Ml de nraklllk herval
I
BOEflEnSIAHO El
LlllIiaOUllllllDEIMIJS.
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Uuilenlandsclie Revue.
J. BLOK Hzn.
Dr. P. WEERSMA
Massale bijeenkomst
te Amsterdam.
No. 50
I
Behandeling van alle belastingzaken
uasisienen Balans en verlies* en
winstrekening
Accountantskantoor
LEEUWARDEN
37= Jaargang
I
Uitgever Fa. A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
n
ig
ft
r-
n
n.l. de eventueele
houding van Turkije.
Een krachtige Engclsche bezetting
van
en
Donderdagsmorgens zitting
te Bolsward, Schildwijk 33,
bij de markt.
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.57
Buiten de provincie f 2.10; inn. 15 c.
Voor het Buitenland f 7.35 per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
SNEEK BOLSWARD
Dinsdag 1 Juli 1941
n-
ie
Advert e 1 n oer rsgeh
D’nsdagwiummer 10 jent
Vrijdagsnummer 12 cent
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
schil is niet zeer groot. Eigenaardig is
echter, dat onder de a.s. leeraressen, af
komstig van het platteland, de boeren
dochters niet in de meerderheid zijn.
Dit is een inderdaad betreurenswaar-
dig verschijnsel. Laat toch de boeren
stand begrijpen welk een waarde het
landbouwhuishoudonderwijs voor hem
heeft en van hoeveel belang het is daar
voor over leerkrachten te beschikken,
die volkomen met boerenmentaliteit en
boereninzichten op de hoogte zijn.
Voor onze meisjes en meer in het
bijzonder voor meisjes van het platte
land en boerendochters opent zich
een nieuw veld van werkzaamheid,
waaraan tot dusver niet de noodige aan
dacht is geschonken. Wij bedoelen dat
van leerares bij het landbouwhuishoud
onderwijs, waarop vanwege de directie
van de landbouwhuishoudschool „Nieuw
Rollecate” te Deventer de aandacht
wordt gevestigd. De aangifte voor den
nieuwen cursus van deze school, die in
de maand September zal beginnen, moet
n.l. vóór 15 Juli a.s. plaats hebben.
X Een dergelijke functie vormt voor de
bovengenoemde categorieën van meisjes
vooral een mooien, voldoening geven
den werkkring. De taak van de leerares
bestaat hierin, dat zij den leerlingen,
die gewoonlijk bestaan uit meisjes, die
uit bedoelde kringen afkomstig zijn, on
derricht geeft in de huiselijke vakken
en wel in het kader van de huishouding
ten plattelande. Daarnaast zal zij haar
leerlingen inwijden in eenige kennis van
het landbouwbedrijf, waardoor dezen
later haar verwanten of haar echtgenoot
met meer begrip kunnen bijstaan in de
uitoefening van het bedrijf.
Vooral voor den vooruitgang van het
landbouwbedrijf, d.w.z. voor de toe
passing van nieuwe werkwijzen en er
varingen is het vaak van beteekenis dat
ook de boerin in staat is een op kennis
van zaken gegrond oordeel uit te spre
ken. Voorts moet de leerares bij haar
leerlingen belangstelling wekken voor
cultureele zaken en haar kennis bijbren
gen omtrent opvoeding der kinderen
enz. enz.
Het hierboven genoemde mag zeker
voldoende heeten om aan te toonen, dat
onze boerenstand daarvan rijke vruch
ten zal plukken. Ieder, die maar eeniger-
mate ten plattelande bekend is, zal het
zijn opgevallën dat het algemeen door
dringen van het landbouwhuishoudon
derwijs grooten vooruitgang teweeg ge
bracht heeft. Niet alleen dat de huishou
delijke kundigheden der boerin als het
bereiden der spijzen, mede ook voor zie
ken, de behandeling van de wasch, de
inrichting en het schoonhouden van de
woning aanzienlijk zijn vooruitgegaan,
maar daarnaast is ook de drang geko
men tot verdere ontwikkeling. De
boerinnen hebben zich in vereenigingen
met andere plattelandsvrouwen georga
niseerd, waardoor de gemeenschapszin
wordt bevorderd.
