HET PAROOL IS: ZUlNGHEI’d
r
d
Buitenlandsclie Revue.
I
De Bolswardsche Courant en Westergoo
NEDERLANDERS, TE WAPEN!
Nederland ook heden
Groententuin van Europa.
J
No. 56
Jaargang
I
et
ïn
„Zuinig zijn met gas
en electriciteit
is een nationale plicht”'
Uit den Onttrek.
Stadsnieuws.
Dinsdag 22 Juli 1941
DE J( )NG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Uitgever Fa. A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD A Telefoon No. 451
r
an
rs
KIMSWERD.
ag
ijft
are
ar-
ZLIRICH.
tal,
)n-
l
ze
Ook Ierland
wordt den laatsten tijd weer in de be-
langenzóne getrokken door de bewe
ring dat Amerika ook hier steunpunten
wenscht. Maar ook Ierland wil met alle
beschikbare middelen zijn neutraliteit
handhaven. De lersche minister-president
De Valera heeft nog dezer dagen in het
parlement verklaard, dat Ierland in ge
val van een aanval zal strijden, onver
schillig van welke zijde deze komt. Eire
dient zich zelf op een dergelijke aanval
voor te bereiden. Het is echter vast be
sloten zijn eigen leven te leiden en te
verdedigen.
ZWEMSCHOOL.
De temperatuur van het water is he
den 19 graden.
HOOFDREDACTEUR A. J. OS1NOA,
JONOEMASTR. 8, BOLSWARD,
En deze 150.000 ton tarwe wegen ook
o.i. niet op tegen de ettelijke kilo’s
kostelijke groenten el d., die! nu van
dezen bodem komen.
Zoo is de vraag, in den aan vang ge
steld, dus geen vraag meer, maar een
wéét.
e
n
n
n
S
In
nen
on-
;en-
oor
op-
de
len,
ten,
r in
r-
ir
!t
de
en
en
m
i-
el
ti-
i-
KAATSEN.
20 Juli 1041
Vandaag werd alhier de iaariiiksche
door elkaar 'o+en-partij gehouden. On
danks de dreigende regen, die vanmor
gen vroeg reeds viel, is de wedstrijd
doorgegaan en nadat kort na het begin
de regen ophield, heeft men geen last
meer gehad.
25 drietallen bonden den strijd aan.
Dat er fel gekaatst werd, werd door de
SDAGS- en
VK.jDAUbAVuNDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.57
Buiten de provincie f 2.10; inn. 15 c.
Voor het Buitenland f 7.35 per jaar.
Leesg. p. looper 42 ct. p. kwartaal.
17 Juli 1941.
Bevorderd van de 2de naar de 3de
klas aan de M. T. S. te Leeuwarden,
onze plaatsgenoot de heer U. Douma.
ACHLUM.
PAARD OP HOL.
17 Juli 1941.
Toen de heer Th. Postma gras zou
halen voor den voerman Jorritsma al
hier, werd het paard onderweg schichtig
en sloeg op hol. Het zoontje van den
caféhouder Meinema die ook op den wa
gen zat, geraakte onder den wagen,
evenals de heer Postma. Deze kon ech
ter nog naar huis loopen, doch daat
aangekomen zakte hij ineen.
Dr. Danes van Arum achtte eenigen
tijd rust noodig. Het zoontje van Meine
ma had zich zoodanig aan een der bee-
nen bezeerd, dat overbrenging naar het
ziekenhuis te Leeuwarden noodzakelijk
werd geacht.
aar
ex-
In-
len
us-
vat
ten
)d-
in-
/er
ten
tal
de
:ze
len
lie
en
!er
on
Ier
a-
:d.
ch
KAATSPARTIJ.
Zondagmiddag werd op het CA..B.-
terrein de jaarlijksche kaatspartij gehou
den van leden van C.A.B. en Supp. Ver-
eeniging. Er werd den geheelen middag
fel gekaatst en menige partij werd be
ëindigd op den stand 5-5 6-6.
De uitslag was:
Oudste klas (8 parturen).
