mogen van de Chineezen, maar ook voor
de manier waarop langs andere weg ’t
Chineesche leger van alle benoodigd-
heden wordt voorzien.
Reeds meermalen heeft de Japansche
regeering er op gewezen, dat het Chi
neesche conflict van langen duur zou
zijn. Men rekende in Japan op een tijds
duur van 10 jaar, waarvan nu zoo on
geveer de helft om is.
Dit conflict kost Japan reusachtige fi-
nancieele offers. Het totaal der buitenge
wone uitgaven voor het Japansch-Chi-
neesche conflict bedragen tot 1 April
1940 ongeveer 22.335 millioen yen.
Het behoeft dus niemand te verworyle-
ren, dat Japan, indien mogelijk, noodza-
kelijk op korten termijn het einde van
dezen strijd moet zien.
of rijstmeel of rijstebloem of rijstgries of gruttenmeel (gemengd meel)
VERMICELLI enz. Tot en met 20 April a.s. op bon 09 100 gram
vermicelli of macaroni of spaghetti.
GORT enz. Tot en met 20 April a.s. op bon 08 uitsluitend 250
gram gort of gortmout of grutten.
HAVERMOUT enz. Tot en met 20 April a.s. op bon 07, 250 gram
havermout of havervlokken of haverbloem of aardappelmeelvlokken
of gort of gortmout of grutten.
MAÏZENA enz. Tot en met 20 April a.s. op bon 10, 100 gram
maizena of griesmeel of sago of aardappelmeel, dan wel een hoe
veelheid puddingpoeder of puddingsauspoeder.
BRANDSTOFFEN. Op brandstoffenbons 25 tot 32 en 35 tot en
mef 41 „centrale verwarming” tot 14 Maart (resp. de maand Maart)
elk één eenheid vaste brandstoffen. Voorts de met 15, 16, 17 genum
merde bons „haarden en kachels” elk één eenheid tot gedurende de
maand Maart.
De bons „één eenheid vaste brandstoffen vierde periode” en „één
eenheid cokes vierde periode” geven tot en met 14 Maart, eventueel
5de periode tot einde Maart recht op één eenheid vaste brandstoffen.
PETROLEUM. Op bon 9 van 24 Februari tot en met 20 April 2
liter petroleum.
Petroleumzegel „e”. Tot en met 31 Maart a.s. 2 liter petroleum,
uitsluitend voor verlichting in het huishouden.
De heer Roelants geeft les in Nederl.
taal en natuurkunde, de heer Wester
geeft les in ambachtsrekenen, Ned. taal
wiskunde, werktuigkunde en boekhou
den.
Aantal leerlingen op 1 Januari 1940
50, op 15 Maart 1940 (einde van den
cursus) 45; op 15'September 1940 (be
gin van den cursus) 55, op 31 Decem
ber 1940 47.
Voor den cursus 1940-1941 zijn in to
taal 22 nieuwe leerlingen toegelAten. in
1940 zijn 25 leerlingen van de school
gegaan. Hiervan zijn 4 die de school
hebben verlaten met een eindgetuig-
schrift, 1 wegens onvoldoende aanleg,
11 wegens verandering van beroep, 3
wegens de onmogelijkheid om in ver
band met de uitoefening van het beroep
geregeld de school te bezoeken, 1 we
gens wangedrag en 5 wegens onbeken
de reden.
Van de meeste leerlingen was het ge
drag goed.
1ste klas. Van de 13 leerlingen van
deze klas 9 onvoorwaardelijk bevorde
ren naar de 2de klas, n.l.: Dominicus
Bootsma, Henk Bruggenkamp, Jan Wil-
lemsma, Haaije Willemsma, Bertus Ger-
ritsma, Sjoerd IJntema, Jan van der Meu-
len, Hein de Jong, Sjoerd de Jong. Voor
waardelijk bevorderen Ruurd Adema,
Johan Albada Jelgersma en Klaas van
der Burg.
2de klas. Van de 11 leerlingen 10 on
voorwaardelijk bevorderen naar de 3de
klas en wel Oept de Boer, Tjipke Hof-
stra, Johannes Sonsma, Ype Hemstra,
Jan Jorritsma, Bernard van der Zee,
Watte Koopmans, Jan Mooij, Corrie van
der Zee en Adon Gerritsma.
