De Oorlog.
Buitenlandsche Revue.
De Bolswardsche Courant en Westergoo
J. BLOK Hzn.
PERSOONSBEWIJZEN.
I
1
Uit den Omtrek.
Stadsnieuws.
Behandeling van alle belastingzaken
vaststellen Balans en verlies- en
winstrekening
Accountantskantoor
I
'I
Dinsdag 27 Mei 1941
37^® Jaargang
No. 41
urant
ter
Uitgever Fa. A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
MAKKUM
1DSEGAHUUZUM.
N
’t
le:
m,
1
g
1
e
1,
n
de
ge
de
gerust van een zekere verkenning kun
nen spreken. Er valt een nauw verband
te constateeren tusschen de spanning
die rondom de eilanden in de Stille
Oceaan heerscht en de krachtige activi
teit welke thans
in de Middellandsche Zee
door beide partijen wordt ontwikkeld.
In het Italiaansche blad Popola de
Roma wordt gewezen op de mogelijk
heid, dat Rusland en ook Turkije aan de
Asmogendheden doortocht zullen ver-
leenen van troepen en materiaal. Daar
door zouden de Duitschers en Italianen
over land in Syrië en Irak kunnen ko
men. In dat geval is het voor het Engel-
sche koloniale leger een hopelooze taak
tegen de geweldige overmacht, welke
vooral Duitschland op het vasteland kan
eft
ize
la-
BEKRONING.
Onze plaatsgenoot H. Vallinga be
haalde op de Hemelsvaartsdag te Sneek
gehouden pluimveetentoonstelling met
zijn inzending konijnen gele VI. Reus een
eere, 1ste, 2de en 3de prijs. Al deze die
ren eigen fok.
VERPLAATSING WINKELZAKEN.
Het bloemenmagazijn van den heer de
Bruin is van Jongemastraat verplaatst
naar Kerkstraat en de winkel van den
heer Mooij van Kerkstraat naar Hoog
straat.
De rijwielhandel van Hilverda van Het
Laag naar Oroote Dijlakker.
ZWEMSCHOOL.
De temperatuur van het water is he
den 14 graden.
e
Mei 1941.
Na een vacature van ruim anderhalf
jaar heeft de Herv. gemeente alhier be
roepen cand. B. J. Geerling Jr., hulppre
diker te Velp.
Cand. Geerling Is een zoon van Ds. B.
J. Geerling, die indertijd te Burgwerd
gestaan heeft
TZUM.
Benoemd tot directeur der Coöp. Zui
velfabriek alhier de heer Lubberink,
thans directeur der zuivelfabriek te Uit-
wellingerga.
SNEEK.
De Inspecteur der Registratie te Sneek
maakt bekend, dat hij, blijkens hem ver
leende machtiging heeft bepaald, dat de
geldswaarde van kost en inwoning voor
arbeiders, werkzaam in de hooioogst
1941, blijft bepaald op f6.per week
of f0.85 per dag, ook al bedraagt het
loon In geld meer dan f24.per week
of f4.— per dag.
DUITSCH LEGERBERICHT.
Het opperbevel van de weermacht
maakt bekend:
Duitsche gevechtsvliegers hebben gis
teren in het Oostelijke bekken van de
Middellandsche Zee drie Britsche tor-
e
t
lat
w*
>e-
el-
an
de
ste
en
Verschijnt DINSDAGS^ gn
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct
Voor het Buitenland f7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal
ner.
on
een
azl
ons
oor
er
ge
nt
een
om
er-
ek-
len
jke
1 te
oen
tiei,
te
Lei-
aat
er-
zan
da,
via
lat
le
ien
ide
ran
SCHRAARD.
Te Amsterdam is benoemd tot arts de
heer H. S. D. Bartlema van Schraard.
op
le-
*t?
Adv!S<»
Dimdagsfliifliffisr 10 sent
Vrijdagsnummer 12 cent
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
1 in
ten,
het
:ra-
rer-
het
en
ran
en
be-
ran
er-
tan
rte
>m,
te
len
ie-
na.