1ste prijs: H. de Vries, J. van Dalen
en A. de Vries.
2de prijs: D. IJkema, H. Nauta en A.
de Jong.
Koning der partij, en dus houder van
den zilveren wisselbeker, J. van Dalen.
Extra prijzen voor de beste prestaties:
G. Schuurmans en S. van der Meij.
Jongste klas (10 parturen):
1ste prijs: S. Frijling, S. Bangma en
D. Jorritsma.
2de prijs: S. de Jong, M. Spoelstra en
H. Tuil.
3de prijs: R. van der Zee, P. Kramer
en H. van der Meer.
Koning der partij, tevens houder van
een zilveren wisselbeker, S. Frijling.
Extra prijzen voor de beste prestaties:
A. Vlagsma en KI. van Nus.
20 Juli 1941.
De oudste inwoner van ons dorp, de
heer W. Steensma, is heden op 91-jari
gen leeftijd overleden.
i AU ver tent iën per regel:
Dinsilagsnummer 10 cent
Vrijdagsnummer 12 cent
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
schenmateriaal. Wanneer nu uit diezelf
de bron beweerd wordt, dat aan het
Oostfront 9 millioen strijders tegenover
elkaar staan, dan volgt daaruit dat de
Russen 5 millioen man in het veld kun
nen brengen.
Het heeft geen zin van deze gewel
dige worsteling een rekensommetje te
maken en dus uit het overwicht aan
menschenmateriaal te concludeeren, dat
de Russen de beste kansen hebben. De
praktijk heeft reeds anders bewezen. Met
een ongekend élan is het Duitsche leger
reeds diep in Rusland doorgedrongen en
bedriegen de voorteekenen zich niet, dan
moet ernstig rekening worden gehouden
met de bezetting van St. Petersburg,
Moskou en Kiev, de hoofdstad van de
Oekraine.
De berichten, welke de laatste week
werden doorgegeven, zijn zoo sober, dat
men zich onwillekeurig afvraagt: Zou
ook hier de strijd kunnen vastloopen in
een stellingoorlog? Voordat men een
antwoord op deze vraag zou kunnen ge
ven, was het noodig een juister beeld
van de situatie te kunnen krijgen en dat
is met de weinige bijzonderheden, waar
over we beschikken niet mogelijk. Bo
vendien is het karakter van dezen strijd
geheel anders dan in het Westen. Re
kende men daar met de opmarsch met
tientallen kilometers, hier is dat honder
den kilometers, die niet alleen door de
gemotoriseferidé aifdeeljrtgen, maar ook
door de infanterie moet worden afge
legd en dikwijls onder de meest ongun
stige omstandigheden.
Een ander onderscheid met de strijd
in het Westen is de geweldige lengte
van het front. Deskundige waarnemers
schatten deze lengte op 2500 km. Geen
wonder, dat de opmarschrichting van de
Duitsche legers oorspronkelijk Noord-
Zuid door de taaie verdediging van de
Russen thans meer Oost-West loopt. In
het Noorden loopt de lijn op Pleskow en
Ostrow, in het centrum op Witebsk en
Smolensk en in het Zuiden tot Krojnev.
Het is zeer moeilijk de juiste bedoeling
van de Duitsche legerleiding te raden,
maar vermoedelijk wil men trachten een
zóó groote wig in de Russische verdedi
ging te schuiven, dat het onderling con
tact verloren gaat, evenals dit in Noord-
Frankrijk het geval was, met afzonder
lijke legeronderdeelen kan worden afge
rekend. Aan de andere kant blijft na
tuurlijk de mogelijkheid, dat belangrijke
Russische troepenafdeelingen door een
soort guerilla het verzet zoo lang mo
gelijk trachten te rekken. Het lange en
uitgestrekte front maakt ook de ravi-
tailleering van de strijdende troepen
uiterst kwetsbaar.
Wat
de andere fronten betreft
is er deze week zeer weinig nieuws.