Zonder overdrijving kan men zeggen,
dat de op de plaatselijke vereenigingen
van oud-leerlingen der lanldbouwhuis-
houdcursussen gegronde landelijke Bond
van boerinnen en andere plattelands
vrouwen, die met de Christelijke en Ka-
tholieke boerinnenbonden in de Centrale
van boerinnebonden tezamen werkt,
nimmer tot stand zou zijn gekomen en
een zóó groote ontwikkeling had gekre
gen, als niet de landbouwhuishoud-
leeraressen als de werkzame en stuwen
de krachten waren opgetreden.
Zóó gezien zou men denken, dat voor
dit mooie werk, dat nog voor uitbreiding
vatbaar is, veel animo zou bestaan. In
derdaad is dat ook wel het geval; regel
matig leveren de opleidingsinstituten
leeraressen af. Toch is de toestand niet
geheel bevredigend.
De ervaring leert, dat voor deze om
leiding, zoo geheel ingesteld op de be
hoeften van het platteland, de belang
stelling van meisjes uit stedelijken kring
groot is. Wel is waar vormen zij de min
derheid tegenover de leerlingen, afkom
stig van het plattvland, maar het ver-
Na twee jaar oorlog.
Na omstreeks twee jaar oorlog, nadat
geweldige slagen geleverd en veldtoch
ten ondernomen zijn, treedt de Duitsche
weermacht aan tegen een staat, die in
omvartg en bevolkingsaantal bijna de
eerste plaats ter wereld inneemt en toch
voor den buitenstaander lijkt het on
begrijpelijk ziet het Duitsche volk
met volkomen rust en onwrikbaar ver
trouwen ook dezen strijd tegemoet. Dui
delijk bespeuren wij, Duitschers, het
bestuur der voorzienigheid door onzen
Führer, Adolf Hitler. En wat het Duit
sche volk thans voelt, zal morgen de
overtuiging van alle werkelijke goede
Europeanen zijn.
De Rijkscommissaris zeide, dat slechts
de politieke versterking van het Duit
sche volk door het nationaal socialisme
en de onvoorwaardelijke trouw aan zijn
leider het mogelijk maakten, dat de
strijd tegen het bolsjewisme, waartegen
het nationaal socialisme zich als bewe
ging had gesteld, werd achtergesteld.
Nu de Führer het uur der 1 ’Jsshg zag
komen, aanvaardde het Duitsche volk
zonder nieuwe geestelijke voorbereiding
en zonder dralen als één man dezen
strijd.
De Sovjets hebben samen met den En-
gelschen geheimen dienst steeds ge
poogd centra voor propaganda tegen
Duitschland en voorbereiding van sabo
tagedaden te stichten. Hier, in deze stad
hebben wij zulk een coalitie verslagen.
Spr. dankte de nationaal socialisten in
Amsterdam, omdat zij reeds in deze Fe-
bruari-dagen wisten, waar zij behoorden
te staan.
KEEL-, NEUS-, OORARTS
De beslissing.
Thans is het duidelijk, dat de beslis
sing in Europa slechts kan vallen tus
schen nationaal socialisme en fascisme
eenerzijds en bolsjewisme anderzijds.
Als de meer dan tweeduizendjarige ge
schiedenis van dit werelddeel zin zal
hebben, dan moet Duitschland overwin
nen en niet alleen de Sovjets, doch ook
hun puriteinsche handelsvennooten en
lotgenooten in Engeland, maar vooral
den joodschen geest. Daarom hebben wij
dezen beslissenden strijd in volledig ver
trouwen op den Führer aanvaard.
De strijd van nu mag dan zwaar zijn,
de uitslag is niet twijfelachtig.
