Buitenlandsche Revue.
i
I
I
8
I
r 1
De Bolswardsche Courant en Westergoo
ARBEIDSDIENST.
Stadsnieuws.
L
K
I
BLOK
I*
Welke bons
zijn thans geldig?
37g!g Jaargang
Uitgever Fa. A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
n
t
Dinsdag 1 April 1941
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
No. 25
r
e
I,
Donderdagsmorgens zitting
te Bolsward, Schildwijk 33,
bij de markt.
EEN JUBILEUM.
De heer A. Klom, werkzaam op de
Hollandiafabriek zal dezer dagen 45 jaar
lang op deze fabriek werkzaam zijn.
Gedurende al die jaren heeft de heer
Klom zich een rustige bescheiden werker
getoond, waardoor hij zich de achting
van patroon en mede-arbeiders wist' te
verwerven.
We veronderstellen, dat dit jubileum
(nu de heer Klom de 50 niet meer zal
kunnen volmaken) niet ongemerkt voor,
bij zal gaan.
Advertentiën per regel:
Dinsdagsnummer 10 cent
Vrijdagsnummer 12 cent
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
SNEEK
Singel 58
AANBESTEDING NATUURSTEEN
UITBREIDING RAADHUIS BOLSWARD
Door den heer A. Baart, architect B.
N. A. te Leeuwarden is, namens het ge
meentebestuur van Bolsward de natuur
steen voor bovengenoemde bouw, hoe
veelheid 50 ton, opgedragen aan Steen
houwerij Hofstra, Sneek.
FILMAVOND IN DE DOELE.
De filmvoorstelling op j.l. Zondag was
vrij goed bezocht. De hoofdfilm „Roode
Orchideeën” werd met intense aandacht
gevolgd. Een film met zeer goede beeld
en geluidsweergave en voldoende span
nende momenten.
■Over het voor-programma kunnen we
de laatste weken niet zoo buitengewoon
tevreden zijn. Het snuffelen in een stel
letje oude films levert niet veel bijzon
ders op en de film-operateur schijnt een
bijzondere voorliefde te hebben voor de
skifilm die in korten tijd nu reeds voor
de 3de maal werd gedraaid.
Een beter verzorgd voor-programma
lijkt ons voor ’t op den duur slagen van
deze filmavonden ten zeerste gewenscht.
BEROEPEN.
De Kerkeraad der Ned. Herv. Gem.
alhier heeft in de vacature ontstaan
door het vertrek van Ds. C. A. Paap
naar Paramaribo en voortdurend door
het bedanken van Ds. W. E. Heyboer te
Ouwerkerk, beroepen Ds. W. G. van
der Lecq te Boyl.
er
MIDDENSTANDSVERGADERING.
Maandagavond werd in de Doele een
vergadering belegd door de drie mid-
denstandsver. alhier ter bespreking van
de vraag der winkelsluiting in de zo
mermaanden.
De heer Fr. van der Meer opende
deze drukbezochte bijeenkomst met een
woord van welkom. Zooals elke medail
le twee kanten heeft, aldus deze voor
zitter, kan men de kwestie van de win
kelsluiting ook van twee kanten be
schouwen. De eene kant is de
schaarschte aan goederen, waardoor de
aanwezige voorraden wel over een kor-
teren werktijd kunnen worden verdeeld.
Wat voor den winkelier de mogelijkheid
opent de vele distributiemaatregelen in
de avonduren te verwerken en aan de
andere kant het streven om zooveel mo
gelijk de klant terwille te zijn. Spreker
legt er den nadruk op, dat een plaatse
lijke regeling vooral wanneer deze uni
form genomen wordt, veel voor heeft bij
een verordeing die van hoogerhand
wordt opgelegd. Spreker hoopt dat de
Bolswardsche middenstand eensgezind
tot een goed besluit zal komen.
De jonge koning Peter heeft op 17-
jarigen leeftijd het bewind aanvaard en
Prins-Regent Paul heeft in een telegram
aan den nieuwen koning zijn instemming
met dit besluit medegedeeld.
Zooveel tegenstrijdigheid in een korte
spanne tijds te verwerken is haast niet
doenlijk. Wat is er nu eigenlijk in Joego
slavië gebeurd nadat de vertegenwoor
digers van dat land officieel de aan
sluiting bij de As hadden bekrachtigd?