>e-
op
:oo
je-
ten
as-
be-
oe-
het
en-
>ek
eel
•bij
en
tis-
re-
ret
in-
Mei 1941.
De Chr. Zangvereen. „De Lofstem'
alhier, dir. de heer J. R. Blanksma van
Witmarsum, behaalde op het op Hemel
vaartsdag te Leeuwarden gehouden con
cours een lste prijs In de 2de afdee-
ling, met 185 punten.
DE REDDINGBOOT.
Met 1941.
Hedenmiddag liep de motorredingboot
welke den naam draagt van „Johan de
Witt” de haven van Hindeloopen bin
nen. Het vaartuig is voorzien van een
40 pk diesselmotor en laat aan zeewaar
digheid niets te wenschen over. Tevens
is zij voorzien van alle benoodigdheden,
welke voor de redding noodig mochten
zijn. Het is dan ook een heele verbete
ring vergeleken met de roei-reddings-
boot van voorheen. Des anderen daags
werd een geslaagde oefentocht gehou
den.
Het klinkt misschien iets vreemd in
een tijd, die vol is van oorlogsrumoer en
waarbij handel en verkeer aan buiten
gewone beperkingen onderhevig zijn, te
spreken over
PRIJS BEHAALD.
24 Mei.
De Chr. Zangvereeniging „Hallelu
jah”, directeur de heer J. Blanksma,
won op het concours te Leeuwarden in
de le afdeeling een 2e prijs.
ARUM.
AANBESTEDING.
24 Mei
Door den heer H. Hogenhuis alhier
werd heden aanbesteed, het verbouwen
van zijn woning en smederij.
Er waren 3 inschrijvers op uitnoodi-
ging. Door deze heeren werd ingeschre
ven als volgt:
G. Faber te Arum f 2490
F. Dijkstra, idem f2435
G. Epema, idem f2375.35
Daar de raming van den heer D. Jel-
lema te Rien belangrijk lager w^s, is het
werk voorloopig ingehouden.
Binnen afzienbaren tijd zal ieder, die
binnen onze grenzen verblijft houdt, het
zij Nederlander of vreemdeling, (behalve
Rijksduitschers) voorzien zijn van wat
men noemt: een persoonsbewijs een
novum in ons land.
Het groote nut van een dergelijk do
cument ligt voor de hand. Want niet al
leen dat het een onmisbaar en onweer
legbaar indentificatiebewijs vormt, maar
het voornemen bestaat ook, om het in de
toekomst nog andere functies te laten
vervullen. Zoo kan het ook dienst doen
als rijbewijs, vlschacte, jachtvergunning
enz. Als men de zaak optimistisch be
kijkt, zou het zelfs het paspoort kunnen
vervangen. Maar zoover zijn wij nog
niet en als zoodanig zou het op het
oogenblik ook weinig nut hebben.
Intusschen is het uitreiken van de
millioenen persoonsbewijzen geen klei
nigheid. Hier is dus wel een aanspo
ring op zijn plaats, om er elk in zijn
vermogen al het mogelijke toe bij te
dragen, om de uitreiking vlot te laten
verloopen. De eerste resultaten op dat
gebied schijnen overigens bevredigend
te zijn. Alleen komt het nog veel voor,
dat de foto’s niet voldoen aan de voor
schriften, hetgeen oponthoud veroor
zaakt, zoowel voor den betrokkene als
voor de met de uitreiking belaste be
ambten.
Velen schijnen het als een bezwaar te
voelen, dat er vingerafdrukken worden
genomen. Het herinnert hen mogelijk
aan een misdadigersalbum, waarin men
aanteekening houdt van de vingeraf
drukken van allen, die met de rechter
lijke macht in aanraking zijn gekomen.
Wij kunnen hen geruststellen. In dat al
bum zullen zij nooit fungeeren tenzij
zij zich aan een of ander strafbaar feit
schuldig maken. Vingerafdrukken vor
men echter een onmisbaar onderdeel van
het persoonsbewijs. Zij zijn reeds een
identificatiebewijs op zich zelf.