De Führer heeft gezegd, zoo vervolg
de rijksminister Seyss Inquart zijn rede,
dat het jaar 1941 de voleinding van de
beslissing zal brengen. Het is niet aan
twijfel onderhevig, dat Engeland, als het
thans alleen zou staan, reeds juist zoo
overwonnen zou zijn als alle andere sta
ten, di»- het hebben gewaag)! tegen-*
stand te bieden aan de Duitsche weer
macht.
Nederlanders, gij leeft bovenal in
Europa, en niet op zee of in overzeesche
gewesten. Gij deelt bovenal Europa’s
bestel en zijt mede verantwoordelijk
voor het lot van Europa. Wat in het
oosten geschiedt, hetzij in Duitschland,
dan wel in de groote oostelijke gebieden
van Europa, is voor u geen schouwspel
en in ieder geval niet maar een versto
ring van uw rust, doch uw lot. Dit hebt
gij geslachtenlang over het hoofd ge
zien. Daarom heeft de ontwikkeling u
overstelpt, toen het lot van Europa aan
de orde kwam.
GelijkgerechtigheldL
Het ligt echter niet in het wezen van
het nationaal socialisme en van de door
den Führer ontworpen reorganisatie van
Europa, den Nederlanders hun nationale
eigenaardigheden en zelfstandigheid te
ontnemen. Het gaat derhalve niet om de
zelfstandigheid van Nederland, maar het
gaat om de gelijkgerechtigdheid der Ne
derlanders in het gereorganiseerde Ne-
Rede van den Rijkscommissaris.
Op het groote ijsclubterrein te Amster
dam is Vrijdagavond een groote Natio-
naal-Socialistische bijeenkomst gehou
den, die door duizenden bezoekers is
bijgewoond.
General-Kommissar Schmidt opende
de vergadering.
Spreker wees er op, dat deze bijeen
komst de grootste is, die door de Natio-
naal-Soclalisten in West-Europa is ge
organiseerd.
„Wij zijn heden bijeengekomen, zoo
zeide hij, om het den Westelijken demo
cratieën duidelijk te maken, dat zij af-
en terugtreden moeten.” (luid applaus).
„Schouder aan schouder staan wij naast
elkaar in dit uur, waarop het bolsjewis
me den doodssteek ontvangt. In den
geest van onze soldaten, die aan het
Oostelijk front den strijd tegen de bol-
derlandsche gebied. Ik acht het mijn bij
zondere taak den terugkeer der Neder
landers in de pan-Europeesche gemeen
schap te verlichten en mede te helpen,
opdat de Nederlanders in volledige ge
lijkgerechtigdheid aan dezen nieuwen op
bouw kunnen deelnemen. Deze gelijkge
rechtigdheid hangt evenwel af van de
mate, waarin zij zich nationaal-socialis-
ten toonen. Uw geestelijk' en cultureel
eigen leven in dit land nu kan niet beter
beschermd en gehandhaafd blijven dan
door opvolging van de nationaal-socia-
listische beginselen, want deze schake
len alle elementen, vreemd aan bloed en
nationaliteit, luit en laten dö van het
bloed afhankelijke eigen cultuur tot volle
ontplooiing komen. Tusschen ons, na
tionaal socialisten kan er slechts een
wedstrijd zijn, n.l. wie de beste natio
naal socialist is, d.w.z. wie de nationaal
socialistische beginselen het duidelijkst
begrijpt en het onvoorwaardelijkst ver-
wezeglijkt.
Ik zelf beschouw deze onze betooging
als het uitgangspunt van de nationaal
socialistische reorganisatie ook in Ne
derland, die thans, nu de beslissing in
het oosten valt, ook hier aangepakt
moet worden. Daarom zijn alle stellin
gen en politieke ideeën, die reactionnair
een nieuwe ontwikkeling willen tegen
houden, en vooral die, welke eens tot
helpers van het Marxisme zijn gewor
den, of zich die hulp van het Marxisme
lieten welgevallen, een beletsel voor een
gelukkige toekomst. Wij-zullen ze op
ruimen en voor het Nederlandsche volk
den weg vrij maken voor deelneming
aan den nieuwen opbouw.
Ir. Mussert beantwoordde deze rede
met een betuiging van trouw aan den
Führer.