3de klas. Van de 6 leerlingen van
deze klas 4 onvoorwaardelijk bevorderen
Maart (eventueel 23 Maart) 250 gram boter of margarine.
VET. Op bon 07 tot en met 16 Maart (eventueel tm. 23 Maart)
250 gram margarine of boter of 200 gram vet.
VLEESCH. Op bon 07 tot en met 23 Maart elk der 4 bons 100
gram vleesch (been inbegrepen) of 100 gram vleeschwaren of 100
gram ongesmolten vet.
WORST, VLEESCHWAREN. Op bon 07 tot en met 23 Maart
één rantsoen vleeschwaren.
SUIKER. Op bon 06 tot en met 16 Maart 1 kg suiker.
KAAS. Op bon 61 en 71 tot en, met 6 April elke bon 100 gr. kaas.
ZEEP. Op bon 16 tot en met 30 Maart 150 gram toiletzeep, of
120 gram huishoudzeep of 150 gram zachte zeep of 300 gram zachte
zeeppasta of 250 gram zeeppoeder, of 125 gram zeepvlokken, of 250
gram zelfwerkende waschmiddelen of 200 gram vloeibare zeep.
Speciale bon 117 uitgereikt met de textielkaart tot en met
30 April 50 gram scheerzeep of een tube scheercrême dan wel een
pot scheerzeep.
EIEREN. Op bon 81 tot en met 16 Maart en op bon 91 tot en
met 23 Maart één ei.
PEULVRUCHTEN. Op bon 15 tot en met 30 Maart een pond
bruine boonen, witte boonen, capucijners en groene erwten.
KOFFIE EN THEE. Op bon 02 algemeen boekje van 3 Febr. tot
16 Maart 125 gram koffie of 50 gram thee.
GRUTTERSWAREN:
RIJST, enz. Tot en met 23 Maart a.s. op bon 11 250 gram rijst
Wat weten de meeste menschen van
Bulgarije, den Balkanstaat, welke op het
oogenblik in het middelpunt der belang
stelling prijkt? Niet veel meer dan dat
de bevolking arm is, veel te stellen heeft
met een zeker wandgedierte, dat ’t niet
al te zindelijk is in de woonoorden, maar
de menschen efl ondanks alles, voor zoo_
ver ze niet ontijdig bij samenzweringen
aan hun. einde komen, een zeer hoogen
leeftijd bereiken.
Arm zijn de Bulgaren over het alge
meen inderdaad, want het kleingrond-
bezit is er regel en het grootste deel der
bevolking moet van den landbouw be
staan. Deze staat ook op een lagen trap
van ontwikkeling, maar de aarde is
vruchtbaar. Normaal wordt er jaarlijks
rond 1 millioen lewa (Bulgaarsche
francs) aan graan en meelvoer uitge
voerd, voor ongeveer een gelijk kapi
taal aan veeproducten, w.o. eieren ,en
voor circa 3 milliard aan tabak. Al deze
producten komen Duitéchland, nu Bul
garije zich inschakelde in de politieke en
economische gemeenschap der as-staten
zeer goed van pas. Ook de belangrijke
Bulgaarsche zijderupsenteelt kan veel
bijdragen tot een succes der militaire en
economische oorlogvoering van de ver
bonden mogendheden.
Het land telt ongeveer 7 millioen in
woners, die een grondgebied tot hun
lebensraum hebben, dat ongeveer vier
maal zoo groot is als het Nederlandsche.
Bulgarije heeft een zeer bewogen ge
schiedenis. Het werd in een ver verleden
gesticht door binnengedrongen Slaven,
die zich met del gevestigde Thraciërs
vermengden en later den invloed onder
gingen van Grieken en Romeinen. Het
grootste deel der bewoners nam in 864
met vorst Boris I het Christendom aan.
Na invallen van Russische Tartaren en
Klein-Aziatische Turken, verloor oud-
Bulgarije in 1393 zijn zelfstandigheid en
kwam het onder Turksche heerschappij.
De Turken handhaafden bijna 5 eeuwen
achtereen hun gezag.