De bombardementen op Engeland, op
Frankrijk, op Nederland en Duitschland
worden onafgebroken voortgezet, zeer
tot schade van de burgerbevolking. Dat
behoort nu eenmaal tot de nieuwe vorm
van oorlogvoering. We hebben ons
meermalen de vraagt gesteld: is deze
worsteling in het Oosten de slotacte van
het groote werelddrama dat we momen
teel beleven? Het antwoord is: ...in
ieder geval is dit een onderdeel van deze
slotscène, maar men moet zich niet de
illusie maken, dat het einde van deze
worsteling ons een stap nader tot den
vrede brengt Daarvoor speleni geheel an
dere overwegingen een rol. De strijd is
begonnen met het conflict tusschen
Duitschland en Engeland en alles wat tot
nu toe is verricht, is niet meer of min
der dan een zet op het wereldschaak-
bord, waarbij de eene partij een belang
rijk gunstiger positie heeft opgebouwd,
maar zoolang de tegenpartij niet schaak
mat staat, is de strijd niet gewonnen.
Nu Engeland kan rekenen op de hulp
van Amerika, is de kracht van die speler
aan den kant van het Westelijk schaak
bord belangrijk toegenomen. Een van de
jongste zetten was de Amerikaansche
bezetting van Ijsland.
Zal hierna de
bezetting van de Azoren
volgen? In Portugal is de opwinding
over de vermeende houding van Ame
rika tot een hoogtepunt gestegen. Tever
geefs heeft de Portugeesche regeering
getracht een duidelijk antwoord uit
Washington te verkrijgen op de vraag
of de bewering van president Roosevelt
dat hij de rechten der kleinen en
zwakken zou verdedigen ook sloeg
op de rechten van het kleine Portugal
op de Azoren. Deze vrees is zeer gewet
tigd nu het er meer en meer op gaat ge
lijken, dat Amerika de Portugeesche
eilanden in den Atlantischen Oceaan
eenvoudig wil gebruiken als voorposten
voor het Westelijk halfrond. De Portu-
WITMARSUM
Japan vraagt deze week in zeer bij
zondere mate onze aandacht.
Middenin een voor dit land zeer be
wogen tijd is het Japansche kabinet ont
slagen en spoedig daarna door andere
Junctionnartissen ingenomen. Het heeft
daarbij sterk de aandacht getrokken,
dat de meeste posten in dit nieuwe Ja
pansche kab(nqt door hooge militaire
persoonlijkheden zijn bezet.
Eén ander typisch verschijnsel is, dat
onmiddellijk na de vorming van de nieu
we regeering het leger en de vloot een
gemeenschappelijke verklaring hebben
gepubliceerd waarin het volk wordt op
gewekt om zich met de bespoedigste
versterking van de Japansche oorlogs-
tijdstructuur te vereenigen.
Een dergelijke verklaring Is een in
Japan nog nooit voorgekomen verschijn
sel en wijst er op, dat de militaire lei
ders den tegenwoordigen toetand van
buitengewone beteekenis achten voor de
nationale politiek van Japan.
De nieuwe minister van buitenlandsche
zaken heeft de begiselen van de buiten
landsche politiek van Japan in de vol
gende vijf punten vastgelegd.
Ie. Het volgen van den weg, die door
de beschikking van den keizer is aan
gegeven.
2e. Inspanning van alle krachten tot
regeling van het Chineesche conflict.
3e. Een economische politiek, gericht
op het Zuiden en het scheppen van een
groot-Aziatische levensruimte.
4e. Het gebruik maken van den in
ternationalen toestand voor de verwe
zenlijking der buitenlandsche politiek en
het treffen van alle voorbereidingen op
buitenlandsch-politiek gebied voor de
onmiddellijke verwezenlijking c’er Japan
sche doeleinden in geval van een oor
log tusschen Japan en andere staten.
5e. Deze maatregelen zijn, aldus het
blad, in, de eerste plaats afhankelijk van
de verdere ontwikkeling van den oor'og
tusschen Duitschland en de Sowjet-Unie
en van de houding der Vereenigde Sta
ten.
Aan het Oostelijk front, daar bulderen
de kanonnen, daar ratelen de machine
geweren, daar gieren de Stuka’s door
het luchtruim, daar denderen de pantser
wagens langs de wegen, daar strijden
millioenen dappere kerels.