Wij weten thans allen waar het om
gaat, aldus gaat deze spreker verder.
Indien het monsterachtige bondgenoot
schap tusschen kapitalistische, joodsche
en bolsjewistische machten of per
soonlijker gezegd, tusschen Churchill,
Roosevelt en Stalin er in mocht sla
gen de overwinning te behalen, dan zou
ons land en ons volk op de volgende
wijze ten gronde gaan:
1. Wij zouden uitgehongerd worden
door de blokkade, die Europa moet af
sluiten van de wereldvoorraden aan le
vensmiddelen en grondstoffen en wel in
nauwe samenwerkink met het Sovjet-
Russische blok in het Oosten.
2. Daarna zou Nederland het slag
veld worden tusschen dè Angelsaksische
en de Duitsche mogendheid, zoodat
geen steen op den anderen gelaten zou
worden.
Ten slotte zou Engeland zich na de
overwinning op zijn eiland terugtrekken
en Europa overlaten aan den bolsjewis-
tischen chaos, waarin iedere vorm van
(godsdienst en Europeesche culjtuur te
gronde zou gaan.
De overwinning van de Duitsche wa
penen beteekent de definitieve afwen
ding van de bolsjewistische bedreiging,
de inschakeling van de groote Russische
productiemogelijkheden in de Europee
sche economie en de mogelijkheid tot
opbouw van een nieuw Europa, waarin
de volken in vrede en samenwerking
met elkander kunnen leven
Wij bezweren thans ons volk te kie
zen:
„Voor Hitler in zijn roeping voor het
Duitsche volk, voor de Germaansche vol
ken, dus ook voor ons volk, ja, voor
geheel Europa, of voor Stalin in zijn roe
ping voor den duivel.”
De keuze is niet moeilijk voor den
rechtschapene.
Volksgenooten en kameraden,
Laat ons niet uiteengaan alvorens met
onze gedachten geweest te zijn met onze
■strijdende kameraden, de honderddui
zenden Duitschers en de honderden Ne
derlanders, die in het Oosten hun leven
op het spel zetten. Ons, Nederlanders,
betaamt het bijzonder aan de zware of
fers van mannen en zonen te denken.
Wij, Nederlanders en Duitschers, zul
len hier gemeenschappelijk een lied zin
gen, dat zij daar aan den overkant met
hun bolsjewistische bondgenooten nooit
zullen kunnen zingen, namelijk het oude
Nederlandsche gebed: „Wilt heden nu
treden.
Na het gezamenlijk zingen van dit lied
marcheerden de afdeelingen van de bei
de ArbeH«!di°n<!',ï',i en v°r Je r' "he
S.A. af, gevoh d door de andere groe
pen en ten slotte door de burgers.
Tegen tienen was het terrein leeg. In
lange colonnes trokken de bezoekers te
rug naar de stations, waar de extra-
treinen wachtten, die hen naar huis te
rug zouden brengen.
De nieuwe phase in den Europeeschen
oorlog (we bedoelen de oorlog tusschen
de Sovjet-Unie en Duitschland) heeft
ook het accent van den strijd geheel
gewijzigd.
Tot voor kort was het hoofddoel van
de Duitsche strijd de vernietiging van
de democratie
en de opbouw van een
nieuw Europa
op de grondslag van volksche ontwik
keling en arbeidswaarde.
Spoedig echter nadat de strijd in het
Oosten was ontbrand, veranderde de
doelstelling tot een strijd tegen het bol
sjewisme,
De niet bevooroordeelde toeschouwer
in dit wereldschaakspel heeft met angst
wekkende zekerheid deze ontwikkeling
voelen aankomen. Het was niet een strijd
van (het eiend volk! tegen het andere,
maar over de hoofden van de massa
heen gaat uiteindelijk de strijd tusschen
twee wereldbeschouwingen Nat.-Socia-
lisme en Bolsjewisme.