Die vingerafdrukken spelen een groo
te rol bij het persoonsbewijs. Zij moeten
voorkomen op de oproeping, die ieder
thuis ontvangt, op het bewijs zelf en op
de achterzijde van de foto, die naar het
archief van de Rijksinspectie gaat. Deze
voorschriften zijn voor allen gelijk.
Welk een reusachtige arbeid hiermede
gemoeid is, kan wel blijken uit het feit,
dat niet minder dan ongeveer'zes en een
half millioen oproepingen zijn verspreid.
Deze moeten alle worden geordend en
opgeborgen in het archief. Sedert 1939
h'eeft wel is waar elke Nederlander ten
stadhuize een z.g. persoonskaart, maar
uiteraard zijn deze kaarten over het ge-
heele land verspreid. Thans echter, nu
de oproepingen in één gebouw worden
ondergebracht, zal de contrêle sterk wor
den vergemakkelijkt. Wanneer iemand
overlijdt, of naar het buitenland ver
trekt, wordt zijn persoonskaart naar het
centrale bureau gezonden. Daardoor is
men in staat, gegevens te verzamelen
over het aantal sinds 10 Mei 1940 naar
het buitenland vertrokken Nederlanders,
de gesneuvelde militairen, de bij bom
bardementen omgekomen burgers, enz.
Uit dit alles blijkt wel het groote be
lang, dat elke burger er bijl heeft, om in
het bezit te komen van een dergelijk
persoonsbewijs. Men houde zich er van
overtuigd, dat, wanneer eenmaal heel
Nederland voorzien is van een persoons
bewijs, dit document zal worden ge
waardeerd als een nuttig hulpmiddel,
niet alleen als indentificatiebewijs, maar
ook ter vereenvoudiging van bureaucra-
tischen romslomp van allerlei aard.
Wij kunnen dan ook niet anders dan
er bij onze lezers en lezeressen krachtig
op aandringen, om mede te werken tot
een snel en goed verloop van het uitrei
ken dezer bewijzen.
strijdkrachten van de Asmogendheden
zijn onbegrensd, terwijl Engeland door
de lange zeelijn daartegenover niet vol
doende matenaal kan stellen. Vanzelf
sprekend wordt in dat geval de positie
van het Suezkanaal penibel.
Uit de enkele binnenkomende berich
ten uit het Zuidelijk deel van Europa
blijkt, dat thans de strijd om het eiland
Kreta als het begin van de beheerschlng
van dit deel van de Middellandsche zee
in vollen omvang is Ingezet. Vermoede
lijk zal deze strijd aan weerskanten be
langrijke offers kosten. Voor de Engel-
schen zoowel als voor de Duitschers is
Kreta een belangrijk steunpunt te noe
men. Gibraltar, Malta, Kreta, Cyprus,
het zijn alle vier even belangrijke steun-
als uitvalspunten voor beide partijen.
Geen wonder, dat het bezit van deze
punten aan de eene kant met alle kracht
verdedigd en aan de andere kant met
weergalooze stoutmoedigheid wordt
aangevallen. In Londen geeft men toe,
dat de Engelsche vloot zich op dit
oogenblik tegenover een zeer zware taak
ziet gesteld en dat de laatste dagen
eenige kruisers en torpedojagers verlo
ren zijn gegaan. De verdedigingslinie
van de Engelsche vloot in de Middel
landsche zee kan men gevoeglijk tot
twee terugbrengen en wel Malta en
Kreta. Door de onophoudelijke lucht
aanvallen is Malta de laatste weken
minder bruikbaar geworden en wat be
treft Kreta lanceerde dezer dagen het
bericht, dat enkele vliegvelden door
Duitsche parachutetroepen waren bezet.
In hoeverre deze Duitsche troepen zich
kunnen handhaven, zal de komende da
gen moeten blijken.
Ten slotte nog even het Chineesch-
Japansche conflict. Volgens Japansche
berichten zijn de gevechten die in de
maand Mei haar hoogtepunt bereikten
in de omgeving van Hangtsjau, geëin
digd met de vernietiging van 5 Chinee-
sche divisies. Het aantal gesneuvelden
bij deze slag wordt geschat op 20.000.