Aan het Oostelijk front, daar worden
de barbarenhorden van Stalin, daar
wordt het bolsjewistische beest terug
geslagen door de legerscharen, die zich
inzetten voor de Westersche beschaving.
Teruggeslagen wordt het Sovjet-mon-
ster, maar dit is niet voldoende zoolang
de wereldpest, die communisme heet,
niet totaal vernietigd is, zoolang is het
uitgesloten, dat de opbouw van ’t nieu
we Europa er een zijn zal, die een vrede
voor honderden jaren waarborgt.
Aan het Oostelijk front woedt de strijd
die beslissen zal over de toekomst van
Europa. Daar wordt gestreden door
Duitsche soldaten, schouder aan schou
der met strijders uit alle beschaafde lan
den van Europa. Zij vormen het front
der beschaving, zij trekken op en zij
zullen ze vernielen, de duivelsche mach
ten, ontketend door de misdadigersben-
de in Moskou. In dat front, Nederlan
ders, is ook uw plaats. Het is uw plicht
tegenover uw volk en uw vaderland, uw
plicht als Christen bovenal, u in te zet
ten, opdat de plaats van ons land, straks
in het nieuwe Europa, een eervolle plaats
zal zijn.
Een Duitsche visie op deze zaak.
De persdienst van het Ned. Agr. Front
schrijft:
De buitengewone omstandigheden,
waaronder wij leven, aldus lezen wij
o.m. in de „Deutsche Zeitung in den
Niederlanden”, de noodzakelijkheid voor
Europa uit eigen middelen de volksvoe
ding te verzekeren, heeft hier en daar de
vraag doen opkomen of het voor ons
land wel te verantwoorden is, wanneer
het, inplaats van zich met alle kracht
op een zoo groot mogelijke opbrengst
van de meest noodzakelijke levensmid
delen als aardappelen en granen toe te
leggen, een stuk van den bodem gebruikt
voor den verbouw van groenten, zaden,
fruit, ja zelfs van bloembollen en bloe
men.
Ons land was tot op heden altijd de
groententuin van Europa. Zal het dit
blijven? De tuinbouw in Nederland da
teert niet uit de laatste jaren. Reeds
in de 14de en 15de eeuw, toen de pro
vincies Noord- en Zuid-Holland de kern
vormden van de Nederlandsche industrie
en de dichtst bevolkte deelen van Euro
pa waren, bestond een uitgebreiden en
intensieven tuinbouw.
En zoo is het in het dicht bevolkte
Nederland, waar de boer bovenal graag
zelfstandig is, waar hij liever onafhan
kelijk werkt als tuinder op zijn eigen
bedrijfje van 1 of 2 ha dan als boeren
knecht op een hofstede van 50 ha, en
waar hij van geslacht op geslacht de
uiterst moeilijken arbeid van de groen
tenteelt heeft leeren kennen, tot op den
huldigen dag toe gebleven,
Nederland zorgt voor zich zelf met
groenten, vruchten en bloemen; het voert
uit en kan een groot deel van Europa
van de toch ook noodzakelijke groenten
voorzien.
EEN JUBILEUM.
Vrijdag a.s. zal het 25 jaar geleden
zijn, dat de heer A. van der Hauw,
hoofdagent van politie alhier, in dienst
trad bij het politiewezen.
Na benoemd te zijn in 1916 als agent
te Amsterdam, vertrok hij in 1918 naar
Harlingen en vandaar naar zijn geboorte
plaats Bolsward, alwaar hij werkzaam
was als agent 1ste klas, tot hij bij pen-
sionneering van den heer de Jong werd
bevorderd als hoofdagent.
Waar de heer Van der Hauw de ach
ting geniet van veie burgers alhier en
bij zijn superieuren goed staat aange
schreven, zal het hem dien dag zeker
niet aan blijken van waardeering ont
breken.
Eenige cijfers.