Volgens de Duitsche „Diplo” is er een
militaire staatsgreep uitgevoerd, gepaard
gaande met anti-Duitsche excessen, die
niet bepaald den indruk versterken, dat
men alleen maar met motieven van bin-
nenlandschen aard te maken heeft ge
had. Natuurlijk zoekt men achter deze
zaak een diplomatieke inmenging van
Engeland en zelfs van Amerika.
Verschillende uitlatingen van Churchill
de Engelsche oorlogsminister, en Sumner
Welles, de woordvoerder van de Ame-
rikaansche regeering, worden geciteerd,
waaruit dan de conclusie wordt getrok
ken, dat het besluit van de nieuwe lei
ders in Joego-Slavië een welkome ver
sterking van de Engelsche macht in den
Balkan zou beteekenen. Officieel is ech
ter nog niets met zekerheid te zeggen.
De nieuwe regeering beraadslaagt nog
over de te volgen buitenlandsche poli
tiek en een regeeringsverklaring zal pas
over enkele dagen kunnen worden tege
moet gezien. Ook dan zal moeten blij
ken of de nieuwe regeering de door de
officieele afgezanten der vorige regee
ring aangegane verplichtingen zal willen
bekrachtigen. Gebeurt dit niet, dan kun
nen zich in dit deel van Europa nog wel
eens groote verrassingen voordoen, die
ook op het verloop van dezen wereld
oorlog van vérstrekkende beteekenis
kunnen zijn.
EVenals Roemenië en in zekeren zin
ook Bulgarije, is Joego-Slavië een leve
rancier van voor Duitschland onontbeer
lijke grondstoffen en levensmiddelen,
maar bovendien zou een bedreiging van
de Duitsche Zuidgrens door een gewa
pend optreden van Joego-Slavië ge
steund door Engeland en Amerika de
vrede op )den Bialkan geheel uit zijn
evenwicht rukken.
Er lanceerde dezer dagen reeds een
bericht, dat aan de Grieksch-Slavische
grens in het dal van de Vardar Britsche
gemotoriseerde troepen worden samen
getrokken. Voor dat er evenwel met
eenige zekerheid een diagnose kan wor
den gesteld, zal men moeten wachten
op de officieele verklaring van de nieu
we regeering, die, zooals we reeds me
dedeelden, pas over enkele dagen kan
worden tegemoet gezien.
De spanning op den Balkan heeft na
tuurlijk def belangstelling voor andere
problemen een beetje op den achter
grond geschoven, maar daarmee zijn
deze kwesties nog niet opgelost.
Allereerst is daar het belangrijke punt
de levensmiddelenvoorziening in
Frankrijk.
Door een verkeerde landbouwpolitiek
moet Frankrijk 27 van zijn voeding
invoeren. Door de Engelsche blokkade
kan dit niet geschieden, dus is er uit
dien hoofde reeds een belangrijk tekort
wat dan nog vermeerderd is door de
slechte voedselpositie voor- en gedu
rende den oorlog. Op grond van nieuwe
contracten levert Duitschland verschil
lende goederen zooals suiker en aardap
pelen. Ook is in een conferentie te Al
giers (onder voorzitterschap van gene
raal Weygand) besloten de producten,
welke Algerije kan leveren, zooals aard
appelen, groenten, fruit en lamsvleesch,
naar de Fransche metropol te zenden.
Deze producten zullen naar vier distri-
butie-centra’s verscheept worden.
Dat deze voedselvoorziening dringend
noodig is, bevestigen ons verschillende
berichten, zoowel uit Fransche als Ame-
rikaansche bron. Een groote moeilijkheid
is en blijft om deze zendingen ook wer
kelijk ontscheept te krijgen.
De vroegere Amerikaansche president
Hoover, die uit den vorigen wereldoor
log nog bekend is door de toen georga
niseerde hulpverleening aan België, heeft
ook nu weer getracht een dergelijke
hulpverleening voor Frankrijk in elkaar
te zetten, maar dat is afgestuit op de
weigering van Engeland om de hiervoor
beschikbaar gestelde scheepsruimte vrij
de gevaarlijke zöne te laten passeeren.
Het is wel jammer, dat zoodoende de
burgerbevolking, die dikwijls part nog
deel heeft aan een oorlogsconflict, in zijn
voedselvoorziening de dupe wordt.
Dat is niet alleen het geval in die lan
den die werkelijk in oorlog zijn, maar
ook de bezette en neutrale landen ma
ken, wat de voedselpositie betreft, moei
lijke tijden door.