Volgens de chef van de Japansche pers
afdeling is Japan vastbesloten het Chi-
neesche incident met eigen middelen ze
gevierend te beëindigen. Van vredes
onderhandelingen tusschen China en
Japan door bemiddeling-van Amerika is
absoluut geen sprake. Japans politiek
jegens China is ongewijzigd, zoodat we,
zooals we reeds in het begin van dit
overzicht betoogd hebben, een verscher
ping van de toestand in de Stille Oceaan
mede in verband met hetgeen zich in
Syrië en Irak afspeelt in de nabije toe
komst verwacht mag worden.
CORRESPONDENTIE.
Aan „Inwoner” deelen wij mede, dat
ongeteekende stukken niet kunnen wor
den opgenomen.
DE BONDSKAATSWEDSTRIJD OP
PINKSTER-MAANDAG.
De afd. Bolsward heeft voor deze par
tij het volgende partuur geformeerd:
K. Falkena, J. Ferwerda, W. Bosma.
HOOFDREDACTEUR A. J. OSINGA,
JONOEMASTR. 8, BOLSWARD.
pedojagers tot zinken gebracht, drie an
dere torpedojagers zwaar beschadigd en
vijf Britsche motortorpedobooten in de
baai van Soeda vernietigd.
In den afgeloopen nacht waren suc
cesvolle luchtaanvallen gericht op vlieg
velden in Midden- en Oost-Ehgel(and,
Sen koopvaardijschip werd door bom-
treffers zwaar beschadigd.
In Noord-Afrika vernietigden verken-
ningsafdeelingen van het Duitsche Afri-
kacorps bij een aanval ten Oosten van
Solloem twee Britsche pantserwagens en
verscheidene stukken geschut
De vijand wierp vannacht met zwak
ke strijdkrachten bommen op verschil
lende plaatsen in West-Duitschland. On
der de burgerbevolking ontstonden ge
ringe verliezen aan dooden en gewon
den. Vooral in Keulen en Dusseldorf
werd schade aan gebouwen veroor
zaakt
Tijdens de leiding van den strijd te
gen Engeland vond de bevelvoerende
generaal en bevelhebber van een vlle-
gercorps, general-oberst Grauert, den
heldendood. General-oberst Grauert, die
rich bijzondere verdiensten -heeft ver
worven bij den wederopbouw van het
Duitsche luchtwapen, heeft met zijn
vliegercorps een groot aandeel gehad in
de successen der veldtochten in Polen
en in het Westen. Als voorbeeldig sol
daat en bevelhebber voerde hij zijn corps
op tot de hoogste prestaties in den strijd
tegen het Britsche moederland.
DE STRIJD RONDOM KRETA
Duitsche valschermjagers en uit de
lucht gelande troepen zijn sedert de
vroege ochtenduren van 20 Mei op het
eiland Kreta in gevecht met deelen van
het Britsche leger.
In een koenen aanval -uit de lucht
veroverden zij, gesteund door formaties
jagers, torpedo-toestellen, gevechts
vliegtuigen en duikbommenwerpers, tac
tisch belangrijke punten van het eiland.
Na verdere versterking door formaties
van het leger zijn de Duitsche troepen
tot den aanval overgegaan.
Het Westelijk deel van het eiland is
reeds hecht in Duitsche handen.
Het Duitsche luchtwapen heeft de po
ging van de Britsche vloot, in te grijpen
in de beslissing om Kreta, verijdeld, ver
dreef haar uit het zeegebied ten Noor
den van Kreta, bracht een aantal vijan
delijke oorlogsschepen tot zinken of be
schadigde ze, en veroverde de heer
schappij in de lucht boven het geheele
gevechtsgebied.
Het geheel der operaties verloopt ver
der volgens het opgestelde plan.
De verklaring van Churchill, dat op
Kreta Duitsche troepen zijn afgezet, ge
kleed In Nieuw-Zeelandsche uniformen,
is onwaar. Mocht er aanleiding toe
zijn of een motiveering achteraf er voor
zijn, dat Duitsche valschermjagers niet
volgens de regels van het volkenrecht
behandeld of zijn behandeld, dan zal het
opperbevel der weermacht last geven tot
overeenkomstige vergelding jegens het
tienvoudige aantal Britsche krijgsgevan
genen.