In 1938 bijv, had ons land een uitvoer
aan roode kool van 14.000.000 kg., witte
kool: 15.000.000 kg., Uien 108.000.000
kg., Augurken 31.000.000 kg., Tomaten
45.000.000 kg., Sla: 19.000.000 kg,
bloemkool 17.000.000 kg., Appels:
17.000.000 kg., Druiven: 10.000.000 kg.,
enz. enz.
Hierbij komt nog 52.000.000 kg. bloem
bollen, struiken en boomen, bloemen en
bloemzaden. Alleen aan groenten en
vruchten werd in de jaren 1929 tot 1939
voor 70 tot 100 millioen gulden per jaar
omgezet.
Hieruit blijkt overduidelijk het groote
belang van den tuinbouw in ons land
en voor de landen, die uit Nederland
groenten en fruit ontvangen.
Het zijn kleine bedrijven, die deze ge
weldige massa groenten en fruit vóórt
brengen, bedrijfjes van een tot 3 ha,
waarop de eigenaar en zijn familie, vaak
zelfs zonder personeel en zonder ma
chines een opbrengst per are kweekt
als nergens in de wereld.
Hierdoor bedraagt de pacht van de
tuingronden, welks kwaliteit in werke
lijkheid niet veel beter is als een van
bouwland, f 300.per ha, terwijl gelijk
waardig bouwland f90.jof f 100.
per ha kost.
Deze bedragen zijn in vergelijking
met andere landen hoog. Maar welke
opbrengsten dan ook in West-Friesland
in Zuid-Holland en andere tuinbouwge
bieden in ons land aan aardappelen,
kool, druiven en aardbeien behaald wor
den, is voor een oningewijde haast on
begrijpelijk.
En toch blijft onder de tegenwoordige
omstandigheden de vraag: Zou het voor
de Europeesche volkerengemeenschap
niet van meer beteekenis zijn, als de bo
dem, die nu als tuingrond gebruikt
wordt, omgeschakeld werd tot tarwe-
land, bestaan.
De „Deutsche Zeitung” meent van niet
omdat niet alleen ons land, doch een
groot deel van West- en Midden-
Duitschland zijn groenten, bloemen en
vruchten zou moeten ontberen.
Bovendien zou, wanneer alle tuinders-
grond met tarwe bezaaid werd, zoo
toont de „D. Z.” met cijfers aan, de
opbrengst hiervan slechts 5 toedoen
aan het huidige aantal tonnen tarwe,
dat geoogst wordt
Wij weten het allen: een aantal bron
nen, waaraan de Nederlandsche econo
mie zich, zij het dan ook in aanmerke
lijk mindere mate dan vroeger, nog
steeds kon laven, heeft langzamerhand
opgehouden te vloeien. Nederland is ten
aanzien van zijn voeding vooral op zich
zelf aangewezen.
Wil dit nu zeggen, dat wij geleidelijk
verstoken blijven van datgene, dat ons
leven in den tijd van weleer veraange
naamde? Neen, zoo erg is het nog niet!
Weinig woorden zijn voldoende om een
beeld te geven van den toestand, zoo-
als die op het oogenblik is. Men zou
dien eigenlijk kunnen samenvatten in dit
korte zinnetje: Alles is nog in voldoende
mate voorhanden, doch slechts het be
trachten van de uiterste zuinigheid kan
het verbruik van de voorraden zoo lang
mogelijk doen duren.
Nu is zuinigheid een deugd, die de
Nederlander in den meest uitgebreiden
zin niet altijd heeft betracht. Men be-
grljpe ons goed: wij willen den Neder
lander geen smet aanwrijven, niet de
verdenking wekken, dat hij verkwis
tend omsprong met de gaven, die het
leven hem bood, want de Nederlander
is van nature spaarzaam. Dit neemt
evenwel niet weg, dat er wel eens wat
te royaal met de levensmiddelen werd
omgesprongen. Men scheen het stand
punt te huldigen: In den winkel is nog
meer te krijgen!