Als voorbeeld noemen we hier Zwit-
sersland. Tot nu toe heeft Zwitserland
nog niet veel gemerkt van een rantsoe- i
neering maar met ingang van 1 April 1
zullen maaltijdenkaarten worden uitge
geven, bevattende 160 coupons. Deze
maaltijdenkaart kan worden ingeruild te
gen de reeds lang verstrekte levensmid- I
delenkaart en meer speciaal bestemd
voor hen die gewoon zijn buitenshuis te
eten. Tot nu toe was de toestand zoo, 1
dat zij die zich de luxe konden permi-
teeren in een restaurant te eten, daarbij
hun levensmiddelenkaart konden sparen
en zoodoende voorraden aanleggen, ter
wijl de minder gefortuneerden slechts
krap met de hun toegewezen hoeveel
heden rijst, olie, meel en vet konden toe
komen.
Met ingang van 1 April zullen de thans
bestaande rantsoenen worden vermin
derd. Meel en olie met 50 maar daar
staat tegenover, dat vleesch, groenten,
vruchten, kaas, eieren, brood en melk
nog steeds niet gerantsoeneerd zijn.
Hoe staat het thans met de
hulpverleening van Amerika?
Dat is een vraag, die zeer moeilijk in
positieven zin is te beantwoorden, de ge
gevens, noodig voor een objectief oor
deel, ontbreken voor een groot deel.
Toch worden zoo nu en dan enkele fei
ten bekend, waaruit men de conclusie
mag trekken, dat Amerika, hoewel dan
niet rechtstreeks in oorlog met Duitsch
land; Italië! én (Japan, toch zijn yolle
militaire kracht instelt voor een ongeli
miteerde steun aan Engeland.
Zeer positief werd dat dezer dagen in
een radiorede door den Amerikaanschen
kolonel Donovan gezegd, dat het bijv,
niet onmogelijk is, dat de vloot der
Vereen. Staten de schepen met leveran
ties voor Engeland zal beschermen.
Kolonel Donovan heeft in zijn rede
verder o.a. het volgende verklaard: De
Vereenigde Staten moeten beslissen of
zij bereid zijn het voor Engeland be
stemde oorlogsmateriaal zelf naar En
geland te vervoeren en het daarmee ver
bonden risico op zich te nemen. Een
punt op het oorlogsprogram van
Duitschland is te trachten de leveranties
van de Vereenigjdo Staten aan Enge
land met alle middelen te verhinderen.
Het is daarom niet genoeg om wapens
voor Engeland te fabriceeren. Het volk
van de Vereenigde Staten moet besef
fen, dat die wapens ook Engealnd moe
ten bereiken en daarvoor moeten maat
regelen worden getroffen.
Ten slotte nog een enkel woord over
de reis van den
Japanschen minister-president
Matsoeoka naar Europa.
Na een conferentie met de Russische
machthebbers volgde een onderhoud met
den Duitschen Rijkskanselier en Von
Ribbentrop. Daarna gaat de reis via de
bekende Brennerpas naar Italië voor een
bespreking met Mussolini. Ook staat een
bezoek aan den koning-keizer en aan
den Paus op het programma.
Onwillekeurig zal men de vraag stel
len: wat is het doel van dit bezoek?
Natuurlijk allereerst een versterking
van het driemogendhedenpact, maar'
daarvoor behoefde Matsoeoka niet naar
Molotof den Russischen volkscommissa
ris. Er zit dus meer achter dit bezoek.
Misschien dat na 3 April, wanneer Mat
soeoka weer naar huis toe gaat, deze
Japanner iets zal loslaten over zijn on-
derhandelingen met de verschillende
Euorpeesche staatslieden.
Wat heeft de arbeidsdienst ons, Ne
derlanders, te zeggen? Dat is in weinig
woorden verklaard. Het is een nieuwe
arbeidsgemeenschap ten algemeenen
nutte, een nieuwe toepassing van het:
één voor allen, allen voor één. En dit
is geen slag in de lucht, geen dorre
theorie.
Wanneer wij willen weten, wat de ar
beidsdienst beteekent en wat er door tot
stand kan worden gebracht, dan behoe
ven wij ons niet te verlaten op een pro
fessoraal betoog. Wij hebben slechts den
blik te richten naar onze buren, om te
zien wat er door den arbeidsdienst kan
worden bereikt.
Na het sluiten van het verdrag te Ver
sailles en ook vóór dien tijd was
overtuigend gebleken, dat Duitschland
voor zijn levensmiddelenvoorziening in
hooge mate afhankelijk was van het
buitenland.