INNEMING VAN KRETA ZOU ZWARE
SLAG ZIJN VOOR DE BRITTEN
IN NABURIG OOSTEN.
De jongste militaire gebeurtenissen in
het Oosten van de Middellandsche Zee
vervullen, naar aan het D. N. B. wordt
medegedeeld, de geheele Britsche open
bare meening met de grootste bezorgd
heid. t
In toonaangevende militaire en poli
tieke kringen van het Empire wordt er
op gewezen, dat de beteekenis van een
Duitschen aanval op Kreta ver uitgaat
boven het eigenlijke doel van den aan
valler. Voorts wordt er op gewezen, dat
een eventueele inneming van het eiland
door Duitsche troepen een zware tegen
slag zou zijn voor de Britsche strijd
krachten in het Naburige Oosten. Open
lijk wordt gezegd, dat niet alleen
Egypte en het Suezkanaal, maar vooral
ook de Britsche eilanden zelf ten zeer
ste worden bedreigd. Ten slotte ziet men
in toonaangevende Britsche kringen wel
degelijk in, dat een dusdanig Duitsch
succes in het Oosten van de Middel
landsche Zee een belangrijke uitwerking
moet hebben op alle neutrale landen.
De kortegolf-zender van Boston heeft
op de zware gevechten tusschen het
Duitsche luchtwapen en de Engelsche
marine op de Middellandsche Zee com
mentaar geleverd, waarin wordt ver
klaard, dat het weer eens zeer kenmer
kend is, dat de Engelschen omtrent deze
gevechten geenerlei nauwkeurige be
richten geven. Bekend is echter, dat in
het Oosten van de Middellandsche Zee
de Britsche vloot in een wanhopigen
SNEEK BOLSWARD
Donderdagsmorgens zitting
te Bolsward, Schildwijk 33,
bij de markt.
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
de internationale handel.
Dat is een probleem zult ge misschien
zeggen, wat we pas op het einde van
dezen oorlog kunnen bespreken, want
momenteel is van internationale handel
geen sprake. Die opmerking is volko
men juist, maar toch moet ons dit de
oogen niet doen sluiten voor het feit, dat
deze oorlog vroeg of laat een einde moet
nemen en het dus zeer nuttig en noodig
is, dat vooraf de verschillende landen
hun houding ten aanzien van dit pro
bleem bepalen. Hoe men de kwestie ook
wil wenden of keerende internatio
nale handel is niet los te maken van de
vrijheid der zee.
Dit vraagstuk is dezer dagen dooi
president Roosevelt en Cordel Huil be
sproken. De grondslagen waarop de
Amerikaansche gedachtengang is opge- ontwikkelen, te strijden. Immers de
bouwd, zou men in vier punten kunnen
omschrijven, waarvan het laatste
punt, n.l. (vrije toegang tot de grond
stoffenreservoirs der wereld) ons wel
het meest belangrijke lijkt. Immers uit
die afwijzing van een rechtvaardige en
voor elk volk afgebakende verdeeling is
deze oorlog ontstaan.
Reeds in September 1935 heeft de
toenmalige minister van buitenlandsche
zaken in Engeland (Hoare) verklaard,
dat de rechtvaardigheid van het verlan
gen naar zekerheid, dat de grondstof
fenvoorziening niet zal worden belem
merd, erkend moet worden, en dat En
geland bereid was mede te werken aan
de oplossing van dit probleem. Jammer
genoeg is van die bereidheid in de
practijk niets gebleken. De vrijheid der
zee, die ons een hooger welvaartspeil
had kunnen brengen is op een misluk
king uitgeloopen. Engeland zoowel als
Amerika, Japan, Italië en Duitschland,
ze hebben allen getracht door een gren-
zelooze bewapening de ander te kunnen
overtroeven en daardoor baas op zee te
worden. Het resultaat van deze wedloop
is de tegenwoordige oorlog. Willen we
dus, na alle misère die we doorgemaakt
hebben en nog zullen moeten dragen,
komen tot een andere en betere samen
leving, dan zullen vele, thans als onont
beerlijke schakels in het wereldverkeer
hooggeprezen stelsels moeten verdwij
nen. Voor de nuchtere werkelijkheid dat
de zee waarlijk vrij moet zijn en de
grondstoffenreservoirs voor ieder naar
zijn behoefte, te bereiken, zal men wat
meer oog moeten hebben. Het vraagstuk
van de macht kan ons in een periode die
de wereldvrede moet brengen, niet meer
van nut zijn.