Waarschijnlijk zullen er onder onze
lezers velen zijn die de vraag stellen:
En de democratie dan? Het antwoord
kan niet anders luiden dan: die heeft
afgedaan! Ook wanneer men nog vast
houdt aan de idee, dat er voor Enge
land en Amerika een kans bestaat dezen
oorlog te winnen, ook dan zal er in dat
nieuwe Europa voor de oude democra
tie geen plaats meer zijn.
Reeds nu voltrekken zich radicale wij
zigingen. Maar om op ons eerste uit
gangspunt terug te komen. De nieuwe
leuze, die momenteel in een groot deel
van Europa weerklinkt, is:
Europa’s kruistocht tegen het
Bolsjewisme.
Daartegen gaat de strijd van Fascisme
en Nat. Socialisme, van Duitschland en
Italië en de met deze wereldbeschouwin
gen min of meer sympathiseerende lan
den.
Tot dezen kruistocht worden thans
opgeroepen de Finnen, die nog een oude
rekening met Rusland te vereffenen
hebben, de Roemenen, die op de hulp
van Duitschland rekenen om de Boeko-
wina en Bessarabië terug te winnen;
Slowakije en Hongarije die beide een
natuurlijke afkeer tegen het bolsjewisme
koesteren; Italië de doodsvijand van
deze wereldbeschouwing en ten slotte
de sympathiseerende landen als Spanje
en Zweden.
Over het algemeen beheerscht de oor
log tusschen de Sovjet-Unie en Duitsch
land de geheele buitenlandsche bericht
geving. Andere fltonten schijnen plots
van minder belang en toch dient men de
aandacht op verschillende punten ge
vestigd te houden.
Naast den strijd tegen het bolsjewis
me spelen voor Duitschland ook nog en
kele andere overwegingen een rol.
De Oekraïne
als de grootste graanschuur van Europa
is een niet te versmaden bezit
en de olievelden van Bakoe
zijn van niet minder belang.
Van hoe groote waarde voor de voed
selvoorziening ook van Europa de
Oekraine is, bewijzen enkele cijfers.
van de gansche bodem dient voor den
landbouw. Speciaal de vruchtbare step
pen ten Noorden van de Zwarte Zee en
het Zwarte aardegebied in het Noord
oosten' zijn van groote beteekenis voor
den landbouw.
Het Donetsgebied is rijk aan steen
kool. Verder bezit de Oekraine vele in
dustriegebieden, zooals Kipew-Charkow,
Odessa en Donets en dan Bakoe, de
hoofdstad van de Sovjet-republiek Azer-
beidsjan met zijn zeer belangrijke petro
leumindustrie.
De olie is en blijft voor alle partijen
de meest belangrijke factor in den strijd.
Juist daarom is ook
de strijd in Syrië
van nief minder beteekenis.
Hier heeft Engeland groot belang bij
de belangrijke olieleiding en zal daarom
alles in het werk stellen zich zoo vlug
mogelijk de bezetting van Syrië te ver
zekeren. Waarschijnlijk speelt ook nog
een andere factor een belangrijke rol, sjewieken hebben aangebonden, willen
wij hier bijeenkomen.
Na deze korte inleiding trad de Rijks
commissaris Dr. Seyss Inquart onder da
verend en langdurig applaus van de
tienduizenden het spreekgestoelte voor
het uitspreken van een rede, waaraan ’t
volgende ontleend isj
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
De rede.
Ik heb u, Duitschers en Nederlanders,
vooral u, nationaal-socialisten in dit
land, bijeen geroepen, om uw standpunt
te bepalen nopens de gebeurtenis van 22
Juni.
Op dit oogenblik heb ik u, Duitschers
zoowel als Nederlanders, opgeroepen,
want dit uur verbindt ons allen als
strijdmakkers. Thans moet het een ieder
in het oog springen, [dat Duitschland
dezen oorlog, dien het door Engeland is
opgedrongen, niet voert voor eigen zelf
zuchtige belangen, maar voor Europa’s
voortbestaan en gelukkige toekomst te
gen de thans aan den dag getreden in
ternationale samenzwering van het
grootkapitaal, het jodendom en het
bolsjewisme.
j aan
de kust ten Zuiden van Turkije is de
beste preventieve druk op een onver
wachte ommezwaai van de Turksche re-
geering, wiens positie in het Europeesche
conflict niet gemakkelijk is. Tot nu toe is
Turkije niemands vijand. In de laatste
2 jaar is meermalen getracht de goe
de verstandhouding tusschen Duitsch
land en de Sovjet-?'nie te ondermijnen,
maar de Turksche egeering heeft zich
niet laten beïnvloeden.