Toen de nationaal-socialistische re
geering aan het bewind kwam, be
schouwde zij het als een van haar voor
naamste plichten, het volk weer zooveel
mogelijk zijn onafhankelijkheid terug te
geven, door een nog grootere intensi-
veering van den landbouw. Bij een
nauwkeurig onderzoek bleek, dat een
derde geleelte van den landbouwgrond
zich in een toestand bevond, welke ver
hinderde, dat deze bodem den oogst op
leverde, dien hij in goeden staat zou
kunnen opleveren, daar de grond óf te
droog óf te vochtig was.
Voorts bleken er nog bijna vier mil-
lioen H.A. onontgonnen veengronden te
zijn, terwijl een millioen H.A. telkenjare
overstroomd werd en daardoor dus
eveneens een oogst gaf, die verre van
voldoende was. Bovendien bestond er in
Zuidwest-Duitschland dringend behoefte
aan een grootsch opgezet grondsanee-
ringsplan door middel van ruilverkave
ling.
Waar moesten de krachten vandaan
komen om deze geweldige taak voor het
geheele volk te volbrengen? De boeren
en landbouwers beschikten niet over de
middelen daartoe en konden er ook niet
over beschikken, zonder zich opnieuw
een enormen schuldenlast op den hals
te halen. Hier moest de Rijksarbeids-
diensf optreden en in 1935 werd de ar-
beidsdienstplicht dan ook ingevoerd.
Men begon met het uitvoeren van het
werk, dat het eerst en meest noodzake
lijk was; belangrijke groote projecten
moesten voorloopig tot later uitgesteld
worden. Maar in 1936 kwam de groo
tere opbrengst van den oogst per jaar,
dank zij de activiteit van den Arbeids
dienst, reeds overeen met een jaarlijk-
sche opbrengst van ongeveer 150.000
H.A. waardoor de behoefte aan voedsel
voor 300.000 inwoners werd gedekt.
Dit is slechts een greep uit de resul
taten van den Rijksarbeidsdienst in
Duitschland. Er zouden nog tal van an
dere voorbeelden aan te halen zijn, die
een krachtig pleidooi vormen voor dit
grootsch opgezette sociaal-economische
experiment, aan welks waarde thans in
Duitschland niemand meer twijfelt. Doch
in de toekomst zal' elk volk van Europa,
dus ook Nederland, dat overgaat tot de
vorming van een arbeidsdienst, onder
vinden van hoe ontzaglijk groot belang
zulk een instelling kan zijn. Men denke
zich in, hoeveel energie er in de afge-
loopen jaren is verspild in ons wereld
deel, hoe men ten onder dreigde te gaan
door gebrek aan gemeenschapszin.
De arbeidsdienst is van groot moreel
en sociaal nut, dat zal ook in Neder
land blijken.
Accountantskantoor
BOLSWARD
Bargefenne 4
Verschillende sprekers voerden hier
na het woord. Uit deze besprekingen
blijkt, dat b.v. de kruideniersbonden een
landelijke regeling zullen invoeren.
De heer Zantman vestigt er de aan
dacht op, dat een vervroegde sluiting
ook is in’het belang van den klant. De
toch reeds te kleine voorraden zullen
dan over een langeren termijn kunnen
worden verdeeld.
De heer Plantinga gevoelt meer voor
een landelijke regeling, maar wanneer
uit de vergadering blijkt, dat de omlig
gende plaatsen, zooals Sneek en Harlin
gen ook bezig zijn een gelijkluidend
sluitingsuur vast te stellen, kan spreker
zich met de zienswijze van het bestuur
vereenigen.
De heer Nawijn pleit voor een Zater
dagavond sluiting van 9 uur, terwijl de
heeren Kingma en Gerritsma er den na
druk op leggen, dat Bolsward terdege
rekening heeft te houden met de omge
ving.
Tenslotte wordt het voorstel van het
bestuur om in de week om 7 uur te
sluiten met meerderheid van stemmen
aangenomen. Eveneens de Zaterdag
avond te sluiten om half negen uur, zoo-
dat op die avond de buitencliëntele nog
ruimschoots gelegenheid krijgt inkoo-
pen in deze stad te doen.
De middagsluiting wordt bepaald op
halfeen tot halftwee.
De voorzitter verheugt zich over de
genomen beslissing, die bewijst, dat er
in Bolsward nog steeds een goede
saamhoorigheid heerscht. Spreker is er
van overtuigd, dat deze regeling niet
alleen in het belang van de winkeliers en
hun personeel, maar ook in het welbe
grepen eigenbelang van de clientèle is.