Zeer waarschijnlijk zullen enkele le
zers de opmerking maken: heeft men
nu wel zin zoo te spreken over interna
tionale handel nu dagelijk 10.000 ton
scheepsruimte wordt vernietigd en de
aanbouw onmogelijk gelijke tred kan
houden?
Ons antwoord luidt: Dat verschijnsel
heeft zich ook in den vorigen oorlog
voorgedaan en hoe spoedig was toen de
scheepvaart weer hersteld? Dit neemt
niet weg, dat op het moment de vernie
tiging van die scheepsruimte ook voor
de oorlogsvoerende partijen een ernstige
slag beteekent. Vooral voor Engeland
wordt de toestand nijpender. In een
brief welke president Roosevelt richt tot
de voorzitter van de scheepvaart-in-
dustrie, zegt de president onder meer:
Het lot van Amerika is afhankelijk
van de handelsvloot. Zij is de beslissen
de factor voor het voortbestaan van de
V. S. als vrije natie. Schepen, zeelieden
en scheepsbouwarbeiders hebben voor
het grootste deel de taak van de kusten
der V. S. de krachten verre te houden,
die de oude wereld ten val hebben ge
bracht en die thans de nieuwe wereld
bedreigen. Steeds meer en nog snellere
schepen, met zeelieden uit de Ver. Sta
ten bemand, zullen door de open wate
ren der zeven zeeën materiaal trans-
porteeren, dat er mede toe zal bijdragen,
de bedreiging van vrije volken in alle
deelen der wereld te niet te doen.
Deze brief van Roosevelt is op de
marinewerf van Washington bij een
plechtigheid van den marinedag voor
gelezen.
De oorlogstoestand
laat zich ook deze week nog moeilijk in
enkele zinnen definieeren. De beslissing,
die volgens enkele berichten op den
Oceaan moet vallen, laat zooveel moge
lijkheden open, dat we vooralsnog niet
1 de voorteekenen van een naderende be
slissing kunnen ontdekken. Amerika be
wapent uit alle macht, bezet verschillen
de vlootsteunpunten, ook die voorheen
i door de Engelsche vloot werd verde-
i digd. In Japan dezelfde toestand; ook
daar tracht men op eventueele verras-
singen voorbereid te zijn, zoodat we,
wat dit deel van de wereld betreft, nog
HINDELOOPEN
SERIE-WEDSTRIJDEN.
22 Mei 1941.
Hedenmiddag vonden alhier de serie-
voetbalwedstrijden plaats, welke als
goed geslaagd beschouwd mogen wor
den.
Aanvankelijk vreesde men met het oog
op het weer voor een mislukking, doch
gelukkig klaarde het op en was het voor
de spelers buitengewoon mooi, daar er
een lekker frisch windje woel
De uitslag is als volgt:
Unitas, Koudum H. V. V. alhier 5-1.
Stormvogels, Workum-Quick, Stavoren
2-1.
Quick-Unitas 4-1.
Slormvogels-H. V. V. 3-1.
H V. V.-Quick 3-3.
Unitas-Stormvogels 2-1.
Tevens won Unitas de medaille voor
de hoogste score en ‘t snelste doelpunt.
Des avonds vond op het Zeebad de
prijsuitdeeling plaats met etn toepasse
lijk woord van den voorzitter, den heer
R. Walda.
i
K1
Wejterxingel 33 Bargefenne 4
«tqwu.* fwum 1 11 nwwilWBCW r wou1 i|| in J iim uiiaiowiiu 'PW«gMCTg
DE JONG s NIEUWSBI
waarin opgenomen