Wij behoeven er niet aan te herinne
ren, dat de distributie aan dat stand
punt een einde heeft gemaakt. De distri
butie is ingesteld om te zorgen, dat
iedereen zijn rechtvaardig deel krijgt
van' hetgeen er nog is. Dat is volkomen
logisch en billijk. Het moge ons dan wel
eens tegenvallen, dat wij vele dingen
moeten missen, die wij ons vroeger
overal te kust en te keur konden ver
schaffen; doch versobering van den le
vensstandaard is nu eenmaal de harde
les van eiken oorlog. Wij hebben ge
leerd, ons daarin te schikken.
Wij hebben begrepen, dat wij geen
bokkesprongen kunnen maken met het
sobere rantsoen, dat de distributie ons
toestaat. Veeleer moeten wij dankbaar
zijn voor hetgeen ons nog is gebleven
en van den nood een deugd maken. Dat
is trouwens ook een van de, deugden
van ons volk. Klagen helpt niet.
Groenten bijv, zijn er gelukkig nog
voldoende en in groote verscheidenheid
Laten wij daar ons voordeel mee doen.
Zij stellen ons in staat, om fit te blijven,
onze gezondheid in goede conditie te
houden. En fruit is er ook, bijna even
veel als vroeger, zij het dan dat de prij
zen niet altijd binnen ieders bereik val
len.
Nederland staat geheel in het teeken
van de zuinigheid. Nogmaals: er is van
alles, wat wij voor ons noodzakelijk le
vensonderhoud noodig hebben, nog vol
doende voorraad. Er is echter slechts
genoeg om een rationeel gebruik te
waarborgen. Van, de vroegere overdaad
kan op het oogenblik geen sprake zijn.
Maar dat is ook niet noodig. Men moet
de tering naar de nering zetten. Men
deele zijn leven systematisch in.
Wij zijn er altijd in geslaagd, rond te
komen met hetgeen wij hadden, ook al
kwamen er in vele Nederlandsche ge
zinnen dagen voor, dat men het minder
breed had, vooral wanneer het tegen het
laatst van de maand liep!
Men weet nu, dat wij van alles niet
al te veel kunnen krijgen. Ons rantsoen
is echter voldoende, zij het dan volgens
vele huismoeders aan „den krappen
kant.” Maar wij wenden ons dan ook
voornamelijk tot onze huisvrouwen. Het
i^ zaak, dat zij de grootst mogelijke zui
nigheid betrachten; en dit nu ieder
een weet het is een van de schoon
ste eigenschappen van de Nederlandsche
vrouwen.
Uiterste zuinigheid is dus het parool.
De groote belangstelling niet alleen
van de oude, maar ook van de nieuwe
wereld, gaat gedurende de laatste we
ken uit naar den strijd in het Oosten.
Een worsteling met ontstellende cijfers
aan materiaal, zooals de wereldgeschie
denis nog niet gekend heeft. Volgens be
trouwbare gegevens heeft
Duitschland aan dit Oostfront
ongeveer 3 millioen man in den strijd
geworpen, plus dan nog de ongeveer
800.000 Hongaren, Roemenen, Finnen en
de vrijkorpsen uit andere landen. Het
motorische deel in den vorm van tanks,
kanonnen, mitrailleurs enz. enz. staat
l natuurlijk in verhouding tot dit men- geezen zijn dan ook zoo verstandig ge-
weest om de verdediging van hun Atlan
tische eilanden met den grootsten spoed
op een zoo hoog mogelijk peil te bren
gen.
17 Juli 1941.
Toegelaten tot de 1ste klas van de
R. H. B. S. te Harlingen: Tietje Rijpma,
Elizabeth Westra, Hotse Braaksma en
Dirk van der Meer, allen leerlingen van
de O. L. School alhier.
Nederlanders, te wapen. Op voor
Christendom, beschaving en cultuur. De
tijd van praten is voorbij. Er wordt een
daad van u verwacht en daarom: Meldt
u aan bij het vrijwilligerslegioen Ne
derland.
Hoofdkwartier vrijwilligers
legioen Nederland,
Koninginnegracht 22, Den Haag.
f
1
3
3
KT.minrrT r—-- m «a
1
k
11