De rondvraag bracht nog verschillen
de vragen die door den voorzitter op
bevredigende wijze werden beantwoord.
Het ligt in de bedoeling van de besturen
deze nieuwe regeling de volgende week
te doen in gaan.
Met een woord van hartelijken dank
voor de zaakkundige bespreking werd
deze geanimeerde vergadering door den
voorzitter gesloten.
BROOD. Op bon 10 tot en met 6 April (eventueel tot en met
13 April) elke bon 100 gram brood of een rantsoen gebak.
BLOEM. Op bon 06 tot en met 20 April elke der 8 bons 50 gram
brood of een half rantsoen gebak, of 35 gram meel of bloem.
BOTERKAART. Op bon 10 tot en met 6 April (eventueel 13 April)
pond boter.
VETKAART. Op bon 10 tot en met 6 April (eventueel 13 April)
>/2 pond boter of margarine of 2 ons vet.
VLEESCH. Op bon 10 tot en met 9 April (eventueel 13 April)
elk der 4 bons 100 gram vleesch (been inbegrepen) of 100 gram
vleeschwaren of 100 gram ongesmolten vet.
WORST, VLEESCHWAREN. Op bon 10 tot en met 9 April (even
tueel 13 April) één rantsoen vleeschwaren.
SUIKER. Op bon 17 tot en met 13 April 1 kg suiker.
KAAS. Op bon 62 en 72 tot en met 6 April (eventueel 20 April)
elke bon 100 gram kaas. De bons 61 en 71 gelden nog tot en met
6 April.
ZEEP. Op bon 20 tot en met 27 April 150 gram toiletzeep, of
120 gram huishoudzeep of 150 gram zachte zeep of 300 gram zachte
zeeppasta of 250 gram zeeppoeder, of 125 gram zeepvlokken, of 250
gram zelfwerkende waschmiddelen of 200 gram vloeibare zeep.
Speciale bon 117 uitgereikt met de textielkaart tot en met
30 April 50 gram scheerzeep of een tube scheercrême dan wel een
pot scheerzeep.
EIEREN. Op, bon 92 tot en met 6 April en op bon 83 tot en met 13
April één ei.
PEULVRUCHTEN. Wordt nader bekend gemaakt.
KOFFIE EN THEE. Op bon 18 algemeen boekje tot 27 April 125
gram koffie of 50 gram thee.
GRUTTERSWAREN:
RIJST, enz. Tot en met 20 April a.s. op bon 19 250 gram rijst
of rijstmeel of rijstebloem of rijstgries of gruttenmeel (gemengd meel)
VERMICELLI enz. Tot en met 20 April a.s. op bon 09 100 gram
vermicelli of macaroni of spaghetti.
GORT enz. Tot en met 20 April a.s. op bon 08 uitsluitend 250
gram gort of gortmout of grutten.
HAVERMOUT enz. Tot en met 20 April a.s. op bon 07, 250 gram
havermout of havervlokken of haverbloem of aardappelmeelvlokken
of gort of gortmout of grutten.
MAÏZENA enz. Tot en met 20 April a.s. op bon 10, 100 gram
maïzena of griesmeel of sago of aardappelmeel, dan wel een hoe
veelheid puddingpoeder of puddingsauspoeder.
BRANDSTOFFEN. Op brandstoffenbons 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41
„centrale verwarming” tot 31 Maart elk één eenheid vaste brand
stoffen. Voorts de met 15, 16 en 17 genummerde bons „haarden en
kachels” elk één eenheid gedurende de maand Maart.
De bons „één eenheid vaste brandstoffen vijfde periode” en „één
eenheid cokes vijfde periode” geven tot en met 31 Maart recht op
één eenheid vaste brandstoffen.
PETROLEUM. Op bon 9 tot en mei 20 April 2 liter petroleum.
Pe+roleumzegel „e”. Tot en met 31 Maart a.s. 2 liter petroleum,
uitsluitend voor verlichting in het huishouden.
De inkt van de drukpers, waarmee
aan de wereld het bericht van de aan
sluiting van
Joego-Slavië
bij de As-mogendheden werd bekend ge
maakt, is nauwelijks droog, of reeds
heeft een andere sensatie de belangstel
ling voor de positie van dit land in het
middelpunt van de belangstelling ge
plaatst
e
rant
fl
I
8
T
1
1
llh
X
Aangiften - Reclames
OMZETBELASTING