Het blad „Son Teiegraf” behandelt de
verklaring van den Engelschen afgevaar
digde Winterton, volgens welke Turkije
een duidelijke beslissing pro of contra
moet nemen. Deze zonderlinge opvat
ting, zoo schrijft het blad, bewijst, dat
Winterton de Turksche politiek nog niet
heelt (begrepen. Weliswaar is Turkije
een bondgenoot van Engeland, doch het
is niemands vijand.
In het blad „Ikdam” schrijft de afge
vaardigde Daver: Turkije denkt uitslui
tend aan zijn eigen verdediging en zijn
eigen belangen. Daarom bestaat zijn po
litiek eenerzijds in het bondgenootschap
met Engeland, anderzijds echter in de
vriendschap met Duitschland en in het
behoud van de neutraliteit, zoolang deze
niet wordt aangetast. Turkije staat uit
sluitend in het Turksche kamp en heeft
niet te kiezen.
De Turksche Minister van Buiten
landsche Zaken Saradjogloe heeft bij de
debatten in de groote nationale verga
dering over de ratificatie van het
Duitsch-Turksche vriendschapsverdrag
gezegd, dat dit verdrag de bestaande
verplichtingen van beide partijen tegen
over derde mogendheden aan elke be
ïnvloeding onttrekt. Het vriendschaps
verdrag, zoo betoogde de minister, is
temidden van de branden, verwoestingen
en ineenstortingen, welke door den oor
log veroorzaakt werden, een mooi en
gelukkig vredeswerk voor het Turksche
volk, het Duitsche volk en zelfs voor
de menschheid.
Ten slotte blijft er de houding van
Amerika, die ook met de uitbreiding van
het conflict in Europa in een andere
vorm moet worden gegoten. Tot nu toe
was de Amerikaansche hulp alleen ge
vraagd door Engeland.
Nu de Sovjet-Unie als het ware de
bondgenoot van Engeland is geworden,
is de mogdiijkheid' niet uitgesloten,
dat ook dit land prijs stelt op die
Amerikaansche hulp. Onmiddellijk stelt
men dan de vraag: op welke manier kan
Amerika helpen?
In de Giornale d’Italia schrijft de be
kende publicist Gayda, dat de asmo
gendheden en de met haar verbonden
mogendheden een volledige blokkade
van de Sovjet-Unie hebben ingesteld. Het
is volgens hem dientengevolge onmo
gelijk dat de door de Angelsaksische
landen beloofde hulp daar kan komen.
Gayda acht de mogelijkheden eener
Amerikaansche hulpverleening aan de
Sovjet-Unie gering en verklaart, dat En
geland reeds het grootste deel van de
Amerikaansche productie absorbeert.
„Daar de Engelschen het leeuwenaan
deel van de Amerikaansche productie
voor zich opeischen, is Roosevelt niet
meer in staat ook de Sovjet-Unie nog
hulp te bieden. Doch zelfs wanneer het
den Vereenigde Staten mogelijk zou zijn
materiaal de Sovjet-Unie te leveren, dan
zou het niet zonder meer mogelijk zijn,
deze goederen naar de Sovjet-Unie te
sturen. De Sovjet-grenzen zijn volledig
door de asmogendheden en door de met
haar geallieerde staten geblokkeerd.
1
I
i
Westersingel 33
M
I
re
Bargefenne 4
o—anHrunsi'tiM r i m'i
'e
HOOFDREDACTEUR A. J. OSINGA,
JONOEMASTR. 8, BOLSWARD.
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