Tegen het einde van de vorige eeuw
kwam geleidelijk de geheele Balkan te
gen de Turken in verzet. Tóen in 1875
Bosnië en Herzegowina in opstand wa
ren gekomen, geschiedde hetzelfde een
jaar later in enkele Bulgaarsche steden,
maar dit verzet werd door Turksche
troepen neergeslagen. De Mohame-
daansche minderheid in het land de
Pomaken maakten zich nu schuldig
aan geweldige moordpartijen op de ont
wapende christenen; enkel in de provin
cie Philippopel en Tdrnovo werden
10.000 mannen, vrouwen en kinderen af
geslacht, wat het geweten van Europa
wakker schudde. De ontstane beroering
leidde tot den Russisch-Turkschen oor
log van 1877-1878; bij den vrede werd
Bulgarije zelfstandig, zij het schatplich
tig aan de Porte (Turkije) verklaard.
Rusland oefende vijf achtereenvolgen
de jaren het protectoraat uit over de
herboren staat en onder Russische lei
ding kwam de Grondwet tot stand. Een
neef van den Russischen Tsaar, Alexan
der van Battenberg werd tot vorst „ge
kozen”, maar zijn bestuur was niet ge
lukkig. Er ontstond een hevige binnen-
landsche partijstrijd, Russische generaals
werden met de leiding der regeering be
last, beroering na beroering ontstond en
Tsaar Alexander van Rusland trok zich
ten slotte het oppergezag van Bulgarije
aan.
Na het einde van een Bulgaarsch-Ser-
vische oorlog in 1885 werd een samen
zwering op touw gezet tegen Alexander
van Battenberg en deze moest afstand
doen van den troon ten behoeve van den
Duitschen prins Ferdinand van Saksen-
Coburg Kohéry, die door de Nat. Verga
dering tot vorst werd gekozen. (Hij is
de vader van den huidigen koning Bo
ris en leeft als ruim 80-jarige nog
steeds in ballingschap. Dat gebeurde in
1887. Rusland verbrak nu zijn betrekkin
gen met Bulgarije en de nieuwe vorst
werd ook door geen enkele andere mo
gendheid erkend. De verzoening en er
kenning volgde eerst na den dood van
Alexander van Rusland.
De eerste jaren van het bestuur van
vorst Ferdinand kenmerkten zich door
tal van samenzweringen en moorden op
BROOD. Op bon 07 tot v
23 Maart) elke bon 100 gram brood of een rantsoen gebak.
BLOEM. Op bon 5 tot en met 23 Maart elke der 8 bons 50
gram brood of een half rantsoen gebak, of 35 gram meel of bloem.
BOTER. Op bon 07 van de boter- en vetkaart tot en met 16
g
lijk pas aanvaard, toen hij zijn zoon en
troonopvolger liet opnemen in de staats
kerk, d.i. de Grieksch-Orthodoxe kerk,
die in Bulgarije zelfstandig is onder een
exarch als hoofd. De vorst werd daarop
door den Paus Ferdinand is R.-K.
in den kerkdijken ban gedaan, een von-
over de aanvoeren, die via deze haven
aan de troepen van Tsjang Kai Sjek ver
zonden werden. De bezetting van deze
haven dient men dus te beschouwen als
een verterking van de blokkade. Het Ja
pansche systeem in China is vanaf den
aanvang steeds geweest het verstoppen
gen en aan te vallen. We kunnen gerust
aannemen dat het hoofddoel van de be
zetting of de doortocht van de Duitsche
weermacht door Bulgarije is: een beetje
ontspanning te brengen in den druk,
waaronder Italië in de laatste weken ge
bukt gaat, maar er kunnen ook evengoed
aan de schilders enz. in vakteekenen en
materialenkennis. Met 15 September was
de heer de Haan uit den militairen dienst
terug en heeft vanaf die datum de lessen
weer gegeven in vakteekenen aan de me
taalbewerkers.
Riens Jonkers, Theo van der Hoek en
Petrus Cuperus. Voorwaardelijk bevor
deren Siebren Dijkstra.
4dq klas. Alle 13 leerlingen van deze
klas bevorderen naar de 5de klas en wel
Piet Bootsma, Siebren van der Veen,
X
I
DE JONG s NIEUWSBI AD
waarin opgenomen
e
rant
e
fl
